Dajan verwijt Amerika
voorkeur voor Egypte
Nieuwe Britse
voorstellen
Rhodesië
over
EG eens over
veilige zee
Oostblok
wil meer
landen in
SALT-
overleg
Carter en Sadat gaan praten
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1978
MOSKOU (GPD) - Het Kremlin wil
de Russisch-Amerikaanse on
derhandelingen over beperking
van strategische kernwapens
(SALT) uitbreiden tot de drie an
dere mogendheden die over
kernwapens beschikken, te we
ten Engeland, Frankrijk en Chi
na. De zes andere lidstaten van
het (militaire) Warschau-pact on
dersteunen dit streven, zo blijkt
uit een slotverklaring na twee da
gen van politiek overleg van de
leden van dit bondgenootschap
in Moskou. Dit voorstel is al eer
der besproken door Russische en
Amerikaanse vertegenwoordi
gers en het is eind oktober ook ter
sprake gekomen tijdens het be
zoek van Sowjet-minister van
buitenlandse zaken Gromiko aan
Parijs.
De kans is dat Peking op korte ter
mijn zal toestemmen in een der
gelijk gezamenlijk overleg, is
praktisch nihil. De Chinese lei
ders hebben al eerder te kennen
gegeven dat dergelijke voorstel
len ten doel hebben de Chinese
ontwikkeling tot een volwaardi
ge kernmacht vroegtijdig af' te
remmen, terwijl de leiding in Pe
king zo'n ontwikkeling juist no
dig acht als tegenwicht tegen het
militaire overwicht van de Rus
sen. Politieke waarnemers ach
ten dit voorstel, dat bovendien
voorziet in een exclusief gebruik
van kernenergie voor "vreedza
me doeleinden", daarom niet
realistisch en voornamelijk be
doeld als propaganda.
In de slotverklaring die werd uitge
geven na twee dagen van overleg
ln ^ader van het zogeheten
comité voor politiek overleg van
het Warschau-pact, was geen
aanval op Peking opgenomen
Een dergelijke aanval zou ook
moeilijk te combineren zijn ge
weest met eerder genoemd voor
stel om China bij het SALT-
overleg te betrekken, en boven
dien zouden de Roemenen zich
tegen zo'n Anti-Chinese verkla
ring hebben verzet. De Roe
meense leiding wil zowel goede
betrekkingen onderhouden met
Moskou als met Peking.
De topleiders van het Warschau
pact zijn het tijdens hun twee
jaarlijkse overleg eens geworden
over de noodzaak van "stopzet
ting van de produktie van alle
soorten kernwapens" en zelfs
over de "geleidelijke afbraak van
kernvoorraden tot hun uiteinde
lijke opheffing". Dit laatste is een
opmerkelijk punt in de War-
schau-pact-verklaring. omdat de
Sowjet-leiding vroeger al eens
dergelijke voorstellen heeft ge
daan maar in het voorjaar van
1977 uiterst fel en negatief rea
geerde toen de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Vance tijdens SALT-besprekin-
gen in Moskou deze filosofie wil
de omzetten in praktisch maatre
gelen.
De Oostblok-leiders zeggen verder
voorstander te zijn van een spoe
dige afsluiting van een nieuw
Russisch-Amerikaanse strate
gisch (SALT-)akkoord, en daar
naast zouden zij ook graag een
doorbraak zien in de vastgelopen
besprekingen in Wenen over we
derzijdse, gelijkwaardige troe-
pen- en wapenvermindering in
Centraal-Europa (MBFR).
In de slotverklaring wordt de "im
perialistische politiek" tegenover
bevrijdingsbewegingen in de
Derde Wereld gekritiseerd, en
verder wordt de nadruk gelegd
op niet-inmenging in de interne
aangelegenheden van andere sta
ten.
Het vredelievende karakter van de
slotverklaring na twee dagen van
politiek overleg van de Oosteu-
ropese topleiders werd verstoord
door een felle scheldpartij tegen
"westerse laster" over de schen
ding van mensenrechten in Oost-
Europa. Volgens de Oostblok-
leiders is dit des te verwerpelij
ker, omdat die kritiek komt uit
staten "waarvan de bevolkingen
al de ontberingen hebben te ver
duren van werkloosheid, van on
gelijkheid, rassendiscriminatie,
georganiseerde misdaad en van
morele achteruitgang". Sowjet-
partijleider en president Leonid
Brezjnjev kreeg aan het eind van
het tweedaagse Warschau-pact-
overleg een hoge Bulgaarse on
derscheiding uit handen van de
Bulgaarse leider Todor Zjiwkov.
JAKARTA (GPD) - Ondernemers
in Indonesië, die ondanks ernsti
ge waarschuwingen, van plan
zijn dc prijs van hun artikelen te
verhogen, lopen de kans te wor
den opgepakt en veroordeeld tot
dwangarbeid in de riolen. De chef
van de binnenlandse veilig
heidsdienst (Kopkamtib). admi
raal Soedomo, heeft dit gisteren
gezegd. Hij sprak van „economi
sche terroristen", die leed berok
kenen aan het volk en die het
verdienen om gestraft te worden
tot dwangarbeid in de vieze en
stinkende riolen".
.Vraag mij niet op welke legale
gronden zij kunnen worden ge
pakt, maar het zijn terroristen
van de economie", zo verklaarde
Soedomo. Op deze manier pro
beert de regering om de onge
breidelde prijsverhogingen, die
volgden op de 15 november ge
nomen monetaire maatregelen,
een halt toe te roepen. De coördi
nerende minister voor economie,
financiën en industrie, prof. Wij-
ojo Nitisastro, maakte op die dag
volkomen onverwachts bekend
dat Indonesië zijn roepia heeft
losgekoppeld van de Amerikaan
se dollar en zijn valuta op een
„controleerbare wijze" heeft la
ten zweven ten opzichte van de
andere sterke valuta's. Door deze
operatie daalde de waarde van de
roepia maar liefst met 50 pro-
De
- ..laatregelen wekten paniek on
der de Indonesiërs. Van deene op
de andere dag merkten ze dat ze
niet meer zoveel konden kopen
met hun roepia's. omdat de on
dernemers hun artikelen in prijs
hadden verhoogd. De huisvrouw
ontdekte dat de vis, het vlees,
groenten, margarine, eieren en
braadolie tweemaal zo duur wa
ren geworden. Winkeliers be
gonnen een hamsteractie waar
door een tekort ontstond aan sui
ker, zout en meel, wat ook weer
prijsverhogingen veroorzaak-
De Indonesische vakbonden en
parlementariërs vestigden de
aandacht op de positie van men
sen met lage inkomens. Er wordt
druk uitgeoefend op de regering
om de salarissen aan te passen
aan de gewijzigde situatie. De re
gering op haar beurt deed een
dringend beroep op de onderne
mers en winkeliers de prijzen niet
te verhogen. Maar niemand trok
daar zich wat van aan. De minis
ter van handel. Radius Prawiro,
waarschuwde de mensen die pro
fijt trekken van deze nieuwe si
tuatie. dat zij belasting zullen
moeten betalen.
Ook toeristen en buitenlanders die
dachten met hun dollar of gulden
meer te kunnen doen - voor een
dollar kreeg men 600 roepia en
voor een gulden ongeveer 300 -
kwamen bedrogen uit. De hotels
verhoogden prompt hun tarieven
en veel toeristen maakten het
mee dat de prijs van de maaltij
den nog tijdens het eten met 30
tot 40 procent omhoog-
schoot.
Intussen heeft een lid van Golkar,
de regeringspartij, kritiek geoe
fend op de dreigementen van
admiraal Soedomo. die hij ..on
wijs" noemt. „Het lost niets op.
het kan alleen nog meer onrust
veroorzaken". Intussen heeft
president Soeharto de Indonesi
sche ondernemers aangeraden
met hun crediteuren te onder
handelen over nieuwe afspraken
over afbetalingsverplichtingen in
verband met de gewijzigde om
standigheden.
LONDEN (GPD) - De Britse rege
ring heeft in overleg met de Ame
rikaanse president Carter beslo
ten een afgezant te sturen naar
Rhodesië om vast te stellen of er
voldoende gronden aanwezig zijn
om in het komende jaar een con
ferentie in Engeland te beleggen
van alle betrokken partijen. Dit
zou betekenen dat Londen voor
het eerst bereid is de afvallige
Rhodesische premier Ian Smith
te ontvangen.
De aankondiging van dit nieuwe
initiatief werd onverwachts door
premier Callaghan gedaan in het
Lagerhuis. Hij zei dat hij het La-
bourparlementslid Kevin Hug
hes had aangesteld om als zijn
persoonlijke afgevaardigde de
'verkenningsmissie" te onder-
WMmk
GEORGETOWN - Bootcontainers met de stoffelijke overschotten van de sekteleden van de People's Temple, die deze week in Guyana
massaal zelfmoord pleegden. De container met het lichaam van sekteleider J immie Jones werd extra gemerkt. De lichamen werden gisteren
ingescheept om naar Amerika te worden vervoerd
I Thuis gezond bruin opfl
J onze Sunfit zonne
bank. Veilig, t
lijk, zonderverbranden
Oerdegelijk Hollands
kwaliteitsprodukt, ge
garandeerd. Tijdklok is
ingebouwd. Sinter
klaas
Sjardïi
inbv
Gekakel in
Deense pluim
veewereldje
KOPENHAGEN (Reuter) -
Deense dierenbescher
mingsverenigingen hebben
gisteren gedreigd met bui
tenparlementair optreden als
het parlement instemt met de
invoering van legbatterijen in
Denemarken.
Het parlement houdt zich bezig
met een voorstel het verbod
op het houden van kippen in
legbatterijen op te heffen.
Op het ogenblik eist de Deense
wet dal kippen voor hun, vol
gens deskundigen lichame
lijk en geestelijk welzijn, vrij
moeten kunnen scharrelen.
Als dit artikel wordt gewijzigd,
zo zeggen de dierenbescher
mingsverenigingen, zullen er
straatbetogingen komen en
zal een boycotactie worden
ontketend.
CAIRO. JERUZALEM (GPD) - De
Israëlische minister van buitenlandse
zaken D^jan vindt dat Amerika in de
vredesonderhandelingen over het
Midden-Oosten te veel de kant van
Egypte kiest
Dajan zei dit nadat de Egyptische president
Sadat bekend gemaakt had telefonisch met de
Amerikaanse president Jimmv Carter te zijn
overeen gekomen volgende week de verschil
lende opvattingen in het vredesoverleg nog
eens op een rijtje te zetten.
Egypte en Israel blijven van mening verschil
len over de koppeling tussen een afzonderlijk
vredesverdrag tussen beide landen en de terug
trekking van Israëlische troepen uit de Gaza-
strook en van de westelijke oever van de Jor-
daan. Israël heeft een Amerikaans compromis
voorstel aanvaard en wil, blijkens de verklarin
gen van Dajan, geen stap verder doen in de
richting van de Egyptische voorstellen. Egyp
te, dat nog geen ja tegen de Amerikaanse tus
senoplossing heeft gezegd, wil het vredesver
drag met Israël alleen tekenen wanneer er een
strikt tijdschema wordt vastgelegd voor Israë
lische terugtrekking uit eerst de Gazastrook en
vervolgens de westoever van de Jordaan.
Sadat kwam met zijn verklaring na een beslo
ten zitting van de parlementsfractie van zijn
Nationaal Democratische Partij. De Egypti
sche vice-president Hosni Moebarak lichtte de
parlementariërs tijdens deze vergadering in
over de besprekingen die hij vorige week in
Washington met Carter heeft gevoerd. NDP-
woordvoerder Mandour Hassan zei na afloop
van de bijeenkomst dat de Egyptische regering
dit weekeinde zal reageren op de Israëlische
afwijzing van de Egyptische voorstellen.
Volgens Hassan heeft Moebarak uiteengezet
dat de prioriteit die Egypte geeft aan Israëli
sche terugtrekking uit de Gazastrook. ten doel
heeft daar snel te kunnen beginnen met de
voorbereidingen voor Palestijns zelfbestuur
Gaza zou dan een voorbeeld voor een gelijk
soortige regering op de Westoever kunnen zijn,
menen westerse diplomaten in Cairo, en de
Jordaanse koning Hoessein de gelegenheid
geven zich bij de overeenkomsten tussen Israël
en Egypte aan te sluiten.
De Israëlische minister van buitenlandse za
ken Dajan benadrukte gisteravond echter dat
Israël vasthoudt aan het laatste Amerikaanse
compromis-voorstel en daar geen wijzigingen
meer in wil laten aanbrengen. Dajan gaf toe dat
hij en premier Begin het niet eens zijn over de
Israëlische tactiek bij het overleg in Washing
ton. Dajan had een Amerikaans voorstel voor
lokale verkiezingen in Gaza en West-Jordanië
eind volgend jaar willen aanvaarden. Begin,
gesteund door de andere leden van het kabinet,
wilde daar niets van weten.
Op de Westoever zelf werd gisteren een politie
ke bijeenkomst door de Israëlische minister
van defensie Weizman verboden. Naar Israëli
sche maatstaven wordt op dergelijke bijeen
komsten te veel opgeroepen tot geweld tegen
de „zionistische staat Israël". Enkele dagen
eerder hadden vooraanstaande Westjordaniers
tijdens een massa-bijeenkomst opgeroeperl tot
Palestijnse terugkeer naar Israëlisch gebied
(de heuvels van Jaffa en Haifa). Een Israëlische
regeringswoordvoerder liet weten dat dit een
goede les was geweest en dat aanvragen voor
het houden van politieke bijeenkomsten voor
taan van geval tot geval zullen worden beke
ken.
Bewoners van de bezette Westoever protes
teerden gisteren in Jeruzalem tegen de Israëli
sche onteigening van Arabisch land. De politie
gebruikte traangas en arresteerde de burge
meesters van Ramallah en El-Birch, toen de
betogers het hooggerechtshof wilden
dringen, waar de rechters zich bogen over de
juridische protesten van Arabische landbezit
ters tegen de Israëlische maatregelen.
Hughes zou niet alleen
overleg plegen met de Rhodesi
sche regeringsleiders, maar ook
met de staatshoofden van de zo
genaamde „front-linie'-landen
(Zambia, Mozambique, Tanza
nia). Ook zou Hughes besprekin
gen in Nigerië voeren.
Hij zal verder met instemming van
president Carter worden verge
zeld door de Amerikaanse am
bassadeur in Zambia. Het is te
verwachten dat hun rondreis be
gin volgende week zal beginnen
Premier Callaghan maakte dui
delijk dat van een conferentie al
leen sprake zou kunnen zijn,
wanneer all^ betrokken partijen
(inclusief die van het Patriotti
sche Front) het eens zouden kun
nen worden over de condities
vooreen „overeenkomst waaraan
alle partijen zich zullen houden
en die de steun zal hebben van de
internationale gemeen
schap"
Hoewel dat er veel op leek dat Cal
laghan probeerde het Anglo-
Amerikaanse plan voor Rhodesië
te doen herleven, zei hij in het
parlement dat andere voorstellen
in overweging genomen zouden
worden. Hij maakte bovendien
duidelijk dat zijn afgevaardigde
Hughes, niet werd uitgezonden
om te onderhandelen, maar al
leen om te onderzoeken of een
conferentie van alle partijen tot
de mogelijkheden behoorde.
De parlementariër Hughes wordt
ook door de conservatieven ge
zien als een gelukkige keuze voor
deze delicate missie. Hij heeft
eerder zijn sporen verdiend met
onder andere gesprekken in
Moskou, waar hij zich ontpopte
als een bekwaam diplomaat en
een goed onderhandelaar.
Niettemin heerst er vooral in jour
nalistieke kringen in Londen een
stemming van scepticisme. De
politieke correspondent van het
dagblad „The Guardian" zei"
„Een nieuwe afgezant, maar de
zelfde oude bagage". Hij was van
mening dat het Patriottische
Front allang geleden had beslo
ten dat een guerrilla-oorlog de
enige oplossing was en dat het
stadium van conferenties tot de
wensen van het verleden be
hoorde. Hij achtte de nieuwe on
derneming van premier Callag
han niets meer dan een poging
om het gezicht van Engeland te
redden, nadat Amerika in wezen
al het initiatief had overgeno-
ADVERTENTIE
Demonstratieverbod in Spanje
MADRID (GPD) - Het Spaanse ministerie van binnenlandse zaken heeft
tot 10 december het verbod uitgevaardigd om manifestaties of volksop
lopen op straat te organiseren. Dit verbod, dat gisteren van kracht werd,
is het gevolg van een besluit van de ministerraad op 1 november en is
bedoeld om de campagne van het referendum over de democratische
grondwet en de bekendmaking van de resultaten van de volksstemming
zo rustig mogelijk te doen verlopen.
Met dit verbod wil de regering voorkomen dat de Spaanse burgers door
voor- of tegenstanders van de grondwet in verwarring worden gebracht.
Het kabinet Suarez wil hiermee de bevolking een maximaal inzicht
geven in de informatiestroom over de nieuwe democratische grond
wet.
BRUSSEL (ANP) - De transport
ministers van de Europese Ge
meenschap zijn het gisteren in
Brussel eens geworden over een
aantal veiligheidsmaatregelen
die moeten voorkomen dat er in
de toekomst nog rampen gebeu
ren zoals met de "Amoco Cadiz"
voor de Franse kust. In nationale
wetten van de negen EG-landen
moet worden vastgelegd dat
tankschepen die olie, gas of che
mische produkten vervoeren
(schepen boven de 1.600 ton) zich
bij het aanlopen van Europese
havens "tijdig" moeten melden
en een groot aantal gegevens
moeten verschaffen inzake la
ding eventuele gebreken van het
schip enz.
Voor Nederland verandert er niet
veel, aldus de Nederlandse mi
nister van verkeer en waterstaat,
Tuijnman, die het overigens posi
tief beoordeelde dat opgetreden
kan worden tegen schepen die
zich niet aan de nu overeenge
komen bepalingen houden.
De ministerraad bepaalde voorts
dat EG-lidstaten alles in het werk
moeten stellen om ervoor te zor
gen dat schepen op de Noordzee
en het Kanaal gekwalificeerde
loodsen aan boord nemen. Dat
kan voorlopig alleen gelden
schepen die onder de vlag
landen van de Gemeenschap va-
i en. Maar via de IMCO (intergou
vernementele maritieme consul
tatieve organisatie) gaat de Ge
meenschap proberen, ook onder
andere vlag varende schepen te
bewegen op de Noordzee zulke
loodsen te gebruiken,
n de Europese "transportraad" is
men het er bovendien over eens
geworden dat schepen die Euro
pese havens aanlopen gecontro
leerd kunnen worden op veilig
heids- en gezondheidsnormen
aan boord. Voorts is besloten dat
de negen EG-landen zo snel mo
gelijk zullen overgaan tot onder
tekening van het internationaal
verdrag van 1978 inzake oplei
ding, bekwaamheid en wacht
dienst van zeelieden. Dat verdrag
wordt gezien als een stap op de
weg naar het stellen van algeme
ne normen voor de opleiding van
zeelieden. Dat is nodig omdat
gebleken is dat een groot aantal
ongelukken op zee te wijten is
aan "menselijke fouten".
WASHINGTON - Hans MuUikm uil Texas kruipt langs liet Lincoln
monument in Washington. Daardoor kwam lui aan liet eind van zi/n 2'1-s
jaar durende reis op zijn knieën die hem van Texas naar Washington
voeren. Mullikin maakte de reis om Amerika duidelijk te maken dat het
land "op de knieen moet en berouw moet tonen".
Un certain art
devivre.
verkrijgbaar bij 0 a
Au Bon Goüt
Gangetje 8
Leiden
Focke Meltzer
Den Haag. Leidsenhage.
Rijswijk
Pavilion Christofle
Hoogstraat 33
Den Haag
