KERKDIENSTEN
Steeds meer gemengd-gehuwden in het kerkelijke ledenbestand
^Hi^NuvLMmrgaaaimiiHMMnni
Binnen korte tijd zullen de meeste
kerkleden in gemengde huwelijken
te vinden zijn. Dr. W.J.M. van Paas-
sen, vicaris-generaal van het bis
dom Rotterdam, deelde deze maand
op een studiedag van reformatori
sche en rooms-katholieke pastores
in Delft en omstreken mee, dat in dit
bisdom het aantal gemengde huwe
lijken waarbij een rooms-katholiek
is betrokken al boven de 56 procent
is gekomen. Ook in hervormde kring
wordt verwacht dat over een aantal
jaren in vele hervormde gemeenten
het ledenbestand grotendeels uit
gemengd-gehuwden zal bestaan, als
deze categorie dan al niet geruisloos
in de buitenkerkelijkheid is terecht
gekomen.
Dr. Van Paassen constateerde ook, dat
de kerken zich deze ontwikkeling
nog maar nauwelijks realiseren. Het
hervormde "Rome-beraad" onder
streept dat de meeste kerkeraden
niet zijn voorbereid op deze toene
ming van het aantal gemengd-ge
huwden. Een verklaring van vijf
kerken in 1971 hierover heeft maar
ten dele doel getroffen. Men slaagt er
veelal wel in de betrokkenen zonder
kleerscheuren door de huwelijksdag
heen te loodsen, maar het echte sa
menleven begint pas na de huwe
lijksdag, en de meeste kerkeraden
zijn niet in staat de vragen waar
voor zij door de aanwezigheid van
zoveel gemengd-gehuwden worden
geplaatst passend te beantwoorden.
Toch is er sprake van een doorbraak in
deze passiviteit. Zo lag er deze week
een stuk over gemengd huwelijk en
pastoraat op de hervormde synode
tafel en de Raad van Kerken in ons
land gaat de leden-kerken voorstel
len een commissie te vormen ter be
studering van de praktische pasto
rale verzorging rond het gemengd
huwelijk.
In zijn nota schrijft het hervormde
"Rome-beraad" dat nog velen hun
gemengd-gehuwd-zijn dienstbaar
willen maken aan het oecumenische
gehalte van de christelijke gemeen
te.
Zo'n echtpaar zijn de heer en me
vrouw J. Wassenaar-M.E. Wasse
naar-Onderwater in Leiden-Zuid-
west.
De man (67) is hoofdconsulent geweest
voor het leerlingwezen van de stich
ting BEVAM te Voorschoten en me
vrouw Wassenaar (48) is werkzaam
bij een instituut voor psycho-sociale
dienstverlening in Den Haag.
Zij trouwden in 1972. Voor de heer
Wassenaar is dit zijn tweede huwe
lijk. Hij behoort tot de Nederlandse
Hervormde, zij tot de Rooms-Katho-
lieke Kerk. In de kapel van een in
ternaat gaven een predikant en een
priester hun de zegen over hun hu
welijk.
Beiden blijven lid van de kerk waarin
zij zijn gedoopt en opgevoed. Maar
zij gaan samen beurtelings naar de
hervormde en de rooms-katholieke
kerk. In de regel zijn dat de Dorps
kerk te Voorschoten en de Antho-
niuskerk in Leiden-Zuidwest. Hun
deelneming aan het avondmaal in
de protestantse kerk en aan de eu
charistie in de rooms-katholieke
ondervindt geen enkele belemme
ring.
De heer en mevrouw Wassenaar waren
bereid ons te vertellen hoe zij hun
huwelijk in geestelijk en kerkelijk
opzicht beleven. Beslist niet om
model te staan voor anderen. Wel
kunnen anderen misschien wat
moed putten uit hun positieve erva
ringen.
LEIDEN - "Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen."
In de tij d dat elke kerk in onwijze zelfoverschatting meende de waarheid in pacht te
hebben, was dat gezegde zo gemeengoed dat het niet alleen sloeg op het menselij
ke verkeer tussen protestanten en rooms-katholieken maar zelfs op al te persoon
lij ke relaties tussen hervormden en gereformeerden.
Alleen iemand van de eigen
kerk werd als huwelijkskan
didaat geaccepteerd. Een
huwelijk met een"andersge-
lovige" was in staat hele fa
milies voorgoed uit elkaar te
jagen en een van de gevolgen
daarvan was dat tallozen de
kerk de rug toekeerden. Lie
ver buitenkerkerlijk dan je
ganse leven te worden ach
tervolgd door het verwijt dat
je eens een verkeerde keuze
had gedaan, met alle schrik
aanjagende gevolgen van
dien.
Vragen naar de zin
Zoals haar man, kent ook me
vrouw Wassenaar die gevoe
lens van zeer nabij. Maar zij is
er bovenuit gegroeid. Het
fundament van de kerk is
voor haar belangrijker ge
worden dan de leerstellige
verschillen die het huis in de
loop der eeuwen op zo erbar
melijke wijze tegen zichzelf
hebben verdeeld. "Dit huwe
lijk heeft ons beiden juist uit
de sleur gehaald die onwille
keurig je geloofsbeleving kan
binnensluipen. De ander
dwong je daar min of meer toe
door te vragen naar de zin en
betekenis van je geloof. Dat
leidt tot zelfbezinning."
De heer en mevrouv; Wassenaar
zijn toen zij elkaar leerden
kennen niet lichtvaardig aan
deze kant van het leven voor-
bijgegaan.
Hij: "Al spoedig na onze ken
nismaking stelden wij elkaar
vragen over het geloof en de
plaats van de kerk daarin.
Aanvankelijk was er sprake
van kramp als de een met de
ander meeging naar de kerk.
Totdat wij ontdekten dat we
zo niet verder konden. We
móesten wel zoeken naar wat
bindt en niet meer alleen
maar denken aan wat scheidt.
Stellig hebben wij daarbij de
leiding van de Heilige Geest
gehad.
Wij zijn geen geloofshelden,
maar heel gewone mensen.
Onze weg voert soms over
bergen die vergezichten ge
ven, maar ook door donkere
dalen. Van het begin af heb
ben wij niet geaarzeld om met
elkaar te praten over ver
schillen, al dan niet voortko
mend uit afkomst en milieu.
Deze zaken voor je uit schui
ven lijkt ons funest. De dood
doener "dat ziüi we later wel"
kan inderdaad dodelijk zijn
voor beider geestelijk leven in
elk huwelijk, gemengd of
niet."
Wat was het nu precies wat u
en uw vrouw samenbond?
Hij: "Het geloof in God, in
Christus en in de Heilige
Geest. God als Schepper, die
de mens roept Hem te eren en
te dienen en met anderen in
vrede, gehoorzaamheid en
liefde te leven. Christus als
overbrugging van de kloof
tussen God en mens. die wil
dat wij in zijn voetstappen
treden. En de Geest die je de
betrekkelijkheid van veel za
ken leert inzien en je ervan
overtuigt datje door Christus'
vergeving van alle zonden
voor God mag bestaan. Dat is
de grondslag voor het geeste
lijke leven in ons gemengde
huwelijk."
Zij: "Het geloof, meegegeven
door onze ouders, versterkt
door de opvoeding thuis en
op school en bewust aanvaard
bij het volwassen worden, is
een houvast voor ons. Het we
ten dat je het in je leven niet
allemaal op eigen kracht
hoeft te doen, maar dat er een
God is die zin geeft aan ons
bestaan en moed om te le-
Oorzaak van twist
Welke plaats heeft het "gere
gelde" instituut "kerk" in
uw gemeenschappelijke ge
loofsbeleving?
Hij: "Elke kerkorganistatie
heeft haar leerstellingen. Ze
zijn vaak gebonden aan de
tijd waarin ze ontstonden. Er
moest ordening zijn als er
wildgroei dreigde. Helaas wa
ren deze leerstellingen - en ze
zijn dat dikwijls nóg - oorzaak
van twist, onverzoenlijkheid,
misverstand en scheuring.
Maar ik vraag u: is de kerk nu
einddoel of middel? Als je lid
bent van een kerk, moet je
dan ja en amen zeggen op al
les wat in de loop van eeuwen
is geformuleerd?
Wij menen beiden, dat het
tweede Vatikaans Concilie
verruiming bracht door ook
te wijzen op de persoonlijke
verantwoordelijkheid. Er is
geen kerk op zich die zalig
maakt door er alleen maar lid
van te zijn. Je haalt het niet -
om het zo eens te zeggen -
door zonder meer elke kerk
dienst bij te wonen. Je zult het
alleen kunnen bereiken door
je eigen, persoonlijke geloof.
Maar dat moet wel gevoed wor
den. Ook daarom komen wij
in de kerkdienst. Om met an
deren oprecht schuld tegen
over God te belijden en dan
de vrijspraak van zijn kant te
mogen horen. En dat vieren
we, ook weer met al die ande
ren, aan het heilig avondmaal
of de heilige eucharistie. Door
je open te stellen voor Hem
ervaar je iets van onderlinge
verbondenheid.
Zo'n kerkdienst is geen op zich
zelf staand gebeuren, waar je
om de een of andere reden
heen moét. De kous is er niet
mee af. Het is het begin van
een nieuwe week met een
nieuwe opdracht."
Alles samen
Omdat voor elk huwelijk geldt
dat je het samen zult moeten
doen, koos het echtpaar Was
senaar ook voor één weg in
het geloof.
Ze maken samen dezelfde
kerkdienst mee, bidden sa
men, lezen samen de bijbel en
doen beiden mee aan een oe
cumenische gespreksgroep
Zij: "We zijn beiden lid geble
ven van de kerk waarin we
zijn gedoopt en opgevoed.
Beurtelings gaan we naar de
hervormde en de rooms-ka
tholieke kerk. We mogen sa
men deelnemen aan avond
maal en eucharistie en von
den hiervoor in beide kerken
geen enkele belemmering.
Bidden doen wij thuis aan tafel,
hardop, vaak improviserend.
Zoekend naar woorden om te
danken, te eren en hulp te
vragen voor zoveel noden, al
gemene en persoonlijke. Wij
bidden dagelijks ook het On
ze Vader, in de oecumenische
versie uiteraard.
Elke dag lezen wij de bijbel. Een
gewoonte die wij rooms-ka
tholieken nog weinig hante
ren. We zijn dat van huis uit
niet zo gewend. Toch was het
paus Johannes de 23ste die
ons op de waarde van het bij
bellezen wees.
We gebruiken een bijbel-
rooster dat is samenge
steld door de Bijbel-Kiosk
Het echtpaar Wassenaar-Onderwater: "Als je samen maar heel bewust de grote lijn vasthoudt'
vereniging, de Internationale
Bijbelbond, het Nederlands
Bijbelgenootschap en de Ka
tholieke Bijbelstichting."
Mevrouw Wassenaar vindt het
niet moeilijk om gemengd
gehuwd te zijn.
"Natuurlijk zijn er problemen.
En wij zijn ons ervan bewust
dat er voor gezinnen met kin
deren problemen zijn (op
voeding, school) waarvoor wij
niet komen te staan. Toch
durven wij te zeggen dat die
zijn op te lossen. Als je samen
maar heel bewust de grote lijn
vasthoudt. En die is: Jezus
Christus, Gods Zoon, onze
Heer. Je moet je niet laten
verstikken in vormen, tradi
ties en vooroordelen. Chris
tus heeft zijn kerk gesticht.
En dat is geen rooms-katho
lieke of hervormde. Hij is het
hoofd en wij zijn de leden.
Blijf zoeken naar wat bindt,
en vooral: praat er samen
Het is hün leven
Wat de ouders van gemengd-
verloofden betreft zouden de
heer en mevrouw Wassenaar
ervoor willen pleiten dat zij
hun kinderen de nodige ruim
te geven.
Hij: "Het wordt hün leven en
niet dat van de ouders. Het
eventueel beurtelings naar
eikaars kerk gaan verdient
respect en aanmoediging."
Iemand zal zeggen: zij hebben
zonderkinderen gemakke
lijk praten.
De heer Wassenaar wijst er dan
op dat de doop wederzijds
wordt erkend en dat het dus
geen verschil hoeft te maken
of een kind nu reformatorisch
of rooms-katholiek wordt ge
doopt.
Ten aanzien van het onderwijs
lijkt hem een basisschool met
een christelijke inslag ver
kieslijk.
"De Mariascholen aan de Tas
manstraat in Den Haag bij
voorbeeld worden niet uit
sluitend door rooms-katho
lieke kinderen bezocht. Allen
krijgen godsdienstonderwijs,
maar de "andersgelovigen"
zijn vrij om al of niet aan de
vieringen deel te nemen. De
schoolbesturen zullen zich
hierover moeten beraden."
In een aan pastor H. van Eeu-
wijk van de Anthoniusparo-
chie in Leiden-Zuidwest toe
gezonden discussiestuk
spreekt het echtpaar Wasse
naar zich uit voor een uitein
delijke beslissing door het
kind zelf. "Als het gekomen is
op een leeftijd dat het zelf kan
beslissen, mag het kind ook
zelf bepalen welke weg het la
ter wil gaan. Via de kerk van
zijn eigen keus.'
Gemengd-gehuwden worden
nog te veel aan hun "lot"
overgelaten.
Om dat te veranderen denkt
mevrouw Wassenaar aan oe
cumenische werkgroepen
voor huisbezoek. Elk kerke
lijk wijkblad zou een adres
moeten vermelden waar be
langhebbenden praktische
antwoorden op hun vragen
kunnen krijgen. "Het gaat
dan niet om theologische,
dogmatische of kerkrechte
lijke voorlichting. Ook bestu
ren van jeugdverenigingen,
clubs, zanggroepen en derge
lijke moeten attent en liefst
goed geïnformeerd zijn."
Volledige inzet
Het echtpaar Wassenaar heeft
allerminst de pretentie ge
mengd-verloofden en ge
mengd-gehuwden een
pasklare methode voor een
in geestelijk opzicht ge
slaagd huwelijk te kunnen
bieden. Het wenst zijn eigen
oplossingen ook niet te idea
liseren.
Zij: "Wij waren en zijn ons er
van bewust dat dit van beide
partners veel vraagt. Een
volledige inzet bm elkaar
ook hierin te begrijpen en te
respecteren. De zaak waar
het hier om gaat is die in
spanning waard. En wij hoe
ven het immers niet alle
maal op eigen kracht te
doen
S. J. DE GROOT
LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl. Kerk 10
dr. Lamping, 11.45 oec. studentendienst;
Marekerk 10 ds. De Jong, 5 ds. Meijers;
Mar. kerk L. Morsweg 10 ds. v. Achter
berg, Merewijk 9.30 ds. v. Leeuwen, 11
ds. v. Leeuwen en pastor Van Well;
Bethl.kerk Driftstr. 10 ds. Wagenvoorde;
Bevr.kerk ZW 9 ds. Boogert; Vredeskerk
10 mevr. ds. De Mey; Waalse kerk 10.30
ds. Ribs; Acad. Z. 10.15 ds. Bovenberg;
Diac.huis 10.30 ds. Van "t Hof; Endegeest
9.30 dienst. Geref. Kerk: Zuiderkerk 10
dr. Wentzel Den Haag, 5 ds. Koolstra;
Petrakerk 10 ds Heemskerk O.geest, 5
ds. Hassefras Putten; Oude Vest 10 ds.
Koolstra. 5 ds. Vegter O.geest; Mar.kerk
L. Morsw. 10 ds. v. Achterberg; 5 dr.
Wiersinga; Bevr.kerk ZW x0.30 prof. dr.
v.d. Berg, 5 ds. Hortensius; Groenh. 10.
ds. Hassefras; De Mirt 10 hr. Huigen;
Mierennest 10 hr. Kroon; Merenwijk zie
herv. Dolerende Noodgemeente Groot
Leiden (Pieterskerkstraat 1): 9 en 5 hr.
Oosting Leersum. Geref. Kerk Vrijg.
(Herengracht 70): 10 en 5 ds. Gootjes.
Chr. Geref. Kerk (Steenschuur 9): 10 ds.
Biesma Veenendaal, 5 prof. dr. Boertien.
Geref Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds.
Boogaard. Geref. Gem. in Ned.
(Bethl.kerk Drifstraat): 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgracht):
10.15 ds. Happee. Remonstr.-Doopsgez.
Gem. (Pieterskerkstraat 1): 10.30 dr.
Meijering. Baptistengemeente (O. Rijn
3): 10. ds. v. Mameren. Evang. Christen
gemeenschap (Middelstegracht 3): 10 hr.
Dikkes. Zendingswerk Middernachts-
roep (Zoeterw.singel 21): 5 nam. hr. v.d.
Keur. Evangeliecentrum Zijlsingel 2: 10
Edgar Holder, di. 8 hr. Zijlstra. Pinkster
gemeente (O.Rijn 3): 3 hr. Eikerbout. Le
ger des Heils (Hooigracht): 10 en 7.30.
Nieuw-Apost. Kerk (H.Rijndijk 24): 9.30
en 4, wo. 8. Christian Science (Steen-
schuur 6): 10.30. Kerk van J. Chr. v.d.
Heiligen der L. Dagen (Steenschuur 6):
10.15. Zevendedagadventisten (Lok-
horstkerk): elke zat. 9.45 gesprek, 11
prediking. Soefie-beweging: 11 in zaal
Pieterskerk, mevr. H. J. Duyster over
"Zaaien en oogsten". Oud Kath Kerk
(Zoeterw.singel): 10. Rooms-Kath. ker
ken: Merenwijk 9.30 en 11Haagweg zat.
7. zond. 9, 10.45,12 en 6.30; Steenschuur
zat. 10 en 7. zond. 8.30, 10, 11.30, 6 en 7;
Lammenschanswegzat. 7, zond 9 10.30
12 en 6; Haarl.str. zat. 7, zond. 9.30,10.45,
12.15 en 6.30; Rijndijk 281 zat. 7, zond.
9.30 en 11.30; Boshuizerlaan zat. 7, zond.
9.30 en 11; Herensingel zat. 7, zond. 8.30
9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds
Goverts, 7 ds. Carstens De Kaag, jeugd-
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
ds. Wolthaus, 7 hr. Christ, Leiden. Geref.
Kerk: 10 ds. Verdoorn, Waddinxveen,
6.30 ds. Vree. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5
ds. Quist, Den Haag. R.K. Kerk: zat. 7
zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DE RIJN - Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Van Hoegee, 5 ds.
Hanemaayer; Kruiskerk 10 ds. Blenk
Woubrugge; Opst.kerk 10 ds. Hane
maayer; Nabij 10 ds. Bogers, jeugdkapel;
G.H.kerk 10.30 hr. Taselaar, 6.30 ds. v.d.
Heiden Zw.dam, zangdienst; De Bron 9
hr. Taselaar; 6.30 dr. v. Santen; Drieh. 7
nam. ds. Hoogendijk; Ashram 9.30 dr. v
Santen; Oudsh.weg 10 ds. Oort; Sions-
kerk 9.30 ds. Breure Oud-Alblas, 6.30 ds
Verploeg. Geref. Kerk: Mar.kerk 10 ds.
Vree, 6.30 ds. Stolk; Salv.kerk 10 ds.
Stolk, ds. Verdoom; G.H.kerk 9 hr. Kla-
renbeek Voorburg, 6.30 zie herv.; De
Bron 10 ds Verheul, 10.30 hr. Klaren-
beek. Zie verder herv. gemeente. Geref.
Kerk Vrijg.: 8.45 en 6.30 ds. Borgdorff.
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 9.30 en 4.30
ds. Mulder. Chr. Geref. Kerk- 9.30 en 4.30
ds. Hamstra. Oud Geref. Gemeente; 9.30
en 4 dienst, wo. 29 nov. 7.15 ds. Van
Prooyen. Baptistengemeente: 10 en 6.30
ds. Koekkoek; Noord (Sportl.) 10 hr. Van
den Brink. Leger des Heils: 10 en 6.30
uur, Corn, de Vlamingstr. R.K. kerken:
Bon.kerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en 11.30;
Piuskerk zat. 7, zond. 9, 10.30 en 11.45;
De Bron zat. 7, zond. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 en 6
ds. Exalto. Geref. Gem.: 9.30 en 6 ds
Driessen.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 10 dr. Locher Leiden, 6.30 ds.
Droogers; Salv.kerk 10 hr. Van Gaaien
Wieringerwaard, 6.30 ds. De Vreugd,
jeugddienst; Bethl.kerk kand. Van den
Berg, 6.30 ds. Quack Vianen. Geref.
Kerk: 10 en 6.30 ds. Buitenhuis.
BOSKOOP - Herv. Gem.: 9.30 ds. Stel
wagen, 6.30 ds. Heymans; De Stek 9.30
ds. Heymans, H. Avondmaal. Geref.
Kerk: 9.30 en 5 ds. Dijkstra, avondmaal.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Lange-
velde, avondmaal. Geref. Gem.: 9.30 en 6.
Opwekkingsgemeente (Concordia):
9.30. Verg. v. Gelovigen (Nieuwstraat):
9.30 en 5. R.K. kerken: kerk zat. 7, zond.
9.30 en 11; De Stek zat. 5.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Geertsema, 6.30 ds. v. Achterberg Lei
den, jeugddienst. Geref. Kerk: 10 ds.
Versluys, 5 ds. v. Santen S.heim. R.K.
kerk: Anker zat. 7, zond. 8.45 en 11.15;
Bernardus zond. 10; dorp zat. 7, zond. 8,
10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds. v.
Bruggen, 7 interk. evang. dienst. Geref.
Kerk: 10 kand. Scheltens. R.K. kerk:
Mart.kerk zat. 7, zond. 8.30, 10, 11.30 en
12.45; Jozefk. zat. 7, zond. 8.39, 10 en
11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 ds. Holst
Naaldwijk. R. K. kerk: zat. 7, zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 10 ds. Carstens.
R.K. kerk: zat. 7. zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Bouman te
Katwijk aan Zee, 6 ds. Gebraad;
Ontm.kerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. Van
Ieperen Bergschenhoek. Geref. Kerk:
9.30 ds. v.d. Horst, 5 ds. Vrolijk. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.:
N.kerk 10 ds. De Jong, 6 ds. Van Roon;
O.kerk 10 ds. Boer, 6 ds. Vroegindewey;
Ichtuskerk 10 ds. Schuurman, 5 ds. Ho-
vius; Pnièlkerk 9.30 ds. Vroegindewey, 6
ds. Boer; Gr. v. Pr.school 10 ds. Vink;
Hoeksteen 10 dovendienst; Overduin 2
ds. Baas. Geref. Kerk: Tr.kerk 10 ds.
Vrolijk, 5 ds. Meynen Den Haag; Vr.kerk
10 ds. Bouma te Noordwijk, 5 ds. Heule
Wassenaar, jeugddienst. Geref. Kerk
Vrijg.: 10.15 dienst. 3.30 ds. Hoff. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45 en 7 ds. Rou-
kema. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Slag
boom. Geref. Gemeente: 10 en 5 dienst.
Volle-Evang. Gem. Rijnland (openb.
sch. Voorstr.): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 ds. Honnef te L.dorp en ds. Van
der Linden, avondmaal, 7 ds. Baas Kat
wijk, avondmaal. Geref. Kerk: 10 en 7 ds.
Nierop, avondmaal.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Knorth, avond
maal, 6.30 ds. Van Loenen, jongeren-
dienst; Hoofcjstr. 10 ds. Doesburg,
avondmaal; Schepp.kerk 9 en 10.30 mr.
Reugebrink; Leythenrode: 10 ds. Lut-
mers. Bapt. Gemeente: 10 br. Lourens.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Lalleman, 7 ds. Lefeber Alphen. Geref.
Kerk: 9.30 en 7 ds. Los, avondmaal. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds.
Rothfusz Hillegom; Pauluskerk 10 en 7
ds. 't Hooft. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. De
Wit. Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 2.45 kand.
Krijtenburg. Geref. Kerk Vrijg. Buiten
V.: 9 ds. Schuurman, 5 ds. Waagmeester.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. Van Dij
ken, 7 ds. v. Dijken, dienst voor iedereen.
Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg.
Oud Geref. Gem.: 9.30 en 3. R.K. kerken:
Agatha zat. 7, zond. 8.30, 10 en 11.30;
Poelhuys zat. 7, zond. 9 en 11.30; Maria-
kerk zat. 7, zond. 8.30,10 en 11.30; Engel-
bew. zat. 7. zond. 8. 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP-Herv. Gem.; 9.30 en 6.30
ds. Bronsgeest, avondmaal. Geref. Kerk:
9.30 ds. Hessels Mulder A.dam, 6.30 dr.
Vlijm Leiden. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst, 2.15 ds. Hamstra. R.K. kerk: zat.
7, zond. 7.30, 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Molenaar, 6.30 ds. Van den Heuvel Har-
melen. Geref. Kerk: 9.30 kand. v.d.
Meulen, 7 ds. Cremer Amstelveen. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP-Herv. Gem.: 9.30 ds.
Snijders Haarlem, 7 ds. Goverts. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Wijngaarden, 4.30 ds.
Rang. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds. Vis
ser, avondmaal. R.K. kerk: zat. 7, zond.
9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 en 7 ds.
Zoutendijk. Geref. Kerk (Woerdense
Verlaat): 10 en 7 ds. Nooteboom. R.K.
kerk: zat. 7.30, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem,: Voorstr. 10
ds. De Gelder Lisse, 7 ds. Keuning; Sole
Mio 9 hr. Van Duin; Hoofdstr. 9 ds. Keu
ning, gezinsdienst, 10.30 ds. Wamink, 5
ds. v. Halsema Katwijk; De Rank 10 prof.
dr. Graafland Gouda, 7 ds. Hovius Kat
wijk. Geref. Kerk: Vinkenlaan 9.30 ds. v.
Halsema, 5 ds. Wamink. Zie verder herv.
R.K. kerken: Zee 9.30 en 11; Binnen 8,10
en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Hew. Gem.:
lOhr. Hoffenaar Voorhout; DeZilk 10 ds.
Kalkman, avondmaal. R.K. kerk: Jozef
kerk zat. 7, zond. 10 en 11.30; Viktor zat.
7, zond. 9.30 enll.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Gr.kerk
10.30 ds. Ter Linden; Pauluskerk 10 ds.
Karreman Rijswijk; Gem.centr. 10.30
prof. dr. Heering Leiden; Gem.centr.
10,30 ds. Blom, jeugdkerk; Endegeest
9.30 ds. Friederich; v. Wyckerslooth 4.30
dr. Enklaar. Geref. Kerk 10 ds. Vegter, 7
ds. De Haan. Geref. Kerk Vrijg.: 9.30
dienst, 4.30 stud. Krijtenburg. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45 en 4 ds. v.d.
Berg (in Gem.centr). R.K. kerk:
Will.kerk zat. 7. zond. 9. 10.30 en 12;
Bon.kapel zat. 6.30, zond. 9 en 11. Volle-
Evangeliegem. (gem.centr.): 4 hr. v.d.
Brugge.
OUD-ADE: R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 zie geref. kerk. Geref
Kerk: 9.30 dr. v. Oeveren Rijnsburg, 5 ds.
Wijngaarden. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8,
9.30 en 11.30. Remonstr. Gemeente: 10
ds. Adriaanse Den Haag.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: P. Banden zat. 7, zond. 8,9.30,11 en
12.15; M.Pres. zat. 7, zond. 8., 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30
dr. Huls Gouda, 7 ds. De Kruijf, jeugd
dienst. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15
ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote Kerk
9.30 ds. Quack Vianen, 5 ds. v.d. Bogerd;
Bethelkerk 9.15 ds. v.d. Bogerd, 5 kand.
v.d. Weert. Zie ook geref. Geref. Kerk:
Petrakerk 9.30 ds. Damsma, 5 ds. Huis
man; Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Huisman, 5
hr. Brouwer Katwijk; Mar.kerk 91Ó ds.
Hovingh Hoorn, 5 ds. De Raadt Valken
burg; chr. school Frederiksoord 10.30 in
terk. dienst, ds. Damsma. Geref. Kerk
Vrijg.: 10.45 en 7 ds. Zomer. Chr. Geref.
K.: 9.30 en 5 ds. De Joode, avondmaal.
Evang. Christengemeente (aula mavo):
10 br. Wijmenga Bilthoven, 7.30 br. v.d.
Weele Harderwijk, evangelisatiedienst.
R.K. gemeenschap (aula tuinb.school):
zat. 7, zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 10 en 6.30
ds. v.d. Meer, avondmaal. Geref. Kerk:
10 ds. v. Santen, 5 ds. Versluys H.woude.
Ned. Prot. Bond: 10.30 ds. Cramer,
Schagen. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8, 9.30
en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 10 ds. Linden-
burg, 6.30 hr. Goedhart. Geref. Kerk: 10
ds. Bezemer, 6.30 ds. De Wit Lisse. R.K.
kerk: dorp 9 en 12; Langeraar zat.
7,ZOND. 8.30, 10 en 11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 ds.
Van Ieperen, 6.30 ds. Boogert Leiden,
jeugddienst. Geref. Kerk: 10 ds. De-
Raadt, jeugddienst, 6.30 ds. Damsma
Rijnsburg, in Dorpshuis. Geref. Kerk
Vrijg.: 9.30 ds. Hoff, 3 ds. Gootjes.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof, avondmaal. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 10 ds. Meijering, 7 ds. Hemstede te
L.dorp, jeugddienst; aula NH 9.30 ds. De
Zwart; Hulp en Hei, 10 ds. Lentz. Geref.
Kerk: 10 ds. De Zeeuw, 7 zie herv. Geref.
Kerk Vrijg.: 10.15 en 4.30 ds. Boxman.
R.K. kerken: Laur.kerk zat. 7, zond. 10
enll.30; aula NH 11; M.Godskerk zat. 7
zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Be
thelkerk 9 ds. De Reuver Capelle aan de I
IJssel, 10.30 ds. Roetman, 5 ds. Ver- I
boom, 6.30 ds. v. Kooten Veenendaal;
Hoekst. 9.30 ds. Verboom, 6.30 ds
Roetman; Imm.kerk 10 ds. Holwerda
Apeldoorn, 5 ds. v. Buuren Z.meer. Ge
ref. Kerk: Kr.kerk 10 ds. Modderaar, 5 ds.
Littooy Rijssen; Ontm.kerk 10 ds. v.d.
Linden Leusden, 5 ds. Modderaar. Oud
Geref. Gem.: 10 en 6.30. Chr. Afgesch.
Gem.: 9.30 ds 5 ds. Verloop. Volle Evang. I
Gem. (Lindengaarde 17a): 9.30. R.K.
kerk: Ontm.kerk zat. 7, zond. 8.45, 11.45
en 7; Viktorkerk zat. 7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds. Den I
Tonkelaar. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30 I
10 en 11.30.
WASSENAAR-Herv.Gem.: Dorpskerk
10 ds. Steenstra, 4.30 ds. Kommers Kat
wijk, 7 zangdienst; Kievietkerk 10 ds
Wiersma; Messiaskerk 10 ds. Van Zan- j
ten; Dorpscentrum 9.30 ds. Tukker. Ge-
ref. Kerk: 10en5ds. v.d. Meulen; Zuid 10
ds. Van der Kamp, 7 zie herv. Ned. Prot
Bond: 10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds
Lefeber Alphen, 2.30 ds. Blenk, afscheid.
Geref. Kerk: 9.30 mevr. ds. v.d. Kooi
A.dam, 6.30 ds. Verheul Alphen a.d. Rijn.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds
Nicolai, 7 zie geref. Geref. Kerk: 9.30 hr.
v.d. Kraan R.dam, 7 ds. Van der Ree Al
phen. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.45
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds.
Pannekoek Leiden. R.K. kerk: Janskerk
zat. 7.30, zond. 9.30; Chr.Dienaarkerk zat.
7, zond. 8.30,10 en 11.30; Rijndijk, Meer
burg, zat. 7, zond. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds.
Beymans Boskoop, 6.30 dr. Haitsma
Boskoop, in geref. kerk, 6.15 zang. Geref. I
Kerk: 10 ds. v.d. Heiden. 6.30 ge-
meensch, jeugddienst, zie herv.
