Werkgevers niet
in beheer
van YAD-fonds
Verdachte 'dreigt' met zelfmoord
Vorig
jaar
abortus
voor
bijna
17.000
vrouwen
Van Leijenhorst (CDA) ziet niets in plan-Boersma
Duitsland
zal oorlogs
misdadiger
niet
uitleveren
Kabinet neemt wet
voorkeursrecht
voor gemeenten over
Wijziging van militair
recht weer uitgesteld
DINSDAG 3 OKTOBER 1978
DEN HAAG (GPD) - Het kamerlid
Van Leijenhorst - tweede vice-
voorzitter van de CDA-fractie en
èèn van de voormannen binnen
de CHU - heeft gisteravond op
een CDA-bijeenkomst in Den
Haag in forse bewoordingen een
bezuinigingsbeleid afgewezen
waarbij de collectieve sector
meer wordt gespaard dan de par
ticuliere sector.
Hoewel hij zelf zei het alternatieve
bezuinigingsplan van Den Uyl
daarbij op het oog te hebben, nam
Van Leijenhorst tevens afstand
van suggesties die zijn gedaan
door zijn fractiegenoot Boersma.
die - daarbij gesteund door frac
tievoorzitter Aantjes - juist de
collectieve voorzieningen wil
ontzien en meer bezuinigingen
wil uitvoeren op de particuliere
inkomens.
Van Leijenhorst noemde het be
grijpelijk dat van internationale
zijde - de OESO, waarin de rijke
geindustrialiseerde landen zijn
verenigd - druk op Nederland
wordt uitgeoefend om zich wat
de collectieve uitgaven betreft te
matigen. Hij verwees daarbij naar
de OESO-gegevens, volgens wel
ke de belastingen en de sociale
verzekeringspremies in de OE-
SO-landen de afgelopen 20 jaar
gemiddeld met 9 procent stegen,
terwijl dat percentage in Neder
land 17,2 bedroeg. „Een bewijs
dat ons land flink uit de Europese
pas is gaan lopen", zei het CDA-
kamerlid.
Overigens vond ook Van Leijen
horst dat in de particuliere sector
wat meer soberheid geboden kan
zijn dan het kabinet in de Troon
rede heeft aangekondigd. Over
het gehele „plaatje" van Bestek
'81 zei hii dat er nog veel vraagte
kens en onzekerheden in de Ka
binetsplannen zitten die het CDA
dwingen om alternatieven voor te
stellen. „Maar wij zullen de rege
ring niet belemmeren om haar de
aanloop te doen nemen voor haar
nationale actie", aldus Van Leij
enhorst.
De tweede vice-voorzitter van het
CDA vindt dat de christen-demo
craten een „massief standpunt"
moeten innemen op het punt van
de abortuswetgeving. De feitelij
ke situatie vpor zijn fractie is vol
gens hem dat er gekozen moet
worden tussen het misschien
kwade wetsontwerp van de rege
ring en het „stellig nog kwader
wetsontwerp", dat door de Ka
mer kan worden ingediend als
het kabinet er voor 1 januari van
het volgend jaar nog niet uit is.
„Het gaat nog steeds om dezelfde
zaak: het al of niet doden van
menselijk leven. Kun je daarop
van toepassing verklaren dat er
gekozen moet worden tussen
twee kwaden? Het vuile handen
moeten willen maken? Zijn er
niet dingen waar je als christen,
als mens, niet aan mag mee
doen?", zo vroeg de heer Van
Leijenhorst zich af.
Het CDA voelt er volgens Van Leij
enhorst niets voor om bij de de
batten over Bestek'81. die ko
mende donderdag in de Tweede
Kamer gaan beginnen, te zwijgen
over de bezuinigingen op de
ambtenarensalarissen. Van de
kant van de ambtenarenbonden
is een beroep gedaan op het par
lement om in het debat over deze
post de „grootst mogelijke terug
houdendheid" in acht te i
Dit met het oog op het open
overleg, dat de bonden in de ko
mende maanden met minister
Wiegel van binnenlandse zaken
gaan voeren.
DEN HAAG (ANP) - West-Duits-
land zal de oorlogsmisdadiger
K. niet aan Nederland uitleve
ren. Eind juli van dit jaar was
aan de Duitse justitie een ver
zoek gedaan tot aanhouding van
K. Meestal volgt daarop een ver
zoek tot uitlevering, maar om
dat arrestatie in verband met de
verjaring niet mogelijk is, kan
ook van uitlevering geen sprake
zijn.
K. speelde in de oorlogsjaren men
sen in handen van de beruchte
Norger bloedploeg, die onder
leiding stond van de enkele ja
ren geleden gepakte oorlogs
misdadiger P., die sinds de oor
log ondergedoken was geweest
in het huis van zijn ouders in
Den Haag.
In bevrijd gebied werd K. op 15
april 1945 gearresteerd. Hij
werd later overgebracht naar
het gevangenenkamp "CC-pol-
der" in Scheveningen. Hij ont
snapte hieruit in november van
1947, aldus justitie.
De strafkamer Assen van het bij
zondere gerechtshof Leeuwar
den veroordeelde hem bij ver
stek op 1 september 1948 tot le
venslang wegens hulp aan de
vijand. De Westduitse politic
kon K. op 19 mei 1949 arresteren
en uitleveren aan Nederland. K.
tekende onmiddellijk verzet aan
tegen het vonnis. In tweede ver
oordeling kreeg hij elf jaar.
K. ging deze straf uitzitten in "Es-
serheem", een van de Veenhui-
zen-complexen. Hij ontsnapte
voor de tweede maal op 12 ja
nuari 1949. Pas dit jaar werd hij
teruggevonden: in een plaatsje
bij Papenburg, vlak over de
grens bij Stadskanaal. Arresta
tie is volgens de Westduitse au
toriteiten niet meer mogelijk. K.
zal dus de nog staande zes jaar
en negen maanden niet hoeven
uitzitten.
Behalve als hij in Nederland
wordt gegrepen: in ons land ver
jaart zijn straf pas op 13 januari
1983.
POLITIE IN
OISTERWIJK
VINDT VOET
OISTERWIJK (ANP) - De
rijkspolitie in Oisterwijk zit
sinds gisteren met een men
selijke rechter voet waarvan
de herkomst onbekend is. De
voet, die in verregaande
staat van ontbinding ver
keert, is gisteren gevonden
tussen de spoorrails op het
baanvak Tilburg-Oister-
wijk, dertig meter voorbij de
spoorwegovergang Heuke-
lomseweg.
Volgens de rijkspolitie betreft
het een voet met een ver
moedelijke schoenmaat 39.
De technische recherche heeft
ter plaatse een onderzoek in
gesteld. Daarna is de voet
opgestuurd aan het gerech
telijk laboratorium in Rijs
wijk voor een nader onder
zoek.
Nederlandse
expositie
in Auschwitz
DEN HAAG (GPD) - In het voor
malige concentratiekamp
Auschwitz Birkenau zal een
permanente Nederlandse exposi
tie komen. Het kabinet heeft gis
teren besloten positief te reage
ren op het Poolse verzoek een
dergelijke expositie in te richten
in het staatsmuseum van dit
voormalige concentratie- en ver
nietigingskamp. Over de wijze
waarop aan dit besluit gestalte zal
worden geven wordt nader over
leg gevoerd met onder meer het
Rijksinstituut voor Oorlogsdo
cumentatie.
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet-Van Agt is niet van plan
de werkgevers een zetel te geven in het beheer van het
collectieve VAD-fonds. Dit is een van de belangrijkste
besluiten die het kabinet maandag nam ten aanzien van
het wetsontwerp collectieve vermogensaanwasdeling
(VAD). Het fondsbeheer zal worden uitgevoerd door
werknemers en overheid
AMSTERDAMlZAANSTAD - Gisteren werd een begin gemaakt met het
afzinken van het eerste tunnelelement van de Hemspoorlunnel onder het
Noordzeekanaal. Het element passeert hier de Hembrug. Naar verwach
ting zal de tunnel in 1983 in gebruik worden genomen
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet
heeft besloten het wetsontwerp
voorkeursrecht voor gemeenten
(een deel van de omstreden
grondpolitiekwetgeving) van het
kabinet-Den Uyl over te nemen.
Het zal wel op enkele punten
worden gewijzigd. Binnenkort
zal een nota van wijzigingen naar
het parlement worden gestuurd.
De discussie over dit wetsontwerp
werd in het voorjaar van 1977 op
geschort omdat het kabinet-Den
Uyl toen tijdens een crisis over de
grondpolitiek strandde. Het
voorkeursrecht voor gemeenten
was overigens het minst omstre
den deel van de grondpolitiekpe-
rikelen. De crisis ging over het
andere deel: een wijziging van de
onteigeningswet. Daarin wordt
bepaald op welke basis het be
drag voor de te onteigenen grond
wordt vastgesteld. Het wetsont
werp voorkeursrecht regelt de
positie van gemeenten in de ge
vallen waarin onroerend goed
door een particulier eigenaar
voor verkoop wordt aangeboden.
Minister-president Van Agt, die
gisteren op zijn wekelijkse pers
conferentie aankondigde dat het
kabinet een eerste bespreking
over het voorkeursrecht heeft
gevoerd, kon nog niet zeggen
wanneer de nota van wijzigingen
het parlement zal bereiken, maar
de regering zal er haast bij ma
ken, beloofde hij. Hij liet het aan
het parlement over of dit deel van
de grondpolitiekwetgeving af
zonderlijk moet worden behan
deld, of dat men het laat liggen
totdat het kabinet ook kan ko
men met nieuwe voorstellen in
zake de onteigeningswet. Hij kon
niet voorspellen hoe lang dat
laatste nog op zich zal laten wach
ten.
Premier Van Agt, die gisteravond
op zijn wekelijkse persconferen
tie kon mededelen dat het kabi
net onderling over het wetsont
werp akkoord is, wilde nog niet
zeggen hoe de verhouding zal zijn
tussen de inbreng van de werk
nemers en van de overheid. In ie
der geval zal het niet 50 procent-
50 procent zijn.
Het wetsontwerp - in den beginne
opgezet door het kabinet-Den
Uyl als een van de vier hervor
mende wetsvoorstellen - is een
interimregeling die geldt voor de
jaren '78, '79 en '80. Van Agt ver
wacht dat de VAD-wet begin van
het volgend jaar door het parle
ment kan zijn behandeld. De wet
zal een terugwerkende kracht
hebben. In het eerste jaar-1978 -
zal het fonds niet worden gevoed
door overwinsten, maar door de
schatkist. De premier wilde niet
zeggen waar het geld vandaan zal
moeten komen. „Dat hangt af van
de omvang van het bedrag", zei
hij:
De minister-president zei dat het
kabinet verwacht dat het fonds
jaarlijks 150 tot 200 miljoen gul
den zal bedragen Hij vermeldde
dat het oorspronkelijke ontwerp
van dit kabinet in de laatste we
ken nogal is bijgesteld. Het kabi
net zag zich hiertoe genoodzaakt
na een „positief-kritisch" advies
Diefstal opgelost
DEN HAAG (ANP) - De Haagse
politie heeft vijf mannen en een
vrouw in de leeftijd van 25 tot 51
jaar aangehouden. Drie van hen
hebben bekend in juli in de meu
belzaak Pander in de Haagse
binnenstad te hebben ingebro
ken. Er werden elf Perzische ta
pijten ter waarde van 60.000 gul
den meegenomen. Drie anderen
onder wie de vrouw, hebben he
ling toegegeven.
van de Raad van State. De pre
mier kon niet zeggen op welke
punten de Raad van State zich
kritisch had getoond De advie
zen van dit college zijn ge
heim.
Mede om buitenlandse investeer
ders niet af te schrikken heeft het
kabinet gekozen voor een collec
tieve heffing in de vorm van een
belasting. Dit betekent dat bui
tenlandse investeerders dit in ei
gen land met de belastingdienst
daar kunnen verrekenen omdat
het aftrekbaar is. Al eerder dien
de het kabinet een wetsontwerp
in voor de individuele opbrengst
uit de VAD.
Nederland is in Europa nog het
enige land dat uitzicht heeft op
een collectieve VAD. In andere
landen zijn pogingen gestaakt
omdat de technische uitwerking
te moeilijk bleek of omdat de te
genwerking te groot was. Aan de
hand van de ervaringen met deze
interimwet wil de regering een
opzet maken voor een definitieve
VAD-wet.
Van Agt
vetsontwerp bijgesteld -
UTRECHT (ANP) - Volgens de vereniging van dienstplichtige militairen
(WDM) ziet het ernaar uit dat de algehele herziening van het militaire
strafproces- en tuchtrecht nog lang op zich zal laten wachten. In haar
blad "Twintig" zegt de WDM uit betrouwbare bron te hebben verno
men dat het wetsontwerp zeker niet voor de lente van 198U gereed zal
zijn.
Verwacht werd dat het omvangrijke wetsontwerp nog dit jaar zou worden
voorgelegd aan de Tweede Kamer. Volgens de WDM had staatssecreta
ris Van Eekelen in april immers verklaard te hopen dat het wetsontwerp
herziening strafproces- en tuchtrecht nog dit najaar gereed zou komen.
De WDM zei ook dat de regering weigert de goedgekeurde cassatie wet
voor militairen in te voeren. Deze wet geeft elke militair het recht om zijn
zaak voor te leggen aan de Hoge Raad wanneer hij het niet eens is met het
vonnis van het hoog militair gerechtshof.
Veertien jaar geëist voor roofoverval met dodelijke afloop
ESSEN (GPD) - „De brutaliteit
waarmee deze roofoverval is uit
gevoerd en de grove manier
waarop met een mensenleven is
omgesprongen, rechtvaardigen
een langdurige gevangenisstraf
Dat zei gisteren de hoofdofficier
van justitie van de rechtbank in
de Westduitse stad Essen mr.
Lindenberger in zijn requisitoir
tegen de Duitsers Helmut M. (38)
en Gunter B. (27). De openbare
aanklager stelde beide verdach
ten verantwoordelijk voor de
dood van de 45-jarige Utrechter
Maarschalkerweerd die vorig jaar
maart door het tweetal werd be
roofd en zodanig mishandeld dat
het slachtoffer aan de gevolgen
van de verwondingen overleed.
De officier eiste tegen Helmut M.
14 jaar gevangenisstraf en tegen
Gunther B. 10 jaar.
De Duitse strafwet, zo vervolgde
mr. Lindenberger, laat geen keus
ten aanzien van de strafmaat. De
straffen voor een roofoverval met
dodelijke afloop liggen tussen de
10 en 15 jaar. De betrekkelijk
„laag" geëiste straf voor Gunter
B. ligt volgens de officier aan zijn
strafblad - daarop kwamen nog
geen geweldsdelicten voor -, zijn
vlotte en eerlijke bekentenis en
het feit dat hij het slachtoffer is
geworden van de misdadige
plannen van Helmut M.
Voor de laatste verdachte had de
officier geen goed woord over.
Hij wees naar de stapels dossiers
op de tafel van de rechtbank die
het misdadig verleden van Hel
mut M. vertegenwoordigen. In de
periode van 1956 tot 1975 is ver
dachte tot vele jaren gevangenis
straf veroordeeld, meestal voor
geweldsmisdrijven.
Ondanks zijn hardnekkig ontken
nen, achtte de officier het zonder
twijfel bewezen dat Helmut M.
aan de dood van Maarschalker
weerd schuldig is.
Voor het nodige vuurwerk zorgden
de beide verdedigers van de ver
dachten. Dr. K. Fahrenberg pro
beerde de rechtbank er van te
overtuigen dat zijn cliënt Gunter
B. niet de bedoeling had een
koelbloedig voorbereide roof-;
overval uit te voeren. Hij schetste
hem als een kruimeldief die zich
met een onberekenbare man had
laten meeslepen.
De verdediger was het dan ook niet
eens met de tenlastelegging:
roofoverval met dodelijke afloop
Volgens de Duitse strafwetge
ving is er pas sprake van een der
gelijke aanklacht wanneer de
verdachte „lichtvaardig" met een
mensenleven heeft omgespron
gen. De verdediger bestreed dit
omdat Gunther slechts het idee
had dat hij bij Maarschalker
weerd moest inbreken zoals hij
dat tientallen malen eerder had
gedaan. Echter altijd zonder ge
weld. Maar ditmaal liep het an
ders af, „Gunter is nog steeds
diep geschokt door het gebeuren.
Dit misdrijf was geen logisch ge
volg van zijn leven", aldus de ad
vocaat.
Bovendien twijfelde dr. Fahren
berg aan de conclusie die de offi
cier trok uit het sectierapport van
dr. Zeldenrust over de exacte
doodsoorzaak van Maarschal
kerweerd. Door breuken van het
strottehoofd vond Maarschal
kerweerd de verstikkingsdood.
De verdediger vertelde dat hij het
afgelopen weekeinde zichzelf aan
handen en voeten had vastge
bonden - net zoals Maarschal
kerweerd werd aangetroffen - en
op zijn buik op de grond was gaan
liggen om te onderzoeken of je
het strottehoofd niet ernstig kan
beschadigen wanneer je al wor
stelend probeert je uit de touwen
los te rukken. En dat is volgens de
verdediger niet Uitgesloten. „We
moeten er toch van uitgaan dat
Maarschalkerweerd de wens had
om te leven. Dat hij van alles
heeft geprobeerd om zichzelf te
bevrijden. Het is dan ook niel uil-
gesloten dat de man met de hals-
streek tegen een stoel of een ta
felpoot is geklapt".
In zijn repliek zei de officier dat dr.
Zeldenrust in zijn rapport
spreekt over stomp geweld aan
het strottehoofd, veroorzaakt
door een wurggreep. De verdedi
ger van Gunter pleitte voor een
lage straf, tussen de vier en zeven
jaar.
Bi j het begin van zijn pleidooi voor
Helmut M. liet advocaat mr.
Krueck namens zijn cliënt weten
dat deze bij een veroordeling
zelfmoord zou plegen. „Ik kan
niet verder leven met dit on
recht", zo schrijft Helmut.
Mr. Krueck zei dat er geen enkel
bewijs is geleverd dat zijn cliënt
aan de beroving heelt meege
daan. Het staat volgens de
raadsman lang niet vast dat de
brieven die Helmut aan de politic
zou hebben geschreven en
waarin hij aanwijzingen gaf over
de daden ook daadwerkelijk van
hem afkomstig zijn. Dat er vinge
rafdrukken op zitten is nog geen
bewijs, aldus de verdediger
Een onderzoek door een hand
schriftkundige werd door de pre
sident van de rechtbank als niet
ter zake doende van de hand ge-
Vandaag zal de rechtbank beslissen
of de man die voor geld een ho
mofiele relatie met het slachtof
fer aanknoopte, met hem tv keek,
boodschappen deed, wijn dronk,
het huis opruimde en zelfs achter
de stofzuiger werd aangetroffen
door buren, opnieuw psychisch
zal worden onderzocht In het
andere geval zal de rechtbank
morgen uitspraak doen.
DEN HAAG (GPD) - Steeds
meer Surinaamse vrouwen en
vrouwen van gastarbeiders
die in ons land wonen, laten
abortus plegen. Hun aantal
steeg van bijna 1000 in 1974
tot ongeveer 3300 in 1977. In
totaal werden in '77 ruim
16.500 vrouwen geaborteerd.
Dat zijn er 500 minder dan
vier jaar geleden.
Deze cijfers zijn gisteren in Den
Haag bekend gemaakt door
Stimezo-Nederland, een ver
eniging van negen abor
tusklinieken, die ijvert vi
voorkoming van ongewenste
zwangerschappen, een betere
hulpverlening en voor een
zakelijke beeldvorming over
het vraagstuk van de abor
tus.
Uit het onderzoek van Stimezo
blijkt dat het aantal abortus
sen onder Nederlandse
vrouwen internationaal ge
zien bijzonder laag is. Oor
zaak van dit lage aantal is het
hoge peil waarop het gebruik
van anticonceptie in ons land
staat in vergelijking tot het
buitenland. Hoewel het wet
telijk kader voor abortus ont
breekt. aldus de onderzoe
kers Paul Schnabel en Cees
Ketting, blijkt onze praktijk
erg vrij te zijn. Ook in relatie
tot buurlanden die een mo
derne abortuswetgeving
hebben.
Naar schatting 60.000 Westduit
se. 10.- a 12.000 Belgische en
ruim 1000 Franse vrouwen
lieten zich in 1977 in ons land
aborteren. De onderzoekers
concluderen uit deze cijfers
dat het aantal buitenlandse
vrouwen dat naar een Neder
landse kliniek komt voor een
abortus, afneemt. Het aantal
Westduitse vrouwen nam
vergelijking met '74 met
10.000 af. Dit wijst erop dat de
hulpverlening bij onze oos
terburen op gang komt, aldus
Schnabel en Ketting.
Zij zijn echter slecht te spreken
over de aanpak in West-
Duitsland. Abortus, zegt Sti
mezo, kan goedkoper en be
ter. De vereniging probeert
daarom in Bremen een abor
tuskliniek van de grond te
krygen.
Ook het aantal Franse vrouwen
is snel en onverwacht gewij
zigd sinds de wet in Frankrijk
op dit punt gewijzigd is.
Slechts het aantal Belgische
vrouwen bleef contstant. Hier
staat tegenover dat uit landen
als Italië, Spanje en Portugal
en da
orhee
in ons land abortus laten ple-
gen.
De groep hier woonachtige
vrouwen die zich laat aborte
ren. bestaat voor bijna de
helft (dat is 8000) uit gehuwde
vrouwen. Hun voornaamste
motief is dat zij menen dat
hun gezin voltooid is. Het me
rendeel heeft twee kinderen
Van de overige vrouwen is 45
procent ongehuwd; 7 procent
is gescheiden.
Volgens Stimezo neemt het
aantal probleemgroepen
(jonge meisjes, alleenstaande
vrouwen) dat abortus wil la
ten plegen toe. Omdat deze
groepen ook een verhoogd ri
sico lopen om „laat" te komen
met hun verzoek tot abortus,
stijgt het aantal ingrepen in
het tweede semester van de
zw angerschap enigszins
De helft van de abortuscliënten
gebruikte in de periode
waarin men zwanger werd
geen anticonceptie. Een on
betrouwbare methode als pe
riodieke onthouding of coitus
interruptus was voor 21 pro
cent aanleiding tot ongewen
ste zwangerschap, terwijl
voor de overigen gold dat zij
zwanger werden ondanks het
condoom, de pil of het spi
raaltje. De pil wordt overi
gens nog steeds beschouwd
als het belangrijkste anti
conceptiemiddel.
Het aantal vrouwen dat zich na
de eerste abortus voor een
tweede meldt, vertoont een
lichte stijging: in '74 nog 1 op
de 11 vrouwen en in '77 1 op
de 8. Niet zo vreemd, aldus
Cees Ketting, wanneer rr
bedenkt dat ook het aantal
vrouwen dat ooit een abortus
heeft laten plegen, t
