Mokum is helaas Mokum niet meer Strenge maar dramatische wintermode van Govers Oorsuizen kan in vele gevallen worden bestreden en verholpen WETHOUDER JAN SCHAEFER: AMSTERDAM - ,,'n Wethouder nieuwe stijl, hé?", mees muilt een keurige ambtenaar van het Amsterdamse Stad huis als hij Jan Schaefer in volle draf voorbij ziet komen: het nette pak schuwt hij nog steeds. Daar heeft eerst Den Haag aan moeten wennen, maar zelfs Amsterdamse amb tenaren kijken nog wat gegeneerd tegen die basketbal schoenen, de verschoten spijkerbroek en het slordig dichtgeknoopte overhemd aan. „Maar we zijn toch blij dat-ie er is", zegt een ander, en zijn uitspraak is tekenend voor de wat eufore sfeer waarin de Amsterdammers verkeren sinds ze een nieuw ge meentebestuur hebben. „Jan Schaefer komt!", stond er in de verkiezingstijd op bruggen en gebouwen te lezen en dat wil kennelijk zoveel zeggen als: nu is alle leed geleden, nu kan er niets meer fout gaan, want de Messiass van de stadsvernieuwing is uit den hoge afgedaald en woont on der ons. Iets unieks, als de Am sterdammers zo over een be stuurder denken - maar wel een wat lastig karwei om waar te ma ken. Want al heet je nou honderd keer Jan Schaefer, de erfenis van stoe ten voorgangers blijft. „Ach, dat valt mee", zegt Schaefer. „Alle maal lopende zaken; dat is nou het voordeel van afspraken voor af: het akkoord is in de verschil lende diensten bekend, de men sen weten in welke richting de zaken gaan. Dat maakt het over nemen gemakkelijker, doorzich tiger. Goed, er liggen natuurlijk wel dingen die ik zelf anders had gedaan; daarbij moet je dan maar bekijken of er nog iets bij te stu ren valt" Stadsvernieuwing is eigenlijk dé grote opgave waarvoor Schaefer zich gesteld ziet. Een zeer been in Amsterdam, want er moet zoveel en op zoveel plekken tegelijk vernieuwd worden. „Je moet het integraal aanpakken; het mag niet ontaarden in wachten op el kaar, je kunt ook niet het èèn om het ander uitstellen. Je moet een duidelijke visie hebben, je mag de dingen niet over je heen laten komen. Soms ontbreken man- en plankracht - jammer, maar daar is niet altijd wat aan te doen. De meest naar buiten toe zichtbare problemen zijn in Amsterdam de (Van onze moderedactie) AMSTERDAM - Modeontwer per Frank Govers, bezoldigd adviseur van de Nederlandse textielindustrie, voorspelt op modegebied een strenge win ter. De kleren zullen minder royaal zijn dan het afgelopen jaar. Tussen de jugendstil-ornamen- ten van het door hem afge huurde Tuschinski-theater is ondanks de aangekondigde soberheid een dramatische show geworden, met kleur combinaties als paars en donkerblauw of felrood, zwart met kobaltblauw, die typerend zijn voor deze ta lentvolle ontwerper. Govers voert consequent een lijn door met zeer brede schou ders. De breedte wordt door verticale stolpplooien vanuit de schoudernaad of een schouderpas geaccentueerd. De meeste kleren hebben geen kraag en soms alleen een militaire col. De mantels zijn vaak driekwart of zeven-achtste lang en val len als een tube rond het li chaam. Dat effect wordt nog sterker wanneer Govers doorgestikt fluweel gebruikt of wollen dekenstof voert met doorgestikt satijn. De koker achtige mantels, maar ook de korte schwaggers worden ge dragen op leren of fluwelen broeken met ruimte rond de heupen en smalle pijpen, die heel kort zijn afgezoomd. Sa tijnen of suéde pumps met naaldhakken en bandjes over de enkels begeleiden zowel broeken als rokken. De roklengte is bij Govers tot net over de knie, waardoor de nylons met naad en de ge kleurde panty's goed zicht baar blijven. Jurken hebben een klassieke prinsessenlijn met wijdklokkende rok en een rits knoopjes op de rug. De meeste hebben schouder kapjes zoals ouderwetse schoolschorten. Er wordt veel bont gebruikt in de vorm van manchetten en col of een to tale vos, die naar believen blauw of matgroen is geverfd. De brede schouderlijn komt bouwproduktie, de kosten en het leren bouwen in steden. Zoiets vraagt namelijk heel eigen oplos singen". Knelpunt „Technisch bedenkt men soms hele leuke dingen, maar daarbij wordt dan wel over het hoofd ge zien dat er ook nog mensen in die woningen zitten. Het knelpunt hier is: wat bouw je - grote of kleine woningen en in welke ver houding tot elkaar. De organisa tie op zichzelf is een groot probleem. Wat gaan we bijvoor beeld met projectgroepen doen9 Er moet duidelijkheid zijn in het bestuur. In het verleden was er een duidelijke taakverdeling. Nu lopen de zaken wat meer in elkaar over, en hoe coördineer je dat nou? De financiering van de stadsvernieuwing is een punt apart. Ik geloof dat daarbij de belangrijkste vraag is: Wat heb ben wij als gemeenschap over voor stadsvernieuwing, of, om het wat ruimer te zien, voor het functioneren van onze steden9 Een stad is geen overleefde .,Heel iets anders is. is stadsver nieuwing nou wel zo duur9 Ik heb pas geleden deze vraag eens voorgelegd aan een der universi teiten. Ik wil namelijk best eens weten wat het in de eerste plaats, kost als je niets aan stadsver nieuwing doet en in de tweede plaats welk sociaal effect je krijgt als je wel of niet aan stadsver nieuwing doet. Daar moeten eco nomen zich maar eens over bui gen. Ik persoonlijk vind, dat stadsvernieuwing juist in deze tijd een der aangewezen activitei ten is. In een tijd van economi sche groei gaat het allemaal ge makkelijk - helaas is toen de keu ze niet gemaakt. Nu staan de za ken er anders, bepaald minder rooskleurig voor. Economie is volgens mij een sociale weten schap; door sturen kan er meer werkgelegenheid komen'. „We moeten ook kijken naar alter natieve financiering. Ik zoek dat in de richting van de welzijnsvas- te pensioenen en niet in de wel- vaartsvaste waar de pensioen fondsen het steeds over hebben. Het rendement van welzijnsvaste pensioenen is naast de rente het sociale effect. Pensioenfondsen zijn van ons allemaal. Dan moe ten we er ook ons allemaal mee bezig kunnen houden waar hun gelden geinvesteerd worden. Straks staan de gebouwen van die fondsen als paleizen tussen de krotten, als het zo doorgaat. Voor beeldige flatjes ergens in Zuid- Frankrijk kopen we niets. Alles is in dit land te koop, behalve dat wat de mensen het eerste nodig hebben: een huis dat goed is, een goeie buurt, fijne winkel tjes." „Er is op het ogenblik al een enor me discussie aan de gang over de particuliere welvaart die in schrijnende tegenstelling staat tot de collectieve nood. Ik vind dat je beter een wat lager pen sioen kunt hebben op je 65e, mits je dan tenminste altijd goed hebt gewoond. Die vraag moet je de mensen kunnen voorleggen - de vakbeweging is daar al mee be zig. De stijging van de bouwprij zen is gigantisch, de achterstand in renovatie is al even gigantisch. We komen nu voor de keuze te staan: wat wil je, sherry of wonen. In het verleden hebben we voor sherry gekozen, inclusief de PvdA. Die rekening krijgen we nou gepresenteerd.' Vlak na de oorlog is er in Amster dam in hoog tempo gebouwd. Met die woningen iqjn er nu al problemen, daar zullen we van moeten leren. Snelle produktie- methoden zijn niet goed; het tempo verhogen én verantwoord bezig zijn is iets wat wij moeten leren. Daar zijn we nu mee bezig enorme vraag naar vakbekwame bouwvakkers. Gelukkig hebben we die nog. De arbeidsintensieve bouw neemt ook reusachtig toe, en ook dat is al weer een prae voor VRIJDAG 29 SEPTEMBER 19) zelfs terug in de met pailletten bestrooide avondkleding. Dikke koorden met kwasten en driekante doeken ook met kwasten langs de zoom, schuin omgehangen kettin gen en ronde leren schouder tassen plus kleine ronde mutsjes in felle kleuren beho ren tot de noodzakelijke ac cessoires. De felle kleuren komen terug in handgebreide ruime truien. Deze zullen deel uitmaken van de boetiek die Govers begin 1979 in Amster dam wil openen voor zowel haute-coutune als boetiek modellen met alle toebeho- ROELIE MEYER de werkgelegenheid en de sociale effecten. De stad is een verzame ling fouten en dat is er nou juist het leuke van. Toen ik acht jaar geleden deze theorieën verkon digde, zei iedereen: die Schaefer is gek, laat maar lullen. Nu is deze gedachte inmiddels algemeen geaccepteerd. Ik ben ook voor kleinschaligheid. Een open gat? Bouw er in, en wacht niet tot eerst een hele straat leeg is. Dan is de bouwstroom wel groter, maar niemand rekent uit wat voor ver lies aan rente dat geeft, in de tijd dat alles leegstaat." Is Amsterdam Amsterdam nog wel? Over de kaalslag laat hij zich niet met zoveel woorden uit. Wel over het neveneffect ervan: „Mo kum is helaas Mokum niet meer De geweldige tolerantie ver dwijnt. Wat ook verdwenen is, is dat zoals in de zestiger jaren in Amsterdam alles gebeurde. En waarom? De potentie is aanwe zig. Ondanks de grote problemen die Amsterdam heeft, moeten we ook dat karakter behouden, want we hebben zoveel te bieden. De naam van Amsterdam - lastig maar solidair en verdomd tole rant - is beschadigd. Maar het blijft de moeite waard om nieuwe initiatieven te nemen. En dan vraag ik me wel eens af: worden de mogelijkheden optimaal uit gebuit?" „Eèn positief ding zie ik wel: als ie dereen zich zo boos maakt om het karakter van de stad, dat zo ver anderd is, is het toch kennelijk de moeite waard om er wat aan te doen. Daarom: gèèn eenheids worst-oplossingen voor de stads vernieuwing - dan komt het met dat veranderende karakter van de Amsterdammer hopelijk ook wel weer in orde. De positieve dingen uit de zestiger jaren mo gen niet verloren gaan" Van onze departementale redactie) DEN HAAG (GPD) - In vele geval len kan nu de ergerlijke kwaal van het „oorsuizen" (in het alge meen een voortdurend lawaai binnen het oor) worden bestre den en-of verholpen. Nieuwe Amerikaanse vindingen maken dit mogelijk. Naar schatting heeft 12 tot 13 procent van de Neder landers met dit euvel te kampen, van wie wellicht een kwart zeer ernstig. Er bestaan nu „ruismas- kers", waarbij - zo wordt voor zichtig geraamd - de helft van de lijdenden baat zou kunnen vin den. In vaktermen wordt de kwaal aan geduid met tinnitus (Latijn voor „bellen"). „Oorsuizen" is dan ook maar èèn kenschets, want de overlast kan zich voordoen als zoemen, bellen, fluiten, ruisen en nog in vele andere vormen. Er kan sprake zijn van een of meer zuivere tonen, maar ook van een combinatie van frequenties, zo dat een soort ruis ontstaat. Om te gaan maskeren moet men eerst weten om welk type het gaat. Veel mensen lijden ernstig aan tin nitus en voelen zich bijzonder ongelukkig. Zij worden voortdu rend met het geluid geconfron teerd en omdat dit zich nu een maal in het hoofd voordoet, kan men het niet negeren of van zich afzetten. Gevolgen kunnen zijn: concentratieproblemen, verwar ring, prikkelbaarheid, slapeloos heid vooral. Reeds lang is bekend dat in sommige gevallen door „maskering" tinnitus kan wor den aangepakt. Maar daarmee kwam men niet verder. De stoot tot een werkelijke aanpak kwam van de Amerikaanse arts Charles Unice, die zelf zwaar on der tinnitus leed. Hij legde zich er niet bij neer en mede door zijn ijveren werden resultaten be reikt. Maskeringsapparaten wer den gemaakt, die onder auspiciën van de door Unice opgerichte „American Tinnitus Associa tion" (ATA) op de markt komen. In de VS lijden 36 miljoen men sen aan de kwaal, van wie ruim 7 miljoen ernstig. Oorzaken Over de oorzaken van tinnitus tast men in het algemeen nog in het duister. Het kan het suizen van een bloedvat in de hersenen zijn, een gedrukte zenuw en vele an dere verschijnselen, zoals fa- briekslawaai. Het gaat om een gebied van het lichaam dat prak tisch inoperabel is. Over het al gemeen is het voor patiënten ook zeer lastig te beschrijven wat zij horen. Daarom zijn de nodige metingen ook zeer moeilijk, in feite is de meetapparatuur voor de behandeling nog in ontwikke ling. Het principe van de tinnitusbe- strijding is gebaseerd op het „an- bieden" van een geluid van „bui ten" dat gelijk is of ongeveer ge lijk aan wat de patiënt hoort. Zorgt men er nu voor dat het aan geboden geluid net iets harder is dan zal de tinnitus worden over stemd. Deze situatie is te verge lijken met de overlast die men kan hebben van radio of tv bij de buren. Zet men het eigen toestel op dezelfde zender aan dan wordt de overlast „gedempt" De patiënt is nu in staat om - onbe wust - dit geluid van buiten te negeren, zoals vele andere vor men van zogenaamd omge vingslawaai worden „afgesto ten". Bij goede aanpassing, een moeilijke kwestie, kan de tinni tus verdwijnen dan wel bestaat de mogelijkheid dat de kwaal tij delijk verdwijnt. Er zijn vele ge vallen waarin de tinnitus enige tijd opgeheven is als het ruis- masker wordt uitgeschakeld. Daarmee wordt dan bijvoorbeeld bereikt dat een patiënt betere nachtrust geniet. Slechthorenden Vaak zijn het slechthorenden die last hebben van tinnitus. Soms verdwijnt de overlast bij het ge bruik van een hoortoestel. Is dat niet het geval, dan kan het hoor toestel worden gecombineerd met een ruismasker. De techniek is reeds zover gevorderd dat het gaat om zeer kleine apparaten, die achter het oor worden gedra gen. Het geluid bereikt het ooi- door een slangetje. Is er geen slechthorendheid, dan kan worden volstaan met een af zonderlijke ruisgenerator; even eens een klein apparaat achter het oor. Omdat hier in ieder geval nieuwe mogelijkheden voor slechthorenden worden ge opend, heeft de Nederlandse Vereniging voor Slechthorende (ruim 6000 leden) zich enthoi siast achter het initiatief gestell de tinnitus-instrumenten in Nj derland op de markt te brer, gen. De NWS werkt hierbij samen me de FIDA, de Nederlandse Vei eniging van Fabrikanten, Impoi teurs en Detaillisten van Audio logische Apparatuur, waarin bij na alle betrokkenen op dit gebie( zijn georganiseerd. Voor het te* ten en aanbrengen van deze ir strumenten gelden dezelfde bé palingen als voor hoortoestelleri Men krijgt een uitgebreide bege leiding, hoeft pas bij welbevinF den het apparaat aan te schaffej en er is een garantie van vij jaar. Niet altijd Met nadruk stellen NWS en FIDj dat de vorderingen nog niet zo danig zijn dat een tinnitusin strument altijd helpt. Integerj deel: in 40 tot 50 procent van d gevallen lukt het (nog) niet. Ij Nederland zijn echter al frappan te voorbeelden bekend, zoals da) van een zwaar geplaagde (vrou, welijke) arts, die dank zij een der! gelijk masker haar werk wee volop kan doen. Dé kosten vai een apparaat liggen omstreeks d< 1100 a 1200 gulden. Een bezwaar kan zijn dat het in strument niet via de normale zie kenfonds- of ziektekostenverzei keringen (ten dele) wordt ver. goed. Dit kan vaak wel als spraty is van een weer inschakelen i het arbeidsproces; dan gelder) bepalingen van de AAW (Alge mene Arbeidsongeschiktheids, wet). Tot dusver, zo verzeker! men van FIDA-zijde, heeft het de handel alleen geld gekost. Wanj de research is duur, die moet de importeur aan de Amerikaneri helpen vergoeden, terwijl de om zet nog gering is. Men heeft ervoor gezorgd dat alle audiciëns en alle keel-, neus- en oorspecialisten van het bestaai] van de instrumenten op de hoog] te zijn. Sommige audiologische centra beschikken over demom stratie-exemplaren. Bij de huis artsen is de kennis nog niet zo verbreid. Wie belangstelling heeft voor tinnitusbestrijdin^ wordt geadviseerd zich, al of niet via de huisarts, tot zijn oorspe cialist te wenden. JAKARTA (GPD) - „De rondreis van de Vietnamese pre mier Pham van Dong langs een aantal hoofdsteden van Zuidoostaziatische landen heeft niet alleen tot doel om vriendschappelijke banden aan te knopen met de ASEAN-landen (De ASEAN is de Associatie van Zuid- oostaziaitsche landen en bestaat uit Thailand, de Filippij nen, Indonesië, Maleisië en Singapore - red. Het is ook de bedoeling van Viet nam om via de ASEAN toenade ring te zoeken tot de Europese landen in de hoop steun te krij gen voor de economische op bouw van het land". Dat is de mening van de Indonesische am bassadeur in Vietnam, Hardi, de man die het bezoek van premier Pham van Dong aan Indonesië heeft voorbereid. Van Dong vertrok afgelopen zater dag na een driedaags bezoek, dat resulteerde in een gezamenlijke verklaring, waarin beide landen beloven eikaars onafhankelijk heid, soevereiniteit, territoriale integriteit en politieke systeem te zullen respecteren. In de verkla ring beloven Indónesië en Viet nam zich te zullen onthouden van gebruik van geweld in de weder zijdse betrekkingen, van be moeienissen in de binnenlandse aangelegenheden en van direct of indirecte subversieve acties. Reserve President Soeharto stond aanvan kelijk gereserveerd tegen het be zoek van de Vietnamese premier, maar hij stapte over de bezwaren heen nadat hij het uitvoerige en grondige rapport van zijn ambas sadeur heeft doorgelezen. De doorslag gaf ook de overweging dat zo'n bezoek een kans is om inzicht te krijgen.in de Vietname se gedachtenwereld en in de Vietnamese problemen. Hardi, sinds 1976 ambassadeur in Vietnam, is van mening dat het voornaamste drijfveer van het bezoek van Pham van Dong aan Bangkok, Manilla en de Filippij nen, de economische opbouw van zijn land is geweest. „De lei ders van Vietnam hebben zich tot taak gesteld het land, na 30 jaar oorlog, weer op de been te hel pen. Daarvoor is een stabiele si tuatie nodig in de Zuidoostaziati sche regio, en die sfeer probeert Vietnam thans te scheppen" Speelbal Anderzijds geeft de ambassadeur ook wel toe dat er andere motie ven spelen, maar dieper wilde hij er niet op ingaan. Maar in diplo matieke kringen in de Indonesi sche hoofdstad is men het erover eens dat Vietnam een speelbal dreigt te worden van de krachten van de supermogendheden Rus land en China. De onderontwik kelde landen passen er voor op om zich de vingers te breken aan dit krachtenspel. Maar met de westerse diplomaten in Vietnam proberen de ASEAN-collega's een sfeer te scheppen in Zuid- oost-Azië die het mogelijk moet maken dat Vietnam een onaf hankelijke koers kan volgen, een koers los van Moskou. Er wordt opgemerkt dat Vietnam, doordat China zijn steun aan Vietnam heeft opgeschort, in de armen van de Russen wordt ge dreven. Deze ontwikkeling, zo menen de ASEAN-diplomaten in Vietnam, kan worden tegenge houden wanneer Vietnam kan rekenen op de steun van de Zuid oostaziatische landen of zich aan sluit bij het blok van de onge bonden landen. Dat zou de stabi liteit in de Zuidoostaziatische re gio bevorderen, zo meent ambas sadeur Hardi. De Indonesische ambassadeur is het eens met andere diplomaten dat de Vietnamese leiders erg veel tijd nodig hebben om zich los te weken van de situatie, waarin zij nu verkeren. Het gaat er voor de ASEAN en de westerse landen om stimulansen te geven, waarvoor Vietnam een onafhan kelijke koers kan gaan varen. Hardi gelooft niet dat Vietnam erop uit is om de ASEAN te ontman telen, waardoor de weg zou wor den gebaand voor de oprichting van een Indochinese federatie, onder leiding van Vietnam. Ook Door Bob Mantiri gelooft hij niet in het feit dat pre mier Pham van Dong op zijn rondreis langs de regeringen van de ASEAN de bedoeling heeft om de zwakke plekken te ontdekken en die wetenschap later kan ge bruiken tegen de associatie, door bijvoorbeeld ze tegen elkaar uit te spelen. Samenwerking „Wij zijn van mening dat het doel van ASEAN erg duidelijk is. Het is bedoeld om economisch met elkaar samen te werken en de as sociatie is opgericht met de be doeling om niet geconfronteerd te worden met welk land dan ook. Dat is het beleid van de ASEAN. „Het bezoek van Pham van Dong aan de ASEAN-landen zou vol gens mij alleen als achtergrond hebben dat hij de ASEAN-landen als het veld van regionale organi satie waardeert. Over wat Viet nam erna wil uitvoeren ten aan zien van de ASEAN, hebben wij tot dusver geen negatieve ge dachten. Vindt u het niet opmerkelijk dat Pham van Dong zowel in Bang kok, Manilla als in Indonesië met het grootste gemak over de prin cipiële problemen is gewandeld? Neem bijvoorbeeld de Filippij nen, waar er nauwelijks praat over de Amerikaanse bases, die altijd een doorn in de ogen van de Vietnamezen zijn ge weest". „Na de oorlog tegen de Amerika nen wantrouwen de Vietname zen iedereen. De situatie is nu veranderd.»Vietnam weet ook dat verscheidene landen proberen om de kwestie van de bases op te lossen met de betrokken landen, de Filippijnen willen ook af van de Amerikaanse bases. De sfeer van wantrouwen is nu verdwe nen. Ik kan me voorstellen dat Vietnam nu makkelijker over de kwestie van de bases heen stapt, dan vroeger". De Indonesische ambassadeur ziet de stappen die Vietnam heeft g ten de ASEAN als compensatie om de moeilijkheden en problemen die men nu met China en Cambodja heeft te neutraliseren. „Ik bedoel hiermee te zeggen dat Vietnam andere bronnen kan aanboren waar het z'n economische steun kan krijgen". Het is naar zijn me ning zaak om precies na te gaan wat de bedoeling is van het di plomatiek offensief dat Vietnam in Zuidoost-Azië heeft ge opend. Hoe groot is de kans dat Vietnam lid wordt van ASEAN? „Mij werd ooit de vraag gesteld of het goed is dat Vietnam lid wordt van de ASEAN. Ik heb toen dui delijk gezegd dat dat op korte termfjn niet is te realiseren. Het zou alleen tot moeilijkheden lei den. Ik geloof, dat het ASEAN- lidmaatschap van Vietnam nu en in de naaste toekomst nog geen punt van bespreking is. Maar ik weet niet wat de ontwikkelingen op lange termijn zijn. Ik kan dat niet voorspellen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 4