Kees Yerwey: 'Ik heb
last van fantasie'
DONDERDAG 26 OKTOBER 1978
Bijzondere expositie in Stedelijk
HAARLEM - Er ligt bijna een
kwart eeuw tussen de twee ten
toonstellingen van de schilder
Kees Verwey in het Stedelijk
Museum in Amsterdam. De eer
ste, nog onder Willem Sandberg,
werd in 1954-'55 gehouden en be
vatte een afgeronde serie portret
ten van Anthonie Kok. De tweede
expositie wordt binnenkort ge
opend, om precies te zijn op don
derdag november. Deze tentoon
stelling en duurt tot 2 januari van
het volgende jaar.
Het gebeurt elk jaar minstens één
keer dat Kees Verwey waar dan
ook een overzichtstentoonstel
ling heeft. De Wilde, die hem nu
in het Stedelijk brengt, toonde
hem al in de jaren vijftig in het
Stedelijk Van Abbemuseum in
Eindhoven waarvan hij destijds
directeur was. De expositie in
Amsterdam zal echter een afwij
kend karakter hebben. Ze is ge
wijd aan èèn en hetzelfde onder
werp, een thema dat de laatste ja
ren veel aandacht van Verwey
heeft gekregen en dat sindsdien
vele malen is uitgebeeld: het ate
lier aan het Spaarne in Haarlem,
onderdeel vormend van de 17e
eeuwse woning waar hij bijna
veertig jaar resideert. Dat atelier,
vergeleken met een koningsgraf,
een schatkamer met een niet te
tellen hoeveelheid voorwerpen
die nog steeds groeiende is, fas
cineert Kees Verwey in hoge ma
te.
Details uit het atelier heeft hij altijd
geschilderd, maar de opzet van
het eerste stuk waaruit de totali
teit van het atelier moest spreken,
dateert pas uit 1970-'71. Dat heeft
geleid tot twintig doeken die
straks in het museum hangen:
zestien op hetzelfde formaat van
1.80 bij 2 meter, daarnaast vier
kleinere van 1.20 bij 1.40 meter
De expositie wordt nog aange
vuld met een aantal schetsen,
voorstudies van de atelierstuk
ken. Van de bewuste zestien doe
ken heeft Kees Verwey er nog
twaalf in eigen bezit, de vier an
dere hebben hun weg gevonden
naar grote bankinstellingen.
Nocturnes
Historisch gezien wordt de atelier
reeks voorafgegaan door een se
rie zogeheten Nocturnes, waar
van Verwey er in totaal zeven
heeft gemaakt. Ook hier maakt
hij gebruik van èèn en hetzelfde
motief: een boeketje dat niet ho
ger is dan zo'n dertig centimeter
Dat boeketje groeit uit tot een
doek van 1.60 meter hoog en 1.20
meter breed. Twee Nocturnes
zijn nog in Verwey's bezit en het
ligt in de bedoeling dat ze als een
soort „prelude" op de tentoon
stelling zullen komen, maar een
beslissing daaromtrent is nog
niet genomen.
Het onderwerp van de vergroting is
een specialiteit bij Kees Verwey
De eerste aanzet om een klein
object groter te maken dateert uit
1948. Het is het doek „De pop-
penkamer", het enige stuk dat
destijds door het Stedelijk Mu
seum in Amsterdam is aange
kocht. Later zou het „Droom-
paardje" volgen en ook bij het
bekende „Bloemenstalletje" uit
1962 is bewust gekozen voor het
spel van de systematische uitver
groting.
Wat voor reden heeft Kees Verwey
voor een dergelijke manier van
werken? Hij zegt daarover, dat hij
dankzij een dergelijke uitvergro
ting een zekere macht bereikt.
„En daarmee bedoel ik, dat als je
iets in het algemeen vergroot er
plotseling zaken belangrijk wor
den die in kleine proporties niet
meespelen. Laat je de dingen in
een kleinere toestand dan haal je
niet de expressie als bij de uitver
groting", aldus Verwey.
„Ik ben altijd gebonden geweest
aan de natuur zoals die tegenover
Schepen
(KLEINE VAART)
Daniella 25 100 o Mombasa ni
Dutch Sailor 25 50 no Ekofisk
gen
Bombay,
Mare Bonum 24 v
dijk,
Dutch Spirit 25 vn Grangemouth nr Rot-
i Rotterdam nr Moer-
Rochab 24 260 nw Aden nr Mauritius,.
(GROTE VAART)
Aldabi 24 vn Rotterdam.
Alkmaar 25 te Puerto Cortes.
Amstelbrink 24 rede Port Said,
Amstelburcht pass 25 Perim nr Suez,
Amstelhof 25 t
Amstelland 24
Santos,
Amstelpark 24 vn Rotterdam l
lay 24 9
Kees Verweyhet leven gespiegeld
me verschijnt. Daar tegenover
staat de moderne kunst die zich
veel minder bezighoudt met de
natuur en die loskomt van het
object. Door de vergroting (in fei
te een vorm van abstractie - red.)
probeer ik deel te hebben aan de
belevenissen van de moderne
kunst. Ik was tussen de veertig en
vijftig jaar toen ik dacht dat ik het
vak wel aan kon. Toen kwam de
Cobra-beweging, die de schil
derkunst ondersteboven spoot.
Ik vond dat wel interessant, ik
voelde dat de machten die zij
losmaakten mij boeiden. Ik was
eens in het Promenade-hotel in
Scheveningen waar een van mijn
bloemstukvergrotingen naast
een Karei Appel hing. Ik vond het
grappig te zien dat ik in het
bloemstuk net zoveel abstracties
had gehaald als Appel had ge
daan. Ja, de Cobra-beweging
heeft me in zekere zin gehol
pen"
Beginpunt
- Waarom, de keuze van het atelier
voor het stilleven-schilderen?
Kees Verwey: „Ik bewoon dit ate
lier sinds 1940 en ik heb er van
alle kanten schilderijen van ge
maakt. Je merkt dan dat de stille
vens overgaan in atelierstukken.
Die schilderijen hebben allemaal
èèn kern, èèn beginpunt en dat is
de vaas met brood en wijn. Kijk
maar op het stilleven met Spaan
se kruik dat uit 1969 dateert. Daar
vind je de kernzaak centraal ge
zet"
.,De onderdelen van het atelier
spelen steeds een verschillende
rol. Dat komt door de ervaringen
tijdens het schilderen. Door de
belevenis van het schilderen kom
je op bepaalde inzichten en dat
levert weer een nieuw doek. Je
leertje onderwerp pas kennen als
je ermee aan de gang gaat. Als je
in dit proces verwikkeld raakt,
kan je niet meer terug. Professor
Jaffè zag hierin een overeen
komst met het onderwerp van de
Mont Saint-Victoire bij Cèzanne
overgenomen, maar er zit toch
wel een zekere overeenkomst in.
Als je een waarheid ontdekt,
merk je dat die waarheid heel
bruikbaar is. Daar ontstaan dan
steeds die series uit"
Diaconessenhuis, restaurette. Tentoon
stelling Jan Dietz - "Planten in Ars",
schilderijen en tekeningen. Geopend
dag. van 10-18 uur, t/m 21 okt.
j Galerie De Hollandsche Tuyn, Brugge-
straat 1. Leiderdorp. Tentoonstelling
I Alex Hakkaart - schilderijen en aqua
rellen. Geopend do. van 10.30-12.30 en
I za. en zo. van 14-17 uur, tot 12 november,
i Galerie Pulchri Studio. Passage 10,
I Oegstgeest. Tentoonstelling Pol Krom-
j jong - schilderijen, tekeningen, objecten
I en foto's. Geopend dag. van 10-16 uur
I (zo. gesloten) tot 3 november.
terglasschilderijen, William Crovello -
plastieken. Geopend vr., za. en zo. van
14-18 uur. tot 23 okt.
De Lakenhal, Oude Singel. Tentoon
stelling "Van Kirchner tot Campen-
donck". Duitse expressionisten." Ge
opend tot 12 nov
Academiegebouw, Rapenburg 73. Ten
toonstelling J. B. Jaspers - schilderijen,
tekeningen en aquarellen. Geopend t/m
27 okt., dag. van 8.30-17.30 uur.
Galerie De Oude Rijn 40 Tentoonstel
ling Harry van den Broek. Olieverfschil
derijen en Eg Sneek - keramiek en steen.
Geopend van 22 sept. tot 29 oktober,
t/m z
1 12-17
Buena Vista 24 130 w Cabo Sao Vicente
nr Tenerife,
Capiluna 24 200 otn Miri nr Miri.
Capisteria 24 400 n Palau nr Taiwan,
Capulonix 25 te Bahrain.
Chevron Amsterdam 25 50 nw Dilly nr
Djakarkta.
Chevron Freeport 24 150 no Tenerife nr
Ras Tanura.
Chevron Madrid 24 vn Freeport nr New
York,
Chevron Naples 24 325 Pagopago nr Pa
peete,
Cinulia 24 vn Stanlow nr Curacao,
Crania 25 te Shcllhaven,
Daphne 25 vn Whangrei nr Seria Port.
Dordrecht pass 24 Kp Wrath nr Norden-
Fosj
a 24
670 zo Halifax nr Hamburg,
n Dakar nr Lagos,
Iquiqui,
z Gibraltar nr Guaya-
Arabian Unity 25 te Rotterdam,
Atlantic Star 25 te New York,
Baarn 26 te Grangemouth verw.,
Bilderdyk 24 300 o Kp Hatteras i
vannaf
Hercules 25
Idefix 24 vn Freeport nr West-Afrika,
Khasiella 24 100 o Malta nr Port Sudan,
Lepton 25 te Rotterdam,
Maasbracht 24 340 nw Kaapstad nr Sao
Sebastiao,
Maasbree 24 300 z
Maasrix 24 600 zz
ntig atelierstukken
De enorme atelierstukken van
Verwey gaan pas in de ruimte
werken, als je ze van grote af
stand bekijkt, zo is de ervaring.
Verwey: „Maar dat is in het ate
lier zelf niet mogelijk. Ik zat aan
vankelijk met technische
problemen, ik merkte dat de ho
rizon zich verkortte. Dat deed
zich omstreeks 1972 voor en ik
heb toen uitgevonden dat je de
uitersten in het schilderij moest
verkorten. Dat bleek noodzake
lijk te zijn voor de spanning van
het doorkijken. Ik moet zeggen
dat dat toen een heel nieuwe er
varing gaf. Ik was in het museum
in Saarbrucken en het was alsof
ik mijn schilderijen als nieuw
zag, alsof ik ze nooit eerder had
gezien"
Metamorfoses
- De atelierstukken worden gety
peerd door verschillende sferen en
stemmingen, subtiele lichtver
schillen. Betekent dat ook dat de
seizoenen m de stukken een rol
spelen?
Kees Verwey: „Kijk, ik laat me
sterk leiden door het onderwerp.
Als je door de seizoenen heen
zo'n onderwerp gaat volgen, dan
krijg je metamorfoses. Er is geen
fantasie aanwezig. Ik heb last van
fantasie, ik kan het niet meer con
troleren. Niet als in de moderne
kunst kan ik me een bepaalde
vrijheid permitteren. Ik ben ge
kluisterd aan het onderwerp zo
als het zich aan mij voordoet. Als
je het onderwerp in de steek laat,
verlaat het de maker, heeft het
niets meer met je te maken"
De plaats van de voorwerpen zoals
die in het atelier voorkomen, ligt
ook op het doek vast. „Het atelier
heeft de leiding", is Verwey's
stellige mening. Hij wil er niets
aan veranderen, ,je kunt een
boom ook niet verzetten". Ver
anderingen doen zich alleen door
de groei voor, „het atelier groeit
als het ware"
Verwey: „Ik zat laatst toevallig in
„Uit de schrijfcassette van Lo-
dewijk van Deyssel" te lezen. Hij
schrijft daarin dat de kunstenaar
de wederspiegeling is van het le
ven. Zo zie ik de atelierstukken
als evenvele spiegels van het le-
De Lakenhal (Oude Singel 28-32): Lucas
van Levden: rondom het Laatste Oor
deel, geopend dagelijks van 10 tot 17 uur.
zondags van 13-17 uur (t/m 29 oktober)
LAK-Foyer. Levendaal 150. Tentoon
stelling Aad Penningcollages. Jos van
der Beek - aquarellen. Geopend tot eind
Galerie Kerkdam, Lange Kerkdam 113,
Wassenaar. Tentoonstelling Mathieu
Simmer - aquarellen en olieverfschilde
rijen, Henriétte Syatauw - keramiek.
Geopend woe t/m zo van 10-16 en di.
van 14-20 uur, tot eind okt.
Nedlloyd Agulhas 25 te Manzanillo,
Nedlloyd Bovenkerk 25 vn Santander nr
le Havre,
Nedlloyd Clarence 25 vn Risdon nr Co
lombo.
Nedlloyd Ebro 26 te Port Said verw
Nedlloyd Frazer 25 te Whangrei.
Nedlloyd Fukuoka 24 vn Talcahuano nr
Manilla.
Nedlloyd Kembla 24 80 nnw Cape San
Lazaro br Panama,
Nedlloyd Korea 24 70 w Mocamedes nr
Nedlloyd Main 24 vn Port Elizabeth nr
East London.
Nedlloyd Napier 24 vn Kaapstad nr
Monrovia,
Nedlloyd Nile 24 280 zw Lissabon nr
Amsterdam.
Nedlloyd Rio 24 330 w Sabang nr Singa-
Seatrain Rotterdam 24 vn Bandar Shah-
Sliedrecht 25 te Kamsar,
Straat Fushimi 24 vn Dakar nr Lome,
Thameshaven 24 195 zw Finisterre nr
Pl££ AVOMP 0>R0M&T" P*fo'wOZ0L
RAPPORT" Ulf OP W^T HOOfPBüRÊAÜ
VAM MAXIMUM» B V
VsJ£ <3O0las) 0R NJ03 EÊ-NJ
öCMEPje BOVEN) OP. .W0GAAM
Dl0 JOLUPOP OMfuRM^M, ZOPAT
PAMPA HELEMAAL ALLEEM KOAVT
TB SSTAAM ...IK WEB BBM
n AARPIO PLANfOE-OE
MOOI
ZO...
Y PAMPA HBBTT ZAAI
HM PcafëOEP 0BKOCH1
0AATBI60M VOHP60U VER-
BOUWEM. GROTE GPAMMlWóEMl
OP HOBBELPOMK. BUltER
JOLl\PoP GTAATOP J
lM£>ToRTe\J.
WAT WA€»
PAT?Uj
gestommel. 1L4-
IMSREKERB?
v At
NACHTS WORPT PANPA SBWBK-r POOR VgR-
PACHTg &0UOIPPNJ ,PIÉ VANJ KOMEM,
'ARNOLD, DAT I S EEN
OF AAlOER -STOF!
SICfARESANPJE!
Aji/rs- stom'. I/aai
EEAJ BCfiTB
Bolkaiat y
-FPIEPA, P/F IS DB
PIE JE
ALi WE TROUWEN
tor je hoeft je niet
-,af te moen natie
V liever zóó doen.
wou is oir oeew axn-reasNo uitzicht?
FRED BASSET
De avonturen van
GEVULDE
KOOLBLADEREN
Neem van een grote
groene kool 8 gave bla
deren en snijd het harde
uiteinde van de nerf er
af. Leg ze in kokend wa
ter met wat zout tot ze
zacht zijn, maar in ieder
geval niet langer dan
een kwartier. Nu de
vulling. Snijd 250 g ge
kookte ham fijn en
meng er 4 eetlepels zure
room door. 100 ggerasp
te kaas, 1 afgestreken
eetlepel tomatenpuree.
2 volle theelepels papri
ka en als laatste een ei
dooier Laat de bladeren
goed uitlekken. Schep
op elk blad een lepel van
de vulling en vouw de
bladeren dicht. Leg ze in
een beboterde vuurvas
te schaal, dicht tegen el
kaar aan,zodat de pak
ketjes niet open kunnen
gaan. Giet er enkele le
pels heet water bij en zet
de schaal 20 minuten 111
°WINA BORN
~~p Ha.Ho wat zegt u... bij
Jommekemet Jommeke?
neenee ,'t is hier z'n
iN vader ...'n ogenblikje l
Wauw'... Wat nu weer?., verdorie,kan
'n mens dan nooit eens rustig z'n
~7~ZJ dutje doen?! j
WAT LATER
Jommeke L'.l
telefoon!
Is 't Fihberke of
de professor?'.
Agenda
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Leidse bioscopen
LUXOR: "Grease", da. 2.30, 7.00 e
uur, zo. ook 4.30 uur, a.l.
CAMERA: "A day at the races", c
en Night in Casablanca" ma. woe,
9.15 uur. za. en woe. ook 2.30 uur, zc
4.15 uur enz., a.l.
LIDO 1; "Aasgieren vallen aan da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 2; "The boys from Brasil", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 16 jr.
LIDO 3: "La vie devant soi", da. 7.00 en
9.15 uur, do, vr, ma en di ook 2.30 uur, 16
jr. Kindervoorstelling: "Donald Duck",
t elke dag Aca
Bezoekuren
ziekenhuizen
2.30 u
2.30 en 4.45 u
STUDIO: "Coming home", do. vr. ma en
di. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, overige dagen
alleen 7.00 en 9.15 uur, 16 jr. Kindervoor
stelling: "Peter en de draak Elliot", za. en
woe. 2.30 uur, zo. 2.30 en 4.45 uur.
TRIANON: "Oog om oog, tand om
tand", da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook
4.45 uur. 12 jr.
REX: "Sexworld", da. 7.00 en 9.15 uur,
ma. di. vr en zo. ook 2.30 uur, 16 jr. Kin
dervoorstelling: "Alice in Wonderland",
za. en woe. 2.30 uur. Nachtvoorstelling:
Bioscopen Alphen
EURO 1: "The boys from Brasil", da.
1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur, za.
ook 12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "The Swarm", da. 1.45, 6.45 en
9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, 12 jr. Nacht-
voorstelling: "Mr. Billion", za. 12.15 uur,
12 jr.
EURO3: "Ben Hur", da. 1.30 en 8.00 uur,
a.l. Nachtvoorstelling: "Blow Up", za.
12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "(B(rokkenjagers in Tirol", da.
2.30,7.00 en 9.30 uur, zo. 4.30 uur enz., za.
en woe. alleen 7.00 en 9.30 uur. 16 jr Kin
dervoorstelling: "Peppi en Kokki bij de
marine za. zo. en woe. 2.00 uur. Nacht
voorstelling: "Super erotic feelings", za.
12.15 l
16 jr.
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur van 13.45 - 14.30 uur.
Avondbezoekuur van 18.30 - 19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van 18.00 -
18.30 uur Kinderafdeling dagelijks van
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Kraamafd.. dag. van 11.15-12 uur (alleen
echtgenoot), 15-16 en 18.30-19.30 uur
dinsdag 13.00 laatste kwartier avondbezoek kraamafd'
ui. (Diacones- babyshow.
(.00 uur tot za- Kinderafd., dag. van 15-18.30 uur.
ï-ziekenhuis.) C.C.U. (hartbewaking), dag van
14.15-14.45 en 19-19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de premalurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag l m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Kijnoord: leen 2c klas 11-11.30; 13
14.15 en 18.30-19.30 uui 3e kla.s 13
14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamafdeh
13 30-14.45 alleen voor echtgenoten
20 uur. Kinderafdeling vooi ouder
18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
non dug en nacht word
Schiphol <020-175000).
do. 7.00 en 9.15»
za. 4.00, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.00 en 6.15
uur.aJ. Kindervoorstelling: "Pinkeltje",
ladS Lieuius
26 oktober 1978
De rijkste Javaan van Sema-
rang, Tassimin genaamd en
woonachtig in de kampong
Koelitan, is voor eenige dagen
overleden en met groote staatsie
begraven. Meer dan twaalf
honderd personen vergezelden
heni naar het kerkhof te Bergot-
te en circa 500 hadji's zonden
hun gebeden voor ht heil des
overledenen te hemel. Aan al de
ze personen werd na de begra
fenis 1 tot 2J>0 uitbetaald en
bovendien een stuk wit katoen
ten geschenke gegeven. Buiten
dien werd langs den geheelen
weg,dien het lijk passeerde,een
mengsel van kwartjes, dubbel
tjes en centen met gele rijst en
bloemen op den grond uitge
strooid, een gebruik, dat bij elke
begrafenis van een aanzienlijk
inlander gevolgd wordt. De
overledene wordt geschat een
kapitaal van circa f 150.000 na
te laten, eene som welke hij ge
heel door handeldrijven en een
ordelijke levenswijze had bij
eengegaard.
Men vreest dat het Amerikaanse
tankschip "David Creed", dat
op 1 oktober Semarang op Java
verliet met bestemming naar
Philadelphia, op den Atlanti
sche Oceaan verloren is gegaan
in den geweldigen storm van 15
October. Een ander schip heeft
noodsignalen van de "Creed"
ontvangen, waaruit bleek, dat
het schip op den 14den reeds m
zinkenden toestand verkeerde.
Toen dit schip daarop te hulp
snelde, vond men op de aange
geven plaats geen spoor van de
"Creed". Op de zee nam man
echter over de oppervlakte van
verscheidene mijlen in den om
trek een petroleumspoor waar
Het schip had een bemanning
van 45 koppen.
De recherche te Leipzig heeft de
28-jarigen Clara Partenfelder
gearresteerd, die den bijnaam
van "Brillianten Ria" draagt.
Men vermoedt dat zij lid of zelfs
leidster is van een bende inbre
kers, die in Zuid-Duitschland
een groot aantal tot nu toe on
opgehelderde inbraken en dief
stallen heeft gepleegd. Naar het
schijnt bediende de bende zich
bij haar rooftochten van een
luxueus ingerichte woonauto,
waarin zich de modernste in
brekerswerktui gen bevonden
Na eerst te hebben ontkend, gaf
de gea rresteerde later toe eenige
inbraken te hebben gepleegd.
