Iraanse premier treedt af
Nederlaag voor Kreisky
Egypte is niet veroordeeld
Weinig reacties op N-bom
Diplomatiek
offensief
door China
Na ernstige ongeregeldheden in Teheran
Opnieuw
aanslag
op Spaanse
politie
gatie van de Bagdad-conferentie
te ontvangen. Zonder maar één
Egyptische regeringsfunctiona
ris van enig formaat gesproken te
hebben, vertrok de delegatie -
bestaande uit de Libanese pre
mier Al Hoss, Tarik Aziz, lid van
de Iraakse „Revolutionaire
Commando Raad", de Syrische
informatieminister Achmed Is-
kander, en de minister van bui
tenlandse zaken van de Verenig
de Arabische Emiraten, Achmed
Chalifa al Soeweidi - gisteroch
tend vroeg zwaar gefrustreerd
naar Bagdad terug.
Het feit dat de Bagdad-conferentie
haar delegatie naar Cairo stuur
de, werd hier als duidelijk ver-
zoeningsgebaar tegenover Sadat
gezien en als een overwinning
voor de „gematigde stroming" op
de conferentie die (onder leiding
van Saoedi-Arabië) de dialoog
met Sadat wil openhouden. De
delegatie had Sadat niet alleen
het aanbod willen doen van eco
nomische hulp ter waarde van
vijf miljard dollar jaarlijks, maar
ook de verzekering willen geven
dat Egypte kan rekenen op de
politieke steun en het prestige
van de gehele Arabische wereld
indien Sadat de Camp-David-
formule en het directe resultaat
daarvan: een afzonderlijk Egyp-
tisch-Israëlisch vredesverdrag,
zou willen verlaten.
Klap
Sadats openlijke botheid door de
Bagdad-delegatie als een stel
schooljongens te behandelen,
was een klap in het gezicht van
Saoedi-Arabië en heeft de positie
van de radicalen op de conferen
tie aanmerkelijk versterkt. Zo
doende werd het voor Saoedi-
Arabië en andere pro-Westerse
Arabische landen moeilijk, zo
niet onmogelijk verdere veroor
deling van Egypte en diens leider
tegen te gaan.
Toch viel bij zowel de radicale als
gematigde Arabische delegaties
ter conferentie een diepe teleur
stelling te bespeuren over, wat
hier gevoeld werd, als het defini
tief afdrijven van Egypte naar een
vrede met Israël, zonder dat aan
Arabische minimumeisen van
complete Israëlische ontruiming
van alle overige bezette Arabi
sche gebieden (Westelijke Jor-
daanoever, Gazastrook, Golan-
hoogten, Arabisch Oost-Jeruza
lem) en erkenning van het Pale
stijnse recht op een eigen staat,
maar in de verste verte werd vol
daan.
MAANDAG 6 NOVEMBER 1978flHFnTFFTTOTT»
BAGDAD (GPD) - De gematigde
landen hebben de topconferentie
van de Arabische Liga in Bagdad
naar hun hand weten te zetten.
De delegaties van de lidstaten
gingen gisteravond uit elkaar met
een slotcommuniqué waarin
geen acties tegen Egypte of de
Egyptische president Sadat wer
den aangekondigd. In de ge
meenschappelijke verklaring
werd volstaan met een beroep op
Egypte om geen afzonderlijke
vrede met Israël te sluiten.
Dat niet wordt gesproken over
maatregelen tegen Sadat of isole
ring van Egypte (er was sprake
van dat het land uit de Arabische
Liga gestoten zou worden), bete
kent volgens welingelichte krin
gen in de Iraakse hoofdstad niet
dat er geen anti-Egyptische
maatregelen zijn genomen. Er
zou een geheim plan zijn aange
nomen dat erop gericht is te de
monstreren dat „Sadat niet de wil
van de Arabische naties verte
genwoordigt en niet uit naam van
de Palestijnen kan spreken", zo
als in de wandelgangen werd ge
formuleerd.
Deze ontwikkeling is vooral in de
hand gewerkt door de weigering
van de Egyptische president Sa
dat om zaterdagavond een dele-
Het is dan ook niet verwonderlijk
dat de Bagdad-conferentie de
Camp-Davidakkoorden als een
inadequate vredesformule heeft
verworpen, en dat de desbetref
fende resolutie over de Palestij
nen op de Rabat-top in 1974 aan
genomen, werden herbevestigd:
het recht van de Palestijnen op
een eigen nationale staat en er
kenning van de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO als eni
ge wettige vertegenwoordiger
van het Palestijnse volk.
In het communiqué wordt wel met
nadruk gewezen op de geldende
boycotbepalingen voor bedrijven
die handelsrelaties met Israëli
sche firma's (gaan) onderhouden.
Gesteld wordt dat deze bepalin
gen ook voor Egyptische bedrij
ven zullen gelden, en deze passa
ge is dan ook duidelijk tegen het
regime van Sadat gericht en niet
tegen „het Egyptische volk"
Egyptenaren kunnen gewoon
blijven werken in bijvoorbeeld
de Golfstaten, en individuele
Egyptische zakenlieden blijven
van harte welkom in de Arabi
sche landen. Ten slotte besloot de
Bagdad-conferentie een miljar
denfonds in het leven te roepen,
voor nieuwe economische steun
aan Syrië, Jordanië, Libanon, de
PLO-leider Jasser Arafat met anc
PLO en de Palestijnen op de
Westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook.
Tevreden
De meeste delegaties in Bagdad
toonden zich zeer tevreden over
de besluiten an de topconferen
tie. De Palestijnen wisten hun
rechten duidelijk ondersteund en
hun positie versterkt door de
gedelegeerden tijdens de Arabisc
voorzichtige toenadering op de
conferentie tussen de Jordaanse
koning Hoessein en PLO-chef
Jasser Arafat. Hoessein had zijn
reserves tegen de Camp David-
akkoorden niet beter kunnei.
demonstreren dan door in te
stemmen met de onderschrijving
van de exclusieve politieke rol
van de PLO als alleenvertegen
woordiger van de Palestij-
topconferentie in Bagdad.
De uitslag van de top moet als een
overwinning voor de gematigde
stroming onder leiding van Sa
oedi-Arabië gezien worden: het
eindcommuniqué is in feite in
vrij milde toon gesteld, er worden
geen openlijke politieke sancties
tegen Sadat in genoemd, en
Egypte wordt nogmaals opge
roepen terug te keren van de
„verkeerd ingeslagen weg van
Camp David".
PEKING/BANGKOK (AFP
Reuter) - De ernst van de si
tuatie in Cambodja heeft gis
teren geleid tot het verras
sende en abrupte vertrek naar
Phnom Penh van de hoogst
geplaatste Chinese delegatie
die in dat land is geweest
sinds de overwinning van de
Rode Khmers in 1975. Daar
naast vertrok de invloedrijke
Chinese vice-premier Teng
Hsiao-Ping uit Peking voor
een toernee langs drie andere
landen van Zuidoost-Azië.
De eerste delegatie, waarvan
het vertrek in de Chinese
hoofdstad was geheimge
houden, wordt geleid door
een vice-voorzitter van de
partij, Wang Toeng-hsing, de
voormalige veiligheidschef
van Mao Tse-toeng, vijfde
man in de Chinese hiërarchie.
Van de delegatie maakt deel
uit de vice-premier Joe
Tsjioe-li, die verantwoorde
lijk is voor de economische
planning.
Het onverwachte bezoek van
deze hoge Chinese leiders aan
Cambodja heeft plaats op een
moment dat de spanning in
het betrokken gebied naar
een nieuw hoogtepunt is ge
stegen met veelvuldige aan
wijzingen voor een op handen
zijnd offensief van Vietnam
tegen Cambodja en een met
de dag verslechterende toe
stand aan de Vietnamees-
Chinese grens. Het ernstigste
incident tot nu toe in dit
grensgebied tussen de twee
landen kostte op 1 november
aan zes mensen het leven.
De reis moet eveneens worden
gezien in het licht van het zo
juist ondertekende verdrag
van de vriendschap en sa
menwerking tussen Vietnam
en de Sowjet-Unie. Dit ver
drag wordt zowel in Peking
als in Phnom Penh be
schouwd als een "militaire
alliantie".
Het bezoek van Wang Toeng-
hsing aan Cambodja, zo
meent men in diplomatieke
kringen in Peking, is niet al
leen bedoeld als een gerust
stelling voor en morele steun
aan een bondgenoot op een
dramatisch moment, maar
evenzeet om hem de mate
riële middelen te verschaffen
die benodigd zijn voor mili
taire en economische weer
stand. China, zo stellen de
zelfde kringen, toont dat het
het huidige Cambodjaanse
regime niet zal laten vallen,
ondanks het repressieve be
leid van het bijna alom ver
oordeelde bewind van Pol
Pot, nu de dreiging van een
ondermijnende beweging in
het binnenland groter wordt
en het gevaar van de geza
menlijke Vietnamese vijand
in het buitenland op de loer
ligt.
Anderzijds vraagt men zich af of
de Chinese leiders van dit be
zoek gebruik willen maken
om de terugkeer van Noro
dom Sihanouk voor te stellen,
die al bijna twee jaar niet
meer op het politieke toneel is
verschenen. Aangezien hij
van alle kanten wordt geres
pecteerd zou de prins een ex
plosief geworden situatie van
de scherpste kantjes kunnen
ontdoen.
Juist ook vanuit dit perspectief,
dat de veiligheid in geheel
Zuidoost-Azië ernstig in ge
vaar brengt, gaat vice-pre-
mier Teng Hsiao-ping praten
met de leiders van drie Asean-
landen (Associatie van Zuid-
oostaziatische staten): Thai
land, daarna Maleisië en ten
slotte Singapore.
Buiten de internationale poli
tieke onderwerpen zullen ge
sprekken in de drie landen
vooral gaan over de kwestie
van de Chinezen overzee, die
met miljoenen in deze drie
staten wonen. Dit kern
probleem is de oorzaak van
het ernstige meningsverschil
tussen China en Vietnam.
TEHERAN (Reuter) - De premier van Iran, Jaafar Sharif-
Emani is gisteren afgetreden nadat zich de hele dag ern
stige ongeregeldheden in Teheran hadden voorgedaan.
Uit betrouwbare bronnen wordt vernomen dat de pre
mier, die als zodanig pas tien weken in functie was, zijn
ontslag indiende tijdens een bijeenkomst van de sjah.
In de ongeregeldheden van giste
ren trokken duizenden jonge be
togers, voor het merendeel stu
denten, een spoor van vernieling
door de stad. Zij staken het mi
nisterie van voorlichting en de
Britse ambassade in brand, als
mede een groot aantal auto's en
bussen. In Londen zei een
woordvoerder van buitenlandse
zaken dat de betogers in het am
bassadegebouw waren doorge
drongen, maar dat de staf geen
haar was gekrenkt. Volgens on
bevestigde berichten zou de am
bassade door Iraanse troepen zijn
omsingeld.
Bankgebouwen, politiebureaus,
bioscopen, winkels, kantoren en
minstens een groot hotel gingen
gisteren in vlammen op. Delen
van de hoofdstad vertoonden
overeenkomst met een slagveld.
Militairen en politie vuurden in
de lucht en schoten traangasgra
naten tussen de muitende menig
te.
De belangrijkste straten waren be
zaaid met glas en de brandweer
ontving 78 meldingen van ernsti
ge branden.
Versterkt
MADRID (GPD) - Een commando
van drie gemaskerde mannen
heeft gisteren in Tolosa een
Spaanse politieman doodgescho
ten. Bij de aanslag raakte een an
dere politieagent zwaargewond
en werd een passerende 12-jarige
jongen door twee kogels getrof
fen. De politieagenten kwamen
juist per jeep terug van het voet
balstadion, waar zij bewakings
diensten hadden verricht. Op de
plaats van de aanslag zijn kogel
hulzen gevonden van het soort
dat normaal door de Baskische
afscheidingsbeweging ETA-Mili-
tar gebruikt wordt.
Het tijdstip van de aanslag op de
Guardia Civiles viel samen met
een verklaring van de minister
van binnenlandse zaken op het
vliegveld van Bilbao. De be
windsman, die samen met de mi
nister van defensie zaterdag en
zondag een werkbezoek aan twee
Baskische provincies bracht om
zich persoonlijk op de hoogte te
stellen van het probleem-ETA,
verklaarde aan de pers dat de
aanwezigheid van Guardia Civi
les op het voetbalveld tijdens
wedstrijden aanslagen van terro
risten voorkomt. Op het moment
dat de minister dit aan de journa
listen mededeelde, was nog niets
bekend over de aanslag op de po
litieagenten in Tolosa.
zich had beperkt tot acties op de
meest bedreigde punten, is
enorm versterkt. Op tal van stra
tegische punten zijn tanks en
pantserwagens geposteerd. De
militaire autoriteiten hadden de
vier miljoen inwoners van Tehe
ran gewaarschuwd dat de regels
van de staat van beleg strikt zul
len worden toegepast en dat sa
menscholing niet zijn toegestaan.
De woede van de demonstranten
richtte zich ook tegen de Ameri
kaanse ambassade, maar de toe
gangswegen waren door militai
ren afgezet, zodat de betogers
zich beperkten tot het van af
stand roepen van anti-westerse
leuzen. Het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken
heeft geadviseerd voorlopig niet
naar Iran te gaan als dat niet drin
gend noodzakelijk is. Een
woordvoerdster zei dat er geen
onmiddellijke plannen bestaan
om Amerikaanse burgers uit Iran
te evacueren.
Het geweld van gisteren was een
reactie op de gebeurtenissen die
zich zaterdag op de campus van
de universiteit van Teheran had
den voorgedaan. Militairen
openden toen het vuur op de stu
denten en volgens onbevestigde
berichten zouden daarbij tien
tallen doden zijn gevallen, doch
betrouwbare cijfers zijn er niet.
Intussen is het openbare leven in
Iran gedeeltelijk verlamd door tal
van stakingen. De belangrijke
olie-industrie werkt op halve ca
paciteit, de nationale lucht
vaartmaatschappij vliegt niet
meer en naar verluidt mijden
sommige buitenlandse maat
schappijen de Iraanse hoofdstad
uit vrees voor moeilijkheden op
de luchthaven Mehrabad. Giste
ren is het personeel van telefoon
en telegraaf in staking gegaan
met dezelfde eisen als de stakers
bij andere bedrijfstakken: beëin
diging van de staat van beleg,
vrijheid voor politieke gevange
nen en verwijdering van buiten
landse experts. Ook op een aantal
ministeries is het werk neerge
legd.
Demonstranten in Teheran steken bussen van het openbaar vervoerbedrijf in brand.
President Carter
WASHINGTON (UPI) - Het recen
te besluit van president Jimmy
Carter opdracht te geven tot het
fabriceren van onderdelen voor
het neutronenwapen, heeft bij de
buitenlandse nieuwsmedia min
der oppositie opgeroepen dan het
geval was toen hij bekendmaakte
dat de Verenigde Staten over het
wapen konden beschikken.
Volgens een studie die het voor
lichtingsbureau van de Ameri
kaanse regering van buitenland
se bladen en radio- en televisie
commentaren heeft gemaakt,
heeft de jongste bekendmaking
over het wapen noch naar aantal
commentaren noch naar hevig
heid, de intensiteit van het debat
gehaald dat in juli 1977 ont
brandde.
"Iets minder dan de helft van de
commentatoren bleef uiting ge
ven aan enige oppositie tegen het
concept van het neutronenwa
pen". aldus het bureau. Het
meeste commentaar kwam uit
West-Europa waar inzet van het
wapen het waarschijnlijkst zou
zijn. "De reactie van de media
buiten West-Europa was gering",
aldus de studie.
Met een marge van 2 tegen 1 bleken
buitenlandse commentatoren
van mening te zijn dat de produk-
tie van onderdelen van het neu
tronenwapen de kansen dat een
SALT-2-verdrag tot stand komt
vermindert
Een kleine 35 procent van de com
mentatoren en hoofdredacteuren
verklaarde volgens het bureau,
dat president Carter waarschijn
lijk werd bewogen door het feit
dat de Russen geen vermindering
van hun troepen in Europa toe
passen of in andere delen van de
wereld, zoals Afrika, tussenbeide
komen.
Oeganda
aanvaardt
bemiddeling
van Libië
NAIROBI (Reuter)-Oeganda is
bereid Libische bemiddeling
te accepteren in het grens
conflict met Tanzania, zo
heeft de Oegandese radio gis
teren bekendgemaakt. De Li
bische minister van cultuur
en voorlichting, Mohammed
Abdoel-Qassem al'Zawi
wordt vandaag in Dar es Sa
laam verwacht voor bespre
kingen met de Tanzaniaanse
president Nyerere. Gisteren
was de Libische afgezant in
Kampala voor besprekingen
met de Oegandese president
Idi Amin.
Volgens radio-Oeganda wordt
er niet meer gevochten in de
dertig kilometer brede streek
tot aan de rivier Kagera. Vori
ge week werd dit gebied door
Oegandese troepen ingeno
men. De Oegandese militai
ren hebben de bewoners van-
de streek opgeroepen weer
aan het werk te gaan.
In de nacht van zaterdag op
zondag meldde de Oegandese
radio dat Tanzaniaanse troe
pen de Oegandezen onder
vuur namen, nadat de Oegan
dese soldaten de enige brug
over de rivier de Kagera had
den opgeblazen.
De Tanzaniaanse president Ju
lius Nyerere sprak dit week
einde met de Cubaanse mi
nistervan buitenlandse zaken
Isidoro Malmierca en de se
cretaris-generaal van het
Gemenebest Shridath Ram
phal. Volgens diplomatieke
bronnen lijkt Nyerere niets te
voelen voor onderhandelin
gen met Amin, die hij een gek
noemt.
Oeganda heeft nog bekendge
maakt dat het voorbereidin
gen treft om het bestuur in het
geannexeerde gebied in
"goede banen" te leiden.
Gisteren arriveerde een spe
ciale afgezant van de Soeda-
nese president Jaafar Nimeiri
in Oeganda. Hij was in gezel
schap van een plaatsvervan
gend secretaris-generaal van
de Organisatie van Afrikaan
se Eenheid, Peter Onoe.
Vorige week was aangekondigd
dat president Nimeiri, voor
zitter van de OAE, afgezanten
naar Oeganda en Tanzania
zou sturen om te proberen
een eind te maken aan de
grensoorlog tussen deze twee
Afrikaanse landen.
Een van president Idi Amins
vrouwen, Medina, heeft een
kind gebaard en de jongen de
naam "Rivier Kagera" gege-
Krappe meerderheid Oostenrijkers tegen kerncentrale
k Bondskanselier Bruno Kreisky.
WENEN (GPD) - Met de kléinst
mogelijke meerderheid hebben
de Oostenrijkers zich bij een gis
teren gehouden referendum uit
gesproken tegen het ingebruik-
nemen van de eerste Oostenrijk
se, splinternieuwe kernenergie
centrale Zwentendorf. De eind
uitslag was gelijk aan de compu
tervoorspelling, die vrijwel direct
na het sluiten van de stemlokalen
bekend werd. Van de stemge
rechtigden stemde 49,5 procent
vóór het ingebruiknemen van de
centrale en 50,5 tegen.
Bondskanselier dr. Bruno Kreisky
verklaarde kort na het bekend-
worden van de einduitslag in een
eerste commentaar dat hij de be
slissing van het Oostenrijkse volk
weliswaar respecteert, maar deze
tegelijkertijd als een nederlaag
voor zichzelf en zijn socialisti
sche partij beschouwt. De uitslag
van de volksstemming is volgens
Kreisky „een nederlaag voor de
genen die menen - en daar reken
ik mijzelf ook toe - dat de kern
energie de milieu-vriendelijkste
vorm van energie is".
De bondskanselier weigerde te
zeggen of hij zijn meermalen ge
dane dreigement, dat hij bij een
afwijzen van het ingebruikne
men van de centrale zou aftreden,
waarmaakt. Hij deelde mee zijn
beslissing vanavond te zullen be
kendmaken na gesprekken met
het hoofdbestuur en de partijlei
ding van de Oostenrijkse socialis
tische partij (SPO). Evenmin als
de partijleiders van de conserva
tieve christen-democratische
partij (OVP), dr. Joseph Taus en
dr. Alexander Gotz van de libe
rale partij (FPO), ging dr. Kreisky
in op de vraag wat er nu met de
bedrijfsklare kernenergiecen
trale Zwentendorf moet gebeu-
De Oostenrijkers, van wie 64 pro
cent, ofwel 3.183.144 stemgerech
tigden, de gang naar de stembus
maakte, hebben bij deze eerste
volksstemming sinds het begin
van de tweede Oostenrijkse re
publiek, door hun afwijzing dui
delijk de oproep van bondskan
selier Kreisky ten gunste van
Zwentendorf te stemmen naast
zich neergelegd. Met name heb
ben veel leden van de socialisti
sche partij het laten afweten,
waardoor de beslissing ten na
dele van Kreisky's meerder
heidsregering is uitgevallen.
Als de socialistische stemmers de
aanwijzingen van de partijleiding
hadden gevolgd, zou het referen
dum zeker een meerderheid vóór
de centrale hebben opgeleverd.
Het resultaat van deze volks
stemming is, dat de wet om vol
gend jaar in Oostenrijk over te
gaan op kernenergie, naar de
prullenmand kan.
De socialistische regering heeft nog
vlak voor het referendum de
stemmers gewaarschuwd dat bij
verwerping van het invoeren van
kernenergie de prijs van elektri
citeit omhoog gaat, omdat het
ombouwen van de kernenergie
centrale Zwentendorf tot een
conventionele elektriciteitscen
trale door de elektriciteitsmaat
schappijen moet worden gefi
nancierd.
In het dorpje Zwentendorf zelf. niet
ver van Wenen, stemde 55,9 pro
cent van de 2215 stemgerechtig
den vóór en 44,1 tegen. In de om
geving van Zwentendorf was de
meerderheid tegen.
In het zgn. Bundesland Voralberg
in het westen van Oostenrijk,
stemde een grote meerderheid
tegen kernenergie. Protesten in
dit gebied tegen de bouw van een
kernreactor, net over de grens
met Zwitserland, hebben er des
tijds toe geleid dat de Zwitserse
regering haar plannen verander
de.
