'Havik' Pieter Botha
premier
Vorster op
SALT-overleg in beslissend stadium
Bijzonder aanbod
van Pander.
'Dood van paus
geweldige slag'
Israël en Egypte binnen
twee weken rond
1995.
Incident
om Nicaragua
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1978
JVillebrands:
DEN HAAG (GPD) - "Ik kon
het niet geloven. Het is zo on
gelooflijk dat ik zelf direct het
Vaticaan heb opgebeld". Dat
is de verbaasde reactie van de
Nederlandse kardinaal Wille-
brands op het plotseling
overlijden van paus Johannes
Paulus I. "Een geweldige
slag", noemde Willebrandsde
dood van de paus.
Volgens Willebrands zal het
verdriet over dit overlijden
even groot zijn als de vreugde
bij de keuze. De kardinaal
prees de paus om zijn gods
vertrouwen, zijn innerlijke
vrede en zijn vreugde, "die zo
warm en christelijk aan
deed"
Willebrands kon nog weinig
zeggen over de voorbereidin
gen van een nieuw conclaaf,
maar wel dat de technische
organisatie daarvan nog ge
reed ligt. Over de duur van het
nieuwe conclaaf wilde hij
geen verwachtingen uitspre
ken.
Verwachtingen
"Paus Johannes Paulus heeft in
de korte tijd dat hij zijn ambt
heeft vervuld al hoge ver
wachtingen gewekt. Dat stelt
dan ook hoge eisen aan zijn
opvolger", aldus dr. H.A.M.
Fiolet, secretaris van de Raad
van Kerken in Nederland.
"Paus Paulus Johannes heeft
de deur open gezet naar een
nieuwe visie op het leider
schap van de katholieke kerk
Hij gaf er duidelijk blijk van
in collegialiteit met het we
reldepiscopaat de katholieke
kerk te willen besturen. Ook
op het gebied van de oecu
mene had hij open ideeën.
Met deze paus heeft de ka
tholieke kerk een wissel ge
passeerd en ik hoop dat in die
richting een opvolger wordt
gekozen."
Geslagen
Kardinaal Alfrink gaf vanoch
tend nog geen commentaar
op het overlijden van paus
Johannes Paulus. Volgens
zijn secretaresse was de kar
dinaal door het totaal onver
wachte nieuws "diep gesla
gen en onder de indruk"
Mevrouw dr. M.A.M. Klompé,
die met 36 katholieken uit de
hele wereld voorafgaand aan
het vorige conclaaf een pro
fielschets voor een nieuwe
paus heeft gemaakt, ziet geen
reden Opnieuw tot zo n actie
over te gaan. "Praktisch alle
kardinalen, zo is ons geble
ken, hebben toen van ons
werk kennis genomen en er
positief op gereageerd.
Kenmerken
Mevrouw Klompé meent, dat
de overleden paus Johannes
Paulus inderdaad belangrijke
kenmerken bezat die in het
profiel waren geschetst: uit
nodigend, bemoedigend,
sterke pastorale (herderlijke)
eigenschappen. "Uit de toe
spraak die hij op de eerste
zondag na zijn verkiezing tot
de kardinalen heeft gehouden
kon ik dat goed afleiden. Het
trof mij vooral, dat hij bijzon
der hartelijk overkwam en
dat die hartelijkheid van bin
nenuit kwam. Dat hadden wij
precies bedoeld."
Mevrouw Klompé vindt het
overlijden van de paus dan
ook "een geweldige slag" en
vraagt zich af of de kardinalen
nu misschien moeten uitwij
ken naar een soort tweede
keus. Erg bang is ze daarvoor
overigens niet. "Sinds het be
gin van deze eeuw wisselen
de pausen elkaar af wat ka
rakter en eigenschappen be
treft. Om en om zie je herder
lijke figuren en diplomaten
aantreden. Met deze paus
hadden we een herderlijke fi
guur. De omstandigheden
waarin zo'n paus nodig is zijn
niet gewijzigd zodat er goede
hoop bestaat op een soortge
lijke opvolger. De kardinalen
zullen denk ik zeggen: wij be
grijpen deze dood niet, maar
misschien is een ander nu wel
de beste.'
n het Vaticaan is een officiële
rouwperiode afgekondigd
voor negen dagen. Kardina
len zullen elke dag speciale
requiem-missen opdragen.
Kardinaal-staatssecretaris Vil-
lot heeft de dood van de paus
bekendgemaakt. Hij is de
laatste geweest die de paus
bezocht heeft. "Hij leek in uit
stekende conditie"
Zijn laatste toespraak hield de
paus gisteren voor een groep
bisschoppen uit de Filippij
nen. Hij sprak over de belofte
van Christus over een leven
na de dood.
NEW YORK (DPA/UPD- Er zullen
nog zware onderhandelingen
moeten volgen voor de VS en de
Sowjet-Unie een tweede SALT-
akkoord kunnen sluiten, zo heb
ben de Amerikaanse en Russi
sche ministers van buitenlandse
zaken, Vance en Gromyko, giste
ren verklaard na afloop van twee
dagen intensief overleg.
Door deze verklaring werd de hoop
dat er nog dit jaar een nieuw ak
koord tot stand zal kunnen ko
men minder. Na het overleg van
woensdag verklaarde Vance nog
het mogelijk te achten dat er nog
dit jaar een akkoord kwam, maar
gisteren wilde hij geen enkele
voorspelling meer doen. Gromy
ko zei dat de vragen die nog
openstaan zo met elkaar zijn ver
weven dat het overleg niet kan
worden afgesloten, maar dat het
wel zal doorgaan.
Vandaag lichtten de beide minis
ters in het Witte Huis president
Carter in over het verloop van
hun gesprekken.
Het eerste akkoord, dat ook ten
doel had de wedloop tussen beide
landen op het gebied van de be
wapening met kernwapens voor
de grote afstand af te remmen,
liep vorig najaar af. Tot dusverre
was men dit jaar van Amerikaan
se diplomatieke kant optimis-
NEW YORK (AFP/UPI/Reuter) -
Het plaatsvervangend hoofd van
de afvaardiging van Nicaraqua
bij de Verenigde Naties, Enrique
Paquaga Fernandez, heeft giste
ren gebroken met zijn land. Hij
verklaarde in geweten niet meer
een regime en een president te
kunnen vertegenwoordigen, "die
zich schuldig hebben gemaakt
aan groepsmoord door steden en
dorpen met onschuldige burgers
te bombarderen".
In de algemene vergadering is het
gisteren tot een incident geko
men tijdens een toespraak van de
minister van buitenlandse zaken
van Nicaraqua, Julio Quintana.
Toen deze minister de massale
kritiek inzake schending van de
mensenrechten in zijn land van
de hand wees, onderbrak een
groep demonstranten hem met
de leuze "weg met Somoza".
Quintana betoogde dat de regering
in Manaqua bij de bestrijding van
"terroristische ondermijnende
acties" gedwongen was tijdelijk
de in de grondwet verankerde
rechten op te schorten.
Het rumoer brak los toen hij verze
kerde dat president Anastasio
Somoza tot het eind van zijn
ambtstermijn in 1981 zal aanblij
ven. Veiligheidsbeambten van de
VN voerden de betogers weg.
In het vervolg van zijn rede riep
Quintana op tot een internatio
nale actie ter verhindering en ter
onderdrukking van het terroris
tisch gestemd ten aanzien van de
mogelijkheid nog dit jaar tot een
tweede akkoord te komen.
Wat beide partijen willen is een
nieuwe overeenkomst, die het uit
1972 daterende en inmiddels
geëindigde akkoord vervangt.
Onder het eerste SALT-akkoord
verplichtten de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie zich elk over
in totaal niet meer dan 2.400 stra
tegische raketten en bommen
werpers te beschikken.
Volgens Amerikaanse functiona
rissen zijn de partijen het tot dus-
Ezer Weizman
weken een nieuw politieapparaat
oprichten voor de westelijke Jor-
daanoever. Het is de bedoeling
dat dit politieapparaat geleidelijk
overgedragen zal worden aan de
plaatselijke politie, zodra het
zelfbestuur op de westoever in
werking zal treden.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken heeft verklaard dat
de Sandinistische guerrilleros in
Nicaraqua niet mogen deelne
men aan de onderhandelingen
tussen het regime-Somoza en de
oppositie. "Als we over de Sandi
nisten spreken, praten we over
een politiek van gewapend verzet
om de Nicaraquaanse regering
omver te werpen. Daar zijn wij
niet voor. Wij zoeken een vreed
zame oplossing in Nicaraqua"
aldus woordvoerder Ken Brown
De conservatieve Partij van Nica
raqua, de enige legale oppositie
groepering in deze midden-Ame
rikaanse staat, heeft de regering-
Somoza ervan beschuldigd po
gingen te doen de oppositie te
verdelen.
Een leider van de Sandinisten
Thomas Borges, heeft in Havan
na gezegd dat de guerrilleros de
strijd zullen voortzetten totdat
Somoza is gevallen. Hij verklaar
de dat de Sandinisten conserva
tieve deelname aan een toekom
stige regering zouden accepte-
Borges zei ook dat de guerrilleros
praktisch en morele steun heb
ben verkregen van een aantal
landen, maar geen enkeie rege
ring heeft hen aan wapens gehol
pen, ook niet Cuba. Thomas Bor
ges verwierp een dialoog met
Somoza, als voorgesteld door de
Verenigde Staten.
verre in het overleg over een
nieuw akkoord al eens geworden
over een 50 pagina's tellend ont-
werp-verdrag over een nieuw,
doch lager maximum van tussen
de 2.100 en 2.250 van deze strate
gische kernwapenvoertuigen.
Hiervan zouden maximaal 1.320
raketten geschikt mogen zijn
voor het vervoer van meervoudi
ge kernkoppen, die los van elkaar
verschillende doelgebieden
kunnen bestrijken.
Voorts voorziet het ontwerp in een
afzonderlijk protocol met een
De keuze werd blijkbaar doorgezet
tegen de wil van een groot gedeel
te van de blanke bevolking. Nog
enkele dagen geleden werd in een
onafhankelijke enquÜte vastge
steld dat acht van de tien blanke
Zuidafrikanen zijn naamgenoot
Pik Botha, de gematigde, zelfs
progressief genoemde minister
van buitenlandse zaken, als pre
mier zouden kiezen. Zelfs toen de
beslissing al vaststond, stonden
er nog mensen voor het parle
mentsgebouw in Kaapstad die
schreeuwden: „Wij willen Pik
wij willen Pik" Maar om partij
politieke redenen, die vermoe
delijk nooit bekendgemaakt zul
len worden, werd de minister van
defensie gekozen.
De twee tegen
standers in de verkiezingen, dr
Connie Mulder en Pik Botha, ga
ven onmiddellijk daarna de
nieuwe premier de verzekering
dat hij op hun volledige steun en
medewerking zou kunnen reke-
Eerst schieten
Pieter Wilhelm Botha, die be
schouwd wordt als een man van
wie men zegt: „Hij schiet eersten
denkt later", werd op 12 januari
1916 in Oranjevrijstaat geboren
Hij ging naar school in Bethle
hem en studeerde later rechten
aan het university college, ook in
Oranjevrijstaat. Reeds op 20-jari-
ge leeftijd werd hij organisator
van de Nationale Partij in de
Kaapprovincie. Van 1946 tot 1948
organiseerde hij propaganda
campagnes voor de vci Kiezingen
van de Nationale Partij in geheel
Zuid-Afrika. Hij werd in 1948 in
het parlement gekozen. Onder dr.
Verwoerd, Vorster's voorganger,
werd Botha plaatsvervangend
minister van binnenlandse za
ken. In 1961 werd hij minister
voor kleurlingenzaken en ge
meenschapsontwikkeling. In
1964 kreeg hij ook het ministerie
voor openbare werken er bij.
In 1966 werd Botha benoemd tot
minister van defensie. Hij werd
vrijwel tegelijkertijd gekozen als
leider van de Nationale Partij in
de Kaapprovincie, die sindsdien
de op een na sterkste groep bin
nen de partij is. Botha is ge
trouwd met Elize Rossouw en
vader van vijf kinderen. In 1976
werd hij benoemd tot eredoctor
in de militaire wetenschap aan de
universiteit van Stellen-
bosch.
Botha heeft nauwelijks politieke
ervaring op buitenlands gebied.
Hij wordt gezien als de man die
verantwoordelijk was voor het
Angola-avontuur van het Zuici-
afrikaanse leger. De woorden die
hij gisteren onmiddellijk na zijn
benoeming op de trappen van het
parlementsgebouw sprak, waren
gematigd. Herhaaldelijk legde de
nieuwe premier de nadruk op
duur van driejaar betreffende de
ontwikkeling van nieuwe wa
pensystemen en worden er richt
lijnen in gegeven voor de wijze
waarop verdere ontwapenings
overeenkomsten zouden kunnen
worden bereikt.
Op zijn persconferentie van giste
ren zei president Carter, dat de
Sowjet-Unie ten volle mede
werkt en bereidwilligheid aan de
dag legt om te geraken tot het
sluiten van een nieuw akkoord
over de beperking van strategi
sche bewapening, hetgeen vóór
het eind van het jaar zou kunnen
geschieden.
Volgens de Amerikaanse president
zijn in de loop van de afgelopen
18 maanden de hinderpalen ge
leidelijk opgeheven en blijven
nog slechts enkele verschillen
bestaan.
vrede cn op vriendschappelijke
verhoudingen met de buurstaten
in Afrika. Maar toch wordt hij in
politieke kringen in Zuid-Afrika
als de „havik" gezien, die nog
meer autoritair gezag zal invoe-
IJzeren vuist
Sommigen menen dat met Botha
„het uur van de generaals" is be
gonnen en dat Zuid-Afrika thans
op weg is om een militaire dicta
tuur te worden naar het voor
beeld van Franco-Spanje. Botha
is de politicus die noch tegenover
Swapo (de Namibische bevrij
dingsbeweging), noch tegenover
de zwarte organisaties in eigen
land zwakheid zal tonen. Zijn po
litiek is zeker de politiek van de
ijzeren vuist, van recht en or
de.
Ook staat niet vast welke weg hij zal
inslaan met betrekking tot de
meest belangrijke problemen
van het ogenblik: Namibië en
Rhodcsië. Reeds eerder heeft hij
als minister van defensie duide
lijk te kennen jgegeven dat Zuid-
Afrika nooit zal dulden dat een
marxistisch regime - waarmee hij
de Swapo bedoelde - in Namibië
de macht gaat overnemen. Dit
standpunt zal hij zeker ook nu
nog huldigen. Tijdens de discus
sies in het Zuidafrikaanse kabi
net was hij de eerste, die de
Westelijke voorstellen voor Na
mibië volledig heeft verworpen
Terwijl Vorster nog zei dat de
deur met het Westen niet hele
maal werd dichtgegooid, kan
men aannemen dat Pieter Wil
helm Botha daar anders over
denkt.
Italiaanse
communist
doodgeschoten
ROME (Reuter) - Gisteravond zijn
voor een kantoor van de Italiaan
se Communistische Partij in
Rome een communist doodge
schoten en een andere gewond.
Beide mannen zaten op een bank
voor het kandoor de partijkrant
L'Unita' te lezen, toen twee jon
gemannen op een motor kwamen
aanrijden en begonnen te schie
ten, zo vertelde ooggetuigen.
De dode is de 24-jarige Ivo Zini. Hij
overleed in een ziekenhuis aan
borstwonden. Zijn vriend, de 28-
jarige Vicenzo di Blasio, werd aan
een dij gewond.
De nieuwe -premier van Zuid-Afr,
dochter in ontvangst
a, neemt na zijn verkiezing de felicitaties van zijn
JOHANNESBURG (GPD) - De 172 „kiesmannen" van de
Nationale Partij kozen gisteren in Kaapstad de bijna 65
jaar oude minister van defensie, Pieter Wilhelm Botha,
tot hun nieuwe leider. Hij wordt daarmee ook automa
tisch opvolger van de afgetreden minister-president
John Balthazar Vorster.
JERUZALEM (GPD) - De reizend ambassadeur van Ame
rika in het Midden-Oosten, Atherton, is gisteren vanuit de
Jordaanse hoofdstad Amman naar Jeruzalem gereisd
voor besprekingen over de voortzetting van het vredes
overleg tussen Israël en Egypte. De Israëlische minister
van defensie Weizman zal over twee weken naar het Egyp
tische Ismaila vertrekken voor overleg over de Israëlische
terugtrekking uit de Sinal.
Naar alle waarschijnlijkheid zal
vandaag al een Israëlische mili
taire delegatie naar Egypte ver
trekken om de eerste voorberei
dingen te treffen, waaronder het
herstellen van de rechtstreekse
verbinding tussen Israel en
Egypte
Nadat gisteren het Israëlische par
lement de evacuatie van de ne
derzettingen uit de Sinai goed
keurde, moet er nog overeen
stemming worden bereikt over
enkele militaire details, zoals de
overdracht van de Israëlische
militaire vliegvelden aan Egypte
voor civiel gebruik en de plaats
bepaling van de waarschuwings
stations in de Sinai. Ook zullen de
overgangsfasen voor de terug
trekking van de Israëlische troe
pen tot in details moet worden
uitgewerkt.
Israël heeft zich verplicht binnen
zes tot negen maanden na de on
dertekening van het vredesver
drag haar strijdkrachten terug te
trekken tot de lijn Ras Moham-
med-El Arish. Twee jaar daarna
volgt een algehele terugtrekking
uit de Sinai naar de internatio
naal erkende grens.
De Israëlische politie zal over twee
ADVERTENTIE
Amerikaanse driezitsbank,
y 0 i|g&y<3| Duurzaam kwaliteitsmeubel r
effelijk zitcomfort. De bekleding
armbruine katoenen stof met
et Scotchguard finish). De bank
heeft losse keerbare zit-en rugkussens en is met strakke
volants afgewerkt. Levering uit voorraad. Komt u snel
even kijken, want het aantal is beperkt!
i bouclé of een
iriëntaals dessin (beide
Kom kijken bij Pander
Leiden:Hrreslnml l-Ki/IIcnmiiiirkl >l->>
Den Haag - Amsterdam - Rotterdam - Eindhoven - Leiden - Groningen - Enschede
