Vier terroristen mogen naar
land van
hun keuze
Bewoners nederzettingen Sinai voelen zich verraden
Incidenten bij begrafenis
van Spaanse magistraat
VS hervatten
verkenningen
boven Cuba
West-Duitsland woedend op Joegoslavië
De Ford Fiesta als hoofdprijs
Nkomo wil niet aan
verkiezingen meedoen
ELKE ZONDAG
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1978
BONN (GPD) - De Westduitse regering is woe
dend over de beslissing van Joegoslavië om vier
van terrorisme verdachte Duitsers niet uit te le
veren. Een woordvoerder van het ministerie van
justitie zei dat het besluit wordt „betreurd" en
dat dit „een terugslag in de strijd tegen het in
ternationale terrorisme is"
In werkelijkheid, zo zeggen rege
ringskringen in Bonn, betekent
de vrijlating van Brigitte Mohn-
haupt (28), Rolf Clemens Wagner
(33), Peter Jurgen Boock (26) en
Sieglinde Hoffmann (33) naar
„een land van hun keuze", dat de
diplomatieke verhoudingen tus
sen de Bondsrepubliek en Joego
slavië „ernstig zijn belast". Welke
concrete gevolgen dit heeft, was
gisterochtend nog niet be
kend.
Mohnhaupt, Wagner, Boock en
Hoffman staan op de lijst van
meest gezochte terroristen. Zij
worden verdacht van moord en
het behoren tot een misdadige
vereniging. Brigitte Mohnhaupt
wordt ervan verdacht mede
schuldig te zijn aan de moord op
bankier Ponto. Bovendien neemt
de Westduitse recherche aan dat
zij samen met de in Utrecht gear
resteerde Knut Folkerts betrok
ken was bij de moord op de
Utrechtse agent Kranenburg.
Rolf Clemens Wagner zou heb
ben meegedaan aan de ontvoe
ring van en de latere moord op
werkgeversvoorzitter Schleyer.
Boock en Hoffmann staan onder
verdenking lid te zijn van de ter
roristische „Dorff-Taurus-ben-
de".
In mei van dit jaar werden zij in
Zagreb gearresteerd nadat de
Westduitse federale recherche ze
op het spoor was gekomen. West-
Duitsland verzocht op basis van
een verdrag tussen de Bondsre
publiek en Joegoslavië om uitle
vering. Tegelijkertijd vroeg Joe
goslavië de uitlevering van acht
'Croaten in ballingschap, die
misdaden tegen Joegoslavische
vertegenwoordigers in het bui
tenland zouden hebben be
gaan.
Er is altijd ontkend dat het om een
„ruilhandel" zou gaan. Maar toen
de Westduitse regering had be
sloten de 41-jarige Kroaat Stepan
Bilandzic niet aan Joegoslavië uit
te leveren, kwamen uit Belgrado
berichten dat dit eventuele ge
volgen zou kunnen hebben voor
de uitlevering van de vier Duit-
Begin deze maand liet het Joego
slavische weekblad „Win" door
schemeren dat de Westduitsers
zouden worden vrijgelaten. Om
dat Joegoslavië niet voldoende
bewijzen had gekregen dat zij
werkelijk zo gevaarlijk waren. In
West-Duitsland werd daar met
verbazing op gereageerd, omdat
Joegoslavië nooit om meer „be
wijsmateriaal" had verzocht.
Inmiddels zijn Mohnhaupt, Wag
ner, Boock en Hoffmann in een
Arabisch land. In de Bondsre
publiek twijfelt er vrijwel nie
mand aan dat dit uit wraak is ge
beurd. Persoonlijke interventies
van hoge Duitse politici als
Wischnewski (minister van staat)
en Willy Brandt (SPD-voorzitter)
bij president Tito hebben dus
niet geholpen. Ook niet de kort
geleden uitgegeven verklaring
van bondskanselier Schmidt dat
„politieke activiteiten van mili
tante Kroatische groeperingen in
de Bondsrepubliek ongeoorloofd
zijn"
i Maleu Canovès, die donder-
De arm geheven in de fascistengroetzo brachten honderden de laatste "et
dag door leden van de ETA werd doodgeschoten.
MADRID (GPD) - De meest radicale vleugel van de Baskische afscheidingsbeweging,
ETA-Militar, heeft gisteren in een uitgebreide verklaring aan de Baskische pers de
verantwoordelijkheid opgeëist van de aanslag op José Francesco Mateu Canovès, lid van
het hooggerechtshof te Madrid. De magistraat werd donderdagochtend op klaarlichte
dag door twee mannen op straat neergeschoten.
WASHINGTON (AFP/ANP) - De Amerikaanse regering neemt de
aanwezigheid van MGS 23 van Sowjet-makelij op Cuba zeer hoog
op en heeft de hervatting gelast van de verkenningsvluchten
boven het eiland van Fidel Castro. D:t is gisteren uit officiële
bronnen in Washington vernomen.
De Amerikaanse inlichtingendiensten hebben nog niet kunnen
vaststellen of deze toestellen, met verstelbare vleugels, tot de
meest recente modellen behoren die alleen in Oosteuropese lan
den in dienst zijn en of zij zijn ingericht voor tactische kernwa
pens.
De hervatting van de verkenningsvluchten met de spionage-vlieg-
tuigen van het type "SR 71" (opvolger van de bekende U-2) zou
tot nieuwe spanningen kunnen leiden tussen Moskou en Havan
na enerzijds en Washington anderzijds.
Kort nadat hij in het Witte Huis kwam, schortte president Carter de
verkenningsvluchten boven Cuba op om zijn goede wil te tonen
voor normalisering van de betrekkingen tussen Cuba en de Ver
enigde Staten. Deze vluchten, begonnen in de jaren zestig, vorm
den een voortdurende irritatie voor de autoriteiten in Havanna.
Mochten de Amerikanen vaststellen dat de Migs 23 die Cuba nu
heeft met kernraketten kunnen worden uitgerust, dan betekent
dat een rechtstreekse schending van het beginselakkoord van
Kennedy en Chroesjtsjev, in november 1962, waardoor een einde
kwam aan de Cubaanse crisis. De Cubaanse crisis ontstond aan
het einde van het tweede jaar van Kennedy's bewind toen uit
Amerikaanse fotoverkenningen bleek dat de Sowjet-Unie op
Cuba raketlanceerinrichtingen bouwde.
Amerika eiste de afbraak van de inrichtingen en dreigde een schip
met Sowjet-raketten voor Cuba te zullen tegenhouden. Op het
laatste ogenblik liet Chroesjtsjev het schip de steven wenden en
was een oorlog tussen de supermachten voorkomen.
Later besloten Kennedy en Crhoesjtsjev tot de aanleg van de zoge
noemde "rode telefoon" om in geval van soortgelijke crises door
overleg een rechtstreekse botsing te voorkomen.
ADVERTENTIE
IBRlNK Luchtverwaiming
Im—HmÊimim—m—KÊKa Uw jnsta||ateur:
LUCOTHERM B.V.-ALPHEN a/d RIJN
Postbus 337, Kalkovenweg 58.Telefoon (01720) 2 03 00
Tijdens de begrafenis van de magi
straat hebben zich vrijdag ernsti
ge incidenten voorgedaan. Bij de
rouwdienst in de overvolle kerk
maakte een lid van de extreem
rechtse groepering Fuerza Nueva
van de gelegenheid gebruik om
het stoffelijk overschot een par
tij-insigne op te spelden. De ad
vocaat Antonio Rato, lid van de
communistische partij en een
persfotograaf werden bij de uit
gang van de kerk in elkaar gesla
gen. Het Eerste-Kamerlid Villar
Arregui moest door de politie te
gen aanvallen van de Fuerza
Nueva beschermd worden. Tij
dens de rouwdienst, waaraan
2000 personen deelnamen, hoor-
ADVERTENTIE
De Ford Fiesta L (met 957 cm3 motor) is één van de hoofdprijzenNiet alleen
in déze aktie, maar ook wanneer het gaat om de keuze van een betrouwbare,
zuinige, kompakte gezinsauto.
De Fiesta is een auto die veel biedt. O.m. gelaagde voorruit, automatisch
oprolbare 3-punts veiligheidsgordels,
voorwielaandrijving.
t.b.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind"
de men het fascistische strijdlied
„Cara Al Sol" en spreekkoren, die
sl gans aanhieven zoals: „Weg
met de regering, terug naar de
militaire dictatuur, het leger aan
de macht" en „Franco, Franco"
In de verklaring aan de Baskische
nieuwmedia wijst ETA-Militar op
de rol, die Mateu Canovès in het
verleden als voorzitter van het
Tribunaal van Openbare Orde
heeft gespeeld. „Hij veroordeelde
honderden revolutionaire Bas-
ken, die streden voor de vrijheid
van het Baskenland, tot lange ge
vangenisstraffen", aldus het
communiqué. Voorts vermeldt
de verklaring dat het „terroris
me" van de ETA het enige middel
is om het Baskenland te demo
cratiseren, aangezien de i
Spaanse grondwet,
binnenkort een referendum
wordt gehouden, de bedoeling
heeft om een militaire dictatuur
in het Baskenland te vestigen.
In de Baskische provincie Guipuz-
coa kwam het in tal van plaatsen
tot ongeregeldheden uit protest
tegen het politieoptreden van
woensdagavond in Mondragon,
waar bij een schietpartij, naast
twee leden van de ETA, een 55-ja-
rige vrouw werd gedood en drie
voorbijgangers door kogels van
de Guardia Civil gewond raakten.
In San Sebastian en Renteria
vond een confrontatie plaats tus
sen politie en betogers die barri
caden hadden opgeworpen. In
vrijwel alle bedrijven in de pro
vincie werd gisteren gestaakt. De
lokale radiozenders zonden
rouwmuziek uit.
Inmiddels is de ware toedracht van
de schietpartij in Mondragon tus
sen de politie en de leden van de
ETA bekendgemaakt. In tegen
stelling tot de officiële verklaring
schoot de Guardia Civil zonder
enige waarschuwing vooraf op de
leden van de ETA. Drie minuten
na de schietpartij arriveerde een
tweede auto met politieagenten
in burgerkleding, die onmiddel
lijk het vuur openden op de om
standers. Hierbij verloor de
vrouw het leven en raakten de
drie voorbijgangers gewond.
De Algemene Baskische Raad, de
hoogste instantie in het semi-au-
tonome Baskenland, heeft dit
politieoptreden onverantwoor
delijk genoemd en heeft geëist
dat een openbaar onderzoek
wordt ingesteld.
Minister Weizman
LOESAKA/LONDEN (Reuter) -
De nationalistische guerrilla
strijders van Joshua Nkomo
hebben gisteren aangekondigd
dat ze de verkiezingsplannen van
de Rhodesische overgangsrege
ring voor 20 april volgend jaar
zullen dwarsbomen. "De zoge
naamde verkiezingen kunnen
niet worden gehouden omdat on
ze gewapende strijd het gehele
land heeft overspoeld", aldus een
verklaring in de Zambiaanse
hoofdstad Loesaka van Nkomo's
Zapu. De Zapu, die het Patriot
tisch Front vormt met Robert
Moegabes in Mozambique geves
tigde Zanu, geeft met deze ver
klaring haar eerste commentaar
op de aankondiging van donder
dag door de Rhodesische over
gangsregering dat de voorgeno
men datum van 31 december
voor de overgang naar zwart
meerderheidsbewind niet kan
worden gehaald.
De verklaring van Zapu gaat ver
der. "Zapu binnen het Patriot
tisch Front wil categorisch stel
len dat nooit verkiezingen in
Zimbabwe zullen worden ge
houden zonder goedkeuring van
het Patriottisch Front". De rege
ringsaankondiging van de blanke
premier Ian Smith en zijn drie
gematigde zwarte bondgenoten
betekent volgens Zapu dat Salis
bury de oorlog aan het verliezen
„Goede ideeën
van Egypte"
WASHINGTON (Reuter) - De
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Cyrus Vance,
heeft gisteren gezegd dat Egypte
nieuwe, constructieve suggesties
heeft gedaan voor oplossing van
de Palestijnse kwestie.
De nieuwe Egyptische denkbeel
den behelzen een Egyptische
aanwezigheid in de door Israël
bezette Gaza-strook om de over
gang naar Palestijns zelfbestuur
te vergemakkelijken.
De Israëlische minister Weizman
merkte bij zijn terugkeer uit
Washington in Tel Aviv op dat het
morgen een jaar geleden is dat
president Sadat zijn historische
reis naar Jeruzalem maakte. Het
zou erg jammer zijn als we na een
jaar nog geen overeenkomst
hebben".
Weizmann verklaarde dat hij tij
dens zijn onderhoud met de
Egyptische vice-president Moe
barak had vernomen dat de
Egyptenaren er nog steeds zeer in
geïnteresseerd zijn de bespre
kingen voort te zetten omdat zij
vrede met ons willen sluiten"
ADVERTENTIE
SPRANKELENDE VERKOOP VAN
LUXE BRAZILIAANS LEREN MEUBELEN
Nederlands grootste Vrije dag? Meubelkeurdag'
kollektie echt Braziliaans leren
meubelen staat zondag te kijk. mr>i ihcJLfOI ir ~yv\
Onderga op uw gemak de 11 Yj
rijkdom van echt Braziliaans leer
Geniet van de bijzonder lage prijzen
COLIClfCMIAI^CAl Gevers Deynootweg 83
Ovric VCniNUEN Telefoon (070) 55300
(100 meter vanaf het Kurhaus)
ook dagelijks geopend donderdag koopavond
rieuDeikeur—j\\
zitparadijs^^/
SINAÏ (GPD) - „Ik ga niet in de
Negev wonen, al is het maar een
paar kilometer verderop. Ik wil
niet vanuit mijn nieuwe huis zien
hoe de Arabieren mijn landerijen
bebouwen". Omri Cohen (35)
woont nu zes jaar in Sadot, een
bloeiende en rijke moshav (agra
risch dorp) in het ter dood ver
oordeelde Jamitpdistriet. Zes
jaar geleden, op 29-jarige leeftijd,
kwam Omri met zijn vrouw naar
deze lege zandplek aan de zee om
er een nieuwe moshav op te bou
wen. Het was voor hem een uit
daging, niet naar een bestaande
nederzetting te gaan. Een uitda
ging met alle pioniersromantiek
eromheen. Een uitdaging zonder
fianciële risico's overigens, want
de regering leverde niet alleen
behuizing, investeringen en sub
sidies, maar garandeerde ook de
verliezen: in een landbouwont-
wikkelingsgebied in de eerste ja
ren onvermijdelijk tot er wat
groeit.
Maar Omri en al zijn collega's in
Sadot geven alleen pioniers-
drang, het mooie klimaat, de na
tionale veiligheid en de zee op als
reden waarom zij Sadot hebben
gekozen en niet een plaats in de
Negev- of Arava-woestijn, waar
zij ook een moshav hadden kun
nen beginnen.
De regering had er veel voor over
om zoveel mogelijk mensen naar
dit gebied te krijgen, even ten
westen van de Gazastrook. Het
idee om iets groots op touw te zet
ten was in 1972 van Mosje Dqjan
(nu minister van buitenlandse
zaken). Sadot bestond toen al
twee jaar, maar behalve een aan
tal landbouwnederzettingen
moest er ook een grote stad ko
men, Jamit, met een haven, in
dustrie en toerisme. Er werd ge
sproken over 100.000 inwoners in
1990. Wie twijfelde er aan de toe
komst? De ene na de andere mi
nister had plechtig verklaard dat
dit gebied in elk geval deel zou
blijven uitmaken van Israël, bij
welke vredesregeling dan ook.
En zelfs toen Begin dat rotsvaste
vertrouwen aan het wankelen
bracht, bezwoer hij dat geen re
gering in Israël langer dan 24 uur
aan het bewind kan blijven als zij
besluit nederzettingen te ont
mantelen, omdat zo'n regering
zou worden weggestemd door
welke Knesset dan ook.
Gastarbeiders
Jamit is niet alleen strategisch be
langrijk. het heeft nog andere
grote voordelen: een zeer goed en
droog klimaat, woestijngrond die
zeer vruchtbaar blijkt te zijn bij
juiste bevloeiing, en niet te verge
ten, goedkope (Arabische) ar
beidskracht van de buren uit de
Gazastrook en de bedoeinen die
plaats moesten maken voorde 14
nederzettingen, „uit veiligheids
overwegingen", maar die wel te
rug mochten komen als gastar
beiders.
Het ging Omri Cohen en de 62 an
dere gezinnen in Sadot dan ook
snel naar den vleze. Hij verbouw
de aanvankelijk tomaten, die het
erg goed deden; tomaten beteke
nen snelle winst. Maar later scha
kelde hij en velen met hem over
op een nog lucratiever produkt:
bloemen. Chrysanten en anjers,
die voor 90 procent geveild wor
den op de bloemenmarkt in
Aalsmeer. Want vanwege het
gunstige klimaat heeft Sadot, net
als de andere nederzettingen in
dat gebied, zich geheel ingesteld
op wintergroenten en bloemen
voor de Europese markt. Wie 's
winters in Nederland bloemen
koopt, heeft voor 60 procent kans
dat ze uit de regio rond Jamit
komen, of uit een andere plaats in
Israel. Het heeft ertoe geleid dat
wij in Sadot villa's (deels nog on-
afgebouwd), chique meubelen en
stereo-installaties aantreffen, die
de gemiddelde Israëli zich niet
kan veroorloven en die niet ge
heel in overeenstemming zijn
met het image van de pionier.
De boeren in Sadot zijn in acht jaar
rijk geworden. Als zij over drie
jaar in de kou staan, zullen ze niet
omkomen van de honger. Maar
wie veel geld verdient, wil daar
niet mee ophouden, ook de men
sen in Sadot niet. Wat niet bete
kent dat de verbittering en fru
stratie uitsluitend economische
drijfveren zouden hebben.
Het verhaal van alle bewoners van
Sadot, Jamit en de andere neder
zettingen is identiek: Wij zijn
verkocht en verraden. Twee da
gen voordat Begin naar Camp
David ging, ontving hij een (be
zorgde) delegatie uit het district
Jamit en stelde hen gerust. „Zo
dra er in Camp David wordt ge
sproken over het ontmantelen
van nederzettingen, dan pak ik
mijn koffers", zo verzekerde Be
gin plechtig. Nu probeert die
zelfde delegatie wederom met
Begin een afspraak te maken om
op zijn minst enige uitleg te krij
gen, maar Begin is niet bereid
hen zelfs maar te woord te
staan.
Ook Mosje Dajan wordt vaak her
innerd aan zijn vroegere uitspra
ken: „Liever Sharm el Sheik
zonder vrede, dan vrede zonder
Sharm el Sheik", was zijn
gevleugelde uitspraak. En wat
zegt Dajan nu? Ik ben van me
ning veranderd. Dat recht heeft
iedere burger. Of niet soms?"
De regering heeft zich ongeloof
waardig gemaakt, iets wat zich
niet beperkt heeft tot Jamit en
omstreken, maar wat repercus
sies heeft in het hele land en in
het bijzonder bij de elite die de
nederzettingsbeweging" vormt.
Alleen al daarom is het van Begin
politiek niet verstandig de men
sen in Jamit nu te negeren, hoe
zeer hij zich ook persoonlijk ge
kwetst voelt omdat hij door de
mensen uit Jamit voor „verra
der" is uitgemaakt na zijn glo-
vid.
3 terugkomst uit Camp Da-
Omri is dus in mineur: „Dit gebied
heette absoluut essentieel voor
onze nationale veiligheid; een
buffer tussen Egypte en de Gaza
strook".
Heeft het hem nooit gestoord dat
hij op Arabisch grondgebied
woont? „Wat heet nou Arabisch
grondgebied? Het hele land is op
Arabische grond gebouwd. Ook
Tel Aviv. Dat maakt mij juist zo
ongerust. Als Sadat dit terug wil
hebben, wie geeft mij dan de
garantie dat hij hier op
houdt?
Een mineurstemming ook in Jamit:
460 families. 2500 mensen in to
taal. Ook zij hebben aanzienlijke
overheidssteun gekregen om er
een bestaan op te bouwen, al zijn
ze niet rijk geworden zoals in Sa
dot. Een derde van de bewoners
van Jamit bestaat uit legerperso-
neel, werkzaam op de lucht
machtbasis in de buurt. Zij zullen
tegelijk met de basis naar de Ne
gev verhuizen. De rest heeft een
zaak, bedrijf .kantoor of begin
nend fabriekje.
Er staan in Jamit veel huizen leeg.
Een pas afgebouwde wijk, geheel
met de rolluiken naar beneden.
Het zijn veelal met smaak ge
bouwde landhuisjes. Aan som
mige wordt nog de laatste hand
gelegd. „We willen het Egypte
netjes afgewerkt opleveren", zegt
een opzichter spottend. Maar
over het geheel is de bouw in Ja
mit stopgezet. Half afgebouwde
huizen worden niet voltooid, net
zo min als de miljonairs van Sa
dot hun half afgebouwde villa's
voltooien. Toch is er nog een trac
tor bezig met graafwerk om
schuilkelders te bouwen. De vei
ligheid gaat boven alles.
De mensen in Jamit zijn om tal van
redenen naar dit fraai gebouwde
plaatsje gekomen. Sasson (30)
bijvoorbeeld, die in het winkel
centrum een delicatessenzaak
drijft (al een teken van een be
paalde welstand). Sasson is geen
idealist. Hij komt uit een groot en
arm gezin. Zocht met zijn vrouw
een huis in de omgeving van Tel
Aviv. een soort woningwetwo
ning. Maar hij raakte verstrikt in
de bureaucratie. Werd van het
kastje naar de muur gestuurd en
kreeg de balen van de stad. de
luchtvervuiling, de drukte en al
les. En ziedaar, wat een kans. Een
huis, veel mooier dan hij ooit in
Tel Aviv kan krijgen, en veel
goedkoper, ver weg van de stad
en bureaucratie; geen luchtver
vuiling, een palmenstrand en de
kans op een alleszins voordelig
bestaan in Yannt, met de zee
naast je huis. Wat wil je nog
2n nu moet Sasson weg. Tenminste
als het allemaal doorgaat. Waar
naartoe? Hij weet het niet. Minis
ter van huisvesting Gideon Patt
is in Jamit geweest en heeft met
de bewones gesproken. „Jullie
moeten voorlopig gewoon hier
blijven", heeft Patt gezegd. Er
gebeurt vooralsnog niets, zolang
de onderhandelingen niet afge
rond zijn. Ener gebeurt dus niets.
Niemand van de regering komt
naar Jamit om de toekomst te be
spreken, niet over mogelijke
schadeloosstelling, niets. Er
wordt gesproken en geschreven
over een nieuwe plaats in de Ne
gev - ze weten het alleen uit de
krant.
Is Sasson bereid naqr de Negev te
gaan? Hij wordt plotseling heel
fel. „Naar de Negev ga ik nooit
van mijn leven. Wij worden zoge
naamd overgeplaatst". Sasson
laat zich niet overplaatsen. „Ik
ben geen voetbal waar je tegen
aan kan trappen".
Niet naar de Negev dus, maar waar
dan wel naar toe? Naar Judea en
Samaria (de Jordaan-westoever)?
Daar is immers ook nog plaats
voor nieuwe nederzettingen en
idealisten. Of naar Galilea. of ge
woon terug naar Tel Aviv?
„Naar bezet gebied ga ik nooit van
zijn leven meer", zegt Sasson.
„Niet naar bezet gebied en niet
naar een nieuwe nederzetting.
Eenmaal is genoeg".
Maar heeft Begin niet plechtig be
loofd dat Judea en Samaria nooit
hetzelfde lot zullen ondergaan als
Yamit? „Jazeker, dat heeft Begin
beloofd. En wie geeft de garantie
dat Begins belofte ten aanzien
van Judea en Samaria meer
waard is dan die ten aanzien van
Jamit? Waarom heeft Sadat
mooiere ogen dan Hoessein",
vraagt Sasson zich af.
