Bestralen van voedsel verlengt houdbaarheid
Koffie- en theepot
zijn de boosdoeners
Huis tochtvrij voor de winter
W
Wie bij de tijd is
maakt zelf klok met
thermo- en barometer
Kruidenrekje schilderen
DONDERDAG 19 OKTOBER 1978
EXTRA
PAGINA 13
Afwasmachines
niet altijd
probleemloos
De ene afwasmachine ver
bruikt veel meer water
dan de andere, zonder dat
de vaat daardoor schoner
wordt. Met water en elektrici
teit springen de meeste af
wasmachines niet erg zuinig
omEen vaatwas met de ma
chine kost, inclusief afschrij
vingskosten, ongeveer vijf
keer zoveel als een vaatwas
met de hand. Alleen aan wa
ter, stroom en afwasmiddel
kost een vaatwas met de ma
chine al 83 cent.
Deze kanttekeningen maakt de
Stichting Vergelijkend Wa
renonderzoek na een test van
dertien veel verkochte af
wasmachines. Een afwasma
chine heeft voordelen, zoals
een opgeruimd aanrecht en
het hebben van meer tijd voor
andere dingen. Daarnaast
kleven er echter ook nadelen
aan een afwasmachine. Zo
bevatten machineafwasmid-
delen fosfaten, in tegenstel
ling tot handafwasmiddelen
Ook produceren ze nog steeds
een hoop lawaai tijdens het
zo'n 1,5 uur durend af was
programma. Overigens was
sen de afwasmachines die de
Stichting VWO onderzocht, de
vaat wel schoon, maar drogen
ze doorgaans niet hele
maal.
Aan het bedieningsgemak van
de machines schort ook het een
en ander; de programma-in
stelling is dikwijls een puzzel,
aldus de Stichting VWO. De
slotconclusie van de stichting
luidt dan ook dat afwasma
chines niet voor elke vaat en
voor elk gezin geschikt zijn.
Voor- en nadelen moet men
goed overwegen.
Niet de hete gashaard en ook niet
de gevreesde spatten van vlees-
braden zijn de belangrijkste oor
zaken van brandwonden bij klei
ne kinderen. Het zijn de koffie-
en de theepot.
Dit is gebleken bij een onderzoek
door artsen en chirurgen aan het
Academisch Ziekenhuis in Gro
ningen. Zij hebben vijf jaar lang
bijgehouden hoe hun kleine pa
tiëntjes aan hun brandwonden
kwamen, en dit is het resultaat
van hun studie. Het is bekend
gemaakt in het Nederlands Tijd
schrift voor Geneeskunde.
De studie gaat over ruim tweehon
derd kinderen van onder .de 6
jaar, die hetzij via de huisarts,
hetzij direct bij het academisch
ziekenhuis terecht kwamen. Bij
ruim zestig kinderen waren de
brandwonden zo erg dat zij in het
ziekenhuis moesten worden op
genomen. De andere konden in
de polikliniek worden behan
deld.
Vaak de ergste
kunt u zien dat de brandwonden
niet alleen erg vaak te wijten zijn
aan omgevallen thee- en koffie
potten, maar dat die wonden
vaak ook de ergste zijn, waar een
kind voor moet worden opgeno
men. Een handje dat zich brandt
aan een kachel, wordt snel terug
getrokken. Maar als de hete in
houd van een thee- of koffiepot
overeen kind heen stroomt, blijft
het in de huid branden.
Veel mensen waren zo wijs geweest
om hun kinderen onmiddellijk
met of zonder kleren aan met
koud water af te spoelen.
Hoe kwam het? Meestal was het
ongeluk gebeurd doordat de kin
deren hadden geprobeerd een
pot of pan op de keukenaanrecht
of op de huiskamertafel te pak
ken te krijgen, en hem hadden
omvergetrokken. Ook wel had
den zij aan het tafelkleed of aan
een elektrisch snoer getrok
ken.
Meestal krijgen kinderen dan de
hele gloeiende inhoud van een
pot of een pan over hun hals,
schouders, borst en bovenarmen
heen.
Oorzaken van brandwonden
dan 6 jaar
u 2flV kinderen «onder
Poliklinisch
Klinisch
koffie
43
18
Ihcc
36
15
heel water
2d
ld
soep
s
2
jus. vet
7
4
chocolade
2
1
melk
1
2
sloom
1
kalvervoer
1
kachel
IV
kruik
1
2
theelichtje
1
el. sirtHim
1
1
uitlaat
1
5
onbekend
1
4
148
61
De artsen hebben niet alleen aan de
ouders van de kinderen gevraagd
hoe het ongeluk precies was ge
beurd, in 50 gevallen hebben zij
ook nagevraagd of men dacht dat
het te voorkomen was geweest.
In 41 van deze 50 gevallen dach
ten de ouders dat het ongeluk in
derdaad niet had hoeven gebeu-
Wat betreft de uitwerking van de
verbranding met koffie en thee
bevelen de onderzoekers aan om
potten te gebruiken waar het
deksel van boven niet makkelijk
uitvalt als de zaak omkiepert.
Dan krijgt een kind niet meteen
de hele golf hete vloeistof over
zich heen en dat kan schelen voor
de ernst van de brandwonden. In
Denemarken, waar kennelijk
veel ernstige brandwonden bij
kinderen te wijten waren aan los
se filters op koffiepotten, is zelfs
wel eens een actie gevoerd voor
veiliger potten.
Maar het allerbeste blijft natuurlijk
volle potten en pannen ver buiten
bereik van kinderen te houden.
Heel kleine kinderen blijken het
vaakst het slachtoffer te worden,
en dan nog in het bijzonder kleine
jongetjes.
De artsen vertellen hier verder geen
bijzonderheden over, maar den
kelijk komt dit doordat jongetjes
vaak wat woester in hun bewe
gingen zijn en doordat men heel
kleine kinderen nogal eens hoog
bij de tafel zet - hetzij in een kin
derstoel, hetzij op schoot - waar
door zij makkelijk van alles naar
zich toe kunnen trekken.
Klokken in huis zijn zowel functioneel als decoratief Nog veelzijdiger kan
een combinatie van klok, thermometer en barometer zijn. Wie als doe-
het-zelver bij de tijd is, kan ze zonder meer zelf maken. Het batterij-uur
werk met een wijzerplaatdikte van 12 millimeter is los te koop in een
klokken winkel. Ook voor een barometer en thermometer kan men hier
terecht. Voor de klok zal de diameter 16 centimeter moeten zijn.
Over de wijzerplaat komt een glasdeksel van dezelfde afmeting. De wijzers
zijn 7 centimeter lang. Het aanzien van de klokbarometer wordt vooral
bepaald door de houtsoort. Aan te bevelen is gevlamd dennehout.
Een plank van ongeveer 65 bij 20 centimeter is voldoende. Voorts is nog
een lat van 3 centimeter breed, 1 centimeter dik en 13 centimeter lang
nodig. Tenslotte kleurloze vloeibare wasbeits en houtlijm.
De kast van de klok is niet moeilijk te vervaardigen. Gebruik bij het
uitzagen een schrobzaag voor het profiel. Massief hout laat zich het best
in de juiste vorm verwerken. Dat lukt beter dan bijvoorbeeld gefineerd
spaanplaat. Bij de houthandel of meubelmaker kan men het tevoren op
12 millimeter dikte laten afschaven.
Teken eerst de vorm van de voorplaat op papier. Vouw de tekening dan in
de lengte doormidden en gebruik de twee helften om de vorm op het
hout over te brengen. Dat is de aangewezen methode om de voorkant
symmetrisch te krijgen.
De klok wordt in zijn geheel 65 centimeter hoog en 13 centimeter breed.
Alleen achter het uurwerk is de breedte 19,5 centimeter. Nadat de hou
ten vorm is uitgezaagd worden de randen met schuurpapier glad ge
maakt.
Uit de lat wordt een raamwerk gemaakt voor de achterkant. Dit lijmt men
in elkaar. Daarna wordt het eveneens met lijm op de achterzijde beves
tigd.
Het hout wrijft men met wasbeits in. Na een half uur kan de oppervlakte
met een zachte borstel bewerkt worden. De „vlam" van het materiaal
komt dan sterk naar voren.
In het midden van de cirkel, waar de klok komt, moet een gat geboord
worden voor de wijzers. Daarmee wordt de wijzerplaat vastgezet.
Er overheen komt de glazen deksel die men nog eens met kleine koperen
spijkertjes bevestigt. Het uurwerk wordt aan de achterkant aange
bracht. Barometer en thermometer worden met kleine schroefjes, die
men in de winkel bijgeleverd krijgt, op een plank bevestigd.
Op de steunlat aan de achterkant wordt tenslotte een schroefoog geplaatst,
de klok kan worden opgehangen.
Met de nadering van het koude sei
zoen wordt het hoog tijd na te
gaan of er niet iets moet worden
gedaan aan het tochtvrij maken
van de woning. Voor huizen die
bedekt zijn met dakpannen, zijn
er op de zolder al diverse isola
tiemogelijkheden. Men kan wan
den van een isolerende laag voor
zien door materiaal te brengen
dat aan een kant is afgewerkt met
een gebitumeerde laag met
dampremmende werking.
Tegen het dakbeschot kan speciaal
zolderplaat worden bevestigd.
Zo'n plaat is aan een kant bekleed
met glaswol en aan de andere met
eèn stevige afwerking, zodat deze
kan worden behangen of ge-
Toch veel gezelliger zo'n versierd rekje
Een blankhouten on
beschilderd krui
denrekje of wandrek
voor voorraadbus-
sen kan door elke
huisvrouw zelf van
fleurige decoraties
worden voorzien
Om een fraai resul
taat te krijgen, wordt
het kastje eerst in
een basiskleur ge
schilderd. Maak het
hout goed glad en
zet het eenmaal in de
grondverf. Daarna
schuren en eventu
eel plamuren. Zo
nodig wordt nog een
Keer grondverf aan
gebracht. Daarna
kan men de glanslak
gebruiken. Een „an
tieke" kleur als don
ker- of oudgroen
voldoet uitstekend
als ondergrond.
Teken daarna voor
zichtig de figuren
over op het hout
werk. Met diverse
kleuren de vlakken
invullen en eventu
eel nog met een fijne
penseel met zwarte
verf omtrekken.
Nog eenvoudiger is
het bij een kantoor
boekhandel of han-
denarbeidzaak op-
plakfiguurtjes te
kopen. Die worden
uitgeknipt en 10 tot
20 seconden in
handwarm water
gelegd. Vervolgens
plaatst men de
plaatjes met de
voorstelling naar
boven op een voch
tige doek. Volgens
eigen ontwerp wor
den de plaatjes dan
in een handomdraai
op het kruidenrek
geplakt. Druk ze nog
even met een droge
doek stevig aan. zo
dat alle luchtblaas-
jes verdwijnen.
Na ongeveer twee uur
zitten de afbeeldin
gen „muurvast" en
kunnen ook niet
meer worden ver
wijderd.
schilderd. De platen kunnen
makkelijk op maat worden ge
sneden. Vóór de bevestiging
wordt op de balken een latje ge
timmerd op vier centimeter af
stand van het dakbeschot. Men
plaatst dan de platen achter dit
latje, waarbij de naden tussen de
platen ook met een latje worden
afgewerkt.
Dan kunnen voor de thermische
isolatie van daken en vloeren nog
speciale dekens worden toege
past. Zo'n deken is aan een zijde
voorzien van een dampremmen
de laag. De andere kant is geper
foreerd, om ventilatie mogelijk te
maken. De deken heeft aan beide
zijden spijker-flenzen.
De isolatie van woningen met een
lieten dak is een minder eenvou
dige zaak. De tocht onder een rie
ten dak ontstaan doordat er door
de wind overdruk op èèn kant
van de kap komt. De ruimte tus
sen de rietstengels en een onvol
doende kapaansluiting laten
koude lucht naar binnen zolang
de druk binnen lager is.
Tochtbestrijding moet hier dus zijn
gericht op een zodanige dichting,
dat geen overdruk meer wordt
toegelaten. Het aanbrengen van
steenwol. glaswol of dergelijk
tochtwerend materiaal heeft in
dit geval dan ook nauwelijks
Een betimmering van houtwol,
cementplaten of stucwerk biedt
evenmin garantie voor een effec
tieve tochtbestrijding. Door de
wisselende over- en onderdruk,
in combinatie met temperatuur
wisseling, raakt tegen de sparren
geniet plasticfolie gemakkelijk
los en gaat klapperen. Dit is dus
ook al geen bevredigende oplos
sing.
De aansluiting tussen kap en muur
kan worden behandeld volgens
de zogenaamde Rietdex-metho-
de. Rietdex is speciaal ontwik
keld voor gebruik bij rieten da
ken. Het is een zelfhechtende
plastic, die heel goed kan worden
vermengd met polystyreen(tem-
pex)-korrels. Men neemt dan een
verhouding van 25 delen korrels
op een deel Rietdex. Men kan met
de hand mengen; het materiaal
tast de huid niet aan. De korrel
massa wordt met een plastic trof-
feltje aangebracht. Men moet de
massa goed aandrukken. Na eni
ge dagen wordt de afgestreken
bovenlaag weer met Rietdex be
handeld.
Als de wind dwars door het riet
komt, maakt men een dunne,
elastische plasticlaag aan de bin
nenkant van de rietkap. Zo blijft
het riet, als men dat wenst, toch
zichtbaar. Wind, vuil en spinrag
worden echter geweerd. Een der
gelijke plasticlaag (Rietdex 2) be
schermt het riet tegen vocht van
binnenuit. Het verdient de voor
keur om het materiaal onder hoge
druk tussen de stengels te spui
ten.
Er kan ook met de kwast worden
gewerkt. Vooral de kieren moe
ten goed worden behandeld. Het
beste resultaat verkrijgt men
door twee behandelingen te ge
ven met een tussentijd van 48
uur. Men brengt het materiaal zo
dik op, het net niet langs het riet
loopt.
Als men het dak betimmert, moet
er worden gezorgd voor een her
metisch gesloten oppendak.
Board platen worden aan elkaar
gelijmd. Datzelfde geldt ook voor
polystyreenplaten. Dit materiaal
is bijzonder brandbaar, en moet
dan ook altijd worden bedekt met
bijvoorbeeld hout- of gipspla
ten.
Voor de afdichting tussen betim
mering en wanden kan men het
beste elastische kit gebruiken.
Poreuze materialen moet men
alleen verwerken als daarachter
een gesloten oppervlak is. Voorts
moet bij het betimmeren reke
ning wordén gehouden met de
werking van het riet. De kap zal
meestal enigszins doorbui
gen.
Gemakkelijk scheurend materiaal
als steengaas en stucwerk kan be
ter niet worden gebruikt.
Een juiste installatie van de cen
trale verwarming is ook een zeer
belangrijke zaak. Het verdient
aanbeveling bij de aanleg een
verwarmingsadviesbureau in te
schakelen. Het gebruik van ra
diatoren moet men vermijden bij
centrale verwarming onder riet.
Hiervoor in de plaats neemt men
convectoren, die zoveel mogelijk
evenwijdig aan de zijgevel van de
woning worden geplaatst. Zo ont
staat er een soort warmtegor-
dijn, dat eventuele tocht kan op
vangen.
Als dan het dak helemaal tochtvrij
is gemaakt, worden er tochtstrips
bij ramen en deuren aangebracht.
Nog aanwezige strips moeten
worden gecontroleerd. Er zijn di
verse soorten in de handel.
Tochtprofielen worden in stan
daardlengten geleverd, compleet
met bevestigingsmateriaal. Ze
kunnen zijn gemaakt van alumi
nium of PVC. Men moet er op let
ten, dat het materiaal gegaran
deerd weerbestendig is en ook
soepel blijft bij extreem lage
temperaturen.
Over het bestralen van voedsel om de
houdbaarheid te verlengen is door tal
van deskundigen zoveel goeds ge
schreven datje er bijna achterdochtig
van wordt. Conservering met gam-
mastralen zou volkomen onschade
lijk zijn. In de Verenigde Staten heeft
men na ruim dertig jaar proeven nog
nooit enige schadelijke invloed op
mens en dier ontdekt.
De smaak, kleur en geur blijven volko
men behouden en de voedingswaar
de loopt minder terug dan bijvoor
beeld bij het koken of inblikken. Be
straalde produkten blijven gemid
deld twee tot drie keer langer vers. Na
een onderhoud met drs. W.F. Ooster-
heert en ing. H.G. Heins van de Stich
ting Proefbedrijf Voedselbestraling
in Wageningen kreeg ik een pak do
cumentatie waar ik twee dagen mee
bezig was zonder ook maar een
wanklank over het procédé te ont
dekken. Informaties bij onafhanke
lijke organisaties en instituten die er
niet zo direct bij betrokken zijn (door
mij benaderd uit een zucht naar ob
jectiviteit) leverden evenmin enige
tastbare bewijzen dat bestralen van
voedsel gevaar zou kunnen opleveren
voor de consument.
Mislukt
Enkele jaren geleden probeerde Albert
Heijn bestraalde champignons te in
troduceren in samenwerking met het
Wageningse proefbedrijf, dat zich al
tien jaar bezig houdt met bestraling.
De angst voor het woord bestralen
dat gedachten oproept aan kernex
plosies en Hirosjima was niet bepaald
bevorderend voor de kooplust van
het publiek. Bovendien stelde men
de klant voor de keuze met de infor
matie op de pakjes: „verse champig
nons of „bestraalde champignons
Terwijl de bestraalde champignons
juist langer vers blijven dan de niet
bestraalde geef je met een dergelijke
vergelijking het tegenovergestelde
aan.
De gammastralen die worden gebruikt
worden uitgezonden door radioactief
materiaal. Alle deskundigen wier ar
tikelen wij hebben gelezen zijn er
volledig van overtuigd dat bestraalde
produkten niet radioactief kunnen
zijn. Je krijgt van licht uit een lamp
immers ook geen elektrische schok?
Voor de consument zou het conserve
ren via bestraling grote voordelen
bieden boven de andere methoden,
mits het inderdaad niet schadelijk is.
Chemische middelen kunnen wél de
smaak beinbloeden en kunnen bo
vendien gevaarlijk zijn.
Onlangs nog ontdekten de Amerikanen
dat nitriet - onder meer gebruikt om
vlees langer houdbaar te maken -
kanker kan verwekken. Het verhitten
van voedsel gaat vaak ten koste van
de smaak en de voedingswaarde. Bij
diepvriezen wordt de groei van bacte
riën hoogstens gestopt, de micro-or
ganismen worden niet gedood. Het
pekelen of roken van vlees bijvoor
beeld maakt er - wat smaak betreft -
een ander produkt van.
Langer vers
Door bestraling worden de bacteriën en
schimmels die bederf veroorzaken
onwerkzaam gemaakt. Daardoor
worden de produkten langer houd
baar. De stralen doden bovendien
ziektekiemen (zoals paratyfusbacte-
riën) en parasieten (lintwormen bij
voorbeeld), evenals insekten en hun
eieren. Zij voorkomen het kiemen
van aardappelen en uien en verkorten
de kooktijd van gedroogde groen
te.
Het produkt blijft daarbij in de staat
waarin het zich bevindt (vochtig
heidsgraad en temperatuur blijven
gelijk). Diepgevroren produkten
kunnen daarom via bestraling bacte
riën-vrij worden gemaakt. Het pro
dukt kan behandeld worden in de
verpakking. Er is dan geen kans op
herbesmetting. Er treedt geen tempe-
ratuursverhoging op. Rauwe produk
ten blijven dus rauw.
De mensen van het proefbedrijf geven
toe dat bestralen ook zijn beperkin
gen heeft. Lang niet alle voedsel kan
op deze manier worden behandeld
omdat anders de smaak, geur of kleur
kan verminderen. Het gehalte aan
eiwitten, vetten en koolhydraten
wordt niet aangetast. Wel kunnen er
verliezen aan vitaminen optreden.
Die zijn dan zeker niet groter dan bij
inblikken of diepvriezen. Niet voor
komen kan worden dat bestraalde
aardappelen uitdrogen of schimme
len door slecht bewaren. Te lang be
stralen zou alleen de kwaliteit van de
produkten verminderen, zoals bij
voorbeeld het te lang koken van
bloemkool de smaak bederft, zonder
dat zij overigens schadelijk worden.
Waarom dan zoveel voorzichtigheid
als er geen gevaar bestaat en alleen
voordeel?
Overheid
Voor het in de handel brengen van be
straalde levensmiddelen eisen de
overheden in de hele wereld dat er om
toestemming wordt gevraagd voor
elk produkt afzonderlijk. Goedkeu
ring komt er alleen na uitvoerig on
derzoek van deskundigen, ook in Ne
derland. Op de verpakking moet bij
ons duidelijk worden vermeld dat het
produkt is bestraald. Dat wordt aan
geduid met een symbool, een cirkel
tje waarvan het bovenste gèdeelte in
vier schijfjes is gehakt met daarin een
bolletje boven twee blaadjes.
Lang niet alle consumenten zullen de
betekenis van het symbool kennen.
Ing. Heins zegt erover. „De andere
conserveringsmethoden zijn in de
praktijk ontstaan. De wetten moesten
daarom achteraf worden gemaakt.
Bestralen komt vanuit de weten
schap. De overheid heeft dus de kans
om de zaak vooraf te controleren en te
beproeven, hetgeen dan ook ge
beurt". Naar zijn mening zal er in de
tachtiger jaren geen toestemming
meer nodig zijn omdat dan iedereen
overtuigd zal zijn van de onschade-
liikheid van het voedselbestralings-
procédé.
De overheid heeft moeite om het pro
cédé in de bestaande wetgeving in te
voegen, zegt drs. Oosterheert. Top
ambtenaren in Duitsland weigerden
enige tijd geleden een grote partij be
straalde uien omdat zij geen richtlij
nen konden vinden voor dit soort
produkten. Producenten en expor
teurs vrezen dat hun produkten door
dergelijke maatregelen in opspraak
komen, hetgeen het toepassen van
bestraling niet stimuleert. In Rus
land, Canada, de Verenigde Staten,
Israël en Frankrijk wordt de methode
overigens in de praktijk toegepast om
het ontkiemen van aardappelen te
remmen. Rusland en de Verenigde
Staten gebruiken de stralen ook om
insekten in graan te doden. In ons
land is toestemming gegeven voor
bestraling varj onbeperkte hoeveel
heden aardappelen, uien, kippen,
champignons en van beperkte hqe-
veelheden voor consumptie bestem
de asperges, aardbeien, kruiden, gar
nalen en verse vis.
Astronauten
De Amerikaanse astronauten van de
Apollo in 1972 vertelden na hun tocht
de commissies van het Amerikaanse
congres hoe lekker hun bestraalde
kaas en ham op roggebrood hadden
gesmaakt. Eenmalige gebruiksarti
kelen voor ziekenhuizen, zoals injec
tiespuiten en handschoenen, worden
in Nederland en enkele andere lan
den via bestraling gesteriliseerd.
Alvorens bestraalde produkten even
wel volledig de consumptiewereld
kunnen veroveren moet volgens Oos
terheert en Heins het publiek eerst
duidelijk worden gemaakt dat alle
vrees voor stralingsgevaren volko
men ongegrond is. Voor de organisa
ties die de belangen van de consu
menten behartigen lijkt de toepas
sing van het procédé verder af dan het
is. Een woordvoerder van de Consu
mentenbond vertelde ons dat zijn or
ganisatie er zich nog niet mee heeft
bezig gehouden, in de veronderstel
ling dat het proces nog in een proef
stadium verkeert.
Toch kritiek
In een oudere uitgave van het blad
Voedsel hebben we toch enige kriti
sche kanttekeningen over het be
stralen gelezen, die meer verontrus
ten door hun vaagheid dan door hun
bewijsvoering. Dr. Walter Herbst, al
dus het blad, heelt gewaarschuwd te
gen mogelijke nadelige effecten van
voedselbestraling. In 1970 rappor
teerde de Gezondheidsraad hierom
trent in zijn verslag over de jaren
1966-1969, echter zonder zich uit te
spreken over zijn bevindingen.
De controle bij de bron (in dit geval nog
Wageningen) moet honderd procent
zijn om menselijke fouten en malafi
de praktijken te voorkomen. Con
trole achteraf is namelijk niet moge
lijk omdat nooit aangetoond kan
worden dat voedsel wel of niet be
straald is, of in welke mate. Bij de
bestralingen zouden voorts bepaalde
micro-organismen, die het overleven,
weerstandsvermogen tegen de stra
ling kunnen opbouwen. Deze moge
lijkheid bestaat ook bij de conventio
nele methoden, zoals koken, zegt
men in Wageningen.
Drs. R. M. Ulmann, ex-directeur van de
Stichting Proefbedrijf Voedselbe
straling in Wageningen, zegt in zijn
boekje Straalvers Voedsel over de
kritiek, dat het moeilijker is aan te
tonen dat iets onschadelijk is dan dat
iets schadelijk is. Zijn argumenten
om duidelijk te maken dat gevaar ui
termate onwaarschijnlijk is. zijn: De
gevolgde methode is in wezen niet
verschillend van de hitteconserve-
ring (zoals koken). De hoeveelheid
reactieprodukten is zo gering dat zij
zelfs niet door verfijnde meetappara
tuur aantoonbaar zijn, als van st raling
afkomstig. De vele en langdurige
voederproeven hebben tot nu toe
nooit enige schadelijke werking
kunnen aantonen. Dat laatste kan
men van chemische conservering ze
ker niet zeggen. De Wereld Gezond
heids Organisatie heeft overigens al
in 1976 de bestraling van acht \'ot>
dingsmiddelen goedgekeurd: en wel
van tarwe, aardappelen, uien, kip. vis,
rijst, aardbeien en papa va's
HARRY BOUTS
