mt
Invalide knokt voor tennispark
Leidse studenten
timmeren museum
op zolder van Bavo
PAGINA 4
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1978
Studenten van de Leidse Reinwardt-academie hebben
zich gisteren op de zolder van één van de bijgebou
wen van het psychiatrisch centrum St. Bavo in
Noordwijkerhout geworpen op de aankleding van
een museum.
De 23 man sterke ploeg bestaat gedaan (de laatste jaren in
uit louter tweedejaars, die toenemende mate), maar be-
het Noordwijkerhoutsc rockers kon tot nu toe maar
karwei voorgeschoteld heb- een beperkte blik achter de
ben gekregen als een studie- schermen worden gegund,
project voor hun opleiding Met name de vraag hoe het
museologie. de Bavo in het verleden is
gegaan kwam bij de
Een museum zoals nu wordt lichting nauwelijks uit de
gerealiseerd stond al lang op verf. Wil men echter een oor-
het verlanglijstje van het deel kunnen vormen over de
psychiatrisch centrum. Im- psychiatrie nu, zo vindt ai
mers, op de Bavo wordt wel thans de Bavo-directie, dan
aan publieksvoorlichting is zo'n aanschouwelijke te-
Letterlijk
er nu spijkers met koppen geslagen
iu: op de zolder van St. Bavo
i museumpje daarover
rugblik eigenlijk onontbeer
lijk.
De afdeling voorlichting be
dacht er dus iets op: een mu
seum. Aan materiaal niet te
kort, omdat in de loop der ja
ren al veel historisch mate
riaal was vergaard, zij het
dat het onoverzichtelijk op
een zolderverdieping bijeen
was gezet. In die chaos heeft
men nu orde proberen te
scheppen. Het globale mu
seumplan is door de Bavo-
voorlichters zelf uitgedacht
en voor de uitwerking en bij
sturing is contact gezocht
met de Reinwardt-academie.
De studenten hebben drie
groepen gevormd. Eén is zich
gaan bezig houden met de
inventarisatie van al het
museummateriaal, een
tweede groep heeft zich ge
worpen op de geschiedenis
van de inrichting en groep
nummer drie is nagegaan
hoe vanaf de oprichting in
1914 het psychiatrish cen
trum zich maatschappelijk
heeft ontwikkeld.
"Omdat de meeste studenten
zich nauwelijks een idee
konden vormen van hoe het
er aan toe gaat in een psy
chiatrische inrichting heb
ben ze zich op ons verzoek
eerst verdiept in de mate
rie", zegt voorlichter Scha-
renburg. "Er is ook met pa
tiënten gesproken".
Na een paar weken van voor
bereiding konden dan giste
ren letterlijk en figuurlijk
spijkers met koppen worden
geslagen. Het museum op
zolder is onderverdeeld in
een aantal afgeschotte vak
ken waarin steeds een on
derdeel van het Bavo-gebeu-
ren aan bod komt. Er is bij
voorbeeld een afdelinkje
waarin men laat zien hoe
vroeger "lastige" patiënten
"in bedwang" konden wor
den gehouden, er is een vak
met foto's over arbeidsthe-
rapie vroeger-en-nu en een
verzameling snuisterijen uit
de kapel.
De bedoeling is om het Bavo-
museum eind deze week voor
bezichtiging gereed te heb
ben. Althans, voor het eigen
personeel, want belangstel
lenden van buiten de inrich
ting (met name kan worden
gedacht aan inwoners van
Noordwijkerhout) zullen
nog een paar maanden ge
duld moeten hebben.
Dat is in tegenspraak met het
oorspronkelijke plan. Dat
ging er van uit dat begin vol
gende maand iedereen die
dat wilde er een kijkje kon
gaan nemen. Dat gaat nu niet
door.
Niet overspoelen
Scharenburg: "Reden is dat
kortgeleden het vlakbij ge
legen psychiatrisch zieken
huis Sancta Maria ter gele
genheid van het 50-jarig be
staan een open dag heeft ge
houden waarbij bezoekers
ook uitgebreid kennis heb
ben kunnen nemen van hoe
het er vroeger aan toe is ge
gaan. Wij wisten niet dat
zoiets tot de festiviteiten zou
behoren. Nu het toch ge
beurd is lijkt het ons wat
overdreven om nu al
uit te nodigen bij
kijkje te komen i
willen de mensen niet met
psychiatrie overspoelen".
De invalide verklaarde Noordwijkerhouter Jonkers
schat zijn kans erg groot dat hij op een stukje
weiland naast zijn woning aan de Leidsevaart een
tennisparkje met drie banen mag gaan aanleggen
en vervolgens exploiteren.
Hoewel burgemeester en wethouders in een voor
stel aan de gemeenteraad duidelijk te kennen ge
ven dat ze het afgeven van een vergunning aan
Jonkers bepaald niet zien zitten, is deze er heilig
van overtuigd dat de raad donderdagavond an
ders zal beslissen. Zo niet dan gaat Jonkers, zo liet
hij gisteren met overslaande stem weten, "groot
geschut aandragen".
"Als ze mij een vergunning weigeren op grond van
het hier geldende bestemmingsplan dan ga ik
eens wat feiten onthullen over bedrijven die hier
vlak in de buurt zitten en die praktijken bedrijven
die helemaal niet stroken met het bestemmings
plan. Op de details wil ik nog niet ingaan, maar ik
weet wel dat de verantwoordelijke wethouder
Heemskerk dan in een erg lastig parket komt te
zitten, vooral ook omdat zijn familie er mee ge
moeid is. Ik heb niets tegen de wethouder per
soonlijk. Ik vind het een toffe vent. Maar ik ben
zijn gekonkel zat. Ik zeg maar zo: ik geen vergun
ning, dan een ander ook niet".
Jonkers, die negen jaar geleden al toestemming
vroeg voor de aanleg van tennisbanen, beroept
zich min of meer op een mondelinge toezegging
("mijn vrouw was er bij") van wethouder Heems
kerk. Deze zou, toen elders in het dorp in ook een
agrarisch gebied wél toestemming werd gegeven
voor de aanleg van een tennisparkje, tegen Jon
kers hebben gezegd: "Gelijke monniken, gelijke
kappen". De jvethouder op zyn beurt zegt van
niets te weten, beweert dat hij geen enkele toe
zegging heeft gedaan.
Jonkers zegt over meer troeven te beschikken. Nog
niet zo lang geleden bundelde hy de meeste van
zijn "bewijsstukken" en stuurde alle raadsleden
een pakketje toe. "Ze hebben er uit kunnen lezen
dat de gemeente-ambtenaren van Noordwijker
hout ernstige fouten hebben gemaakt bij de be
handeling van mijn aanvraag. Ik weet zeker dat ik
nu de meeste raadsleden achter mij heb", zegt hij
zelfverzekerd.
"Ik snap niet waarom men nu al negen jaar de boot
probeert af te houden. Want wat vraag ik eigen
lijk? Gewoon mijn eigen brood te mogen verdie
nen in plaats van mijn hand op te houden voor een
invaliditeitsuitkering".
Uitspraak: donderdagavond in de raadsvergade
ring.
Pieter van Vollenhoven thuis achter de piano. Volgende week is hij solist
tijdens een gala-optreden te Gronin gendat een elpee moet opleveren ten
behoeve van de sport voor gehandicapten. Op de standaard prijkt de hoes al
van de plaat.
Een niet zo riante Apeldoornse laan, smal, sudderend, loopt zo'n beetje uit
op enig simpel metselwerk terzijde. De toegang tot het kleine Loo. Tame
lijk onopvallend, onooglijk bijna. Een jonge marechaussee schuift, de
kettingbarrière weg, nadat via de uitwisseling van enkele persoonlijke
gegevens per draagbaar spreekapparaat alles in orde bevonden is. De
bezoeker is welkom.
Een slingerweggetje vormt de rijd-
bare entree. Kronkelend asfalt.
Hoog opschietend gras. Een bin
nenplaatsje, een bungalow. Don
ker, veel hout. Een vriendelijke
lakei, in van dat smetteloze blauw
uit de tijd van zonnige zomers.
Als de gast het toilet niet begeert
te zien, mag hij ineens naar bin
nen. De werkkamer van mr. Pie
ter van Vollenhoven typeert
diens activiteiten en interes-
Nadat aan een op sierlijk zilver ge
reserveerde kop koffie de noden
van het journalistieke vak zijn
doorgenomen, stellen we vast
waar het over zal gaan. De be
langstelling zal zich beperken tot
twee onderwerpen: de sport
beoefening door gehandicapten
en de muziek.
De aanleiding ligt voor de hand. Op
4 oktober zal Pieter van Vollen
hoven een 35 man sterk orkest als
solist voorgaan in een drietal
werkjes. Hij aan de vleugel, com
ponist zelfs, voor de bijzondere
gelegenheid. In de Evenemen
tenhal in Groningen werkt hij
belangeloos mee aan een groots
opgezette show-avond met tal
van internationale artiesten. De
televisie is erbij en er wordt een
langspeelplaat in het publiek ge
bracht: „Thank you for the Mu
sic". De hoes toont de makers op
een werkfoto: orkestleider Harry
van Hoof en Pieter van Vollenho
ven, piano-solist.
De hele onderneming dient het
goede doel. Zowel die avond, de
televisie-uitzending (op 16 no
vember) als een landelijke collec
te in die november-week, richten
zich op de sportbeoefening van
gehandicapten. De belangen van
al die groeperingen zijn gebun
deld in de stichting Nationaal
Fonds Sport Gehandicapten. Het
concert in Groningen is een van
de bronnen om er de aandacht op
te vestigen dat voor die zaak veel
geld nodig is. Vandaar een natio
nale actie.
Pieter van Vollenhoven - na zijn
huwelijk met prinses Margriet lid
van het Koninklijk Huis bij Ko
ninklijk Besluit van 2 januari
1967 - wil met enige terughou
dendheid toelichten. Mits duide
lijk wordt, dat niet hijzelf centraal
staat, maar de gehandicapte
mens die aan sport wil doen.
Hij is bestuurslid van de nationale
stichting voor de gehandicapten
sport. Omschrijft zijn taak als:
„Het ontwikkelen van ideeën en
projecten die een financiële on
dersteuning moeten vormen voor
het fonds. Met een nadere ver
deelsleutel wordt beslist waar het
geld terechtkomt. Het is van be
lang dat degenen aan wie het toe
komt. zich kunnen verenigen met
de actie. Daarom moet je niet al
leen een beeld hebben van wat
hen aanspreekt, maar eveneens
weten wat ze nodig hebben en
leuk vinden. Ik vind het belang
rijk hoe de gehandicapte sport
mens zelf tegen de fondsenwer
ving aankijkt", aldus mr. Pieter
van Vollenhoven.
Vroeger werd hij, zoals hij dat
noemt, „uit anderen hoofde"
meermalen gevraagd in de sfeer
van de gehandicapte mens offi
ciële daden te verrichten. „Het
neemt tijd elkaar te leren kennen.
Als je voor het eerst in een revali
datiecentrum komt, is het moei
lijk voor jezelf en voor de ander
Gevaar
- Bestaat het gevaar dat u voor het
goede doel wordt gebruikt?
Pieter van Vollenhoven: „Mijn mo
tivatie is dat ik me in wil zetten
voor de sport voor gehandicap
ten. In hun belang word ik in de
gelegenheid gesteld om mee te
doen aan acties. Het is iets kost
baars, vooral als je je realiseert
dat je zelf een boel dingen niet
meer zou kunnen doen. Het gaat
erom de gehandicapte in de gele
genheid te stellen actief te bly ven
of te worden in zijn eigen sfeer, en
- indien mogelijk - samen met de
niet-gehandicapte sport te be
drijven. Wat ik uitsluitend doe is:
aandacht vragen voor hun
problematiek. Voor hen is meer
geld nodig om te kunnen spor
ten!".
Doordacht formulerend, onder
steunt hij zijn betoog met een
breed armgebaar. Om de rech
terpols een gouden schakelket
ting, links een horloge en een
band van olifantshaar. Mr. Pieter
van Vollenhoven draagt een
margrietspeld op de revers van
een fluweelachtig sportjasje. Aan
de wand per strekkende meter
portretten van de familie. Foto's
op het bureau, tegen de achter
grond van een nauwelijks domi
nerende boekenkast.
Dat de federaties voor sportgehan-
dicapten zich in een stichting
hebben verenigd, acht hij een
goede zaak. Pieter van Vollenho
ven: „Dit samenwerkingsver
band was nodig om 'de grote ac
ties niet te versnipperen. In de
gehandicaptenwereld zijn im
mers verschillende organisaties
die zich inzetten voor diverse
takken van sport of richtingen,
geestelijk en lichamelijk gehan
dicapten. En allemaal hebben ze
geld nodig".
De verhalen die men om dat alles
heen wil weven, omschrijft hij als
een groot vraagteken.
Pieter van Vollenhoven: „Ik trek
zelf grenzen. Dat lukt des te beter
naarmate je dichter by het on
derwerp staat en je niet terug
trekt in een ivoren toren. Met de
genen om me heen wissel ik
daarover van gedachten. Het is
een problematiek die je niet in de
hand hebt. Ik kan niet bepalen
met welke bril of uit welke in
valshoek iemand me wil bekij
ken. Ik probeer zelf een balans te
vinden, anders zou ik niets meer
kunnen ondernemen. Dat geldt
in feite ook sterk voor de gram
mofoonplaat".
Op de achterkant van de hoes by
zijn lp laat Pieter van Vollenho
ven in een relativerend tekstje
weten dat een gitarist na de op
name droogjes opmerkte: „Je
moet er maar van houden...".
Pieter van Vollenhoven: „Ik kan
me goed voorstellen dat sommige
mensen zeggen: het spreekt me
niet aan. Het is bestemd voor easy
listening, als achtergrondmu
ziek".
Gemene vraag
- Hoe vindt u het resultaat eigen
lijk geworden?
Pieter van Vollenhoven: „Een ge
mene vraag. Ik kan me nu des te
beter voorstellen hoe ongelukkig
een artiest kan zijn als het pro
gramma niet begrepen wordt of
een plaat niet loopt. Zelf ben ik
enthousiast over het resultaat. De
klankkleur die me voor ogen
stond, is er uitgekomen. Mijn
idee zit wel in die plaat".
Hij vertelt hoe hij „even diep adem
moest halen" toen Philips-Pho-
nogram hem vroeg een lp voor
het fonds sport gehandicapten
helemaal zelf te gaan maken.
Want de vraag was juist van Pie
ter van Vollenhoven namens het
fonds gekomen of de firma elk
jaar voor dat doel een grammo
foonplaat wilde bestem-
Die gedeeltelijke omkering van za
ken, gekoppeld aan de ongewone
invitatie, leidde tot lange discus
sies en grasduinen in muziek.
Van Vollenhoven zocht het in
„Gershwin-achtige, melancho
lieke stukken, blues en dixieland.
Maar ik kan erg moeilijk noten
lezen. Ik zing en probeer het op
de piano na te spelen. Dat neem
ik dan op een band op en die is
naar Harry van Hoof gegaan voor
de bewerkingen".
Op deze manier maakte mr. Pieter
van Vollenhoven zelf drie com
posities, die met enkele ever
greens op de plaat terecht zyn
gekomen. Het gironummer van
de stichting Nationaal Fonds
Sport Gehandicapten speelt
daarin een rol. Nummei>5855 - sol
do sol sol - is in noten het muzi
kale thema, waarmee de gehele
actie wordt begeleid.
Pieter van Vollenhoven (39) zet zich
aan de piano, tikt de thema-noten
aan, poseert bereidwillig voor de
fotograaf. Hy schakelt een band
recorder in en de muziek bereikt
blijkbaar belendende vertrek
ken. Prinses Margriet komt be
langstellend informeren wat er
gaande is.
Technisch zit het met deze plaat-
produktie zo in elkaar mr. P. van
Vollenhoven heeft een dood
normaal contract getekend met
Philips-Phonogram. Net een ar
tiest dus. Alleen het verschil is
dat de financiële opbrengst van
die overeenkomst als totaalbe
drag naar de stichting Nationaal
Fonds Sport Gehandicapten
gaat. Giro 5855, derhalve.
Over de samenwerking met or
kestleider-arrangeur Harry van
Hoof en diens mensen tijdens het
muzikale creativiteitsproces zegt
Pieter van Vollenhoven dat het
„ongelooflijk klikte. Er was spra
ke van een gigantisch enthou
siasme, maar ook van de twijfel:
waar ben je aan begonnen. Ver
geet niet dat ik sinds mijn school
tijd niet meer piano had gespeeld.
Ook in de amateursector zyn er
pianisten die duizend keer beter
spelen dan ik".
Aflopende zaak
Op het Montessori Lyceum in Rot
terdam was het met Pieter van
Vollenhoven op een gegeven
moment zo ver, dat hij drie
avonden per week speelde in zyn
Dixieland Society orkestje.
„Maar ik zag in dat ik zo niet door
kon gaan, wilde ik mijn eindex
amen halen. Het werd een aflo
pende zaak. Ik heb een streep ge
zet onder myn muzikale activi
teit. Wel had ik een piano op mijn
kamer tijdens mijn studie in Lei
den, maar ik heb er nooit meer op
gespeeld. De eerste keer dat ik
weer aan de piano zat was in de
oudejaarsshow van Seth Gaai-
kema in 1971".
Voor het fonds sport-gehandicap-
ten was Pieter van Vollenhoven
trouwens al eerder muzikaal
werkzaam. Eind 1976 was hij
gast-pianist bij The Dutch Swing
College Band tijdens een optre
den dat ook op de plaat werd
vastgelegd.
Op deze nieuwe elpee heeft be
roepspianist Cor Cools in eerste
instantie met het orkest de partij
en ingespeeld op de band. Pieter
van Vollenhoven: „Voor my was
dat een leidraad, omdat ik zo
slecht noten lees. De band kreeg
ik mee naar huis om te oefenen,
met een koptelefoon op achter de
vleugel. Wat me werkelijk parten
speelde en waar ik me sterk van
bewust werd, is datje thuis slor
dig piano speelt, gauw trots bent
op jezelfi In een dixielandband
nebje als pianist een grotere vrij
heid van handelen. Op de Stein-
•vay-vleugel in de studio wordt
elke noot die je aanraakt, of waar
je vanaf glijdt, geregistreerd door
drie gevoelige microfoons. Door
de dixielandmuziek heb ik een
harde aanslag, terwijl je met
groot orkest vederlicht piano
moet spelen. Ik speelde te hard,
ïnoest me inperken bij de opna
me. Met die trefzekerheid heb ik
even moeite gehad".
- Hebt u er hard op moeten stude-
Het valt niet te ontkennen dat ik
eerst wel even schrok. Er gaat een
andere wereld open die je niet
kent. Het gehalte van de plaat
Krijg je live in de zaal natuurlijk
qooit terug. Ik heb vroeger dus
voor publiek gespeeld, inderdaad
een vorm van ervaring. Maar ik
Kan niet zeggen dat ik het in
strument zo beheers dat dit een
garantie is dat er geen foute noot
valt. Vergelijken maakt ongeluk
kig... en ik heb tegen de mensen
In de studio gezegd: jullie blijven
verantwoordelijk voor het muzi
kale peil".
Hij geeft toe dat hy toch nieuwsgie
rig is hoe de grammofoonplaat
oeoordeeld wordt, al beklem
toont hij het experiment als „een
sprong in het duister".
Vertelt omstandig, met ontspannen
humor, wat er aan rampzaligs
voorviel in die studio. Wat er al-
-emaal mis ging tijdens de opna
men. Hoe hij struikelde over pas
sages die hy thuis door en door
Kende. Dat er ontzaglijk gelachen
is en dat hy „voor de sfeer zo een
tweede en derde elpee zou willen
maken".
Hij benadrukt ook dat Harry van
Hoof gestopt zou zijn als het wer
kelijk niet goed was geweest.
Voorspelt van zijn zaal-optreden
'k\ Groningen geen zenuwen,
maar toch: „Als ik me niet goed
concentreer, ben ik er volledig
At. Er komt een zeker fatalisme
over je, maar het zal wel luk
ken...".
Hij herinnert zich, Pieter van Vol
lenhoven, dat hij ooit bij Mies
Bouwman optrad en dat de vleu
gel toen te ver naar voren stond.
,iDan kun je uit je ritme lopen.
Dat moet strak blijven. Het is van
>elang dat je in langzame num
mers niet gaat jagen".
Het zal in Groningen overigens de
eerste keer wórden dat Pieter van
Vollenhoven „live excerceert
met 35 man". Hij noemt zich ech
ter „alles behalve een zo overtui
gend pianist, dat het ge
rechtvaardigd is een elpee te ma
ken".
Die plaat is er, op de vierde oktober.
Met het verzoek van mr. Pieter
van Vollenhoven „dat-ie gemaakt
is met het doel de schijnwerper te
richten op het fonds en het
probleem van de gehandicapten.
Ik vind het alleen leuk om mee te
werken, als dat helpt".
Als het bezoek afrijdt, wordt er aan
de uitgang gesalueerd.
