Ik weet niet of ik wel tegen
vermoeienissen bestand ben
Inbreng
van
Bette
Mier
zout
in
de
theater-
PJP-
Amerika's Assepoester op Europese toernee
'ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1978
EXTRA
PAGINA 25
LONDEN - „Er was eens
een klein Hawaiiaans
prinsesje van joodse
komaf, met grote dro
men. Dus verliet ze Ha
waii en kwam naar New
York om haar dromen
waar te maken". Het
programma van haar
show roept een sprook
jesachtig sfeertje op.
Bette Midler is nu een
maal de Assepoester
van de jaren zeventig,
dus waarom ook niet?
Jarenlang was de Ame
rikaanse entertainer en
comédienne slechts bij
weinigen in West-Euro
pa bekend. Eén tv-regi-
stratie van een glorieus
optreden in Cleveland
veranderde echter al
les.
Een miljoenenpubliek maakte
kennis met een vrouw, die, zo
als ze zelf zegt „niet kan zingen
en nauwelijks kan dansen'
maar geen blad voor de mond
neemt en door ongekende
combinaties van energieke in
zet, artistiek vakmanschap en
een fabelachtige uitstraling
uitstijgt boven zichzelf en zo de
sprookjesprinses van haar ei
gen dromen blijkt te zijn. Zij
vindt dan dat het niet uitmaakt
of ze in een lompenjas of in een
sexy outfit gekleed gaat.
Op 14 en 15 oktober zal het Am
sterdamse Carré en op 17 okto
ber het Haagse Congresge
bouw verrukt bezit kunnen
nemen van de inmiddels al
weer lang verbeide ster. Maar
hoe hartelijk en sensationeel de
kennismaking ook zal verlo
pen, opzienbarender dan de
ontvangst in Londen en vooral
de openingsavond van de Eu
ropese tournee zal het wel niet
worden. En zo had haar ex-ge
liefde en huidige zakenbehar-
tiger, Aaron Russo, het ook
voorzien. Deze corpulente,
Amerikaanse dertiger mag dan
in dit verhaal j>iet de rol van
sprookjesprins vervullen -
want dat zijn goed beschouwd
de media - maai- zijn mana-
gerspolitiek levert de grote re-
venuën op.
Lichtspots
Vanaf het balkon van het fameu
ze Palladium Theatre wierpen
twee grote lichtspots hun bun
dels op een plaveisel van Argyll
Street voor de aanvang van de
première. Later op de avond
priemden twee soortgelijke
spots in de lucht vanaf het trot
toir voor het Waldorf Hotel,
waar een daverend feest het
sluitstuk vormde van de ope
ningsavond van Bette's eerste
grote Europese tournee. Russo
lachte breeduit, kneep zijn
ogen toe en knikte instem
mend. Ja, zijn ideetje was inge
slagen. Voor het theater had el
ke voorbijganger zich één mo
ment de koning te rijk kunnen
voelen en na afloop van de
avond vormden de haast on
eindige lichtstralen een sym
bolische verzekering van het
feit dat alles nog niet voorbij
was.
Een betere formulering zou zijn:
Voor Bette zou het pas begin
nen. Goed, ze zal zich het gala
feest in aanwezigheid van film
acteur Jack Nicholson, zanger
Art Garfunkel, actrice Lee Re-
mick, Led Zeppelins frontman
Robert Plant, platenbaas Ah
met Ertegun, nog 500 gasten, de
lovende speeches en de ver
kwistende champagnefontei
nen wel heugen. Maar eigenlijk
is dat de glitter en de glamour
en dus de buitenkant van het
showbizz-vak.
LONDEN - Wat voor show krij
gen de ongeveer 8000 Neder
landersdie zo gelukkig waren
een kaartje te veroveren voor
èèn van Bette Midlers concer
ten, medio oktober, voorge
schoteld? Het antwoord op die
vraag danken wij aan eerde
re optredens in Engeland. Het
betreft een aangepaste versie
van de fameuze Cleveland
Show, die in Nederland in
sloeg als een bom en binnen
enkele maanden herhaald
werd op de tv.
Het resultaat is twee uur amu
sement op topniveau, van een
entertainer even excentriek
als bijzonder. Bette Midler,
die een jaar of tien geleden in
New York de eerste vaardig
heden van het theatervak
aanleerde in bijrollen in mu
sicals als Fiddler on the roof
en Salvation, moet anno 1978
gerekend worden tot de groot
ste creatieve talenten uit de
showbusiness. Haar capaci
teiten moeten even hoog aan
geslagen worden als die van
bijvoorbeeld Liza Minelli of
Barbra Streisand.
Geen stroop
Er zijn echter in het oog lopende
verschillen. Bette Midler
smeert het publiek en zichzelf
geen stroop om de mond
Prikkelende, soms zwarte
humor, vaak vervat in flit
sende nabootsingen van be
roemdheden, afgewisseld met
smartlapperige ballads, tot
op het scherp van de snede
uitgevoerde covers van de zes
tig er-jareng roep The Shan-
gri-Las en jazzevergreens uit
de jaren veertig en vijftig
vormen het merkwaardige
theatermenu dat „The devine
Miss M." haar publiek voor
schotelt.
Een voortreffelijke negen
mansband levert daarbij een
stevige ondergrond en het
spetterende dameskoortje The
Harletts extra pikanterie. Bij
dat alles vormt de inbreng
van Bette Midler zelf het zout
in de pap. Hoogtepunten in
het zeer afwisselende pro
gramma vormen de ballad
..Stay with me baby" (uit de
film The Rose) en aansluitend
„Leader of the Pack", de
nieuwe lading moppen over
het echtpaar Ernie en Soof.
Mr. Rockefeller, Dylans I
shall be released" en de gro
teske Revue Tropical.
Het lijkt me voor hen die deshow
gaan zien vervelend nu al te
weten in welke verschijning
Bette als ene Dolores Delago
haar tropische boodschap
verspreidt, maar enige tien
tallen Engelsen moesten we
gens lachkrampen voortijdig
gebruik maken van de toilet
voorzieningen in het Palla
dium Theatre, waar zij op
trad. Wel kan worden verteld
dal Midlers teksten verraden
dat zij zich de Engelse ge
woonten en roddels goed heeft
weten eigen te maken
Veel gejuich kreeg haar imitatie
van prinses Anne, die zij de
vraag naar haar leeftijd
stampend als een paard (de
prinses is een geoefend ama
zone) laat beantwoorden
De belangrijkste aanpassingen
in vergelijking met de Cleve
land Show hebben betrekking
op de geringere afmetingen
van podia in Europese thea
ters. De band staat tijdens de
cider Bette opge
steld, waardoor dure decor
stukken er niet aan te pas ko
men. Midler is echter inventief
genoeg de juiste oplossingen
voor dit manco te bedenken
zodat de tekortkomingen
ruim worden gecompen
seerd
Een waarheid als een koe. En
Bette weet dat beter dan wie
dan ook. „Ik moet werken, zwe
ten en half dood gaan op het
podium. Het is niet anders. Het
zou verdomme fout zijn en ver
keerd gaan als het een keer niet
zo zou gaan. Daar zijn twee re
denen voor. Ten eerste, wie ben
ik nou helemaal? Alles wat ik
doe, ik zeg het altijd weer, is
„Trash with Flash" („Niets met
kitsch", zou je kunnen zeggen).
De basis van mijn succes is
niets anders dan hard werken
en geestdrift. Oh man, ik ben zo
enthousiast, huh?"
De blik van de diva zegt genoeg.
Zelfs bij een gewoon gesprek
verwisselen spel en zelfironie
even voortdurend stuivertje als
op het podium.
Handenarbeid
„Oh ja. Ten tweede dus, wat ik
maar het ambachtelijke zal
noemen. Dit is een vorm van
artistieke handenarbeid. Elke
avond ben ik het weer die de
zaak aan elkaar moet lullen. De
rest is van mij afhankelijk,
huh"?
,,De jongens van de band weten
waar ze aan toe zijn, de meiden
- The Harletts - óók. Ook al zijn
alle musici en zangeressen
nieuw. Ik moet zelf de boel
weer aan elkaar breien. Dat is
dodelijk vermoeiend, ja. Je
gaat er soms aan onderdoor.
Maar je wilt zoiets en dan trek je
de consequenties, hmm? Van
daar dat ik de show voortdu
rend probeer te verbeteren.
Met iemand als Jack Nicholson
kan ik daar uitstekend over
praten. Hij schaaft ook altijd
aan zichzelf'.
Ongemerkt citeren we Bette uit
een gesprek dat we na de Euro
pese première met haar hadden
en waaraan een curieuze pers
conferentie in het sjieke casino
van het Ritz aan voorafging.
Tot verbazing van menige ver
slaggever stond op de invitatie
uitdrukkelijk vermeld dat een
„lounge-suit" verplicht was.
Nu is Bette zelf iemand die lak
heeft aan conventies en dus
leek het aardig de proef op de
som te nemen. Er werd geen
kostuum, maar een vlotte com
binatie aangetrokken. En ja
wel, de „keurige, nette, scho
ne" spijkerbroek vormde een
onoverkomelijk probleem.
Goddelijk
Drie kwartier later stond ik toch
voor Bette, nadat ik de broek
verruild had en een das had
omgeknoopt. The devine Miss
M. - het adjectief goddelijk
wijst op de manier waarop de
Amerikaanse pers haar inschat
- zat er natuurlijk zelf bij in
daagse plunje. Een versleten
spijkerbroek spande om haar
onderdanen. „Maar daar wist ik
niets van", werd door Russo
herhaald. Het voorval bleek
echter diepere oorzaken te
hebben.
Bette later: „Je hebt natuurlijk
groot gelijk dat je er naar
vraagt, maar ik kan dat soort
dingen nu eenmaal niet gaan
regelen, weet je. Jaja, het is
vervelend. Zulke voorschriften
passen niet bij me. Ik sta op het
podium zelf regelmatig in een
niemendalletje en... jaja...
woorden als „shit" en „fuck
off' liggen voor in m'n mond.
Maar of je nu kunt stellen dat
men bezig is me in te pakken,
omdat ik m'n gasten laat ver
plichten zo en zo te verschij
nen, weet ik niet. Wellicht is het
een gevaarlijk teken, ja".
We zoeken beiden een verklaring
in het bijna onoverkomelijke
van het verschijnsel. „De tijd is
eeuwig en altijd het grootste
probleem, vooral als de vraag
naar optredens en engagemen
ten zo groot is als momenteel.
Je bent geneigd je dan alleen
nog maar op je werk te concen
treren", peinst Midler. „Er
wordt immers veel van me
geëist. Nou, daar heb je 't
schat. Zo'n feest ook! Fijn,
maar de volgende dag moet ik
wel weer het podium op. Nu ga
je me vragen of ik daar wel te
gen bestand ben. Juist"
Onderschat
Zo'n vraag is uiteraard reto
risch. Midler: „Wasvrouw
Kledder! Goed, haha. Dan maar
liever wel, maar ik heb deze
tournee onderschat. Me niet
voorbereid, maar wel gerepe
teerd natuurlijk. Maar geen
rust genomen van tevoren. Di
rect na de opnamen van The
Rose, mijn eerste film, ging het
hier naar toe. Huplakee. Ja jon
gen, maar ik word ook wat ou
der (Bette is 35 - red.), dus ik
weet niet of ik er allemaal wel
tegen bestand ben. Ik leef nu
ook van dag tot dag. Ik heb het
idee dat als ik nu vooruit zou
weten wat me te doen stond, ik
het wel eens niet aan zou kun-
Avond aan avond bewijst Bette
Midler in het Palladium echter
dat ze op deze wijze toch erg ver
komt. Elke show weer bruist zij
van vitaliteit, staat haar rappe
mond geen moment stil en
swingt ze tot ze er bijkans bij
neervalt. De uitputting valt na
afloop dan ook niet van haar
gezicht, maar van haar lichaam
af te lezen. Een uitputtingsslag
zo'n vak, denk je dan hardop.
„Daarom probeer ik van drank
en andere troep af te blijven. Ik
haat katers, die barstende kop
pijn. Momenteel probeer ik zo
veel mogelijk te rusten. We
zullen zien hoever ik daarmee
kom".
Dat thema komt uiteraard weer
ter sprake als we de film The
Rose aanstippen. Midler, en
thousiast: „We hebben een
week of zes gedaan over een
verhaal dat is gebaseerd op de
laatste acht dagen van het leven
van een rockzangeres. Het
speelt zich af in 1968, maar het
is geen gefilmde biografie van
Janis „Pearl" Joplin. Er zit ont
vettend veel agressie in de film,
veel fysiek geweld, veel,., eh..
liefdesscènes ook. Ik vond het
een prettige ervaring om te
spelen, niet alleen omdat ik me
goed kan inleven in mensen als
Rose"
Niet gladjes
..Ik bedoel, ik weet ongeveer
waaraan lui als Jim Morrison
van The Doors en Janis aan ka
pot zijn gegaan. Maar The Rose
is bovendien geen echte Hol-
lywood-produktie. Niet
„slick iets gladjes. Aaron en
ik hebben er lang over gedacht
om het te doen. Het duurde
lang voordat het scenario okay
was, maar ik ben er zeer mee in
mijn schik. Erzit goede muziek
in ook. We moeten nog assiste
ren bij het mixen en dubben en
zo, maar Mark Rydell (de regis
seur - red.) denkt dat de film in
maart wel overal te zien zal
zijn"
2en vergelijking tussen The Rose
en Bette zelf ligt voor de hand.
Ze zegt er. na enig nadenken,
van zichzelf niet eenzelfde ein
de voor te schrijven. Bette: „Ik
heb bijvoorbeeld het leventje
van Janis goed bekeken. Er wa
ren allerlei tekenen al dat het
tegen het eind fout zat. Hetzelf
de met Morrison. Ik ben beslist
niet iemand die zichzelf zo op
brandt. Dat hoop ik niet, ten-
Dat neemt allemaal niet weg dat
de plotselinge en massale po
pulariteit een belasting van je
welste vormt. De fysieke ge
volgen zijn buiten de concert
zaal merkbaar geworden. Maar
hoe zit het met de inhoudelijke
kant van de zaak? Enige tijd na
het Europese tv-succes van
haar Cleveland Show nam Bet
te Midler een show op voor het
Amerikaanse NBC-tv-net. In
Nederland viel het resultaat
daarvan hard tegen.
Water in de wijn
Wat vindt Bette Midler van de
veel gehoorde beschuldiging
dat ze nu al water in de wijn
doet omdat het kuisen van haar
taal en gedrag meer zou opleve
ren in Amerika? The devine
Miss M. zou het publiek, on
danks het minder scherpe re
pertoire toch wel aanspfken.
Bette reageert gebelgd. „Nou
ja, ik zou... ik heb bij één van
mijn concerten van de week
gezegd dat ik niet zo denderend
ben. Ik zing en dans maar wat.
Maar mijn kracht is dat ik ge
woon zeg wat ik ergens van
vind. Een boerenlul is bij mij
een boerenlul. Dat blijft
Bette: „Hoe zit dat met die NBC-
show? Wel. degene die je te vre
ten geeft, diens taal spreek je
wel niet. maar doof voor zijn
argumenten ben je ook niet. De
NBC wilde de show, maar heeft
nu eenmaal strenge reglemen
ten. Zoiets als de Clevelanc
Show zou veel te rauw zijn
Amerikanen zijn voorzichtig
met de media en ongelootlijk
puriteins. Europeanen stellen
zich veel minder aan, maar wat
we toen in die NBC.-show de
den was het maximaal haalbare
voor de VS. En daar ging het
mij om. Eens kijken hoe de za
ken uitpakken als je niet alle
artistieke vrijheid hebt. Zou
het mogelijk zijn zelfs dan nog
artistiek te groeien? Ik vond
het in elk geval motiverend te
ervaren hoe het is in de marge
te moeten werken"
.Overigens, lang niet alles was
slecht in die show. Ik ben nu
nog trots op de scènes met de
clown Emmett Kelley en met
Dustin Hofmann. Wist je dat
die scènes met-Dustin pas op
het laatste moment in orde zijn
gekomen? Ik had hem op een
feestje ontmoet. Ik kwam er
toen pas achter hoe goed hij
piano speelde. Alles! Chopin,
Liszt, Rimsky Korsakov. Maar
hij speelde ook iets anders, een
eigen wijsje, dat hij jaren gele
den had gemaakt. Heel melo
disch. Ik zei toen dat daai eens
een tekst op moest worden ge
maakt. Toen deed hij de belofte
bij mij in de show te komen als
me dat zou lukken"
Gemotiveerd
Bette: „Ik was dus heel gemoti
veerd om er wat van te maken.
Maar ik vond meer mensen om
te helpen bij het schrijven van
de tekst. Na een week of drie
had ik een stuk of drie ver
schillende bedenksels. Ik heb
ze allemaal voorgezongen aan
Dustin. Verrassing, want, wat
denk je? Laat hij nou mijn tekst
kiezen! Ongelooflijk vond ik
dat. Uiteindelijk beheerste hij
alles pas vijf minuten voor de
opnames van de tv-show. Dat
spelen met die spanning was
ongelooflijk enerverend"
..Zelf heb ik dat ook wel op het
podium, al gaat het praten
meestal heel soepel. Maar het
spelen met het materiaal en het
gevaar is mooi Dat móét ook"
Ondanks dat Bette onder druk
staat, gedwongen wordt om het
(commerciële) ijzer te smeden
wanneer het heet is, was ell
Londense show een andere c
varing. Hoe dat in godsnaam
mogelijk is, weet ik niet. Mis
schien zijn er dit soort on
verklaarbare zaken wel die aa
sprookjes sfeer verlenen.
