Plastieken
vanstaai
en stoelen
in olieverf
WOENSDAG 8 NOVEMBER 1978
VARIA
PAGINA 27
Mijn schoonmoeder liep weg met
Wirn Aantjes. en ik zelf. ik geef
het toe. vond hem ook altijd een
fatsoenlijk man. niet wetend
dat hij wel moest. Mr. Schakel,
wat gedrag tijdens de oorlog
betreft Aantjes' tegenpool bin-
nen de AR. voerde voor de tele
visie een paar verzachtende
omstandigheden aan. Jeugdige
onbezonnenheid, en een ge
zagsgetrouw milieu, te weten de
zeer orthodoxe Gereformeerde
Bond binnen de hervormde
kerk. De mensen hadden er geen
idee van. zei mr. Schakel onge
veer. onder welke grote druk de
aanhangers van die christelij
ke stroming hun leven lang
staan, en inderdaad, daar had
ik geen idee van. maar ik zal
Amnesty International meteen
waarschuwen, misschien kan
die er iets aan doen.
Wim Aantjes was de 21 al gepas
seerd toen hij zich vrijwillig
aanmeldde bij de Landstorm
Nederland van de Duitse Waf-
fen-SS. Hij deed dat omdat het
hem de enige ma nier leek om uit
Duitsland weg te komen, waar
hij bij de posterijen werkte om
het ongemak van een aan het
Oostfront strijdende Duitse
postbode te helpen verzachten.
Als bewaker van het strafkamp
Port Natal nam hij vervolgens
de plaats ifi van een Landstor-
mer die wel bereid was naar het
Oostfront te vertrekken, zodat
hij ook daar weer (hoe zal ik dat
nu eens modern zeggen?) een
gat in de Duitse oorlogsmarkt
imlde. Hij heeft niet geslagen,
hij heeft niet geschoten .hij heeft
niet gevochten. Hij heeft het al
leen maar mogelijk gemaakt
dat een ander schoot en vocht
En hij deed dat op een leeftijd
en met een opleiding die hem
beter hadden kunnen doen we
ten. Ik zal niet zeggen dat ie
mand van 21 niet jong meer is.
maar het was in die jaren wel
een leeftijd waarop miljoenen
jongens al gesneuveld waren
En niet eens vrijwillig
Volk en Vaderland
En dat probleem van die gezags
getrouwheid aan de overheid,
welke dan ook. lijkt me ook
meer theoretisch dan praktisch
- tenzij ik zou moeten aanne
men dal alle lidmaten van de
Gereformeerde Bond toen niet,
en nu nog niet.goed snik waren
Je hoefde het Volk en Vader
land. het partijblad van de
NSB. toch niet uit te venten om
de religieuze reden dat je ge
zagsgetrouw diende te zijn? Als
tienjarigèn zongen we al: „Op
de hoek van de straat staat een
NSB'er, het is geen man, het is
geen vrouiv. maar een ras-ple
bejer". eindigend met de woor
den: „Hij verkoopt zijn Vader
land, voor tien losse centen"
Als een zo eenvoudige, voor de
hand liggende gedachtengang
geblokkeerd kon worden door
het loutere lidmaatschap van
de Gereformeerde Bond. is er
alle reden om de politie op die
bond af te sturen..
Putten, Arnhem
Het intrigerendste blijft intussen
het tijdstip waarop Willem
Aantjes vrijwillig tot de Land
storm toetrad: 12 oktober 1944
Laten we vanaf deze datum
even hand in hand terug wan
delen in de geschiedenis, om te
kijken wat er aan die 12e okto
ber 1944 vooraf is gegaan:
- 1 oktober 1944: Pul ten verwoest
als represaille, de mannelijke
bevolking weggevoerd naar
con een t ratieka m pen
17 september: geallieerde
luchtlandingen bij Arnhem,
Nijmegen en Eindhoven. Uit
roeping door minister-presi
dent Gerbrandy van de spoor
wegstaking:
- 11 september: de Amerikaanse
troepen overschrijden de Duitse
grens bij Trier:
- 8 september: de eerste V-2 komt
op Londen neer:
- 5 september Dolle Dinsdag, de
DuitsersenNSB'ersvluchten in
paniek naar het Oosten, de Ne
derlandse bevolking stroomt
voorbarig uit om de bevrijders
te begroeten. Wel wordt Brussel
op die dag bevrijd, en worden
de Binnenlandse Strijdkrach
ten onder opperbevel van prins
Bernhard opgericht:
-4 september: de geallieerden be
vrijden Antwerpen
Kamikaze
Verder zal ik maar niet terug
gaan, dit waren de gebeurte
nissen die kersvers aan die 12e
oktober, waarop Willem Aan
tjes zich bij de Landstorm
meldde, voorafgingen: Putten,
Arnhem, V-2, Dolle Dinsdag.de
spoorwegstaking. Wie zich na
al deze gebeurtenissen toch nog
aan meldt bij een onderdeel van
de Waffen-SS moet wel buiten
gewoon onnozel zijn, of buiten
gewoon trouw aan zijn een-
maal omhelsde beginselen ,of de
mentaliteit van een kamikaze-
piloot hebben. In het allergun
stige geval is er sprake geweest
van een geboren overlever, die
zich steeds daarheen begaf
waar hij het minste risico liep.
Een soort Mikoyan dus, de on
langs overleden Russische
staatsmandie alle zuiveringen
in de top overleefde, uit welke
windrichting er ook gezuiverd
wer<d.
LEIDEN - De stoel, een meubel
stuk om op te zitten, meestal met
drie of vier poten en bovenaan in
de top tien van meest gebruikte
meubels, is een merkwaardig on
derdeel van het interieur. Als een
van de weinige meubelstukken
kan men een stoel makkelijk ver
plaatsen, meenemen, inklappen,
ronddraaien in verschillende
standen zetten enz.
De stoel geeft rust, schenkt comfort
aan het lichaam, is praktisch on
misbaar in de westerse samenle
ving.
De ontwikkeling van de stoel is een
hele lange geweest, maar de stoel
die gevormd is naar de houding
van het lichaam begint pas in de
18e eeuw gestalte te krijgen, of
schoon de Grieken in de Oudheid
ook al stoelen kenden die ge
vormd waren naar het lichaam.
Helaas blijkt deze kennis in de
donkere middeleeuwen geheel
verloren gegaan, en moet delate
middeleeuwer opnieuw met alles
beginnen zonder ook maar op de
hoogte te zijn geweest van de vele
knappe vindingen van Grieken
en Romeinen. In de late midde
leeuwen, omstreeks 1490, wordt
de stoel met vier poten uitgevon
den en is sindsdien niet meer uit
het interieur weg te slaan. Hóe je
op zo'n stoel zit vraagt men zich
niet af, niet in de 15e eeuw, niet in
de Renaissance, niet in de Barok.
Pas in de tijd van-de Rococo, me
dio 18e eeuw, gaat men nadenken
hoe of je het prettigst op een stoel
kan gaan zitten.
In de Rococo worden stoelen ont
worpen die gevormd worden
naar het lichaam. De houding van
het lichaam is ontspannen, het is
een informele houding, benen
losjes over elkaar, de rug wat ach
terover hellend, de armen vrij
achter zich of gestrekt. Een hou
ding die de Fransen omschreven
als een houding of 'sansgène'.
In de 19e eeuw wordt de stoel ge
mechaniseerd en met name in
Amerika worden de uitvindingen
gedaan zoals van de kappers
stoel, bureaustoel, tandartsstoel
en de ligstoel. Hierbij gaat het
zuiver om een technische vinding
en stoort men zich niet aan vorm
geving of comfort. Pas in de jaren
twintig van deze eeuw worden er
stoelen ontworpen die zowel
'comfortabel' zijn als een bepaal
de vorm hebben, en tevens ge
construeerd naar de technische
maatstaven van die tijd. Een wat
lange inleiding voor een exposi
tie bij galerie Denise Stephan
maar wel noodzakelijk aangezien
er schilderijen te zien zijn met
daarop, inderdaad, stoelen.
De kunstenaar Rob van Hemert is
bezeten van stoelen en toont een
serie schilderijen waarop hij pas
foto's in olieverf van dit edele
meubelstuk heeft gemaakt. Een
bureaustoel, een kappersstoel,
tuinstoel, keukenstoel, caféstoel,
eetkamerstoel, strandstoel en
andere stoelen. Zijn laatste schil
derijen tonen de stoel in een ge
heel leeg gelaten vlak waardoor
de zeggingskracht groter wordt
en waardoor ze gerelateerd kun
nen worden aan het werk van de
Mare Iratum 6 t.h.v. Humber nr Purfleet,
Neutron 6 vn Londen nr Rotterdam.
Valkenier 6 360 zw Bahamas nr Houston.
Grote vaart
Acila 6 v Cotonou.
Alhena 6 50 n Vitoria nr Salvador,
Alkmaar 7 v Acajutla nr Balboa.
Alphacca 6 te Vitoria.
Arabian Unity 6 76 zzo Jidda nr Dubai,
Atlantic Star pass 6 Pentland Firth nr
Gothenburg.
Bilderdijk pass 6 kp Hatteras nr Rotter
dam.
Capiluna 6 v Port Dickson nr Mina al
Fahal.
Chevron Kentucky 6270 zzw LasPalmas
nr Europoort.
Chevron Rome 6 245 o Mogadiscio nr
Canaport.
Chevron The Hague 7 te Kopenhagen
a 6 te Wilmington,
Eemsborg 6 20 w Marieham nr Manty-
i 6 35 nvv Hoek v Holland nr
Felania 6 v Shuaiha nr Colombo.
Fossarina 6 200 w Conakry nr Curacao.
Gardenia 7 10 Bastia nr Tripoli.
Idefix 6 130 z Takoradi nr Kp Lopez.
Katendrecht 6 300 nnw St. Maarten nr
Fredericia.
Nedllovd Merwe 6 380 no Porto Rico n
Cristobal.
Nedllovd Nassau 6 1050 zw St. Helena n
Nedllovd Rouen 7 v
Newport News.
Nedllovd Sehie 6 210
New Orleans i
Nedllovd Seine 6 285 zw Hongkong nr
Singapore.
Ncdlloyd Simonskerk 7 te East Londen
Marinula 6 150 no Socotra nr Sola,
Meta 6 193 z Socotra nr Rotterdam.
Mytilus 6 540 z Kp Verdische eil. nr Brass
River.
Nedlloyd Agulhas 7 te Punta Arenas..
Nedllovd Algoa 7 te Singapore.
Nedllovd Bahrain 6 v Bremen nr Ant
werpen.
Nedllovd Clarence 6 480 zzo Colombo nr
Colombo.
Nedlloyd Dejima b 180 zzo Cochin nr
Suez, Nedlloyd Kembla 6 350 no Belcm
nr Kaapstad.
Nedlloyd Kobe 6 400 nno Mahe nr Co
lombo.
Nedlloyd Linge 6 6 z Aden nr Ras al Mis-
Obelix 6 250 nw Kaapstad nr La Coruna,
Prinsendam 6 v Djakarta nr Bari.
Rudolph Peterson 6 350 nw Kaapstad nr
Ras Ta nu ra.
Safocean Albany 7 te Port Louis.
Seatrain Rotterdam 6 t.a. Suez,
Straat Fushimi 7 te Matadi
Slraat Holland 6 te Santos verw.
Straat Nagasaki 6 300 o Mauritius nr Ko-
Thurcdreeht 6 50 zzw Seven Islands nr
Hamburg,
Trident Amsterdam 7 t.a. Barranquilla.
Trident Rotterdam 7 v Antwerpen nr
PK0fɣ>&OR KALKgR.' 'W' MtitO.M. PAMPA .gBM
weepr u geM eeup- o eeuRwACHiNe....iK weer
/KAcmwe ui-rsecoMPeM1 Mier...ik bêw vér&&-
<gN WA-T IK MAKgr-J
wiLPe
Hemert.
Pop Art kunstenaars uit de jaren
zestig.
Ook de Pop kunstenaars namen
gewone middelen uit het dage
lijks leven en toonden deze op
groot formaat in een vaak realis
tische uitvoering, hiermee een
bewustzijnsproces bij de toe
schouwer proberend te bewerk
stelligen.
Eenzelfde effekt hebben de schil
derijen van Van Hemert. Ze doen
je beseffen wat een stoel is, hoe
mooi een stoel kan zijn en zo
meer. Van Hemerts schilderijen
worden zeer goed aangevuld of
passen goed bij de plastieken van
de beeldhouwer Jaap Egmond.
Deze in staal uitgevoerde plastie
ken zijn zeer sterk onderhevig
aan systemen van geometrie,
verhoudingen en ritmering. Zijn
plastieken zijn hierdoor bijzon
der harmonisch en uitgebalan
ceerd vol mathematische verras
singen.
Het opmerkelijke werk van Jaap
Egmond en de inspirerende
stoelen van Rob van Hemert kan
men tot 24 december in Galerie
Denise Stephan gaan bekijken.
Juriaan van Kranendonk
kwark, 1 ei, 1 klein
uitje, 15 g paneermeel,
tijm, worcestershire-
paprikapoeder.
Maak het gehakt ai
de kwark, het ei,
fijngesnipperde ui, h
paneermeel, zout en
kruiderij.
Beboter een cakevon
Vorm van het geha
brood en bak dit
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "Grease", da. 2.30, 7.00 en 9.30
uur. zo. ook 4.30 uur, a.l.
CAMERA: "Violette Nozière", da. 7.00
en 9.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Laurel en Hardy bij de
luchtbescherming", za. en woe. 2.30 uur,
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
sen hu is) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag. 13.00 uur Elisaheth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Kraamafd., dag. van 11.15-12 uur (alleen
echtgenoot), 15-16 en 18.30-19.30 uur.
laatste kwartier avondbezoek kraamafd.
babvshow.
Kinderafd., dag van 15-18.30 uur.
C.C.U. (hartbewaking), dag. van
14.15-14.45 en 19-19.30 uur.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks;
15 00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdelinq
Elke dag:
14 15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
8.00 t
b jr.
LIDO 2: "Aasgieren vallen aan", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 3: "La vie devant soi", da. 7.00 en
9.,15 uur, do., vr., ma. en di. ook 2.30 uur,
16 jr.
Kinderfilm: "Donald Duck", za. en woe.
2.30, zo. 2.30 en 4.45 uur.
STUDIO: "The boys from Brasil", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 16 jr.
Kindervoorstelling: "Peter en de draak
Elliot", za. en woe. 2.30, zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Hooper", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, a.l.
REX: "Meisjes die van toeten noch bla
zen weten", da. 7.00 en 9.15 uur, ma., di.,
vr. en zo. ook om 2.30 uur. 16 jr.
Kinderfilm: "Alice in Wonderland", za.
en woe. 2.30 uur.
N.chtvoorstelhng: "Verpleegsters op
pad", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "The boys from Brasil". da.
1.30, 6.30 en 9.00 uur. zo. 4 00. 6.30, 9.00
uur, za. en woe. 6.30 en 9.00 uur, 16 jr.
Kindervoorstelling: "Bello en de jacht
op de diamant", za., zo. en woe. 1.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Pat Garrett and
Billy the Kid", za. 12.15 uur. 16 jr
EURO 2: "The Betsy", da. 1.45. 6.45 en
9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Play it again Sam",
Nachtvoorstelling: "Meisjes achter tra
lies". za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 4: "Hooper", da. 2.00, 7.00 en 9.30
uur, zo. ook 4.30 uur, za. ook 12.15 uur, a.l.
Bioscopen Voorschoten
GREENWAY: "Saturday night fever",
do. 8.00 uur, vr 7.00 en 9.15 uur, za. 4.00 en
9.00 uur, zo. 4.00 en 8.30, woe. 7.00 uur. 12
jr.
The Birdsza. 9.15, zo. 6.15, ma. en di.
8.30 uur, 16 jr.
Kindervoorstelling: "Tarzan in New
Avondbezoekuur van 18.30 - 19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van 18.00 -
18.30 uur. Kinderafdeling dagelijks van
14.00 - 19.00 uur. (Niet meer dan 2 bezoe
kers per patiënt).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
(behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag t m vrijdag
18.30-18.45 uur
Zaterdag en zondag
14.45-15.00 uur.
Alphen aan den Ri.in
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30-
14 15 en 18.30-19.30 uur 3e klas 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamafdeling
13.30-14.45 alleen voor echtgenoten 19-'
20 uur. Kinderafdeling voor ouders 18 -
18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegveikeer van en naar Schiphol kun
nen dag en nacht worden gemeld bij het
informatiecentrum Geluidshinder
Schiphol (020-175000).
lieuius
8 november 1978
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Onlangs stierf te Varsseveld
de dochter van den weduwnaar
K. aan de tering. Na haar over
lijden werd in haar geldbeursje
een beschreven papier gevon
den, waarin haar gouden en
zilveren sieraden, kleederen en
lijfstoebehooren, linnenkasten
enz. vermaakt werden aan de
dienstbode van het gezin. Door
onderzoek kwam evenwel aan
het licht, dat het bewuste stuk -
een gewoon vel postpapier -
evenals de onderteekeningvan
de dienstbode zelve afkomstig
was en werden bereids eenige
van de gouden voorwerpen in
haar bezit gevonden. De dienst
bode is slechts 17 jaren oudMen
vermoedt dat zij door anderen
tot die onwaardige daad is
aangezet. Zij zou thans naar
Pruisen voortvluchtig zijn.
- Te Weenen heeft Zondag een
hevige sneeuwstorm gewoed,
die alle verkeer onmogelijk
maakte. De spoortreinen kon
den den volgenden dag nog niet
geregeld rijden, de telegraaflij
nen waren op vele plaatsen ge
broken en de scheepvaart op den
Donau moest gestaakt worden.
De boomen waren zoo met
sneeuw beladen.dat vele takken
braken. Ook de wegen over den
Simplon, den St.-Gotthard, den
St.-Bernard enz. zijn sedert een
ige dagen onbegaanbaar. Op
den St.-Bernard was zooveel
sneeuw gevallen, dat de deur
van het beroemde klooster al
leen door middel van trappen,
in de hardgevroren sneeuw uit
gehouwen, te bereiken was.
Vvftig jaar geleden:
- Te Villach in Oostenrijk is een
fabrikant tot anderhalf jaar
zware kerkerstraf veroordeeld,
omdat hij met zijn auto een mo
torrijder had overreden, waar
bij twee personen om het leven
kwamen.Na de uitspraak kreeg
de man het op zijn zenuwen.
Plotseling liep hij naar het
raam en wilde uit de tweede
verdieping naar beneden
springen. Een soldaat kon hem
echter nog tegenhouden. Bij het
naar buiten leunen raakte het
zware horloge van den fabri
kant van de ketting af en viel op
straat, waar een vrouw met
haar vierjarig zoontje roorbtj-
gmg. Het horloge trof het kind
op het hoofd. Zwaar gewond
moest de jongen naar het zie
kenhuis worden gebracht. Zijn
toestand is levensgevaarlijk
t"Vt_ oA >^riK)S 5,
(ajaarom fyomr IK- ophouden HL
1/ TE VtjLEAl? HE&/CJ
De avonturen van Jommeke JOMMEKE IN BOBBËJAANLAND
FRED BASSET
Vriendenluister, terwijl ge
u hier lekker installeert
