Nieuw licht op
verdwijning van
multi-milionair
Trek uit
grote
steden
zet door
Mentens stilzwijgen werd afgekocht
Kansen Atlantic
niet gestegen
Na arrestatie echtpaar
Vervanging Neptune
Geen verzet
tegen wet
op abortus
Geen koopsompolis in Eerste Kamer
DINSDAG 21 NOVEMBER 1978
DEN HAAG (ANP) - In vijf van
de achttien Nederlandse ge
meenten met meer dan hon
derdduizend inwoners is de
bevolking in 1977 toegeno
men. In de dertien andere
gemeenten nam de bevolking
af, met name in de vier groot
ste gemeenten (Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en
Utrecht), die in 1977 in inwo
nertal tesamen met meer dan
30.000 mensen terugliepen.
Dit staat in het statistisch zak
boek 1978, dat het Centraal
Bureau voor de Statistiek
(CBS) heeft uitgegeven over
1977. De verstedelijkingsnota
van 1977 erkent dit verschijn
sel en houdt in zijn beleids
voorstellen rekening met de
ze problematiek. Een sterke
afname van het inwonertal
werd met name geconsta
teerd in de gemeenten Rot
terdam (10.700 mensen), Am
sterdam (9.700), Den Haag
(6.200), Utrecht (4.600), Haar
lem (1.500) en Groningen
(1.300). De vijf gemeenten die
er meer inwoners bij kregen
dan ze verloren zijn in deze
groep: Dordrecht (16.00), Lei
den (1.300), Zaanstad (1.200),
Arnhem (700), en Apeldoorn
(500).
Amsterdam blijft de grootste
gemeente van ons land, wat
inwoners betreft, met 728.700
inwoners, gevolgd door Rot
terdam met 590.300 inwoners,
Den Haag met 464.000 en
Utrecht met 240.000 inwo
ners.
Naast de achttien gemeenten
met meer dan honderddui
zend inwoners telde Neder
land per 1 januari 1978 zesen
twintig gemeenten met tus
sen de 50.000 en 100.000 in
woners. Gemeenten die daar
bij een snelle bevolkings
groep (meer dan 1000 inwo
ners toename over 1977) to
nen zijn: Zoetermeer, Zwolle,
Ede, Hengelo, Alkmaar en
Zeist.
De snelst groeiende provincie is
Noord-Brabant. In 1977 nam
de bevolking in deze provin
cie toe met 20.400 mensen tot
een totaal van ongeveer twee
miljoen. Ook Gelderland, met
een toename van 14.800 men
sen, vertoonde een flinke
groei. De twee provincies met
de meeste inwoners daaren
tegen, Noord- en Zuid-Hol
land, groeiden nauwelijks of
matig: Noord-Holland kreeg
er slechts 100 inwoners meer
bij, Zuid-Holland 3.300.
Het inwonertal in de diverse
provincies was per 1 januari
1978: Zuid-Holland 3,1 mil
joen, Noord-Holland 2,3,
Noord-Brabant 2,0, Gelder
land 1,7, Limburg 1,1, Over
ijssel 1,0, Utrecht 0,9, Fries
land 0,6, Groningen 0,5, Dren
te 0,4 en Zeeland 0,3.
De problemen rond de trek uit
de grote steden werd onder
meer behandeld 'in de zoge
naamde verstedelijkingsnota
van minister Gruijters (1972).
In een vervolgnota (1977)
hierop werd voorgesteld de
sterke bevolkingsgroei in de
provincies Noord-Brabant en
Gelderland terug te dringen.
De ongekende groei van deze
provincies wekt de verstede
lijking in de hand en zou op
langere termijn problemen
opleveren ten aanzien van de
werkgelegenheid.
Deze overwegingen ten aanzien
van forensenverkeer, werk
gelegenheid en verstedelij
king houden in dat met name
door opvoering van de wo
ningbouw in de Randstad
moet worden gepoogd de
verhuisstromen naar Noord-
Brabant en Gelderland terug
te dringen. Anderzijds moet
door bevordering van de
werkgelegenheid getracht
worden het ontstaan van "fo
rensenstromen" (files e.d.) te
gen te gaan, aldus de vervolg
nota.
De grote verhuisstromen, die
men nu constateert, zijn een
maatschappelijk verschijn
sel, waarvan de oorzaken niet
volledig zijn geanalyseerd.
Voor een groot deel echter is
de oorzaak te vinden in het
enorme woningtekort in de
Randstad.
DEN HAAG (GPD) - De belofte van
de toenmalige minister van justi
tie mr. A. Donker, dat Pieter Men-
ten in 1952 definitief niet zou
worden vervolgd wegens in Po-
len begane oorlogsmisdrijven,
was gedaan in ruil voor Mentens
stilzwijgen over de zogenaamde
Velser affaire. Dit heeft de we
duwe van Mentens verdediger in
de jaren vijftig, mr. Kortenhorst,
verklaard tegenover de Haagse
rechter-commissaris MR. Bak
ker.
Mevrouw Kortenhorst wist daar
van af doordat haar inmiddels
overleden man er haar destijds
over verteld had. „Mijn man be
sprak altijd alle zaken met mij",
aldus mevrouw Kortenhorst in
haar verklaring die gisteren werd
voorgelezen bij de voortgezette
behandeling van de zaak-Menten
door de bijzondere strafkamer
van de Haagse rechtbank.
Het onderzoek van de rechter
commissaris heeft echter geen
schriftelijk bewijs opgeleverd
voor Mentens bewering dat de
toenmalige PvdA-minister Don
ker hem buiten vervolging had
gesteld.
De behandeling van de zaak-Men
ten in Den Haag was nodig omdat
de Hoge Raad in mei dit jaar het
vonnis vernietigde waarbij Men-
ten (80) tot vijftien jaar gevange
nisstraf werd veroordeeld we
gens zijn betrokkenheid bij de
massa-executies van zo'n twintig
mensen in 1941 in het toen door
de Duitsers bezette Poolse dorp
Podhorodce.
De Amsterdamse rechtbank had
volgens de Hoge Raad ten on
rechte geen aandacht besteed aan
Mentens verweer dat minister
Donker hem in 1952 had toege
zegd dat hij nooit meer zou kun
nen worden vervolgd wegens in
Polen in 1941 gepleegde oor
logsmisdrijven.
De Velser affaire, waarnaar zowel
getuigen als Menten zelf verwe
zen, was een geruchtmakende
zaak, die zich kort na de Tweede
Wereldoorlog afspeelde en waar
bij hooggeplaatste Nederlanders
betrokken zouden zijn geweest.
Menten zou daar, volgens me
vrouw Kortenhorst, veel van
hebben afgeweten. „Mijn man
vertelde me dat minister Donker
hem had gevraagd Menten ertoe
te bewegen geen gebruik te ma
ken van zijn kennis over de Vel
ser affaire"
De minister zou als motief daarvoor
gebruikt hebben dat er een einde
moest komen aan de onrust die
de zaak-Menten in Nederland
veroorzaakt had. Menten zou
moeten ophouden met zijn ge
dram over de Velser affaire, had
minister Donker tegen de advo
caat gezegd.
De bedoeling was volgens me
vrouw Kortenhorst geweest dat
er een afspraak zou worden ge
maakt dat de procureur in Am
sterdam ervoor zou zorgen dat de
zaak-Menten zou worden gese
poneerd.
Later zou de heer Kortenhorst een
brief hebben gekregen van Men
ten waarin de beslissing van de
minister om de zaak ter zijde te
leggen, werd bevestigd. Volgens
mevrouw Kortenhorst was de
reactie van haar man: „Goddank,
de brief van Donker is gekomen.
Menten is exit en hij krijgt het
heilige kruis na".
Ook de Amsterdamse rechter mr.
W. C. Hassoldt bevestigde gis
termorgen dat er in 1952 een se
pot in de zaak-Menten geweest
moet zijn. Hij had van de toen
malige Amsterdamse procureur-
generaal mr. Van Dullemen ge
hoord dat de zaak-Menten in
overleg met het ministerie van
justitie in Den Haag was afge
daan. Wanneer hij dat precies ge
hoord had, wist mr. Hassoldt gis
termorgen de rechtbank niet te
vertellen.
Bz-HM
Pieter Menten (midden) wordt uit het gevangenisziekenhuii
ningen geleid op weg naar het gerechtsgebouw in Den Haag.
Nog een andere getuige, dc Nij
meegse hoogleraar prof. mr. F. J.
F. M. Duynstee, zei gehoord te
hebben van een beslissing van de
minister van justitie in 1952 om
de zaak-Menten niet verder te
vervolgen. Tegenover de rechter
commissaris verklaarde de
hoogleraar dat hij destijds van
een hoge ambtenaar van het mi
nisterie van justitie gehoord had
dat de zaak-Menten was afge-
Ook oud-Telegraaf-hoofdredacteur
Lunshof had ook van een van
Mentens advocaten gehoord dat
er een buitenvervolgingstelling
was. Op zijn vraag of er van de
overeenkomst dat Menten zou
zwijgen over de Velser-affaire in
ruil voor het sepot, een stuk was,
had de betrokken advocaat ge
zegd dat dit er niet was en ook
nooit zou komen.
Menten verklaarde gistermiddag
nog dat hij in 1952 zelfs in gezel
schap van prof. S. Gerbrandv,
minister-president van de Ne
derlandse regering in Londen
gedurende de Tweede Wereld
oorlog bij Donkers voorganger
als ministervan justitie, Mulderij,
geweest is. Daar is toen gespro
ken over het definitief beëindi
gen van justitiële acties tegen
Menten naar aanleiding van
Poolse beschuldigingen over be
trokkenheid bij oorlogsmisdry-
Gerbrandy. een zwager van de pro
cureur-fiscaal mr. Siccel die door
de Velser affaire in opspraak was
geraakt, was volgens Menten een
vriend van het CHU-Kamerlid
Reyers die zich sterk voor de Bla-
ricumse miljonair heeft ingezet.
„Ik had een bepaalde dienst aan
mr. Siccel bewezen door stukken
niet te publiceren, vandaar dat
prof. Gerbrandy zich ook voor
mij inspande", zo betoogde Men-
DEN HAAG (GPD) - De kans dat
Nederland de Franse Brèguet
Atlantic aanschaft als vervangers
van de Neptune-vliegtuigen van
de marine, is gisteren na een
nieuwe onderhandelingsronde
met de Fransen niet groter ge
worden. De Franse regering wil
nog steeds geen harde toezeggin
gen doen over deelname aan de
ontwikkeling van de Fokker F-28
Super, een voorwaarde die door
de Nederlandse regering is ge
steld.
Voor het einde van de week zul
len de Fransen hun opstelling aan
Den Haag definitief duidelijk
moeten maken. Vrijdag zal de
ministerraad namelijk een be
slissing nemen over de Neptune
vervanging. Dat deelde de minis
ter Van Aardenne van economi
sche zaken en staatssecretaris
Van Eekelen van defensie giste
ren mee na het gesprek dat zij in
Den Haag voerden met de Franse
ministers Bourges (defensie) en
Le Theule (transport).
De Fransen bleken bovendien
niet bereid de prijs voor de Atlan
tic te verlagen, zoals door Neder
land is gevraagd. Voor een aan
schaffing van dertien toestellen is
een bedrag van meer dan 1100
miljoen gulden nodig. De andere
kandidaat, de Amerikaanse
Lockheed Orion, kost meer dan
300 miljoen gulden minder.
De Fransen zijn wel bereid om in
het F-28 Super-project - een pas
sagiersvliegtuig voor de korte en
middellange afstand - mee te
doen, maar zij willen daar lang
niet zoveel geld in steken als Ne
derland heeft geëist. De regering
vraagt van Frankrijk een kwart
van de ontwikkelingskosten (1
miljard) voor haar rekening te
nemen, maar de Fransen zouden
volgens onbevestigde berichten
niet verder willen gaan dan 150
miljoen gulden.
De aankoop van de Atlantic is
vooral een economische aangele
genheid geworden. De centrale
vraag is de hoeveelheid compen
satie die de Fransen willen bie
den. Komen de Fransen niet over
de brug, dan kiest Nederlarjd.
voor de Amerikaanse Lockheed
Orion. Die is behalve ruim 300
miljoen gulden goedkoper ook
sneller leverbaar maar er staan
minder compensatieorders te
genover.
Minister Van Aardenne stelde
zich gisteren zeer hard op. De
Fransen weten nu waar ze met
Nederland aan toe zijn en het
woord is verder aan hen. Willen
ze nog wat anders voorstellen,
dan kan dat, maar wel voor vrij
dag. Het kabinet zal geen verder
uitstel dulden. Vrijdag zal wor
den beslist op basis van hetgeen
dan van de Fransen bekend is.
„En als ze dat half doen, dan zijn
ze in het nadeel in de minister
raad", zei Van Aardenne kort
weg.
Voor Fokker zou de keuze voor
de Orion een grote klap beteke
nen. Naast het feit dat Fokker dan
naar een andere partner voor de
ontwikkeling van de F-28 Super
moet gaan zoeken, valt voor Fok
ker aan de Orion nauwelijks iets
te verdienen (Fokker mag alleen
assembleren, maar niet zelf bou
wen), raakt onze enige Neder
landse vliegtuigfabriek boven
dien het werk kwijt aan de 42 At-
lantics die Frankrijk zelf wil ko
pen en gaat bovendien een order
van 18 F-27-lestoestellen voor de
Franse marine niet door. Fokker
pleit daarom al geruime tijd voor
de Atlantic-aankoop. Een laatste
belangrijk punt wat vrijdag in de
ministerraad moet worden op
gelost, is de vraag wie de 300
miljoen gulden extra moet beta
len indien Nederland toch voor
de Atlantic kiest. Minister Schol
ten van defensie heeft al gesteld
dat in zijn begroting geen 300
miljoen gulden te vinden is, en
het kabinet is daarmee akkoord
gegaan. Dat zou betekenen dat of
minister Van Aardenne uit een
investeringspot, dan wel minister
Albeda van sociale zaken uit de
werkgelegenheidsgelden, zou
moeten bijspringen. Maar over
dat punt is in het kabinet nog
geen enkele overeenstemming
bereikt.
AMMAN (ANP) - Prinses
Beatrix en prins Claus zijn gis
termiddag per vliegtuig aange
komen in de Jordaanse hoofd
stad Amman waar zij vijf da
gen te gast zullen zijn bij de Jor
daanse prins Hassan rechts) en
zijn vrouw prinses Sarvat
(naast prins Claus).
Het prinselijk paar zal een in
druk krijgen van historisch en
modem Jordanië. Naast bezoe
ken aan zeer oude beziens
waardigheden gaat men ook de
Jordaanvallei bekijken, waar
het land op grote schaal tuin
bouw wil plegen.
De politiek is al verscheidene
malen ter sprake gekomenzoals
op een lunchbijeenkomst waar
een vertegenwoordiger van de
Jordaanse regering zich uit
sprak voor vrede in het Midden
oosten.
ROTTERDAM/WASSENAAR - De recherche van de Rot-
tcrdamse gemeentepolitie heeft vrijdag het echtpaar
R.P.D.W. en C.F. in Rotterdam gearresteerd op verden- -p.
king van verduistering van geld van de in februari van Jrsigt kftrjC
dit jaar verdwenen Wassenaarse zakenman Jan van der
Marei.
De 39-jarige W. en zijn 31-jarige
vrouw hebben 10 februari van dit
jaar 420.000 dollar (ongeveer
900.000 gulden) van Van der Ma-
rel verduisterd. De politie ver
moedt dat deze misdaad plaats
gehad heeft op de Bahamas, de
eilandengroep waar Van der Ma-
rel (60) rond diezelfde datum voor
het laatst werd gesignaleerd.
De Rotterdamse politie sluit een
samenhang tussen de twee feiten
(de verduistering van het geld en
het verdwijnen van Van der Ma-
rel) niet uit. De recherche wilde
geen verdere mededelingen over
de arrestatie doen.
Oud-Wassenaarder Van der Marei
was directeur van een groot aan
tal bedrijven in Nederland, waar
voor alleen al zo'n 200 mensen in
de regio Leiden werkzaam zijn.
De bekende supermarkten Auto-
rama en de autohandel Hollandse
Auto Import maatschappij (HAI)
in Rijnsburg maken deel uit van
zijn zakenketen.
Schoolstaking
om gastank
HUISSEN (ANP) - De 130 leerlin
gen van de openbare kleuter- en
basisschool in Huissen bij Arn
hem mochten gisteren van hun
ouders niet naar school uit pro
test tegen de ingebruikneming
van een gastank op vijftien meter
afstand van het schoolgebouw.
De ouders van de leerlingen vin
den de aanwezigheid van de tank
levensgevaarlijk en menen dat
het gemeentebestuur hun niet
tijdig heeft ingelicht.
De tank staat bij een benzinesta
tion. De tank is vorige week vrij
dag in gebruik genomen.
De ouders eisen van B en W van
Huissen dat de gastank buiten
werking wordt gesteld, totdat een
oplossing is bereikt. Een moge
lijke oplossing is, dat het semi-
permanente schoolgebouwtje (in
totaal zeven klassen) wordt ver
plaatst, aldus de heer Hulshoff,
woordvoerder van de ouder
commissies van zowel kleuter-
als basisschool.
Jan van der Marei woonde na zijn
Wassenaarse periode al jaren in
Cannes (Zuid-Frankrijk). Verder
had hij een buitengoed op de Ba
hamas gekocht. De Kamer van
Koophandel gaf in augustus van
dit jaar een adreswijziging van
Van der Marei door als directeur
van Marenco, Intercontinental
Estate, Opti Rama, Sumo Super
Motors, Mode Rama en Super
Gold, BV's die in Wassenaar zijn
gevestigd. Verder stond in het rij
tje nog Aram in Arnhem en Auto-
rama Supermarket in Utrecht. Dc
nieuwe verblijfplaats die ge
noemd werd was Montevecchia
in Italië. Van der Marei was toen
echter al een halfjaar spoorloos
Maandelijks contact
In januari van dit jaar was hij een
paar dagen in Nederland en ver
trok daarop naar de Bahamas.
Van der Marei die de laatste jaren
meer weg was dan in de buurt van
zijn Nederlandse bedrijven, on
derhield wel maandelijks contact
met zijn zaakwaarnemers.
In het begin van dit jaar gingen ech
ter de contacten, die er normaal
waren, verloren. Willem C. van
der Klugt, al 15 jaar directeur van
de HAI in Rijnsburg deed daarop
aangifte bij Interpol "omdat ik
me toch wat zorgen maakte".
Interpol begon 14 februari het on
derzoek. De Bahamas werden af
gekamd; hotels, clubs, zieken
huizen, alles werd onderzocht,
zonder resultaat. Een Engels de
tectivebureau werd daarop nog
ingeschakeld, maar ook het on
derzoek dat van die kant werd in
gesteld leverde niets op.
Intussen stelde de arrondisse
mentsrechtbank in Den Haag
twee bewindvoerder aan, de he
ren Van der Klugt en Haks. die de
zaakwaarneming moesten over
nemen, nadat Van der Marei
spoorloos bleek.
Volgens Van der Klugt werden in
die tijd alle gelden van het bedrijf
geblokkeerd, zodat Van der Ma-
rel onder eventuele dwang (ont
voering) geen geld zou kunnen
opnemen.
Grote belangen
Het aanstellen van de bewindvoer
ders neemt niet weg dat Van der
Marei nog grote belangen heeft in
de zaken, onder andere door
middel van aandelen. Verder be
schikt hij over een groot privé-
vermogen. In het begin van zijn
verdwijning werd niets ernstigs
vermoedt, omdat de bewind
voerders nooit iets bemerkten
van manipulaties met geld rond
Van der Marei. Een ontvoering
om losgeld werd daarom uitge
sloten. Een andere mogelijkheid
was een ongeluk. Ook daar is
niets van gebleken.
Van der Klugt zelf stipte begin van
dit jaar na het verdwijnen van
multi-miljonair Van der Marei de
mogelijkheid aan waar mee van
uit het bedrijf zelf het meeste re
kening gehouden werd: "Van der
Marei is gescheiden en hoeft aan
niemand meer verantwoording af
te leggen. Hij heeft het recht om
ergens van zijn geld te gaan ge
nieten en is niet verplicht om ons
van overal waar hij naar toe gaat
zijn adres op te sturen. Misschien
zit hij wel in Californië met een
vriendin".
Met de arrestatie van het echtpaar
afgelopen vrijdag in Rotterdam
komt de verdwijning van Van der
Marei in een geheel ander licht te
staan.
DEN HAAG (ANP) - Er zijn (waar
schijnlijk) geen Eerste-Kamerle-
den die een koopsompolis in hun
bezit hebben. Dat is de uitkomst
van het rapport van de commissie
koopsompolissen in de Eerste
Kamer. Het rapport is vrijdag aan
de Eerste Kamer gestuurd en gis
teren openbaar gemaakt. Het
wordt beschouwd als een eind
rapport van de commissie van
drie, die met het onderzoek naar
de koopsompolissen was belast.
De commissie van drie, de oud-mi
nisters Klompé en Hofstra en mr.
Erdbrink (ombudsman levens
verzekeringen), tast in het duister
omtrent het al dan niet in bezit
hebben van een koopsompolis
door vijf (oud)leden van de Eerste
Kamer, die geen medewerking
hebben verleend aan het onder
zoek. Vier van hen hebben wel
een verklaring afgegeven, waarin
ze stellen dat zij, noch leden van
hun gezin in het bezit zijn of zijn
geweest van een koopsompolis.
Het viertal (de WD'ers Van Riel,
De Vreeze en Van der Werff en
CHU'er Knottnerus) gaf evenwel
geen machtiging,
commissie de juistheid van die
bewering kon staven.
PvdA-senatorTummers stuurde de
brief met het verzoek om mede
werking terug met de aanteke
ning: "Getuigt het wel van goed
zicht op de betreffende materie
om ervan uit te gaan dat louter dit
kamerlidmaatschap iemand ma
terieel in staat stelt zich met
koopsommerij bezig te houden?"
Hij heeft geen uitsluitsel gegeven
over het al dan niet in zijn bezit
zijn van zo'n polis.
UTRECHT (GPD) - WD-fractie-
leider Rietkerk heeft gisteravond
op een WD-bijeenkomst in
Utrecht een beroep gedaan op de
PvdA om zich niet voorbarig nu
al tegen de onlangs door het ka
binet-Van Agt ontworpen abor
tusregeling te verzetten. "Ik hoop
dat de PvdA in deze zaak het zal
kunnen opbrengen om dit voor
stel niet vanuit een oppositie
houding te benaderen", aldus
Rietkerk. De PvdA heeft direct
na het bekendworden van de
hoofdlijnen van het ontwerp zeer
felle kritiek geuit. Vooral de
wachtperiode van yijf dagen tus
sen aanmelding en ingreep wordt
door de PvdA van de hand gewe
zen.
De socialisten zien daarin een aan
tasting van de vrije beslissings
bevoegdheid van de vrouw. Riet
kerk is het duidelijk niet eens met
die opvatting. In Utrecht zei hij
dat de vrije beslissing van de
vrouw en die van de arts in prin
cipe niet wordt aangetast.
Lubbers
"De vraag om abortus is geen vraag
om een medische ingreep, maar
de vraag of de gemeenschap be
reid is te tolereren dat menselijk
leven in wording wordt beëin
digd". Dit zei waarnemend CDA-
fractieleider drs. Ruud Lubbers
gisteravond tijdens een bijeen
komst in Eindhoven, tijdens de
oprichting van een CD A-jonge
renorganisatie voor Zuidoost-
Brabant.
Naar zijn mening dient abortus ge
handhaafd te blijven in het straf
recht. Abortus is namelijk, zo
meent hij, in elk geval fout, wordt
daarom niet gelegaliseerd, maar
we moeten er begrip voor hebben
dat het af en toe gebeurt. De vraag
in welk individueel geval abortus
nodig is, hoe buitengewoon
moeilijk ook te toetsen, dient te
worden beantwoord. Daarbij
moet ervan worden uitgegaan dat
abortus bij de vrouw in nood niet
de eerste stap, maar de laatste
oplossing moet zijn, aldus Lub
bers.
De overheid kan uiteindelijk toch
niet alles tot in details regelen, al
dus de CDA-fractievoorzitter, die
van mening was dat het voorstel
tot abortuswetgeving dat nu in de
ministerraad is gebracht, als in
valshoek heeft de vraag hoe zo
weinig mogelijk abortus plaats
kan vinden en dan nog op ver
antwoorde wjjze.
