'In Engeland
zegt niemand
déar loopt
Joop Doderer'
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1978
KAAG - Argwanend en snuffe
lend aan de broekspijpen
draait het bruine pincertje
om de bezoekers. Pas als ze
rustig zitten gaat het weg.
Door een open deur de voor
tuin in. Het beestje, al zeven
tien jaar oud, trekt wat met
de achterpootjes. Ouder-
domsverschijnselen.
"Maar", grapt Joop Doderer,
eigenaar van het hondje, "als
er een vrouwtje in de buurt
is, weet hij nog wel van wan
ten. Reken maar
Het huis van de acteur, twee
onder één kap, ligt op de
punt van het eiland Kaag.
Achter de woning liggen en
kele jachtjes afgemeerd.
Joop's vrouw heeft de karner
sobertjes ingericht: aan de
voorkant een bank met twee
gemakkelijke stoelen, aan
het water een eethoek. Op de
kast langs de getegelde muur
staan wat prulletjes. Er tus
senin een glazen kom met
één goudvis. Aan de wand
hangen foto's van Doderer's
vrouw en kind. Hier en daar
een tekening die zijn vijfja
rig zoontje op de kleuter
school heeft gemaakt.
Stilte
Veel opzien baarde Joop Dode
rer toen hij aankondigde met
de serie "Swiebertje" te
stoppen. De razend-populai-
re acteur ging zijn geluk in
Engeland beproeven. In Ne
derland is er een stilte rond
hem gevallen.
Zal Nederland ooit nog wel
eens van zijn talenten kun
nen genieten?
"Ach, ik heb pas wat dingen
voor de NCRV-televisie ge
daan. Kijk, als er aanbiedin
gen komen, valt er altijd met
Joop Doderer te praten. Dat
zeker. Maar het is hier erg
rustig. En dat ervaar niet al
leen ik. Ook andere acteurs
hebben daarmee te kam
pen".
Joop Doderer, die door het le
ven gaat als één grote grol-
lenmakcr, maar in wezen een
serieuze huisvader is, kan
zich er boos over maken. "Er
worden hier veel te weinig
goede stukken uitgezonden.
Ze gooien je dood met quiz
zus of quiz zo. Die dingen
kosten de omroepen geen
cent. Een avondje ontspan
ning is er niet meer bij. Je
hoort altijd weer dat ze geen
geld hebben voor een leuke
produktie".
Commercieel station
Engeland werkt met commer
ciële stations. "Dat zouden ze
hier eigenlijk ook moeten
doen. Het is, volgens mij, de
enige manier om de boel eens
goed van de grond te krijgen.
Je vreet je schoen erbij op als
je hier naar de televisie
kijkt. En dat is verschrikke
lijk jammer. Het hele gedoe
is hier veel te veel aan ban
den gelegd"
Swiebertje is nog altijd een na
tionale held. Zou hij er iets
voor voelen opnieuw een se
rie over de zwerver te ma
ken?
Doderer hoeft niet lang na te
denken. "Swieber" heeft
voor goed voor hem afge
daan. "Je kunt hem niet meer
laten opdraven. Er is met
veel bombarie afscheid ge
nomen. Terughalen, nee, dat
zie ik niet zitten"
En toch wordt de acteur dage
lijks gevraagd de draad weer
op te pakken. Door mensen
die langs zijn huis lopen,
maar ook vanuit de theater
wereld. Maar Doderer
zwicht niet.
'Eerlijk", zegt hij, "ik was des
tijds blij dat ik er vanaf was.
Ik ging helemaal leven als
die vent: zo lopen, zo kijken.
Dit kon niet doorgaan. Bo
vendien, ik kreeg geen enke
le andere rol aangeboden. Je
bleef die ene gekke figuur.
Als er eens een leuke rol was,
ging die m'n neus voorbij. Ik
wilde gewoon eens wat an
ders gaan doen. Trouwens,
zeventien jaar heeft die serie
geduurd, dat is toch lang ge
noeg?"
Kwijtgeraakt
Na het afsluiten van "Swieb"
hebben de acteurs nog wel
een poosje contact met el
kaar gehad. "We schreven
elkaar geregeld, maar we
zijn elkaar nu kwijtge
raakt", vertelt Doderer.
Niet iedereen heeft het hem in
dank afgenomen dat hij, de
centrale figuur in de serie, er
een streep onderzette. "Ik
had toch het recht", roept
Joop uit, "ermee te kappen.
Alle acteurs zijn door
'Swieb" populair geworden.
Nou, daar kunnen ze dan
toch wel wat mee doen. Het
zijn toch geen kleine kinde
ren? 't Is gemakkelijk om in
het kielzog van iemand mee
te varen. Ja, ik weet dat éen
acteur me verweet dat ik
hem zijn sociale zekerheid
ontnam. Kom nou, heb ik ge
zegd, wat is sociale zeker
heid in dit vak"
Engeland lijkt het summum
voor Joop Doderer. "Zo moet
je het ook weer niet bekij
ken. Maar de markt is daar
veel groter. De series die er
worden gemaakt, zijn al ver
kocht voor ze zijn opgeno
men. Ze gaan naar alle delen
van de wereld. In Nederland
zit je met een enorme taal
barrière. Je kunt iets na
synchroniseren, maar dat
vind ik persoonlijk ver
schrikkelijk. Ik heb in
Hongkong eens een film van
John Wayne als cowboy te
paard gezien. Hij sprak Chi
nees. Te gek natuurlijk. En
Frank Sinatra, die "Stran
gers in the night" in het Chi
nees zingt. Nou, nou..."
Niet zaligmakend
Engeland komt er goed van af.
Is het werkelijk ook zo "za
ligmakend?"
Joop Doderer: "Nee, natuurlijk
niet. Je kunt er wél veel meer
doen dan hier. Wat mij zo op
valt is dat alle theaters 's
avonds boordevol zitten. De
mensen daar gaan toch uit,
ook al hebben ze het finan
cieel niet zo breed. Hun uitje
laten ze zich daar niet afpak
ken".
Heeft Doderer er nooit eens
over nagedacht om zich he
lemaal in Engeland te vesti
gen?
"Dat is nooit de bedoeling ge
weest toen ik daar wat ging
doen", laat hij vlug weten.
"Ik realiseer me verdomde
goed dat ik daar niks bete
ken. Als ik op Piccadilly loop
zal niemand zeggen, kijk,
daar loopt Joop Doderer van
de televisie."
Er zal in elk geval een dikke
aanbieding moeten komen
wil de acteur een definitieve
"oversteek" in overweging
willen nemen. "We hebben
het hier op het eiland best
naar ons zin. Je zult je hele
leven moeten veranderen als
je weggaat. M'n zoon wordt
gauw vijf, en moet naar
school. Nee, voor goed naar
Engeland, zie ik niet zitten.
Mentaliteit
Moeite heeft Doderer al een
paar keer gehad met de En
gelse mentaliteit. "Hier op
het eiland lopen ze om een
uur of vijf binnen en komen
een borrel drinken. Moet je
in Engeland om die tijd eens
iemand uitnodigen om die
tijd. schrikken ze zich de
takken. Ze beloven wel dat
ze komen. Kwart over vijf,
niemand. Nou dan neem je
maar vast een glaasje. Als ze
om half zeven binnenstap
pen, mag je in je handen
knijpen. De thee is het daar
hè? Om uitgebreid aan zo'n
grote mok te gaan zitten, nee,
daar voel ik niks voor. Ik
hoef niet zonodig van die
grote slagroomballen naar
binnen te werken".
Vooral in het begin van het
Engelse avontuur heeft het
gezin Doderer wel wat
problemen gekend om zich
aan tc passen. Met het doen
van inkopen, de maten en
gewichten die er anders zijn
en het eten. De Engelsen zijn
gek op schapenvlees en dat is
bij de Nederlander niet zo in
trek.
'Kijk", zegt Doderer terwijl
zijn bril bijna op de grond
valt, "het is altijd mijn be
doeling geweest in Neder
land te werken en te probe
ren daar wat voet aan de
grond te krijgen. Ik moet je
zeggen dat dit niet zo ge
makkelijk is. Dankzij veel
kennissen en relaties is het
me gelukt en heb ik de
sprong gewaagd toen ik een
exclusief contract voor vijf
jaar kreeg aangeboden."
Bond
Maar het grootste probleem
moest nog komen: lid wor
den van de bond van Engelse
acteurs. Geen gemakkelijke
jongens. "Zonder die bond
begin je niks". Staat op en
haalt uit zijn jas een kaartje.
"Hier", laat hij horen, "daar
ben ik bijzonder trots op. Ik
ben geaccepteerd als vol
waardig lid. Binnenkort ga
ik weer terug om een rol als
spion te spelen".
En daarmee helpt hij gelijk de
praatjes de wereld uit als zou
Joop Doderer's Engelse
avontuur definitief voorbij
zijn. "Niks is minder waar",
haalt hij boos uit. "Ja, ze
hebben me natuurlijk de
laatste tijd geregeld in Hil
versum gezien. En dan gaan
ze lopen ouwehoeren dat het
wel voorbij zou zijn in Enge
land. Ik kom daar niet om de
haverklap aan de bak zoals
hier. Je blijft een soort gast
arbeider. Alleen als ze voor
een bepaalde rol een buiten
lander nodig hebben, dan
wordt er op mij een beroep
gedaan. Ze zullen me nooit
laten opdraven om de rol van
een specifieke Engelsman te
laten spelen".
Doorgaan
Toch is hij een vreemde eend in
de bijt. Dat geeft Doderer
grif toe. "Wat mij betreft
mag dat werken in Engeland
nog wel een poosje blijven
doorgaan. Als er niks is te
doen, blijf ik gewoon in Ne
derland".
Is het verschil van werken tus
sen "hier" en "daar" inder
daad zo groot?
"Ontstellend gewoon. Het is in
Engeland veel professione
ler opgezet, gedisciplineer-
der. Keihard zakendoen is
het. Daar heb je geen idee
van. Maar het is prettig wer
ken. In het begin had ik wel
wat moeite om het tempo bij
te houden. Elke week op
nieuw was het aanpoten
geblazen. Vrijdags kreeg je
het script. Dit kon je dan tot
dinsdag doornemen. Woens
dag en donderdag werden de
opnamen gemaakt. Als die
voorbij waren kreeg je gelijk
het script voor de week er
op".
Met de bond heeft Joop Dode
rer ook al te maken gehad.
"Die mensen stappen ge
woon binnen als je bezig
bent met opnamen, 't Gaat
gezellig hoor. Ze drinken een
kop koffie en en passant vra
gen ze even naar je lidmaat
schap. Kun je dit niet laten
zien, dan kun je ophoepelen.
Je moet dat ding altijd op zak
hebben".
Ver doorgevoerd
Die vorm van controle vindt
Joop Doderer wel wat te ver
doorgevoerd. "Ik vind dat
die bonden eigenlijk een te
grote vinger in de pap heb
ben. Een voorbeeld? Wan
neer een geluidsjongen een
lamp verzet, kan 'ie op een
boete rekenen. Dat is z'n
werk niet, dus moet 'ie er met
z'n knuisten vanaf blijven.
Daar zijn andere mensen voor,
redeneert de bond. Zoiets
kennen wij in Nederland
niet. Het voordeel van deze
werkwijze is wél, dat er per
fecte produkties uit hun
handen komen."
Engeland heeft veel acteurs
die zonder werk zijn. Hoe ligt
het voor Doderer. Is er wél
wat voor hem te doen?
"In de loop van november is er
weer wat voor me te doen.
Inderdaad, economisch ge
zien gaat het niet zo best in
Engeland. Voor mij is dat
ook niet zo aantrekkelijk.
Het pond levert niet eens
vier gulden op. Nee, ik neem
het geld dat ik daar verdien,
niet eens mee naar Neder
land. Ik laat het daar maar
staan. Als ik het hier uitgeef,
verdien ik nog niks."
Hoop hij "eens in zijn leven"
een verschrikkelijk belang
rijke rol te krijgen?
Lacht hardop. "Dat hoeft voor
mij niet. Ik ben een rustige
figuur zonder extreme wen
sen. Ik heb een fijn huis en
een fijn gezinnetje. Meer hoef
je toch niet te wensen? D'r
zijn acteurs die zeggen een
maal in m'n leven moet ik
Shakespeare hebben ge
speeld. Onzin natuurlijk. Het
is allemaal zo betrekkelijk.
Toen ik met Swiebertje stop
te verklaarde praktisch ie
dereen me voor gek. Maar
dat is het niet. Je moet je lek
ker voelen in een rol. Mijn
bedoeling is altijd geweest
daar te werken waar werk is.
Of dat nu in Engeland of Ne
derland is, dat maakt toch
helemaal niets uit?
Handtekening
Nog niet zo lang geleden was
Joop met een filmploeg in
Hongkong. Ze besloten in
een groot hotel gezamenlijk
wat te eten. Vlak achter hem
begon er ineens iemand de ti
telsong van Swiebertje te
fluiten.
"Dan zit je toch wel even gek te
kijken hoor. Het was een Ne
derlandse zakenman die er
een hapje naar binnen kwam
werken. Toen'ie me in de ga
ten kreeg stekkerde hij snel
met een bierviltje naar me
toe. Voor een handtekening."
Alles wat in de loop der jaren
over hem is geschreven,
heeft Joop Doderer netjes in
albums ingeplakt. "Dat heb
ik voor m'n zoon gedaan.
Kan ie later zeggen, kijk, dat
was nou mijn vader..."
Joop Doderer als Swiebertje, met Riek Schagen die de rol van Saartje speelde.
