Langoor loopt hard, maar
de hagel haalt hem in
PUBLIEK
Huiskopers verbolgen over
doorspelen van namenlijsten
Noordwij kerhoiit: "Heel normale zaak
Wie kent de dode van kerst 1942?
Maandag begint de jacht op hazen
i *.V'
rpfcl
DONDERDAG 12 OKTOBER 1978
door
Herman van
Amsterdam
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
De gemeente Noordwijkerhout
heeft op aanvraag aan diver
se commerciële instellingen,
zoals banken en een verzeke
ringsmaatschappij, lijsten
verstrekt met de namen van
alle aspirant-bewoners van
het in aanbouw zijnde
nieuwbouwwijk Zeeburg.
Kan dat zo maar? Om de
dooie dood niet, vinden Els de
Crook en Joke Vogel, twee van
de toekomstige bewoonsters
van Zeeburg.
"Service"
Deze manier van "service verle
nen" van de gemeente stond
gisteravond mede ter discus
sie tijdens de eerste officiële
vergadering van de Vereni
ging Kopersbelang Plan Zee
burg, gehouden in het dien
stencentrum Puijckendam.
Joke en Els zijn de initiatief
neemsters.
Zij zijn voor zichzelf tot de
conclusie gekomen dat tot nu
toe de belangen van de be
trokken kopers maar erg ma
gertjes zijn behartigd. Met
name vinden de twee dat de
gemeente Noordwijkerhout in
deze tekort is geschoten. Aan
de voorlichting zou van alles
hebben geschort, het bouwcon
tract klopte op bepaalde pun
ten niet, van de bouwtekenin
gen deugde niet veel op
sommige tekeningen was de
badkamer breder dan de
huiskamer") en zo zijn er nog
meer ongenoegens.
Als eenling sta je daar machte
loos tegenover, is de redene
ring, diLS maken we geza
menlijk een vuist. Van de 130
gegadigden voor een woning
in Zeeburg hébben er zich in
middels tachtig bij de vereni
ging aangesloten.
De verstrekking door de ge
meente van adressenlijsten
aan plaatselijke commerciële
instellingen heeft veel ge
spreksstof doen opwaaien.
Joke Vogel: "De dag dat ik
schriftelijk bericht kreeg dat
ik in aanmerking kwam voor
een huis in wijk Zeeburg,
stond er al iemand van de
verzekeringsmaatschappij
bij mij op de stoep. Een dag
later werd ik bestookt met
brieven van banken. Ik noem
het ongehoord dat een ge
meente gegevens doorspeelt
zonder dat de betrokkenen
daarin worden gehoord. Als
burger heb je toch recht op
privacy.
Bovendien vind ik het tijdstip
waarop die namenlijsten zijn
verstrekt erg vreemd. Hef lijkt
er op dat de banken en de ver
zekeringsmaatschappij eer
der op de hoogte waren wie
voor een huis in Zeeburg in
aanmerking kwam dan de
kandidaat-koper zelf'
"Belachelijk"
Joke en Els zijn ook verbolgen
over het feit dat zij zijn tegen
gewerkt toen ze kortgeleden
op de gemeente-secretarie een
exemplaar vroegen van de
bewuste namenlijst, die ze
wilde gebruiken om toekom
stige bewoners van Zeeburg
op de hoogte te brengen van de
oprichting van de kopersver
eniging.
"Na veel soebatten hebben we
die adressen gekregen", zegt
Joke Vogel, "maar eigenlijk,
zo kregen we te horen, hadden
ze ze ons niet mogen verstrek
ken. Dus aan banken en ande
re instellingen wel, maar aan
de eigenlijke bewoners niet
Dat is toch belachelijk".
Volgens gemeente-secretaris
Floor is het in Noordwijker
hout een heel normale zaak
dat commerciële instellingen
de hand wordt gereikt zodra
er, bijvoorbeeld bij de verwe
zenlijking van nieuwe bouw
plannen, een markt voor hen
open komt te liggen. In het ge
val van Zeeburg lag de inte
resse van de banken bijvoor
beeld op het vlak van de hypo
theekverstrekking
"B en W hebben destijds dat be
sluit genomen" zegt de ge
meentesecretaris, "men wil
Toekomstige bewoners van de Noordwijkerhoutse nieuwbouwwijk Zeeburg bespreken de "inbreuk op
hun privacy". Joke Vogel: "De dag dat ik bericht kreeg van een huis, stond er al iemand van de
verzekering op de stoep...."
Noordwijkerhoutse bedrijven
bij de acquisitie behulpzaam
zijn. Dat in het geval van Zee
burg banken en verzeke
ringsmaatschappijen nog
eerder dan de aspirant-koper
zelf wisten wie voor een wo
ning in aanmerking kwam
kan ik mij niet voorstellen. En
zo dat wel het geval is geweest
moet daar geloof ik niet te
zwaar aan worden getild. Er
kan hooguit een dag tussen
hebben gezeten".
Floor ibeerlegt de kritiek dat de
gemeente het heeft laten afwe
ten waar het ging om het op
komen voor de belangen van
de aspirant-kopers.
"Als men ons niet laat weten op
welk vlak er problemen zijn,
kan ons moeilijk worden ver
weten dat we er niet voldoen
de aandacht aan hebben be
steed. Voor zover ik het kan
overzien heeft de gemeente
alles in het werk gesteld om de
toekomstige Zeeburg-bewo
ners zoveel mogelijk van
dienst te kunnen zijn. Dat
men klaagt over te weinig
voorlichting slaat ongetwij
feld niet op ons. Het is aan de
aannemer en de projectont
wikkelaar om huizenkopers te
informeren over opleverings
data, bouwcontracten en wat
dies meer zij".
Deze plaquette hangt op het station in Woerden. Rangeerder
Heyveld werd neergeschoten toen de trein naar Leiden daar
stond op kerstavond 1942. De KRO wil het gebeurde gaan recon
strueren.
Wie kent de dode van kerstavond 1942? Een advertentie met die
opvallende kop. begin deze week geplaatst in één van de lande
lijke ochtendbladen, moet KRO radio-verslaggever Martin
Theussen uit Gouda de nodige gegevens gaan opleveren voor een
radio-programma dat hij op 31 oktober a.s. wil gaan uitzenden
Die uitzending zal geheel zijn gewijd aan rangeerder Melis Hey
veld, die in de kerstdagen van 1942 bij de beschieting uit de lucht
van een trein nabij het station Woerden, zwaar werd gewond en
op kerstavond overleed
Dat Heyveld uit de vergetelheid wordt gehaald is louter toeval. Het
oog van Martin Theussen viel kortgeleden op een onopvallend
geplaatste plaquette toen hij in het wachtlokaal van het station
Woerden schuilde voor de regen. De plaquette {"er hangt nu een
grote peukenbak onder") herinnert aan wat in 1942 daar is-voor
gevallen. In het wachtlokaal werd het idee geboren voor een
reconstructie.
Maar hoe kom je aan gegevens? Uit het archief van de NS is Theus
sen al aan de weet gekomen dat rangeerder Heyveld op het punt
stond een locomotief te manoeuvreren voor de trein naar Leiden.
Maar zover kwam het niet. De loc werd door drie jagers bescho
ten. De machinist overleed ter plaatse, de leerling-machinist
raakte licht gewond en ook Heyveld mankeerde niet veel. Al
thans, dat dacht men. Twee dagen later overleed hij.
Via de advertentie hoopt de radio-verslaggever in contact té komen
met getuigen. Nabestaanden van de overledene hebben hun me
dewerking al toegezegd aan het programma. Theussen heeft al de
nodige reacties gehad maar nog niet voldoende voor een volledi
ge reconstructie.
Omdat één en ander zich destijds afspeelde rond de trein Woerden-
Leiden vermoedt Martin Theussen dat er ook reizigers uit Leiden 1
en omgeving zijn die zich het voorval kunnen herinneren. Van
daar zijn oproep via deze rubriek: wie kent de dode van kerst
avond 1942?
Dat Els de Crook en Joke Vogel
nogal wat problemen hebben
ondervonden bij het verkrij
gen van de namenlijst, vindt
Floor eveneens begrijpelijk.
"In het door B en W genomen
besluit staat niet vermeld dat
particulieren er ook in aan
merking voor kunnen komen.
Er werd, dus juist gehandeld
toen de lijst werd geweigerd".
Omliggende gemeenten nemen
duidelijk een ander stand
punt in waar het gaat om het
aan bedrijven doorspelen van
informatie over burgers. In
Lisse bijvoorbeeld piekert
men er niet over.
Ambtenaar Troost van algeme
ne zaken: "Als bedrijven er bij
ons naar vragen krijgen ze
direct nul op het rekest. Die
informatie moeten ze maar
bij de bouwer of projectont
wikkelaar zien te verkrijgen.
Wij staan op het standpunt
dat het verstrekken van die
gegevens aan derden een dui
delijke inbreuk is op de priva
cy."
In Noordwijk denkt men er al
net zo over. Ook daar vindt
men het een aantasting van
de privacy. De heer Bedijn:
"Je moet er van uitgaan dat
veel mensen het helemaal niet
op prijs stéllen als ze lastig
worden gevallen door banken
en verzekeringsmaatschap
pijen. Daar moet je als ge
meentebestuur dus dan ook
niet aan meewerken".
ENSCHEDE - Vanaf maandag 16 oktober rennen de
hazen weer voor hun leven. Dan knalt het in het veld
en suist de hagel uit de dubbelloops langs hun lange
oren. Voor de jager die hem tot en met oudejaarsdag
achter de broek mag zitten, is langoor een van de
meest begeerde wildsoorten.
In
vlakke land, iBkeidc- en
akkerbouwgebieden, voelt de
haas zich thuis. Daar speuren
honden of drijvers hem op als
hij in zijn leger, een ondiep
kuiltje in het vrije veld of in
een houtwal, ligt te slapen en
brengen het wild voor de ge
weren. Honden wijzen hun
baas de weggedoken haas aan
door doodstil, als verstard,
voor het leger te blijven staan
Drijvers verjagen langoor met
hun stokken en hun brrrr- en
brrrra-geroep uit de slaap
plaats. Dan gaat het in volle
vaart door het veld. Langoor
kan 70 kilometer per uur ha-
Stropers zijn ook verzot op ha-
zenbout. Ze trekken 's nachts
met de lichtbak het veld in. In
de scherpe lichtbundel zijn de
hazen een gemakkelijk doel
voor buks of jachtgeweer. Ze
werken ook met strikken. Die
worden boven de hazenpaden
gespannen. Paden die lan
goor geregeld gebruikt als hij
door de houtopstanden trekt.
Stropers gebruiken ook wel
lange honden. Hazewind
honden die in snelheid lan
goor evenaren, maar die een
betere conditie, althans een
beter uithoudingsvermogen
hebben.
Tot in de jaren '20 van deze
eeuw was de zgn.' „lange
jacht", waarbij dus haze
windhonden werden ge
bruikt, een wettelijk geregel
de jachtmethode. Men kwam
dan met maximaal drie hon
den in het veld. Een daarvan
was de schutter, die tot taak
had de door de beide snellere
honden gevangen haas te be
schermen. Anders zou het
wild worden verscheurd voor
de baas ter plaatse was.
Niet alleen de mens houdt van
een hdzenboutje. Vos en bun
zing, havik en verwilderde
kat, weten ook menig haasje,
jong of oud, te verschalken.
Velen vallen als verkeers
slachtoffer. Maaimachines
die tijdens de ruwvoerwin-
ning worden ingezet, brengen
menig jong hazen-
gezin om. En zo is het eigen
lijk een wonder dat langoor
nog in zo groten getale voor
komt. Te meer nog, omdat
jonge haasjes tot de meest
weerloze schepseltjes van
moeder natuur horen. Als
moeders enige verdediging
een snelle vlucht is, kan men
van haar nauwelijks enig
doortastend optreden ver
wachten bij dreigend ge-
De meeste hazen sterven al in
het eerste levensjaar. Nog niet
de helft van de pasgeboren
haasjes haalt het einde van de
zoogperiode, die ongeveer
een maand duurt.
Bij nat weer komen in akker
bouwgebieden veel jonge
haasjes om, omdat klonten
klei aan hun pootjes blijven
plakken. Ook sterven veel ha
zen door maagwormen.
Gelukkig maar dat hazen zo
vruchtbaar zijn. Soms werpt
het moerhaasje wel vijf keer
per jaar. De eerste keer vaak
al in februari. Gemiddeld
brengt ze per jaar tien tot
twaalf jongen ter wereld. Die
kunnen meteen zien en heb
ben ook vanaf de geboorte
een warm jasje aan. Maar ze
liggen gewoon in een ondiep
kuiltje in het vrije veld. En ze
zien hun moeder alleen als ze
tegen de avond komt om hen
hun buikje vol te laten drin
ken.
Onderzoek
v-• -V v - KVi
Een wonder dat langoor nog in zo groten getale voorkomt.
De hond is een tiouwe medewerker van de op hazenbout verzotte jager.
>rs. Sim Broekhuizen, als bio
loog werkzaam bij het Rijks
instituut voor Natuurbeheer
te Arnhem, heeft zich in het
leven van de langoor ver
diept. Het haas (jagers spre
ken van hét haas, niet-groen-
rokken van de haas) heeft al
een jaar of tien zijn speciale
belangstelling. Hij rustte ha
zen uit met zendertjes, zodat
hun bewegingen konden
worden nagegaan, voorzag
jonge haasjes van lichtgeven
de oormerkjes, zodat ze 's
nachts in het licht van
schijnwerpers waren te vol
gen. Broekhuizen en zijn me
dewerkers deden bij hun on
derzoek merkwaardige ont
dekkingen over onze snelste
loper.
De jongen die bij elkaar in èèn
nest ter wereld komen, verla
ten hun geboorteplaats al
spoedig. Hoe, zo vroeg'men
zich af, weet de moerhaas het
kroost dan 's avonds te vin
den als dat zijn dagelijkse
portie melk moet hebben. Op
de reuk leek onwaarschijn
lijk. Dan immers zou de vos
de kleinen ook getnakkelijk
1 kunnen vinden. De kans om
dat eens uit te zoeken, deed
zich voor toen een boer bij het
maaien een nestjonge haasjes
ontdekte, die net waren gebo
ren. Onmiddellijk werd een
caravan in de buurt geplaatst
en ëen tv-camera bij het nest
opgesteld. Op een beeld
scherm in het mobiele onder
komen konden de gedragin
gen van de dieren zo worden
gevolgd. Het bleek toen dat
de overdag overal verspreid
in de weide liggende haasjes
precies drie kwartier na zons
ondergang op de geboorte
plaats verschenen. Een kwar
tier later kwam de moerhaas
daar ook aan. De kleinen be
gonnen meteen te drin
ken.
Het zogen duurde drie tot vijf
minuten. Sim Broekhuizen
en de zijnen die het kroost een
maandlang, gedurende de
hele zoogperiode, gadesloe
gen, zagen hoe de kleintjes
met de voorpootjes tegen de
buik van hun moeder trap
pelden en telkens een andere
tepel namen. Ze zogen hun
buikjes kogelrond en gingen
verzadigd op de rug liggen.
De moerhaas likte dan de uri-
r^e'op die door de druk van de
volle buikjes vrij kwam. Zou
ze dat niet doen, dan konden
roofdieren later de plek waar
het gezin iedere avond bij
eenkwam, gemakkelijk vin
den. Onmiddellijk na het zo
gen - hazenmelk is erg vet en
bevat veel eiwit - gingen de
haasjes weer uit elkaar.
24 uur
In de buurt van Brum men heeft
men een moerhaas uitgerust
met een zendertje. Zo was ze
een heel etmaal te volgen.
Sim Broekhuizen kon toen
precies registreren hoe een
langoor die 24 uur door
brengt. Er werd daarvoor een
dag eind juli uitgezocht. Het
dier bleek een lange rustpe
riode in acht te nemen. Van
acht uur 's morgens tot zes
uur 's avonds verbleef ze in
haar leger, dichtbij een rijtje
populieren. Van half zeven tot
tien over half acht werd ze
grazend aangetroffen. Ver
volgens, tot negen uur, poet
ste ze zich wat en rustte wat.
Om kwart over negen liep ze
wat rond met andere hazen en
was er even trammelant'.
Om half tien ging ze langzaam
op weg naar de zoogplaats.
Van negen voor tien tot vijf
voor tien werden de jongen
gevoed. Ze bleef daarna nog
een hele tijd, tot tien voor half
elf, in de buurt van het nest,
waar ze wat graasde en zich
poetste. Om half elf trok ze
verder en herhaalde eerder
genoemde handelingen tot
twaalf uur, onderbroken,
rond vijf over elf, door een
korte achtervolging door een
andere haas. Tussen kwart
over twaalf en vijf over half
vier rustte en graasdeze beur
telings. Om tien over half vier
stak ze een grote weg over en
trok erg oplettend en waak
zaam in de richting van een
boerderij. Tussen vier uur en
kwart over vijf liep ze voort
durend achter de boerderij
heen en weer en verkende
kennelijk het terrein. Tussen
kwart over vijf en half zeven
trok de moerhaas langzaam,
al grazend, in de richting van
het leger. Tussen half zeven
en acht uur werd ze rustend
en poetsend in de buurt van
de rustplaats aangetroffen.'
£Om acht uur dook ze daarin
