Geen bezuiniging op eerste
iin en
kruiswerk
VS-militairen
in Europa dupe
van val dollar
Ook Kamer kiest
voor Eemshaven
Doe het
PvdA-plan voor 8000 arbeidsplaatsen
Gratieverzoek
Ludwina
Janssen
algewezen
Meerderheid Kamer tegen mevrouw Veder-Smit
'5 Minuten voor straks'
is een boekje
voor wie ook later
prettig wil leven.
WOENSDAG 1 NOVEMBER 1978
SOESTERBERG (GPD) - Niet
alleen op de beurzen is een
crisis-achtige sfeer ontstaan
als gevolg van de daling van
de dollarkoers, ook onder de
1500 Amerikanen op de
vliegbasis Soesterberg en
hun gezinsleden is de stem
ming nerveus te noemen. Met
grote bezorgdheid volgen de
militairen de geweldige glij
partij van hun eigen betaal
middel, een waardedaling die
zeer direct de inhoud van hun
portemonnee aantast.
„In een jaar tijds is de dollar 19
procent minder waard ge
worden. Dat betekent voor
ons bijvoorbeeld dat onze
huur met dat zelfde percenta
ge is gestegen", zegt kapitein
Peck, voorlichtingsofficier op
Camp New Amsterdam, het
Amerikaanse deel van de
vliegbasis. Volgens Peck zijn
vooral de militairen in de la
gere rangen de dupe gewor
den van de val van de dollar.
„Sommigen denken er al se
rieus over hun vrouw en kin
deren naar de States terug te
sturen, omdat dat goedkoper
De lol om naar Europa te gaan,
is er voor de Amerikaanse
soldaat in elk geval wel af.
Vroeger kon hij er in zijn con
tractperiode nog een leuke
cent aan overhouden, maar
nu de dollar nog zo weinig
opbrengt, is sparen vrijwel
onmogelijk geworden.
Peck schat dat de verdiensten
van de Amerikanen in Ne
derland ten opzichte van drie
jaar geleden met ongeveer 30
procent zijn teruggelopen.
Voor het grootste deel van het
basis-personeel houdt dit in
dat de broekriem stevig moet
worden aangehaald. Het eerst
zie je dat op de parkeerplaats
van de basis, want het bezit
van een grote wagen is al een
uitzondering geworden.
Ook soldaat eerste klas Grady
S. Walker (19) uit San Antonio
(Texas) heeft maar een klein
Europees autootje. Om kost
bare benzine uit te sparen,
komt hij zelfs geregeld op de
fiets naar zijn werk. Walker
heeft zich verplicht twee jaar
in Nederland te dienen, maar
eigenlijk zou hij met zijn
vrouw en dochtertje graag
vandaag nog teruggaan. De
kosten van levensonderhoud
vallen hem zwaar tegen.
„Weet je, ik verdien per
maand 900 dollar. Dat lijkt
wel aardig, maar de helft er
van gaat al op aan huishuur en
vaste kosten. Dat is ontzet
tend veel. En hoe lager die
dollar zakt, des te moeilijker
het wordt om elke maand
rond te komen. Nee, ik kan
niet zeggen dat het een vetpot
Walker vertelt dat zijn schoon
ouders reeds hebben aange
boden tijdelijk voor zijn
dochtertje te zorgen. „Mijn
vrouw zou dan kunnen pro
beren hier een baantje te krij
gen. Nu is ze af en toe al oppas
bij kinderen van werkende
ouders, maar dat levert in fei
te nog niet genoeg op".
Grady S. Walker ziet er echter
enorm tegenop om het kind
voorlopig bij opa en oma on
der dak te brengen. „Ik ben
een familiemens. En al ben ik
militair buiten m'n eigen
land, mijn gezin behoort zo
lang dat nog kan bij elkaar te
blijven. Daarom zullen we
sober moeten leven. Dan
maar wat minder kleding of
beleg en eventueel de auto de
deur uit".
Susan Higgins, staf-sergeant op
Camp New Amsterdam, ver
telt dat ze veel meer inkopen
doet in de belastingvrije ba
sis-winkel dan voorheen.
Want ook voor haar en haar
man betekende de koersda
ling van de dollar dat er aan
het eind van de maand niet
veel meer overblijft. En dat
terwijl zij in de gunstige posi
tie verkeren van een dubbel
salaris. Hun vaste kosten zijn
evenwel erg hoog, zoals trou
wens voor veel van de Ameri
kanen geldt. Elke maand be
taalt Susan voor haar huis in
Soesterberg 900 gulden kale
huur. Daarnaast kost de ba
bysitter van haar zoon ook
nog eens 250 gulden. „Als ik
het alleen moest verdienen,
zou het nooit betaald kunnen
worden", aldus Susan.
Vorige week hebben de militai
ren op Soesterberg over de si
tuatie geklaagd tegenover
enkele leden van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaar
digden, die op rondreis door
Europa waren. „We hebben
het erg op prijs gesteld dat ze
ook voor ons belangstelling
toonden, hoewel de Ameri
kaanse gemeenschap hier in
Soesterberg tamelijk klein is
vergeleken met andere ba
ses", zegt kapitein Peck.
.Tijdens die gelegenheid heb
ben de mensen heel duidelijk
laten weten hoe ze er finan
cieel voor zijn komen te staan.
Ze hebben onder andere ge
pleit voor optrekken van de
vergoeding voor het levens
onderhoud en de huren. Maar
ja, zoiets kost natuurlijk tijd.
Voorstellen in die richting
zullen door het Congres moe
ten worden goedgekeurd. En
welk bedrag is dan voldoen
de, zolang je niet weet waar
het dieptepunt van de dollar
nog zal komen te liggen"
Peck zegt zelf overigens blij te
zijn dat hij binnenkort naar de
VS teruggaat. Hij krijgt een
nieuwe standplaats in de staat
Montana. Zijn collega's zijn
daar nu jaloers op. Want het is
duidelijk dat de animo van de
Amerikaanse soldaat om
vrijwillig een paar jaar in Eu
ropa door te brengen, dezelf
de neergang vertoont als de
dollar op dit moment.
IN DE GEZONDHEIDSZORG
DEN HAAG (GPD) - Bij de begrotingsbe
handeling van volksgezondheid in de
Tweede Kamer heeft de PvdA gisteren een
plan voor het scheppen van 8000 arbeids
plaatsen in de gezondheidszorg op tafel
gelegd (kosten 16.500 gulden per stuk). Dit
gebeurt in het kader van het alternatieve
beleidsplan voor 1979, waarvan het creë
ren van extra arbeidsplaatsen in de niet-
commerciële dienstverlening een der
hoofdelementen is. Het plan bestaat in
hoofdzaak in het uitbreiden van de dag
opleidingen voor verpleegkundigen,
waardoor in de ziekenhuizen plaats voor
gediplomeerden komt.
Volgens het draaiboek van de PvdA zou de
werkloosheid volgend jaar niet met 10.000
stijgen, maar met 10.000 verminderd kun
nen worden. Op wat langere termijn (tot
1982) zou de werkloosheid door het maken
van 40.000 arbeidsplaatsen in de niet-
commerciële dienstensector (gezondheids-
en welzijnszorg) kunnen dalen tot 125.000
a 150.000.
De PvdA stelt dat de uitbreiding van de
dienstverlening in de gezondheidszorg
met name in het vlak van de technische en
specialistische voorzieningen is geschied.
Voor een deel is deze ontwikkeling ten kos
te gegaan van de verpleegkundige en ver
zorgende personeelsbezettingDe laatste
10 jaar liep het aantal verpleegkundigen
per bed terug, terwijl door kortere opna
meduur en stijging van medisch kunnen
de verpleging werd. geintensiveerd.
Ook buiten de ziekenhuizen, in de eerste-
lijnszorg bestaan tekorten, vooral aan
wijkverpleegkundigen. Er mag dan ook
niet op de eerste lijn worden bezuinigd,
omdat anders de problemen zich verplaat
sen naar de tweede lijn (ziekenhuizen en
aanverwante instellingen). De PvdA
vindt de ruimte die de normen voor perso
neelsbezetting toelaten te gering is voor
een goed personeelsbeleid in de ziekenhui-
tussen de noodzakelijk geachte en de hui
dige personeelsbezetting groot is.
Vastgesteld wordt dat er een onvoldoende
aanbod van verpleegkundigen is. Een van
de oorzaken voor dit verschijnsel is gele
gen in de vaak slechte werkomstandighe
den die tot een groot verloop leiden. Die
slechte situatie hangt weer samen met de
personeelsnormen, maar ook met het te
kort. Ook de zware opleidingsperiode kan
een oorzaak zijn. De laatste tijd stijgt ech
ter het aanbod van gediplomeerden, zodat
het hier en daar al boven de normen uit
komt.
Vier jaar
De PvdA meent dat het omzetten van een
deel der interne opleidingen in dagoplei
dingen met een middelbaar karakter
vooral werkgelegenheid en onderwijskan
sen biedt aan vrouwen en jongeren. Zij
wijst op de grote belangstelling die voor de
middelbare opleiding verpleegkunde be
staat, waardoor soms tweemaal zoveel ge
gadigden zich aanbieden dan geplaatst
kunnen worden. De omzetting zou in vier
jaar haar beslag moeten krijgen, dat bete
kent per jaar 2000 arbeidsplaatsen.
Verder wordt voorgesteld de 22 regionale
opleidingen, waaraan 7000 van de 22.000
leerlingen onderwijs volgen en die voor
meerdere ziekenhuizen werken, in onge
veer vier jaar fasegewijs tot volledig dag
onderwijs te maken. Naast de bestaande
vijf middelbare opleidingen moeten er nog
vier komen. Het aantal bijscholingscur
sussen voor verpleegkundigen die lange
tijd niet meer in een ziekenhuis werkten
moet worden uitgebreid. Proeven met der
gelijke cursussen bleken succesvol.
De 8000 plaatsen in ziekenhuizen die vrij
komen door het vertrek van leerlingen
moeten, aldus de PvdA, door gediplo
meerden worden bezet, zodat dan de per
soneelsbezetting wat sterker wordt. De fi
nanciële gevolgen van dit plan komen
voor 1979 neer op 33 miljoen' gulden,
waarvan 19 miljoen gulden voor rekening
van het ministeriede rest bestaat uit meer
personeelskosten in de ziekenhuizen.
DEN HAAG (GPD) - Als er toch bezuinigd moet worden in
de gezondheidszorg dan mag dat niet via de „eigen bij
drage" van 100 gulden per gezin gebeuren. De ombui
gingen van Bestek '81 moeten en kunnen over een breder
front worden gevonden. Er dient een algeheel plan tot
kostenbeheersing te komen. Aldus een zeer kritische
benadering van CDA-kant op het beleid van staatsse
cretaris mevrouw Veder-Smit (volksgezondheid) tij
dens de begrotingbehandeling, die gisteravond begon in
de Tweede Kamer.
Mevrouw Lambers-Hacquebard van D'66 gebaart tegen de niet op de foto zichtbare minister Van Aardenne
van economische zaken tijdens het debat over het vloeibare Algerijnse aardgas. Links de kamerleden Jansen
(PPR) en Brinkhorst (D'66).
ADVERTENTIE
Morgen eerste
gesprek over
problemen in
CDA-fractie
DEN HAAG (ANP) - Nog deze
week zullen de leden Scholten en
Faber van de CDA-fractie in de
Tweede Kamer een gesprek heb
ben met presidium van de fractie:
Aantjes, Lubbers en Van Leijen-
horst. Daartoe heeft de CDA-
fractie gisteren besloten in haar
wekelijks beraad. Met name Fa
ber had het punt aan de orde ge
steld.
De bedoeling is, dat moeilijkheden
in de persoonlijke sfeer eerst uit
de weg worden geruimd voor de
fractie de "fundamentele discus
sie" aangaat. Die discussie zal
gaan over de "bloedgroepen"
(KVP), ARP en CHU binnen het
CDA) waarover Boersma viel en
over de koers die het CDA dient
te varen.
Fractievoorzitter Aantjes had naar
aanleiding van interviews van
Scholten en Faber in Hervormd
Nederland en NRC/Handelsblad
gezegd dat "het zo niet verder
kon". Hij verweet zijn fractiege
noten deloyaliteit, omdat ze hun
mening gaven voor de fractie zich
had beraden. Scholten en Faber
vonden dat Aantjes met die uitla
ting zijn boekje te buiten was ge
gaan.
DEN HAAG (GPD) - De Tweede
Kamer heeft gisteren - zeer ver
deeld - gekozen voor de Eemsha
ven als aanlandingsplaats voor
het vloeibare Algerijnse aardgas
dat in 1984 moet worden inge
voerd per schip. 'Een poging van
de oppositie om de beslissing uit
te stellen, leed schipbreuk. Met
59 stemmen voor maar 65 tegen
haalde een motie van orde die
uitstel inhield, het gisteren
niet.
Laatste dag
Bij uw verzekeringsadviseur
of bij Bureau Voorlichting Verzekering,
Antwoordnummer 89, Den Haag.
Het was de laatste dag, aldus de re
gering, dat er aan Sonatrach in
Algerije volgens contract bepa
lingen kon worden meegedeeld
waar in Nederland het Algerijnse
aardgas ontscheept moest wor
den. Mevrouw Ineke Lambers-
Haquebard (D'66) had gisteren de
motie, die uitstel bepleitte, inge
diend op grond van volgens haar
nieuwe gegevens die in een inter
view met de Algerijnse vice-pre
sident van Sonatrach naar voren
waren gekomen.
Over essentiële vraagpunten heeft
de regering onvoldoende ophel
dering verschaft. De besluitvor
ming kan niet worden afgerond.
De regering mag geen definitief
besluit meedelen aan Algerije al
vorens de Kamer de beraadsla
ging heeft voltooid., aldus me-
Lambers in haar mo-
5 minuten
voor straks.
Denk aan straks.
.ngVerzekering. Den Haag
tie.
Vreede zaak
Minister Gijs van Aardenne (eco
nomische zaken) vond het een
vreemde zaak dat op 17 oktober
nog door de heer Nourdine Ait
Laouissine vanuit Algerije naar
de Gasunie was geschreven zon
der dat er melding werd gemaakt
van de wens van Algerije om gas
per buis naar Europa te exporte
ren. Het was toch vanzelfspre
kend geweest om al die punten
uit het interview in die brief aan
de orde te stellen.
Van Aardenne bezwoer de Kamer
dat Sonatrach steeds onderhan
deld had over vloeibaar
dus LNG. Op 17 oktober is
Nederland niets anders meege
deeld. Volgens de minister is het
interview in het Financieel Eco
nomische Magazine een poging
van Algerije om de eigen onder
handelingspositie te versterken.
Nederland wordt uitgenodigd
mede de financiële problemen bij
de afbouw van de laad-haven Ar-
zew te verlichten. Het is een po
ging om de financiële lasten
daarvan van Sonatrach over te
hevelen op de afnemers van het
aardgas, aldus Van Aarden-
Telexbericht
Hij wees er ook op dat iedereen
weet dat de einddatum van 31 ok
tober 1978 voor welke de ont
vangsthaven in Nederland moest
zijn aangewezen, bekend was.
Dat Algerije nu in het interview
beweert dat men niet aan die da
tum tilt, klopt niet aldus de mi
nister. Hij citeerde een telexbe
richt van de Nederlandse Gasu
nie. Hoewel de kopers, dus de
Gasunie en Duitse partners be
reid zijn om op het aanbod van de
dichterbij gelegen Algerijnse ha
ven Arzew in te gaan, wil men
toch de aanwijzing van de los
plaats in Nederland vaststellen
en volgens contract aan Algerije
meedelen.
Weer poliogeval
UTRECHT (ANP) - Een 19-jarig
meisje uit Waardenburg is met
verlammingsverschijnselen op
genomen in het academisch zie
kenhuis in Utrecht. Ze is ver
moedelijk de 110de poliopatient.
De laatst gemelde gevallen kwa
men ook uit Waardenburg en
omgeving.
Het meisje is al op 12 oktober ziek
geworden.
Het CDA verwijt de bewindsvrou
we dat zij de bezuinigingen te
veel via de eigen bijdrage in de
ziekenfondssfeer zoekt. Met een
meerderheid van de Kamer (die
zich al in het debat over Bestek
'81 aftekende) blijft het CDA zich
daartegen verzetten. Van de
PvdA kreeg de staatssecretaris te
horen dat er zeker niet mag wor
den bezuinigd op de eerste lijns-
zorg (huisartsen e.d.) en het
kruiswerk, zoals zij zich voor
stelt. Via amendementen wil deze
fractie meer geld beschikbaar
stellen.
Ook CDA-woordvoerder Weijers
stelde dat versterking van de eer
ste lijn en het opheffen van de
achterstand in de geestelijke ge
zondheidszorg voorrang moeten
hebben. Met de PvdA pleitte hy
voor meer democratisering over
de hele linie, tot en met „de witte
jas". Eigen bijdragen moeten
functioneel passen in de gezond
heidszorg en ook inkomenspoli
tiek aanvaardbaar zijn. Het CDA
zal geen medewerking geven aan
eigen bijdrageregelingen als de
inkomens van vrij gevestigde
medici (zoals specialisten en
huisartsen) niet onder een inko
mens- en tarievenbeleid worden
gebracht.
Gezien het beleid, waarbij inko
mens boven 50.000 gulden in
koopkracht achteruit zullen
gaan, vond Weijers het wenselijk
dat voorlopig de tarieven voor
artsen op het peil van 1978 wor
den bevroren. Als met de ambte
naren overeenstemming wordt
bereikt over afremming van de
salarisgroei kunnen die maatre
gelen niet zonder meer op de ge
zondheidszorg worden toege
past. Dan moeten eerst de netto-
inkomensverschillen tussen
overheids- en particuliere zie
kenhuizen verdwijnen, vond
hij.
Uit wieden
Een andere mogelijkheid tot om
buiging ziet het CDA in het „uit-
wieden" van het ziekenfonds
pakket, zowel wat de verstrek
king van geneesmiddelen betreft
als voor speciale behandelingen.
De contracten van ziekenfondsen
met medewerkers moeten kri
tisch worden bekeken, maar ook
de kosten voor de particuliere
verzekerden.
Het is volgens Weijers aan niemand
duidelijk te maken waarom de
verwijdering van een blindedarm
bij kamervoorzitter Vondeling
(particulier verzekerd) meer
moet kosten dan dezelfde opera
tie bij een ziekenfondspatiënt.
Het is duidelijk dat de ziektekos
ten voor particulieren verhou
dingsgewijs hoger zijn dan voor
fondspatiënten. Ook moet nu
snel het beddenoverschot wor
den weggewerkt, waarbij de
normen voor personeelsbezet
ting worden veranderd.
Ongedaan maken
De PvdA pleitte bij monde van me
vrouw Muller-van Ast voor een
goede kostenbeheersing, demo
cratische en controleerbare opzet
van de gezondheidszorg, terug
dringen van onnodige kosten, te
gengaan van bezuinigingen die
de kwaliteit aantasten. De voor
genomen bezuinigingen voor de
eerste lijnszorg en het kruiswerk
vindt deze fractie onaanvaard
baar. Bij amendementen zal wor
den getracht èèn miljoen aan de
post „eerste lijn" toe te voegen en
f 6 miljoen aan die voor het
kruiswerk.
JERUZALEM (GPD) - President
Navon van Israël heeft een gra
tieverzoek van Ludwina Janssen
afgewezen. Ludwina Janssen (26)
is anderhalf jaar geleden tot zes
jaar gevangenisstraf veroordeeld,
wegens spionage voor het Volks
front voor de Bevrijding van Pa
lestina (PFLP).
Ludwina Janssen, lid van de Rode
Jeugd, had tot taak, in verband
met een geplande kaping, de vei
ligheidsmaatregelen te onder
zoeken op het vliegveld Ben Goe-
rion bij Tel Aviv. Nadat in hoger
beroep het oorspronkelijke von
nis al was bekrachtigd, heeft de
president het gratieverzoek af
gewezen omdat het om een vei
ligheidszaak gaat en in veilig
heidszaken zelden of nooit gratie
of strafvermindering wordt ver
leend. De afwijzing van het ver
zoek komt dan ook niet als een
verrassing. Bovendien meent
Navon dat de districtsrechtbank
van Tel Aviv bij de veroordeling
al rekening heeft gehouden met
verzachtende omstandighe
den.
Ludwina Janssen heeft als laatste
middel om gratie gevraagd, een
verzoek dat behalve door haar
ouders ook, om humanitaire re^
denen, door de Nederlandse mi
nister van buitenlandse zaken is
ondersteund. De enige reele kans
op gratie lag in Israels 30-jarig be
staan.
