Joop Brons 25 jaar
organist in Leiden
"De nukken van dat orgel
moetje dóór hebben
"Kerk die zwijgt doet
ook aan politiek
BEROEPINGEN
Manchester City wil tonen dat
'United niet de dienst uit maakt'
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1978
LEIDEN - Joop Brons. Al jaren vermelden affiches zijn naam. Zijn concerten zijn niet
meer uit Leiden weg te denken. Deze week - op vrijdag 29 september - geeft hij in de
Pieterskerk een jubileumconcert omdat hij 25 jaar organist is. De hele periode in Leiden. Joop Brons aan orgel in de Pieterskerk
Eerst in de Bethlehemkerk aan de Driftstraat, daarna de Hooglandse kerk.
De eerste mijlpaal om even terug te
kijken. Hij komt tot de conclusie
"dat het gauw is gegaan". Over
het organistenvak kan Joop lang
doorpraten. Ook over dat prach
tige Pieterskerk-orgel, dat wel
nukken kent, maar, zegt hij, "die
moetje dóór hebben".
"Als je dat ene register maar goed
uittrekt, kijk.zó. dan komt er
geen narigheid van. Vergeet je
dat of doe je het niet ver genoeg,
dan gebeurt er ditJoop laat
een akkoord klinken. Het doet
me denken aan een vergiet.
Hij kent nog meer specifieke Pie
terskerkorgel-grapjes.
"Dat register bijvoorbeeld moet je
niet combineren met dit, want
dan gebeurt erEn het orgel
begint te sidderen.
Brons heeft er nog wel een beetje
plezier in ook. "Als je dat nu al
lemaal weet, is er immers niets
aan de hand. Ik zal het orgel eens
laten horen zoals het werkelijk
is". Hij slaat "Balletto del gran-
duca" open van Jan Pieterszoon
Sweelinck. "Vind je 't niet
prachtig? Wat een muziek
schreef die man. Het lijken mij
oude hofdansen. Ik speel het
straks op mijn concert"
Het laatste
Brons wijst op de klavieren. "Hoe
veel handen hebben door de
eeuwen heen hier niet op ge
speeld", mijmert hij. "Dat blijft
gelukkig zo, want het orgel wordt
gerestaureerd. Het machaniek is
verouderd en hoognodig aan
vernieuwing toe"
Joop vindt dat ook wel jammer. Hij
houdt van die oude orgels. "Er
gaat zoveel verloren bij een res
tauratie. Handwerk van eeuwen
geleden. Maar je krijgt er natuur
lijk wel wat goeds voor terug. Dat
hoop ik tenminste
"Ik geloof dat ik er deze week
voorlopig het laatste concert
geef. Het is de bedoeling dat de
kerk dan voor twee jaar dicht
gaat. In die tijd wordt ook het or
gel onder handen genomen".
Joop Brons is blij dat hij nog net
bijtijds die orgelplaat heeft ge
maakt. "Dat heeft wel wat voeten
in de aarde gehad, hoor. Maar de
eerste serie - duizend stuks - is nu
uitverkocht. We hebben er al dui
zend bij laten maken, en ook die
vliegen tot nu toe de deur uit.
Fijn. want de opbrengst is voor
het orgelfonds".
Twee piano's
Het gesprek dwaalt even af naar
hoe Joop is begonnen.
"Wij hebben thuis veel aan muziek
gedaan. Ik heb vijf broers, en
vooral mijn vader stimuleerde
ons. We hadden een groot huis en
waren in hel gelukkige bezit van
twee piano's. De goeien onder
ons mochten op de mooie piano
studeren, de anderen moesten
naar boven. Er hing een lijstje aan
mocht studeren".
Toen Joop Brons achttien was, is
hij deorgelrichting uitgegaan.
Eerst studeerde hij bij Piet Uiter-
linden, toen organist van de
Hooglandse kerk, en later bij
Adriaan Blankenstein in de Pie
terskerk. Ook was hij leerling van
Bernard Bartelink.
Op 1 oktober 1953 werd hij be
noemd tot organist van de Kooi-
kapel, nu Bethlehemkerk. En in
1960 volgde hij Adriaan Blanken
stein in de Hooglandse kerk op
Hij heeft daar serieus examen
voor moeten doen.
En toen is alles snel gegaan. Joop
leidt in de kerk waar hij elke zon
dag aan het orgel zit - in verband
met de restauratie nog steeds een
kabinetorgel -, de Hooglandse
kerk, ook een canto rij. Die werkt
regelmatig mee aan diensten. Het
jaarlijks terugkerende advents-
concert van de "Leidse cantorij"
is al een traditie geworden.
Ook voor de Mattheüs-Passion en
voor cantatediensten wordt
Brons dikwijls gevraagd. "Ik
vind dat heerlijk werk".
Weer zijn we in ons gesprek bij de
Pieterskerk beland. Maken even
plezier om die enorme sleutel van
de zij-ingang die hij als een reli
kwie bij zich draagt. En mijmeren
nog wat over al die voetstappen,
ook van beroemdheden op orgel-
gebied, die sinds eeuwen over de
uitgesleten stenen naar het orgel
zijn gegaan.
Als wij vanaf het orgel de kerk in
kijken, slaken we beiden een ver
zuchting. Dit prachtige eeuwe
noude monument is op het
ogenblik wel tot aan zijn ziel uit
gekleed.
Gelukkig zijn er die vechten voor
het behoud van kerk en orgel.
Wat dit laatste betreft is Joop
Brons één van hen.
Zijn jubileumconcert begint vrij
dagavond om kwart over 8.
BEP RIJNDERS
Mevrouw Klompe in gesprek met ds. Hemstede:
"Een kerk die zwijgt bedrijft
ook politiek, maar staat
wel aan de verkeerde
kant". Dat antwoordde
mevrouw Marga Klompé
de hervormde vlootpredi-
kant H.J. Hemstede (Lei
derdorp) toen hij haar in
een vraaggesprek voor het
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Zaandam P. L. Smilde Ber-
gum, te Tilburg A.N. Dekkers
Velp; aangenomen naar Heer-
jansdam kandidaat L.E. van Loo
Amstelveen, de benoeming tot
ziekenhuispredikant te Hooge-
veen P. Torenbeek aldaar; be
dankt voor Maasdijk H. Bade
Landsmeer. Baptistengemeen
ten: aangenomen naar Stadska
naal-Noord (onder meer voor
schoolwerk) A. Hofman, leraar
godsdienst aldaar. Gereformeer
de Kerken Vrijgemaakt: aange
nomen naar Hooghalen-Beilen
kandidaat H.R. van der Kamp
Warnsveld (die o.a. bedankte
voor de combinatie Oegstgeest-
Lisse), naar Uithuizen kandidaat
H.J. Siegers Kampen. Chr. Gere
formeerde Kerken: bedankt voor
Katwijk aan Zee en voor Vee-
nendaal A. Baars Urk, voor En
schede J.H. Velema Nunspeet,
voor Sneek W.P. de Groot Mid-
wolda; aangenomen de benoe
ming tot wetenschappelijk me
dewerker aan de theologisch ho
geschool te Apeldoorn R. Soeters
Zutphen. Aan deze hogeschool is
het rectoraat overgedragen aan
prof. dr. W. van 't Spijker. Ds. J. J.
Rebel te Sassenheim slaagde aan
de Utrechtse universiteit voor het
doctoraal examen theologie. Ge-
ref. Gemeenten: beroepen te
Katwijk aan Zee A. Hofman
Scheveningen; bedankt voor
Veenendaal D. Hakkenberg Lis-
Oud-Geref. Gemeenten: aan
genomen naar Rijssen G. Over-
duin Werkendam.
Vredesweek-nummer van
het blad "In de Peiling"
vroeg of naar haar mening
geloof en politiek met el
kaar te maken hebben.
Mevrouw Klompé is voorzitter van
de Nederlandse afdeling van de
rooms-katholieke vredesbewe
ging "Justitia et Pax" (gerechtig
heid en vrede). "In de Peiling" is
een uitgave van de rooms-katho-
lieke en protestantse geestelijke
verzorging bij de Koninklijke
Marine.
Mevrouw Klompé: "In al onze ker
ken zijn mensen die zeggen dat
de kerk zich niet met politieke
zaken moet bemoeien. Natuurlijk
moet de kerk zich niet bezighou
den met partijpolitiek, maar zij
heeft wel de plicht een woord te
spreken als het gaat om gerech
tigheid in de wereld. Dat is de op
dracht die de Heer aan de kerk,
zowel aan het instituut als aan de
geloofsgemeenschap, heeft ge
geven. Als er onrecht is, moet er
vanuit het evangelie worden ge
sproken.
Zo gauw het gaat over onrecht en
over herstel, is dat politiek. Want
een groot aantal van deze zaken
wordt door maatregelen in de
politiek opgeheven.
Ik vind niet dat een kerk in Zuid-
Amerika moet zeggen tegen de
regering: de arbeiders op het
platteland moeten zoveel procent
loonsverhoging hebben. Maar ze
moet wel zeggen: deze mensen
verdienen veel te weinig; hier ge
beurt onrecht doordat er een paar
landeigenaren zijn die de mensen
uitbuiten. Dat is een politieke
uitspraak.
Tegen mensen die zeggen: "Ja
maar. dat mag niet" zou ik willen
opmerken: een kerk die zwijgt
bedrijft ook politiek, maar staat
dan wel aan de verkeerde kant. Er
zijn landen waar machthebbers
onrecht bedrijven en de kerk
zwijgt. In het verleden hebben al
onze kerken dat gedaan. Geluk
kig zwijgt de kerk in het alge
meen gesproken vandaag niet
Instrument
Mevrouw Klompé is ervan over
tuigd dat christenen aan de ge
rechtigheid in de wereld nadruk
kelijk moeten werken.
"Natuurlijk zijn er mensen in onze
samenleving die niet geloven,
geen christen zijn en toch gewel
dig goed werk doen. Ik zou zelfs
kunnen zeggen dat vele ongelo
vigen ten aanzien van deze vraag
stukken soms een beter voor
beeld geven dan velen van ons.
Dat neemt niet weg dat wij vanuit
ons christenzijn weten die op
dracht te hebben. Wij zijn in
strument in Gods hand om te
werken aan die wereld waarvan
God zegt: "Er zal vrede zijn"."
Wereldraad. Het uitvoerend co
mité van de Wereldraad van Ker
ken heeft op zijn vergadering in
Helsinki (Finland) de beslissing
van de leiding in Genève be
krachtigd om een bedrag uit het
anti-racismefonds te geven aan
het Patriottisch Front in Rhode-
Secretaris-generaal dr. Philip Pot
ter van de Wereldraad deelde op
een persconferentie mee, dat er
nog dit jaar een gesprek komt
met het Leger des Heils. Dat heeft
zijn lidmaatschap van de Wereld
raad opgeschort naar aanleiding
van de geldelijke steun aan het
Patriottisch Front.
Terugbetaling. De Zuidafri-
kaanse staat heeft op de rekening
van de Protestantse Interkerke
lijke Coördinatiecommissie
Ontwikkelingsprojecten te
Utrecht 350.000.- gestort na een
gerechtelijke stap van deze
commissie toen in Zuid-Afrika
ongeveer een half miljoen gulden
in beslag was genomen.
Vorig jaar ging de commissie een
contract aan met een legale orga
nisatie van zwarte Zuidafrikanen
(Black Community Programmes)
ter uitvoering van een program
ma voor scholing en sociaal en
medisch werk. Deze behoorde in
oktober 1977 tot de achttien or
ganisaties die verboden werden
verklaard. De staat nam alle be
zittingen in beslag. Ook de
500.000 op de bankrekening van
de Black Community Program-
Op een verzoek uit Nederland om
teruggave van dit Nederlandse
kapitaal reageerde de regering in
Pretoria aanvankelijk volstrekt
negatief. Vlak voordat een
rechtszaak hierover zou dienen
kwam er echter een aanbod tot
minnelijke schikking in de vorm
van een terugbetaling van
350.000.
De commissie in Utrecht heeft dat
maar aanvaard omdat zij van een
rechtszaak toch geen beter resul
taat verwachtte. Het geld blijft
voor Zuid-Afrika bestemd, op
nieuw voor legale doeleinden.
Gedacht wordt aan verlichting
van de nood waarin gezinnen van
politieke gevangenen verkeren.
Bezoek. Gisteren zijn ds. G. Mak
en ds. A.C. Hofland, respectieve
lijk voorzitter en secretaris van de
synode van de Gereformeerde
Kerken in Nederland, naar Zuid-
Afrika vertrokken voor een be
zoek aan de komende algemene
synode van de Nederduitse Gere
formeerde Sendingskerk (kleur
lingen) aldaar. Het Nederlandse
synodebestuur had daarvoor een
uitnodiging ontvangen.
De synodevergadering wordt ge
houden in Belville. De predikan
ten verwachten dat zij daar ook
vertegenwoordigers van de ande
re kerken binnen de gerefor
meerde kerkenfamilie ontmoe
ten. Op 5 oktober zullen zij in ons
land terugkeren.
'FC Twente kan het ons nog erg lastig maken
MANCHESTER (GPD) - Hoogmoedig als de
Britse voetballer nu eenmaal van nature is,
waant Manchester City zich reeds een ronde
verder in het toernooi om de UEFA-Cup.
Tony Book kent in dat opzicht
evenmin twijfels, hoewel hij er
wel voor waakt zich te bedienen
van grootspraak, om zijn tegen
stander niet extra te prikkelen.
Terecht daarentegen beschouwt
de manager van Manchesters
tweede club het fundament (1-1)
dat twee weken geleden in En
schede werd gelegd, als een soli
de basis om door te stoten naar de
tweede ronde.
Het voert Tony Book duidelijk te
ver om de tweede ontmoeting
met FC Twente nog louter te be
schouwen als een formaliteit, in
welke zin de Britse pers zich
veertien dagen geleden bijna
unaniem uitsprak. Hij deelt daar
entegen wel degelijk het opti
misme van de spelersgroep. „Kan
de ploeg dezelfde discipline op
brengen als veertien dagen gele
den in Enschede, dan ben ik er-
Winst volleybalteam
VENETIË (ANP) - Het Nederlands
volleybalteam, dat bij het toer
nooi om het wereldkampioen
schap voor heren om de dertien
de tot en met de 24ste plaats
speelt, heeft gisteren in Venetië
met 3-0 gewonnen van Tunesië.
De setstanden waren 15-2, 15-10
en 15-12.
Wereldkampioen Polen handhaaf
de de ongeslagen status door
Tsjechoslowakije met 3-1 te ver
slaan. De setstanden waren: 15-9,
3-15, 15-10 en 15-10.
Andere uitslagen: halve finale
poule: Sowjet-Unie-Bulgarijë
3—1China-Brazilie 3-1, Polen-
Tsjechoslowakije 3-1, Japan-
Mexico 3-0.
van overtuigd dat we de tweede
rónde halen".
Drie keer al, is de voormalige win
naar van de Europa Cup II (1970)
onder supervisie van Tony Book
in het prilste stadium geruisloos
van het Europese voetbalpodium
verdwenen. „En dat kunnen we
ons geen vierde keer permitteer
ren", benadrukt Tony Book. „Te
genover onze supporters zijn we
ook bijna verplicht in dit toernooi
een heel eind te komen, al was het
alleen al op basis van de dure in
vesteringen die we de laatste ja
ren hebben gedaan. Maar boven
dien moeten we de voetbalwereld
nu eindelijk eens laten zien dat
United in Manchester niet alleen
de dienst uitmaakt".
De vooruitzichten op kwalificatie
voor de tweede ronde van dit ten
onrechte minst hoog gewaar
deerde Europese bekertoernooi
ogen in elk geval voor Manches
ter City uiterst riant. Tony Book
deelt die visie, maar spreekt te
gelijkertijd de vrees uit dat zijn
ploeg FC Twente wel eens
tikkeltje te hooghartig tegemoet
zou kunnen treden. „En dat zou
catastrofale gevolgen kunnen
krijgen, net zoals wij niet de fout
mogen maken al onze aandacht te
richten op de eigen aanval. In
zo'n situatie is een tegendoelpunt
tenslotte snel gemaakt".
Zoals dat een Engelse ploeg be
taamt, kiest ook Manchester City
morgenavond vanzelfsprekend
voor de aanval, maar krijgt het
wel degelijk de opdracht mee de
zaken achterin potdicht te hou
den. „Want", oordeelt Tony
Book, „FC Twente mag dan mis
schien de goede vorm nog steeds
niet te pakken hebben, dat de
ploeg nog altijd voldoende kwali
teit heeft om het ons lastig te ma
ken, hebben wij veertien dagen
geleden na de rust met eigen ogen
kunnen zien".
Tobt FC Twente's trainer Spitz
Kohn nu al jarenlang met een
chronisch gebrek aan aanvallers,
juist in dat opzicht heeft Tony
Book keus te over. Voor het duel
met FC Twente heeft City's ma
nager zijn keuze bepaald op het
internationaal gelouterde trio
Channon-Kidd-Barnes, zodat de
in Enschede aartsgevaarlijke Ro
ger Palmer weer in de dug-out
moet plaats nemen. Manchester
City heeft bovendien Colin Bell
en Ron Futcher nog achter de
hand, die in de laatste twee Lea
gue-duels vier keer scoorde maar
door zijn (te) late overkomst van
uit de Verenigde Staten dit jaar
niet in de Europese bekerduels
mag uitkomen.
De situatie bij FC Twente steeks
daar wel uiterst schril bij af. Voor
de in een ombouwfase vertoe
vende Twentenaren geldt bo
vendien als extra handicap dat zij
op Main Road niet in de sterkste
opstelling aan het toch al weinig
perspectief biedende karwei
kunnen beginnen. Spitz Kohn
mist niet alleen doelman Andrè
van Gerven, maar bovendien
Heini Otto, wiens achilles
peesblessure weliswaar is gene
zen, maar die conditioneel het
vereiste niveau mist om te kun
nen spelen.
Hoewel ook Spitz Kohn zich terde
ge realiseert dat de overlevings
kansen niet bijster groot zijn
heeft hij de moed nog lang niet
opgegeven. Kohn: „We proberen
het zo lang mogelijk op 0-0 te
houden, door te proberen het
tempo uit hun spel te halen. Lukt
dat, dan kunnen we in het laatste
kwartier risico's gaan nemen om
dat ene doelpunt te scoren."
PARIJS (ANP) - De internatio
nale tafeltennisfederatie heeft
Bettine Vriesekoop (foto) als
zevende geplaatst op de Euro
pese ranglijst. De sterkste Ne
derlandse speelster komt niet
voor op de top-tien van de we
reld. Die lijst wordt beheerst
door de Aziatische speelsters,
die de eerste zes plaatsen be
zetten.
De Europese ranglijst van de
tafeltennisfederatie voor da
mes wordt aangevoerd door
Judith Magos (Hon). Achter
haar staan Jill Hammersley
(GBr), Ann-Christin Hellman
(Zwe), Gabrielle Szabo (Hon),
Ilona Uhlikcrva (Tsj), Maria
Alexandru (Roe), Vriesekoop,
Valentina Popova (Sov), Bea
trix Kishazi (Hon) en Blanka
Silkakova (Tsj).
Sovjet Unie wint
atletiekstrijd
TOKIO (ANP) - De Sowjet-Unie is
gisteren in Tokio winnaar ge
worden van de acht-landenatle-
tiekwedstrijd. Voor meer dan
70.000 toeschouwers in het
Olympisch stadion van de Japan
se hoofdstad eisten de vertegen
woordigers van de Sowjet-Unie
dertien van de 29 nummers op en
kwamen tot 149 punten. Polen
werd tweede, Duitsland derde.
De beste prestaties op deze grootste
atletiekwedstrijden in Japan, se
dert die van de Olympische Spe
len van 1964, werden geleverd bij
de springnummers. Over het al
gemeen vielen de verrichtingen
enigszins tegen.
De Russische wereldrecordhouder
hoogspringen Vladimir Jatsjen-
ko zegevierde met een sprong
van 2.28 meter. De Italiaanse
houdster van het wereldrecord
Sara Simeoni triomfeerde met
1,93 meter. Het hinkstapspnngen
was voor de Russische Olympi
sche kampioen Viktor Sanejev
met 17,02 meteren de Poolse ver
springer Grzegorz Cybulski won
met een sprong van 7,99 meter.
SCHAKEN - In de voorronden van
het zevende toernooi om de Eu
ropa cup voor landenteams is het
Nederlands schaakteam onder
gebracht in één groep met Oos
tenrijk en Israël. De wedstrijden
zullen van 16 t/m 21 oktober
plaatsvinden in Amsterdam.
SCHAKEN - De Nederlandse
landskampioen schaken. Vol-
mac, heeft de tweede wedstrijd
voor de Europa Cup met 3V2-2V2
verloren van Tel Aviv uit Israël.
sp/rs
£Y£ MO£//.£AC-
P£0£/V A£££T
M£7 Z'/VCO/)CV,
ZO 77=
