Compromis met haken
en ogen over Namibië
Zware aanval door
Rliodesië in Zambia
Turkse ex-premier heeft serieuze tegenstander
Vredesoverleg dreigt vast te lopen
Franse minister
voelt zich
niet verloochend
UCD van Suarez wil
betere organisatie
VRIJDAG 20 OKTOBER 1978
SAN FRANCISCO -Del 8-jarige Laurie Necochea ontvangt hier
de gelukwensen van haar advocaat, nadat de rechtbank haar een
smartegeld van ruim 15 miljoen gulden had toegekend, het hoogste
bedrag aan smartegeld dat ooit in de Verenigde Staten is betaald
na een medische fout. Het meisje heeft zes jaar in het ziekenhuis
gelegen nadat zijtijdens de behandeling van een goedaardig ge
zwel, een overdosis straling kreeg toegediendAls gevolg van deze
overdosis werd haar ruggemerg dermate ernstig aangetast, dat zij
nu armen noch benen meer kan bewegen.
PARIJS (AFP) - De Franse minis
ter van buitenlandse zaken,
Louis de Guiringaud heeft giste
ren verklaard niet de indruk te
hebben door premier Barre ver
loochend te zijn door diens ver
klaring woensdag in het Franse
parlement over Libanon.
Afgelopen maandag had De Gui
ringaud tegenover buitenlandse
correspondenten verklaard dat
de christelijke milities in Liba
non verantwoordelijk zijn voor
het bloedvergieten van de laatste
tijd. Deze verklaring heeft in poli
tiek Frankrijk heel wat stof doen
opwaaien. Premier Raymond
Barre antwoordde woensdag op
vragen in het parlement dat het er
niet om gaat naar aanleiding van
de situatie in Libanon oordelen of
zelfs veroordelingen uit te spre
ken en dat het soms noodzakelijk
is eraan te denken dat emoties of
sympathieën niet tot partijdig
heid mogen leiden.
Na gisteren door de parlements
commissie voor buitenlandse za
ken gehoord te zijn, verklaarde
De Guiringaud dat hij de gele
genheid had gekregen zijn op
merkingen te plaatsen in het ka
der van de Franse politiek ten op
zichte van Libanon en de verkla
ringen dje hij onlangs had afge
legd.
De minister van buitenlandse za
ken was woensdag niet aanwezig
in het parlement tijdens het debat
over zijn uitlatingen. Hij ver
klaarde dat hij had besloten niet
te komen.
Minister De Guiringaud gaf toe dat
zijn opmerkingen waarmee hij
kritiek leverde op de christelijke
milities "niet voldoende reke
ning hielden mt het buitensporig
karakter van de Syrische inmen
ging".
"Niemand kan zo onrechtvaardig
zijn te denken dat ik tegenover
het lijden van beide bevolkings
groepen in Libanon en met name
het leed van de christenen zo on
gevoelig had kunnen zijn".
De minister maakte nog eens dui
delijk dat zijn uitlatingen vooral
er toe moesten dienen de christe
nen erop te wijzen dat zij niet op
militaire steifn van Frankrijk
zouden kunnen rekenen. De Gui
ringaud zei dat enkele leiders van
de christelijke milities ervoor
verantwoordelijk waren een
strijd te zijn begonnen die gevol
gen voor onschuldige slachtof
fers zou hebben. De minister
noemde plannen voor het vesti
gen van een klein maronitisch
Libanon zelfmoord.
„Amin liet
300.000
mensen doden
LONDEN (UPI) - Amnesty Inter
national heeft gisteren meege
deeld dat er naar schatting
300.000 Oegandezen vermoord
zijn door de veiligheidstroepen
van president Idi Amin sedert
deze zeven jaar geleden aan de
macht kwam.
In een in Londen gepubliceerd
rapport deelde de organisatie, die
zich beijvert voor het lot van poli
tieke gevangen, mee dat arrestan
ten systematisch gemarteld wor
den. Zij worden geslagen met
houten hamers, krijgen elektri
sche schokken of worden met
messen bewerkt.
Sommige slachtoffers werden aan
gerand, seksueel gefolterd of
werden onderworpen aan het uit
steken van de ogen.
Het rapport citeerde twee Keniaan-
se vrachtwagenchauffeurs die
Amnesty meedeelden dat zij in
een kazerne van heileger in Ma-
guru werden gemarteld. "In de
cellen moesten we knielen, onze
hoofden door een wiel steken en
in die houding blijven tot het
slaan met de zweep afgelopen
Amnesty zei dat Amin de protesten
uit de hele wereld negeerde en
van Oeganda een "meedogenloze
dictatuur" had gemaakt. Van
duizenden Oegandezen maakte
hij vluchtelingen terwijl voorts
duizenden na hun arrestatie een
voudig "verdwenen". „Slechts
enkelen overleven de eerste pe
riode van hun detentie. Er is zel
den een echt gerechtelijk onder
zoek naar hun gevallen dat leidt
tot een proces".
WASHINGTON (GPD) - De
vredesonderhandelingen
in Washington tussen Is
raël en Egypte dreigen
vast te lopen, omdat de
delegaties met een beperkt
mandaat onderhandelen.
De Israëlische minister
van buitenlandse zaken
Dajan heeft gisteren ver
klaard dat de delegaties op
problemen zijn gestoten
waarover geen overeen
stemming tussen de af
vaardigingen kon worden
bereikt.
President Carter heeft - tij
dens een niet tevoren aan
gekondigde werklunch -
persoonlijk aan het beraad
deelgenomen. Hij erkende
na afloop dat er een
probleem schuilt in het feit
dat de delegaties op basis
van de akkoorden van
Camp David onderhan
delen met veel beperkter
zeggenschap dan de rege
ringsleiders zichzelf des
tijds konden toemeten tij
dens de zo langzamerhand
befaamde topconferentie
in het presidentiële bui
tenverblijf.
Niettemin bleef Carter te
genover verslaggevers na
afloop van de bijeenkomst
volhouden: „Er bestaan
geen bijzondere proble
men", en hij beschreef de
stand van zaken als „rou
tine-matige onderhande
lingen". Hij ontkende dat
de gesprekken waren
vastgelopen, maar ont
week de vraag of hij opti
mistisch was.
Nog gisteren verluidde dat
de Amerikaanse president
plannen zou hebben op 19
november, de veijaardag
van Sadats reis naar Jeru
zalem, zowel naar de Is
raëlische hoofdstad als
naar Cairo te reizen voor
een dubbele onderteke
ningsceremonie, waarbij
hij door Begin en Sadat
zou worden vergezeld.
Carter zou ook het plan
hebben om bij die gele
genheid Saoedi-Arabië
aan te doen.
Een van de struikelblokken
in het overleg zou kunnen
zijn opgeworpen door het
feit dat de Israëli's in eer
ste aanleg streven naar een
afzonderlijk vredesver
drag met Egypte en daarna
pas met de andere staten
willen praten, terwijl
Egypte die vrede met Is
raël wel wil sluiten doch
dan binnen het raamwerk
van een algemene beëin
diging van de staat van
oorlog tussen Israël en zijn
Arabische naburen.
Omtrent de specifieke kwes
ties die tussen Israël en
Egypte moeten worden
geregeld zo
stemming zonder moeite
zijn bereikt en binnen dat
kader is zelfs de leverantie
van Egyptische olie uit de
Sinaï-woestijn aan Israël
geregeld. Wat dit betreft
moet alleen nog worden
uitgemaakt over welke
rechten de oliemaat
schappijen beschikken
aangezien Egypte en Israël
tijdens hun zeggenschap
over de Sinaï aan ver
schillende ondernemin
gen toestemming tot ex
ploratie en exploitatie
hebben gegeven.
PRETORIA, GENEVE, BONN (Reuter/UPI)
Namibië wordt sinds gisteren geconfronteerd
met de mogelijkheid van twee verkiezingen op
grond van een onafhankelijkheidsformule, die
wellicht het best als een half-compromis kan
worden gekenschetst.
RHODESIE - Een soldaat
rent naar een helikopter om
de bemanning te helpen met
het aan boord brengen van
de lichamen van gesneuvel
de guerrilla's en vermoorde
burgers.
De formule is afgelopen dagen tij
dens uiterst moeilijke bespre
kingen uitgewerkt tussen Zuid-
Afrika en de vijf westelijke lan
den Amerika, Engeland, Frank
rijk, West-Duitsland en Canada.
Een gezamenlijke verklaring er
over werd gistermorgen in Preto
ria gepubliceerd. De Zuidafri-
kaanse premier Pieter Botha
verklaarde na afloop dat het
compromis de weg vrijmaakt
voor internationaal aanvaarde
verkiezingen in de loop van vol
gend jaar. De garantie dat derge
lijke verkiezingen worden ge
houden kon hij echter niet geven.
De westelijke landen hebben het
compromis "een stap voor
waarts" genoemd, al hebben ze
niet kunnen voorkomen dat
Zuid-Afrika in december aan
staande zijn eigen verkiezingen
in Namibië laat doorgaan.
Slordig
In de gezamenlijke verklaring van
Pretoria staat dat Zuid-Afrika
doorgaat met zijn eigen con
troversiële verkiezingen in Na
mibië in de periode van 4 tot 8
december, maar dat hef westen
deze zal beschouwen als "nul en
van generlei waarde". Ondertus
sen zal de contactgroep van de
westelijke vijf secretaris-gene
raal Kurt Waldheim adviseren
voort te gaan met zijn plan de
verkiezingen onder VN-toezicht
te doen houden, waarschijnlijk in
juni of juli 1979. Westelijke di
plomatieke kringen in Pretoria
geven toe dat het westen op
problemen kan stuiten bij het
overhalen van de Verenigde Na
ties akkoord te gaan met wat
wordt genoemd "een behoorlijk
slordig compromis". Maar zij
menen dat de regeling uiteinde
lijk wel zal worden aanvaard.
Zuid-Afrika heeft beloofd zijn best
te zullen doen om degene die in
december de verkiezingen wint
ertoe, te brengen via Zuid-Afrika
en de VN mee te werken aan een
internationaal erkende oplossing
- met andere woorden aan het
Waldheim-plan. Maar de Zuid-
afrikaanse premier Pieter Botha
vertelde verslaggevers: "Hoe kan
ik de garantie geven dat ik ie
mand kan overtuigen?" Dirk
Mudge, de blanke leider van de
Democratische Turnhalle Allian
tie (DTA) - de partij die naar alle
waarschijnlijkheid de verkiezin
gen in december gaat winnen -
vertelde gisteren in Windhoek, de
hoofdstad van Namibië: "Het
plan Waldheim is nog steeds on
aanvaardbaar voor ons". Hij zei
dat de DTA niet zal worden gea
mendeerd. En wie in december
wint moet in staat zijn het plan-
Waldheim van een veto te voor
zien, zo zei hij. De Zuidwestafri-
kaanse volksorganisatie Swapo,
de voornaamste zwarte politieke
stem van Namibië, herhaalde dat
zij de eerste verkiezingen zal
boycotten maar dat ze aan de VN-
verkiezingen zal deelnemen. Het
nationale front van Namibië
(NNF), een multiraciaal bondge
nootschap van kleine partijen,
kondigde aan te verwachten dat
het zijn boycot van de "decem-
ber-verkiezingen" handhaaft.
NNF-woordvoerder John Kirk-
patrick noemt deze verkiezingen
"niets anders dan een actie om
Zuid-Afrika zijn gezicht te doen
redden". Andreas Sjipanga, lei
der van de afgescheiden Swapo-
democraten: "Er is niets om op
timistisch over te zijn. Het land
verkeert nog steeds in het onge
wisse. De deur is niet gesloten
maar erachter kan ik de obstakels
al voorzien". Ook de Swapo-de-
mocraten zullen de verkiezingen
van december boycotten, zo ver
telde hij.
Gevechten
Het kader is dus geschapen voor
twee diplomatieke gevechten:
het westen moet de Verenigde
Naties zien te overtuigen de goe
de bedoelingen van Zuid-Afrika
te accepteren, en Zuid-Afrika
moet zijn wil opleggen aan de
constituerende vergadering die
in december wordt gekozen. De
westelijke contactgroep zal
Waldheim in ieder geval advise
ren zijn speciale afgezant Martti
Aptisaari zo spoedig mogelijk
naar Windhoek te sturen voor be
sprekingen over toepassing van
het VN-plan. Als concessie aan
Zuid-Afrika zal het westen tevens
de suggestie doen Ahtisaari, een
Finse diplomaat, over alle
problemen contact te doen op
nemen met de Zuidafrikaanse
bestuurder van het gebied, rech
ter Martinus Steyn. Deze
problemen behelzen de datum
van de VN-verkiezingen, de om
vang en de samenstelling van de
VN-vredesmacht die de vrede
moet handhaven tijdens de over
gang naar de onafhankelijkheid.
Zuid-Afrika lijkt akkoord te zijn
gegaan met Waldheims ophelde
ring dat het aantal van 7500 man
schappen een nominaal maxi
mum is en dat de werkelijke vre
desmacht waarschijnlijk veel
kleiner zal zijn.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Cyrus Vance
meent dat het bereikt compromis
over Namibië "een stap voor
waarts" is. Maar na zijn aankomst
in Genève, gisteravond, gaf hij
toe dat de westelijke vijf niet zijn
geslaagd in hun opzet Zuid-Afri
ka af te brengen van zijn idee in
december unilaterale verkiezin
gen in het gebied te houden. Op
de vraag of ervan kan worden
uitgegaan dat de tweede verkie
zingen medio volgend jaar zullen
plaatsvinden, zei hij: "Op dit punt
zijn er geen waarborgen".
De Britse bewindsman David
Owen noemde het akkoord een
nieuwe verplichting van Zuid-
Afrika een internationaal aan
vaardbare oplossing te zoeken.
Owen, die samen met zijn West-
duitse collega Hans-Dietrich
Genscher vanuit Pretoria naar
Bonn vloog, voorspelde dat de
verkiezingen onder toezicht van
de VN volgend jaar mei of juni
kunnen worden gehouden. Hij
vond dat in Pretoria een opmer
kelijke diplomatieke inspanning
tot doorbreking van de impasse
over Namibië had geleid.
SALISBURY (UPI) - Rho-
desische troepen zijn gis
teren ook Zambia binnen
gevallen.
Volgens een mededeling
van het Rhodesische mili
taire opperbevel werd een
aanval uitgevoerd op een
basis van de zwarte natio
nalistische guerrillastrij
ders diep in Zambiaans
gebied aan de buitenkant
van de Zambiaanse hoofd
stad Loesaka.
Woensdag was Rhodesië begonnen
met een serie van soortgelijke ac
ties in Mozambique. Het Rhode
sische militaire hoofdkwartier
verklaarde dat de Rhodesische
troepen de belangrijkste basis
van de Zapu van Joshua Nkomo,
een van de leiders van het Pa
triottisch Front, hebben aange
vallen. Deze basis ligt ruim hon
derd kilometer van de Rhodesi
sche grens, twintig kilometer ten
noorden van de Zambiaanse
hoofdstad Loesaka.
Vanuit dit Zapu-hoofdkwartier
worden de militaire acties van de
Zapu tegen Rhodesië geleid.
Met deze aanval zijn de Rhodesi
sche troepen het diepst Zambia
binnengedrongen sinds de guer
rillastrijd zes jaar geleden begon.
Het is tevens de eerste grote aan
val op een hoofdkwartier van de
Zapu. De meeste Rhodesische
militaire acties tegen guerrillaba
ses in buurlanden hebben in Mo
zambique plaatsgevonden.
In een communique van het Rho
desische leger werd verklaard dat
de troepen, die de aanval hebben
uitgevoerd, op de terugweg naar
Rhodesië zijn.
Rhodesische oorlogsvliegtuigen
staken de grens met Mozambique
over, in de tweede dag van aan
vallen op guerrillabases in dat
land, zo hebben inwoners van het
oosten van Rhodesië gemeld. De
aanval op het hoofdkwartier van
de guerrillastrijders van Joshua
Nkomo is uitgevoerd door de
Rhodesische luchtmacht.
Een militair woordvoerder in Sa
lisbury maakte geen melding van
het aantal slachtoffers dat deze
aanval heeft geëist. In Salisbury
wordt vermoed dat de militaire
vleugel van Nkomo's Zapu 'de
Zipra', in het gebied dat is aange
vallen 8.000 man onder de wa
pens heeft.
De aanvallen tegen Zambia en Mo
zambique komen op een tijdstip
dat premier Ian Smith van Rho
desië en de zwarte leden van de
overgangsregering in de V.S
steun trachten te krijgen voor de
interne oplossing van de conflic
ten in Rhodesië, die hen voor
ogen staat, en de vreedzame
overgang naar een zwart meer
derheidsbewind.
ISTANBOEL (GPD) - Het komen
de weekeinde wordt in Ankara
het jaarlijkse congres gehouden
van de rechtse Gerechtigheids-
partij, die sinds 1965 onder voor
zitterschap staat van Suleiman
Demirel. Het congres staat deze
keer speciaal in de aandacht, om
dat zich voor dat voorzitterschap
een serieuze tegenkandidaat
heeft aangemeld: senator Kamu-
ran Inan, minister van energie in
de laatste regering-Demirel die
eind vorig jaar moest aftre
den.
De 48-jarige Inan, afkomstig uit de
Oostturkse provincie Bitlis en
van afkomst een Koerdische
sjeik, is in het westen van Turkije
veel bekender dan in het oosten.
Geschoold diplomaat, is hij ja
renlang werkzaam geweest bij de
NAVO, onder andere-als rechter
hand van secretaris-generaal
Luns. Demirel stelde hem vorig
jaar teleur door hem in zijn laatste
regering niet op te nemen als mi
nister van buitenlandse zaken,
maar op de post van energie. Zijn
betrekkingen met de taaie voor
zitter van de Gerechtigheidspar-
tij zijn nooit erg innig geweest,
maar thans proclameert hij
openlijk dat de partij, wil zij niet
„opslijten", een nieuWe leider
nodig heeft.
Hij heeft ook gezegd dat de huidige
premier Ecevit alleen in het zadel
weet te blijven doordat men in
Demirel geen bruikbaar alterna
tief meer ziet. Zodra Inan opposi
tieleider wordt, zo luidt een van
zijn voorspellingen, zullen de
meeste van de partijloze minis
ters die nu in de regering-Ecevit
zitten, daar uit lopen, waardoor
de regering haar kleine parle
mentaire meerderheid zou ver
liezen en ten val zou komen. De
door zovelen gewenste verbre
ding van de regering zou dan
noodzakelijk worden.
Niet alleen Demirel, aldus nog
steeds Inan, ook Ecevit is „versle
ten" aan zijn premierschap, dat
na negen maanden nog geen re
sultaten heeft opgeleverd en snel
aan populariteit heeft ingeboet.
Het politiek geweld in het hele
land wordt met de dag erger en de
inflatie, waarvan aanvankelijk
was beloofd dat zij dit jaar tot 20
procent zou teruglopen, over
schrijdt nu reeds de 50 procent.
Turkije staat een grimmige win
ter te wachten, waartegen de re
gering met een meerderheid van
slechts 228 op de 450 niet opge
wassen zal zijn, aldus Inan.
Inan blijft echter, ondanks zijn uit
spraken, vooralsnog een onbe
kende voor een groot deel van de
bevolking van de Turkse provin
cie, ook die van zijn eigen con
treien, terwijl Demirel onlangs
weer een „marathontournee"
door het hele land heeft gemaakt
waarbij spandoeken werden op
geheven met leuzen als „Demirel
kom terug" en zelfs „Demirel
vergeef ons" (dat we op Ecevit
stemden).
De verwachting is dan ook dat De
mirel met zijn enorme ervaring in
het tegen elkaar uitspelen van
verschillende groepen het ook bij
het komende congres wel weer
zal klaren.
MADRID - Met een korte, niets
zeggende, maar warm onthaalde
toespraak heeft voorzitter en
premier Suarez gisteren in Ma
drid het eerste congres van de re
geringspartij Unie van het De
mocratisch Centrum (UCD) ge
opend. Aan het driedaagse con
gres nemen ongeveer 2000 perso
nen deel, onder wie dertig bui
tenlandse genodigden. Doel van
het congres is de organisatori
sche versterking van de nog
nieuwe partij. Thema's van het
congres zijn: „UCD, de oplossing
voor een uitdaging". En: „De fei
ten garanderen de toe
komst".
Tijdens het congres zal de partij
zich definiëren als een democra
tische partij, waarin alle rangen
en standen zich thuisvoelen en
die hervormingsgezind en pro
gressief is. Met deze definitie
hoopt men voorlopig een einde te
maken aan de spanningen tussen
de christen-democratische, libe
rale en sociaal-democratische
stromingen die vanaf het mo
ment van oprichting van de ver
kiezingsalliantie vorig jaar ge
zorgd hebben voor een aantal cri
ses in het partijbestuur.
De deelnemers aan het congres,
onder wie bijna 1800 democra
tisch gekozen kiesmannen, kie
zen dezer dagen de politieke raad,
het hoogste orgaan van de partij,
het uitvoerend comité en de raad
van autonome gemeenschappen.
Volgens de statuten behoudt de
UCD zijn sterk presidentiële ka
rakter. Dat wil zeggen; de voorzit
ter van de partij, die tijdens het
congres herkozen wordt, blijft
zijn stempel op de partij drukken
en de secretaris-generaal voert
over het algemeen de beslissin
gen uit, die door de politieke raad
of door het uitvoerend comité
zijn genomen.
Bij de openingsceremonie oogstte
de demissionaire premier 'van
België, Leo Tindemans, die als
voorzitter van de Europese
Volkspartij sprak, veel bijval.
Tindemans toonde veel respect
voor de manier waarop premier
Suarez als voorzitter van de UCD
langs een vreedzame weg in
Spanje de democratie had bin
nengebracht. In verband met de
toetreding van Spanje tot de Eu
ropese Gemeenschap zei Tinde
mans dat Europa zonder Spanje
niet compleet zou zijn. Aan de
openingsceremonie namen tal
van politieke afgevaardigden
deel uit West-Duitsland, Enge
land, Frankrijk, Scandinavië,
Italië en Latijns-Amerika. Bij de
presentatie van de buitenlandse
gasten oogstte drs. N. K. Schmel-
zer als enige Nederlandse deel
nemer, een miezerig applaus daar
hij niet bij de opening aanwezig
De regeringspartij UCD is een par
tij, die zijn ontstaan en historie
voornamelijk te danken heeft aan
omstandigheden, waarbij steeds
een handig pragmatisme het
moest winnen van een gefun
deerde ideologie. Met een reeel
gevoel van „samen sterk" gingen
anderhalf jaar geleden elf mini-
partijtjes op nationaal niveau en
vier regionale partijen een ver
kiezingscoalitie aan, waar pre
mier Suarez zich vlak voor de
verkiezingen, zonder partij te
kiezen, aan het hoofd stelde. De
Spaanse kiezers spraken het ver
trouwen in Suarez uit en de door
koning Juan Carlos opnieuw tot
premier benoemde Adolfo Sua
rez maakte in december van vorig
jaar de alliantie van christen-de
mocratische, liberale en sociaal
democratische partijtjes tot een
eenheidspartij.
