Carter betuigt steun
aan bewind van de sjah
Israël wijkt niet
voor druk Amerika
Pleidooi voor vrije massamedia
NAAST HET NIEUWS
Moezorewa: Dit jaar wèl kiezen
Spaans
parlement
keurt
nieuwe
grondwet
goed
Militairen naar olievelden Iran
Extra geld voor nederzettingen
Het zonnetje in huis...
WOENSDAG 1 NOVEMBER 1978
MADRID (DPA/AP) - Het
Spaanse parlement heeft gis
teren met grote meerderheid
zijn goedkeuring gegeven aan
de nieuwe Spaanse grondwet
die van Spanje een parlemen
taire monarchie maakt en
waarin de rechten van de
mens worden gegarandeerd.
Van goed ingelichte zijde in het
parlement werd vernomen
dat koning Juan Carlos op 6
december van dit jaar een na
tionale volksstemming over
de grondwet zal organiseren.
Alle Spanjaarden boven de 18
jaar zullen dan de nieuwe ba
sisrechten kunnen bekrach
tigen.
In de Senaat stemden 228 sena
toren voor, 5 stemden tegen
en 8 onthielden zich van
stemming. Het 350 leden tel
lende Lagerhuis nam de
grondwet aan met 326 stem
men voor, 6 tegen en 13 ont
houdingen.
De negatieve stemmen in beide
parlementslichamen kwa
men van conservatieven en
Baskische vertegenwoordi
gers. Tijdens de zitting van
gisteren werden zowel de Se
naat als het lagerhuis zwaar
bewaakt door de Spaanse po
litie uit voorzorg tegen aan
vallen van terroristen. Enkele
terroristische groepen had
den acties aangekondigd om
uiting te geven aan hun pro
test tegen de grondwet. Een
uit drie mannen en een vrouw
bestaand commando van de
Baskische ondergrondse be
weging ETA heeft in de nacht
van maandag op gisteren een
overval uitgevoerd op de par
ticuliere radiozender 'Radio
San Sebastian' in de stad van
dezelfde naam.
Het personeel werd gedwongen
een communique om te roe
pen, waarin de Basken wer
den opgeroepen de nieuwe
Spaanse grondwet af te wij
zen. Het driemaal voorgele
zen communiqué werd beslo
ten met het Baskische strijd
lied 'Eusko gudariak' (Baski
sche soldaat).
De commando's vluchtten na
dat zij de technici hadden
vastgebonden en een onechte
bom hadden achtergelaten.
Het communiqué was tegen
middernacht gedurende elf
minuten ook in de streek van
Madrid te horen.
Minister Gardeniers bij Unesco
PARIJS (GPD) - Mevrouw Garde-
niers-Berendsen, minister voor
culturele zaken, recreatie en
maatschappelijk werk, heeft gis
termorgen de 20ste algemene
vergadering van de Unesco in Pa
rijs toegesproken. In deze toe
spraak kwam de ongerustheid
van de Nederlandse delegatie tot
uiting over de koers die de Unes
co onder leiding van zijn Sene
galese president Amadou M'Bow
de laatste jaren vaart.
Het was vooral de poging van het
Sowjetrussische blok en de derde
wereld om invloed uit te kunnen
oefenen op de massamedia, waar
tegen mevrouw Gardeniers zich
diplomatiek doch krachtig ver
zette. Langdurig sprak zij in dit
verband over de ongerustheid die
bij de Nederlandse regering be
staat over de voortgaande zucht
bij de Unesco tot het r
zgn. "normatieve acties", dat wil
zeggen resoluties die voor allen
binnen deze enorme volkerenor
ganisatie zouden moeten gelden.
De minister hekelde met name
normatieve acties op het gebied
van kunst en sport en met be
trekking tot de massa-media.
Minister Gardeniers zei dat de
Unesco zou moeten afzien van
normatieve acties in die gevallen,
waarin het bij voorbaat al duide
lijk is dat een algemene overeen
stemming niet kan worden be
reikt. En dit geldt in het bijzonder
- aldus mevrouw Gardeniers -
voor dit soort acties waardoor
lidstaten verplicht zouden zijn
bepaalde fundamentele vrijhe
den en grondrechten op te geven.
Letterlijk verklaarde de minister
voor cultuur "Als het aannemen
van normatieve resoluties hét af
stand doen van onze grondrech
ten zou betekenen, is onze dele
gatie niet bereid deze prijs te be
talen".
Ten aanzien van de ontwerpverkla-
ring over de massa-media ver
klaarde minister Gardeniers:
"Wij zouden een ontwerp hebben
toegejuicht indien het een in
strument zou zijn geweest om een
van de fundamenteelste rechten
van de mens te verzekeren, na
melijk het recht op vrije me
ningsuiting. Wij zijn ons terdege
bewust van de zin van enige ele
menten in de principes, zoals die
in de huidige tekst uiteen zijn ge
zet, vooral die welke gericht zijn
op het beschermen van de onaf
hankelijke positie van de journa
list. We geloven echter niet dat de
tekst zoals die in het document
voorkomt, ook werkelijk deze
vrijheid op meningsuiting ga
randeert. We geloven
dat de verklaring in feite enige
werkelijke hulp zou bieden ten
aanzien van de infrastructuur van
de massamedia in ontwikke
lingslanden".
Een ander aspect van het huidige
Unesco-probleem duidde de mi
nister aan door er nog eens aan te
herinneren dat letter en geest van
de Unesco stellen dat de organi
satie gebaseerd dient te zijn op
professionele kringen die zich
bezighoudt met opvoeding, we
tenschap, cultuur en communi
catie in de lidstaten.
Mevrouw Gardeniers merkte nog
op: "Men kan zich afvragen of
Unesco niet te veel in een lucht
ledig terecht is gekomen, en of de
organisatie niet nauwer in con
tact dient te blijven met de wer
kelijkheid, op het gebied van op
voeding, wetenschap, cultuur en
communicatie".
WASHINGTON (UPI/ANP) - De Amerikaanse president
Carter heeft gisteren zijn steun betuigd aan het bewind
van de sjah van Iran. Hij sprak zijn vertrouwen uit in de
overlevingskansen van de Iraanse regering in de huidi
ge politieke moeilijkheden. Een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van defensie zei dat Iran niet
om meer militaire hulp heeft gevraagd. Het Iraanse le
ger is uitgerust met wapens van Amerikaanse makelij.
President Carter schudt de hand van kroonprins Reza. Buiten het Witte
Huis demonstreerden vele Iraanse studenten tegen de vader van prins
Reza, de sjah van Iran.
JERUZALEM/WASHING
TON (Reuter/UPI/AP/
GPD) - De Israëlische re
gering stelt een bedrag van
zestig miljoen gulden be
schikbaar voor de uitbrei
ding van nederzettingen
op de westelijke Jordaan-
oever: tweemaal zoveel als
aanvankelijk was aange
kondigd.
Daarmee maakt Israël duidelijk dat
het niet onder de indruk is van de
woede daarover, die de Ameri
kaanse president Carter vorige
week al ventileerde.
In het kader van de uitbreiding
zullen nog eens 600 gezinnen naai
de Westoever verhuizen. De hui
dige bewoners zijn daar niet door
geïmponeerd. Die staan op het
standpunt dat een bedrag van
enkele miljoenen nauwelijks van
belang is.
Vorderingen
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Cyrus Vance,
zal morgenochtend in New York Protest
met de Israëlische eerste-minis-
ter, Menachem Begin, de vorde
ringen bespreken die gemaakt
zijn op de vredesonderhandelin
gen.
Behalve moeilijkheden op het front
van de internationale verhoudin
gen, kan de regering-Begin ook in
eigen land onrust tegemoet zien.
Verwacht wordt dat de komende
weken grote stakingen uitbreken
van overheidspersoneel en
werknemers bij particuliere be
drijven. Ondanks de inflatie van
veertig procent wil de regering
niet dat loonstijgingen de 15 pro
cent overschrijden, terwijl de
bonden zes tot zeven procent
meer willen hebben.
De geestelijke en wereldlijke lei
ders van de christelijke gemeen
schappen in Jordanië hebben
gisteren geprotesteerd tegen het
toekennen van de Nobelprijs
voor de vrede aan de Israëlische
premier Begin.
Zij wezen hierbij op het feit dat Be
gin verantwoordelijk was voor
anderhalf miljoen Palestijnse
thuislozen na 1948 en voor het
vermoorden van honderden Pa
lestijnse mannen, vrouwen en
kinderen door Begins eigen ter
roristische organisatie, voordat
Palestina Israel was geworden.
"Wij wensen de sjah het beste en
hopen dat de huidige onlusten
spoedig teneinde zijn", zo liet
Carter de zoon van de sjah,
kroonprins Reza weten, die giste
ren in het Witte Huis op bezoek
was. "Wij zijn dankbaar voor zijn
stappen in de richting van demo
cratie. Wij weten dat sommigen
met ondemocratische principes
tegenwerken, maar zijn progres
sief bestuur is zeer waardevol
voor de hele Westerse wereld",
aldus de Amerikaanse president.
Buiten het Witte Huis demon
streerden Iraanse studenten te
gen de sjah. Tientallen betogers
werden door de politie opgepakt
omdat zij geen vergunning had
den om te demonstreren.
Aanval
Militairen hebben vandaag de rijke
olie- en gasvelden in het zuiden
van Iran bezet na berichten dat
saboteurs mogelijk een aanval
daarop zouden doen nu een al
gemene staking de produktie en
de export een slag heeft toege
bracht.
De politieke onrust tegen het be
wind van de sjah leek een kritiek
punt te bereiken met de oliesta
king die een schade van mini
maal 60 miljoen dollar (bijna 120
miljoen gulden) per dag bete
kent, en bloedige botsingen tus
sen aanhangers en tegenstanders
van de sjah.
In de door ongeregeldheden getrof
fen Koerdische stad Sanandsy in
West-Iran zijn by nieuwe botsin
gen elf mensen omgekomen. Er
zijn 64 gewonden. Juristen na
men ontslag uit protest tegen het
schieten op demonstranten. Poli
tici waarschuwden dat het land
op weg is naar een burgeroorlog
die even ernstig is als die in Liba-
De premier, Jaafar Sjarif-Emami.
kreeg weliswaar in het parlement
het vertrouwen voor zijn twee
maanden oude regering, maar hij
gaf uiting aan de in brede kring
bestaande bezorgdheid. Hij ver
oordeelde de oliestaking als een
"daad van verraad". De regering
leek militair ingrijpen op grote
schaal te overwegen ter beëindi
ging van de staking. De olie-raffi
naderij in het havengebied van de
Iraanse stad Abadan is weer in
bedrijf. Het Iraanse persbureau
Pars heeft gisteravond laten we
ten dat de militaire gouverneur
van Abadan technici heeft ge
stuurd die de raffinaderij bedie
nen. Het terrein van de raffinade
rij, die de grootste ter wereld is,
wordt bezet door militairen "om
de veiligheid te verzekeren". De
twee maatregelen zijn genomen,
zo deelt Pars mee "om een stag
nering in de olieproduktie te
voorkomen"
Gevolgen
Op lange termijn kan de Ameri
kaanse economie gevolgen on
dervinden van een voortgezette
stagnering van de Iraanse olie
export. Op het ogenblik is er ech
ter voldoende productie in ande
re gebieden die, samen met de
voorraden die met het oog op de
verwachte prijsverhogingen zijn
aangelegd, een onmiddellijk olie
tekort voorkomen.
DÜSSELDORF (DPA) - Automo
bilisten kunnen sinds gisteren
tussen Hannover en de Neder
landse grens ook via Osnabrück
vrijwel in een ruk op een auto
bahn doorrijden.
Met de ingebruikneming van 11,5
kilometer weg tussen Ibbenbü-
ren en Horstel in Münsterland, is
de A 30 op een stuk na klaarge
komen. Deze autobahn leidt nu
doorgaand van Bad Oynhausen
naar Rheine, op een paar kilome
ter van de grens met Nederland.
Het is klinkende munt wat deze duikers hebben opgehaald: 800
kilo aan gouden en zilveren munten, afkomstig van het Neder
landse schip "Akerendam". Dit schip zonk in de achttiende eeuw
bij Noorwegen en werd zes jaar geleden gevonden. De munten
worden dezer dagen geveild in de Zwitserse stad Zürich.
BOA IN DE POT
Lenart Persson, een Zweed wonend in Gotenburg, vond toen hij op
een dag thuiskwam een boa constrictor van anderhalve meter in
zijn toiletpot. Verrast als hij was belde hij de politie, maar die
kwam niet. Een loodgieter kwam wel, maar toen was de slang
alweer verdwenen.
De volgende dag trof Lenart de slang opnieuw in zijn toiletpot aan.
Een slangenspecialist van het natuurhistorisch museum in zijn
stad kwam, zocht en vond de slang.
Hij bleek eigendom te zijn van een mede-flatbewoner van Lenart.
Deze had de slang opgesloten in zijn badkamer toen hy weg
moest. De slang was op verkenning gegaan in de rioolpijp.
WELGESTELD
Tweederde van haar onderdanen is van mening dat koningin Eli
zabeth van Groot-Brittannië belasting zou moeten betalen.
Naar blijkt uit een enquete waarvan het resultaat gisteren stond in
het Engelse vrouwentijdschrift "Woman", vindt een meerder
heid der ondervraagden dat men niet het recht heeft te weten hoe
welgesteld de koningin eigenlijk is. Tenslotte wil eenderde van
de Britten dat Elizabeth grotere politieke invloed krijgt.
KNOPEN
De mannen die werken aan de "Bam", de nieuwe spoorweg die de
steppen in Siberië doorkruist, moeten hun arbeid verrichten in
broeken waaraan de knopen ontbreken.
Volgens de Prawda, het orgaan van de Sowjetrussische communis
tische partij, komen op de centrale werkplaats broeken aan zon
der deze noodzakelijke onderdelen.
Een maand geleden constateerde een andere Russische krant het
totaal ontbreken van tandenborstels in bepaalde streken van
Siberië. Zij raadde haar lezers aan in de plaats ervan borstels voor
jachtgeweren te gebruiken.
ADVERTENTIE
Rode Garde
opgeheven
TOKIO (UPI) - In China is de jon
gerenorganisatie. Rode Garde'
die door wijlen Mao Tse-Toeng in
de jaren zestig tijdens de Cultu
rele Revolutie als wapen werd
gebruikt tegen onderwijzers en
ambtenaren, formeel opgeheven,
zo hebben de Japanse nieuws
media gisteren bekendgemaakt.
Het gevolg van de opheffing van de
organisatie van de Rode Garde is.
aldus de Japanse media, dat de
organisatie van jongeren vanaf 14
jaar weer haar naam van voor de
Culturele Revolutie, 'bond van
communistische jongeren', aan
neemt.
De nieuwe doelstellingen van de
bond zijn verbetering van de
schoolprestatie, versterking van
het lichaam door oefening en
vorming tot 'opvolgers in de
communistische beweging'.
Compromis
De ministers van buitenlandse za
ken van 21 Arabische landen in
Bagdad bijeen zullen zich van
daag buigen over compromissen
die door een commissie van zes
zijn opgesteld voor politieke, mi
litaire en economische maatre
gelen tegen de Egyptisch-Israeli-
sche vredesstappen. De minis
ters zijn in de Iraakse hoofdstad
bijeen ter voorbereiding van de
top die daar morgen wordt ge
houden.
De taak van de commissie, be
staande uit Jordanië, Koeweit,
Tunesië, Syrië, Irak en de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie,
werd bemoeilijkt door grote ver
schillen van mening waarbij
sommigen sancties tegen Egypte
eisten en anderen betoogden dat
dit de verdeeldheid in de Arabi
sche wereld alleen maar zou ver
groten.
LONDEN/SALISBURY (UPI/
REUTER/AP) Bisschop Moezo
rewa, een van de drie zwarte lei
ders in de overgangsregering van
premier Ian Smith, heeft gisteren
op een persconferentie in Lon
den gezegd dat er niets waar is
van berichten volgens welke
premier Smith zou hebben ge
zegd dat de verkiezingen voor
een meerderheidsregering in
Rhodiesië niet voor 31 december
kunnen worden gehouden.
Volgens Moezorewa wordt er een
internationale perscampagne ge
voerd om de overeenkomst van
maart tussen Smith en de drie na
tionalistische leiders te torpede-
Een andere leider, Sithole, zei dat
uitstel van verkiezingen schen
ding van de overeenkomst van
maart zou betekenen. "Sommige
mensen, de premier inbegrepen,
zijn altijd een struikelblok ge
weest waar het betreft het vinden
van een rechtvaardige oplossing
voor de problemen van dit land"
aldus Sithole.
De enige die het met een uitstel
eens is, is de derde leider, opper
hoofd Chisan. Volgens hem heeft
het geen zin verkiezingen te hou
den voor de voorgestelde be
sprekingen met alle partijen,
waarbij de leider van de guerril
lastrijd Joshua Nkomo.
Studentenleiders hebben gisteren
een petitie aangeboden bij het
bureau van Smith waarin zij ver
klaren dat de zwarte Rhodesiërs
dienstplicht zullen weigeren bij
de strijdkrachten onder leiding
van de blanken. "Geen meerder-
heidsbestuur, geen meerder
heidsinlijving" zo zegt men.
Twee guerrillastrijders en elf Afri
kaanse burgers zijn in de nacht
van maandag op dinsdag ge
sneuveld bij een boerderij in
Rhodesië, op enkele tientallen
kilometers van Salisbury, zo is of
ficieel in de Rhodesische hoofd
stad meegedeeld. Dertien Afri
kaanse burgers werden gewond.
Elf guerrillastrijders klopten bij de
boerderij aan om voedsel. Omdat
het verstrekte eten naar hun me
ning te weinig was, begonnen ze
te schieten. Rhodesische solda
ten uit de buurt kwamen op het
geluid af en verdreven de op
standelingen.
Na het incident breidde de regering
de'staat van beleg in het land uit
tot nog 30, overwegend zwarte,
gebieden in het westen, zuidwes
ten, zuiden en noorden. De staat
van beleg geldt nu voor meer dan
de helft van het land
Militaire gerechtshoven mogen nu
de doodstraf uitspreken over
guerrillastrijders of personen die
deze hebben geholpen, bijvoor
beeld bij het aanwerven van me
destrijders.
De zittingen van die hoven zijn ge
heim, er zal niets worden be
kendgemaakt, en gestraften
kunnen niet tegen de uitspraak in
hoger beroep gaan.
Het leger en para-militairen, zoals
de politie, hebben in de gebieden
waar de staat van beleg heerst het
recht mensen zonder vorm van
proces en voor onbeperkte tijd
aan en vast te houden.
Moezorewa
naar Nederland
Bisschop Moezorewa, een van
de drie zwarte leden van de
Rhodesische overgangsrege
ring, heeft gezegd dat hij van
plan is een bezoek aan Ne
derland te brengen om de re
gering te bedanken voor haar
hulp aan Rhodesië.
Moezorewa, die gisteren naar
Oslo is gegaan voor bespre
kingen met politieke leiders
van Noorwegen, zei dat hij op
de terugweg van Oslo naar
Rhodesië Nederland wil aan
doen.
"De Nederlanders hebben
mensen naar alle delen van
Rhodesie gestuurd om vluch
telingen die terugkeerden uit
buurlanden als Mozambique
te helpen", zo zei de bisschop.
Met onze zonnehemels en -banken
gegarandeerd*
bruin in 10 dagen.
en 365 dagen per jaar een bruin leventje leiden
Hoge Rijndijk 25, 2313 KG Leiden, tel. 071-141741
showrooms geopend
dinsdag t/m vrijdag 9 - 5 uur
donderdagavond 7-9 uur en zaterdags 9.30 -
of 's avonds na afspraak
KLINKENDE MUNT
