na twee eeuwen over
van Yan Gerwen
Huurman doet werk
Js busbanenproject
eerTzoethoudertje
Patatbakker:
„Als ik naar
tachtig rent
moet, schei
ik ermee nit"
Dr. Lapple geen lector?
Motorjacht
leeggeroofd
GEVEL BREESTRAAT 40 IN 1778 GEBOUWD
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 197?
LEIDEN - Wie een paar jaar
zijn ogen heeft dichtge
daan in Leiden en ze on
langs weer opende, zal tot
de ontdekking zijn geko
men dat het belastingkan
toor aan de Breestraat er in
tegenstelling tot het post
kantoor nog steeds is.
Maar dat is slechts schijn,
in de eerste plaats is het er
niet nog steeds, maar
wéér, in de tweede plaats
is het alleen de gevel die in
oorspronkelijke staat is
herrezen.
Daarachter nieuwbouw, één geheel
vormend straks met de nieuw
bouw op de plaats van het vroege
re postkantoor. Die nieuwbouw
gaat plaats bieden aan dg techni
sche dienst van het hoogheem
raadschap Rijnland, die nu nog
over elf kantoren, i
Leiden en vijf in de dienstkrin-
gen, is verspreid.
In het oude belastingkantoor komt,
op de begane grond, bovendien
een kantoor van de PTT terug.
Toen Rijnland de gebouwen en het
terrein tussen Breestraat en
Boommarkt, begrensd door het
sociëteitsgebouw Minerva en het
Kakelaarssteegje kocht, en met
nieuwbouwplannen op de prop
pen kwam, bleek dat de gevel van
het belastingkantoor op de mo
numentenlijst stond. Dat bete
kende dat die gevel in elk geval
bewaard moest blijven. Het was
een zandstenen gevel, wat in de
Breestraat vrij zeldzaam is.
Architect Drexhage die de plannen
voor Rijnland maakte, had liever
de nieuwe gevel helemaal door
getrokken, omdat een modern
gebouw wat andere eisen stelt,
maar legde zich neer bij de eis van
Monumentenzorg. De vraag was
vervolgens of het belastingkan
toor alleen zou worden gerestau
reerd of helemaal afgebroken en
daarna weer opgebouwd. Geko
zen werd voor het laatste, omdat
het gebouw in erg slechte staat
verkeerde en helemaal verzakt
was. Bovendien was het plan om
er een parkeerkelder onder te
maken en was het beter als de
fundering van het hele gebouw
één geheel zou vormen omdat
anders het risico van verzakking
niet is uitgesloten.
Andere aanpak
De sloop van het belastingkantoor
verlangde een andere aanpak dan
die van het postkantoor, en werd
daarom apart aanbesteed. Werd
het postkantoor door een echte
sloper in korte tijd met de grond
gelijk gemaakt, de zandstenen
beplating van het belastingkan
toor werd door de firma Huur
man uit Delft stukje voor stukje
afgepeld. Dezelfde firma die het
gebouw ook weer opbouwde en
die ook voorheen het Rijnland
huis aan de overkant van de
Breestraat restaureerde.
De stukken zandsteen, werden
evenals de dakpannen, de omlij
stingen en de bakstenen die ach
ter de zandstenen beplating
schuilgingen, voorzien van
nummertjes en opgeslagen in de
werf van Huurman in Delft. Er
werd een volledige opmeting
gemaakt van het hele gebouw zo
dat het exact zoals het was,weer
kon worden opgebouwd. Het
hout was niet meer bruikbaar,
maar de bakstenen en de zand
steen die nu de gevel vormen
hebben dat al sinds 1778 gedaan.
Dat jaartal is gevonden door mej.
Versprille van de gemeentelijke
archiefdienst, die op verzoek van
het Hoogheemraadschap is na
gegaan wat de geschiedenis is
van het pand Breestraat 40 (het
belastingkantoor). Niet alleen uit
nieuwsgierigheid, maar ook om
te zien of het het allemaal wel
waard was, en om verantwoor
ding af te kunnen leggen tegen
over de ingelanden, die tenslotte
de middelen voor de hele nieuw
bouw moesten opbrengen. Er
werd wel subsidie aangevraagd
bij monumentenzorg, maar die is
niet verleend.
Vier pandjes
Uit het speurwerk van mej. Ver
sprille, dat terug ging tot 1585,
blijkt dat het oorspronkelijk om
vier pandjes ging, twee aan de
Breestraat en twee aan de
Boommarkt. Ze wisselden diver
se keren van eigenaar tot mr. Dirk
de Raet, burgemeester van Lei
den ze op een gegeven moment
alle vier bezit. Hij verkoopt ze in
1776 aan baron van Boetzelaar,
heer van Dubbeldam, ontvanger-
generaal van Holland en West-
Friesland. Op 11 mei 1776 draagt
deze de vier panden over aan mr.
Abraham van Gerwen, raad en
schepen dezer stad. Die bouwt in
1778 de gevel voor de twee pand
jes aan de Breestraat.
Abraham van Gerwen was gedoopt
in de Hooglandse kerk op 6 sept.
1735 en stierf op 30 aug. 1812. Zijn
zoon en kleinzoon droegen ook
de voornaam Abraham. Zij waren
eigenaren van de vier percelen tot
1838. Daarna was het Carel Lo-
dewijk Bloeme tot 1900, dr. Th.
van Wijk tot 1910, de Nederlandse
Bank tot 1915 en daarna het ad
ministratiekantoor van de Direc
te Belastingen.
Herstel
Huurman begon in 1975, om de ge
schiedenis even af te ronden, met
het demonteren, en begin van dit
jaar met het herstel van de gevel.
De gevel staat los voor de beton
constructie, zodat de beweeg
baarheid ontstond die nodig is in
verband met temperatuurin-
vloeden.
Het ligt in de bedoeling dat de hele
nieuwbouw, hoewel het nog
maar twee fasen betreft van de
totale plannen, voor het eind van
dit jaar in gebruik wordt geno
men.
Op de begane grond komt dus het
lokettenkantoor van de PTT, dat
bereikbaar is via de passage die
helemaal doorloopt tot aan de
Boommarkt. De oude deur van
het belastingkantoor zal dus niet
meer gebruikt worden. Op de
eerste verdieping komen kanto
ren van Rijnland, op de tweede
laboratoriumruimten en op de
derde de tekenbureaus van de
reproduktie-afdeling. Voor de
hele nieuwbouw (de volgende
twee fasen zullen later gereali
seerd worden) heeft Rijnland
twintig miljoen gulden
uitgetrokkeo
(Vervolg pagina I)
LEIDEN - De officiële ingebruik
stelling van het busbanenproject
Leiden-Katwijk door minister
Tuijnman (Verkeer en water
staat) is vanochtend omlijst door
felle kritiek van de Leidse Werk
groep Milieubeheer. De kritiek
richt zich op het feit dat pogingen
om het openbaar vervoer in de
Leidse regio te bevorderen wor
den doorkruist door allerlei voor
zieningen voor het particuliere
autoverkeer.
De werkgroep noemt met name de
plannen voor aanleg van verbre
ding van rijks- en provinciale we
gen, die ondanks de bezuinigin
gen gewoon doorgaan. Men
vraagt zich af of busbanenprojec-
ten, zoals er vandaag één ge
opend werd, uitsluitend dienen
als zoethoudertje om de indruk te
wekken dat er toch iets gebeurt
aan de bevordering van het
openbaar vervoer.
Voor de Leidse werkgroep is het
een duistere zaak waarom de
winst, die als gevolg van kortere
en regelmatiger rijtijden op het
bustraject Leiden-Katwijk is ont
staan, niet wordt omgezet in een
verhoging van de frequentie. "Of
- wil men deze winst alleen ge
bruiken om te kunnen besparen
of personeel en materieel?"
De Werkgroep Milieubeheer brengt
in herinnering dat in het gebied
tussen Leiden en Den Haag een
experimenteerproject is opgezet
om belangen te beschermen, die
door het autoverkeer in de knel
dreigen te komen. Het project is
dèstijds dóór rijk en provincie
overgenomen en er werd een be
gin met de uitvoering gemaakt.
In het kader van het project werd
de Hoflandbrug tussen Leiden en
Voorschoten gebouwd, die uit
sluitend bestemd is voor het
openbaar vervoer en langzaam
verkeer. Tegen het tweede on
derdeel: de busbaan Leiden-
Katwijk, heeft de werkgroep
nogal wat bedenkingen. Zo werd
volgens de Leidse werkgroep te-
nauwernood voorkomen, dat de
aanleg van de busbaan over de
Rijnsburgerweg ten koste ging
van de zwakke verkeersdeelne-
mers (fietsers en voetgangers).
'De bomen daar werden op het
nippertje gered, maar in Oegst-
geest werd een fraaie beuken
haag wel omgehaald. Daar werd
zelfs een extra opstelstrook voor
auto's aangelegd. Bovendien
kreeg Oegstgeest het wegdek na
het vernieuwen van de riolering
op een koopje geasfalteerd, deels
zelfs met gelden bestemd voor de
bevordering van het openbaar
vervoer."
Kritiek heeft de Leidse werkgroep
op de plannen die de doelstellin
gen van het experimenteerpro
ject regelrecht ondergraven. Zo
werkt de provincie volgens de
groep onverdroten voort aan de
voorbereidingen van een auto
weg die parallel aan de vandaag
geopende busbaan zou moeten
lopen. Verder wordt de verbre
ding van de Rijksweg 4 genoemd
en de vaststelling van het tracé
van de Rijksweg 11 (Leiden-Bo-
degraven). "Een tracé, dat uitge
rekend in de relatie ligt, waarvoor
nu een nieuw busbanenplar.
wordt voorbereid. De NS heeft al
laten weten, dat zij afzien van een
kwartiersdienst op de lijn Lei-
den-Utrecht wanneer deze rijks
weg wordt aangelegd." Tenslotte
wijst men op het parkeerbeleid
met de ruime normen die gehan
teerd worden bij de bouw van
nieuwe ministeries en de nieuw
bouw van het academisch zie
kenhuis in Leiden (een parkeer-
accomodatie drieënhalf maal zo
groot als de huidige).
"Het is natuurlijk ontzettend.
Als ik zeg: we zijn teleurge
steld, dan is dat nog zwak uit
gedrukt". Secretaris Merk
van het Bedrijfsschap Horeca
in Den Haag moest gisteren de
ene na de andere journalist te
woord staan naar aanleiding
van de prijsbeschikking van
de minister van Economische
Zaken: 150 gram patat mag
niet meer kosten dan 80 cent.
"Iedereen belt over die stom
me patat", laat de telefoniste
van het Bedrijfsschap zich
zelfs even gaan.
Merk begint zijn verhaal Vo
rige week kreeg ik plotseling
een telefoontje dat we op het
ministerie moesten komen.
Dat was woensdag om elf uur
en om vier uur moesten we er
zijn. Ik heb nog gauw wat
mensen bij elkaar weten te
krijgen, mensen uit het vak,
want ikzelf heb nog nooit één
friet gebakken"
Daar, op het ministerie, werd ze
de mededeling gedaan: er
moet een prijsstop komen,
want de aardappelprijzen
zijn omlaag gegaan en de pa-
tatboeren zijn niet mee om
laag gegaan. Wat het Be
drijfsschap nu vooral dwars
zit is dat het al vast stond, dat
wat ze ook zeiden, die prijs
stop al was vastgesteld. Merk:
"Een gulden voor een zakje
patat van 125 gram leek ons
redelijk. Dat zou een basis
voor onderhandelingen ge
weest zijn. We hebben nog een
telegram gestuurd, dat we
wilden praten. Merkwaardig
in deze tijd van overleg, dat
dat niet bleek te kunnen".
Hij rekent voor dat die tachtig
cent onaanvaardbaar is. Vijf
jaar geleden kostte de patat
65 cent. In die vijf jaar zijn de
loonkosten gestegen met 50
procent. Ook daarnaast is al
les duurder geworden, gas,
licht, noem maar op. Nu
wordt een zakje patat van 150
gram verkocht voor gemid
deld één gulden drie.
Merk: "Op het ministerie zeiden
ze dat een berekening hadden
gemaakt, waar uit bleek dat
de patatbakker er mee rond
kan komen, met die tachtig
cent. Maar de vraag is, waar
zijn ze vanuit gegaan? Heb
ben ze een patatbakker in een
groot winkelcentrum geno
men of een kraampje op de
hoek? Er is een veel te groot
onderscheid in zaken om één
vaste prijs te kunnen stellen
En dan nota bene uitgaande
van 150 gram, terwijl wij al
tijd horen dat er gemiddeld
125 gram in een zakje gestopt
wordt. En dan, wat neem je
als toegestane marge? Wij
vinden dat een patatbakker
best iets meer mag verdienen
dan de modale man. Hij
werkt als anderen vrij zijn,
twaalf uur per dag vaak en in
het weekeinde. Zijn vrouw
helpt vaak mee. En hij moet
alle sociale lasten zelf beta
len".
'Ik hoop het niet, maar er kun
nen nog gevaarlijke dingen
gebeuren ook. Als je de friet
minder ver laat doorbakken,
heb je minder nodig om aan
het gewicht te komen. De pa
tatbakker, ik lijkt er zelf on
dertussen wel één, kan ook
nog mindere ingrediënten
gaan gebruiken.
Voor de kwaliteit is dat niet te
best. Goed, we zullen er weinig
aan kunnen doen, Want het
staat al in de Staatscourant,
maar we zullen het erover
blijven hebben, dat wel".
Van wat de patatboer voor
zo'n bakje krijgt moet hij ook
nog 14 procent aan de belastin
gen afdragen...
"Ik doe het niet", zegt de heer
Koet van Snackbar City aan
de Breestraat: "Ik ga niet
naar tachtig cent. Als ze ko
men wil ik het ze nog een keer
voorrekenen dat (k er ééntien
voor moet hebben. En als ik
dan toch naar tachtig moet,
dan schei ik er mee uit, met de
patatverkoop. Ik ga mezelf
niet de das omdoen".
"Je hebt veel verschillende soor
tenfriet. Ik heb een dure soort
en verkoop een mooie bak pa
tat. Als ik nou veertig kilo per
dag verkoop, de bakjes en
vorkjes en één keer in de drie
dagen vet verversen erbij re
ken, dan verdien ik in drie
dagen f68,- als ik ze voor tach
tig cent verkoop. Dan heb ik
het nog niet eens over gas en
licht enzo. Dat is te weinig, f
68,- echt waar".
De heer Verberg, van Snackbar
Pim aan het Vijf Meiplein
noemt het een grootm schan
daal. "Wij vallen in de hoogste
btw-tarievenwij zijn open op
tijden dat anderen op hun
luie kont zitten, we moeten el
ke dag soppen ramen lappen
platen poetsen, zijn gemid
deld 70 uur per week open,
moeten ons particulier verze
keren en de horeca is nog het
enige dienstverlenend bedrijf
dat draait zonder één cent
overheidsgeld. Je gaat nu
krijgen datje met minder per
soneel moet gaan werken of
eerder moet sluitenAls dat de
opzet is van het ministerie
wordt het een kouwe bedoe
ning".
Nog steeds bezetting Sociologisch Instituut
LEIDEN - Het dagelijks bestuur
van de subfaculteitsraad sociolo
gie overweegt om de voordracht
voor een nieuwe lector in de ma-
cro-sociologie te laten vallen. In
de plaats daarvan zou het bestuur
geneigd zijn akkoord te gaan met
de aanstelling van een hoogleraar
empirische sociologie omstreeks
1981.
Dat is volgens de studenten, die
nog steeds het sociologisch Insti
tuut bezetten, gebleken in een
gesprek dat zij gisteren met het
dagelijks bestuur hebben gehad.
Het dagelijks bestuur heeft in
middels in een communiqué la
ten weten dat over deze kwestie
vanmorgen besloten zöu worden
vergaderd door de subfaculteits
raad en vertegenwoordigers van
de benoemingscommissie.
Zoals bekend gingen de ruim vijftig
sociologie-studenten maandag
tot bezetting over nadat de subfa
culteitsraad had geweigerd zich
openlijk uit te spreken over de
voordracht om de marxist dr.
Dieter Lapple te benoemen tot
lector in de macro-sociologie. De
voordracht dreigde te worden te
ruggedraaid toen het college van
bestuur enkele bezwaren ken
baar maakte. Het college vond de
voordracht onvoldoende gedo
cumenteerd en wilde het stuk zo
niet doorsturen naar Den Haag.
Volgens de studenten heeft het
college echter voornamelijk poli
tieke bezwaren tegen dr. Lapple
en tegen de studierichting die hij
zou moeten doceren, namelijk
politiek-economische maat
schappij-analyse.
Inmiddels heeft de discussie zich
toegespitst op wat door de stu
denten genoemd wordt "een
ruilhandelHet college van be
stuur zou de suggestie hebben
gedaan in plaats van een nieuwe
lector een hoogleraar empirische
sociologie aan te stellen, waaraan
eveneens behoefte bestond. Zo
zou, aldus de studenten worden
voorkomen, dat dr. Lapple wordt
aangesteld. Van de kant van het
college van bestuur en door het
dagelijks bestuur van de subfa-
culteitsraad wordt dat echter
ontkend. Ook ontkend het dage
lijks bestuur dat er bezwaren
zouden zijn tegen dr. Lapple als
persoon.
Doorbraak in de Breestraat,
het postkantoor moest wijken
voor de nieuwbouw van Rijn
land (boven), dïe nu haast is vol
tooid (onder).
Binnen een week vermoedelijk
zal ook de stoep klaar zijn, en
zullen de hekken Verdwijnen
LEIDEN - Een motorjacht dat lag
afgemeerd in het Galgewater is in
de nacht van maandag op dins
dag grotendeels leeggeroofd.
Uit deze schuit verdwenen onder
meer een televisietoestel, een ra
dio-cassetterecorder, diverse
cassettebandjes en 'enkéle slaap
zakken. De waarde van het ge-
stolene bedraagt ongeveer 1200
gulden.
Friese staart- en
stoeltjesklokken, Zaanse-
en Schippertjesklokken.
Div. stijlklokken, moderne
schoorsteen- en
wandklokken.
Interessante collecties
antieke klokken.
Horloger
v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
Kruiden
De afdeling Leiden en omstre
ken van de Koninklijke Maat
schappij Tuinbouw en Plant
kunde organiseert vanavond
een lezing ctvond in het Rijks
herbarium aan de Schelpen
kade 6 in Leiden. Mevrouw
H.W. Beumig-De Roo uit Rui-
nerwo.ld zal spreken over het
ondetwerp "Kruiden en hun
genezende waarden". De le
zing zal worden omlijst door
kleurendia's. De bijeenkomst
begint om acht uur.
Postwissel
In het Filmhuis van het Leids
Vrijetijdscentrum aan de
Breestraat 66 wordt morgen
avond de film "De Postwissel"
van de Senegalese Ousmane
Sembene vertoond. De rol
prent, die dateert uit 1968, is
een film over Ibrahima die
van een neef uit Parijs 25000
francs krijgt om voor hem te
bewaren. Iedereen komt geld
van hem lenen omdat men
denkt dat hij rijk is. Zelf be
gint hij dat ook te denken.
Totdat zijn neef terugkomt.
De vertoning van de film. die
past in de cyclus van films uit
de derde wereld begint om ne
gen uur. De toegangsprijs is
vier gulden.
Go-spel
Morgen wordt door. de Leidse
Go-club een demonstratie
avond georganiseerd over het
Go-spel. Go is een 4000 jaar
oude denlcsport, die zijn oor
sprong vindt in het Chinese
keizerrijk. Het wordt gespeeld
op een geruit pord met 19 bij
19 lijnen en de stenen worden
niet in de vakken maar op de
kruispunten van de lijnen ge
zet. Op de demonstratieavond
wordt onder meer een film
over het Go-spel vertoond.
Op donderdag 28 september
start er ook een Go-cursus, die
op zes achtereenvolgende
donderdagavonden wordt
gehouden. De kosten van deze
cursus bedragen vijf gulden.
Zowel de informatie- als de
cursusavonden worden gege-
ven in het Leids Vrijetijdscen
trum, Breestraat 6 6. Aanvang
8 uur.
Hengelsport
Visvereniging "Hengelsport"
hield een viswedstrijd in het
Aarkanaal. De uitslag was: 1
J. Boef 1950 gr.[19 st.), 2. Ph.
Verstrtaten jr. 1570(21). 3. W
v. Westbroek 1400(21). 4. Ph.
Verstraten sr. 12O0( !8),5.A.v.
d. Bos 1070(146.J. Brouwer
920(15). 7. C. v. d. Berg 870( 7).
8. P. Devilee 830(11), 9. R. v.
Egmoyid 800(1210. T. Veld
huis 640(3). HSV Zuid-West
viste de 5de wedstrijd in de
Ringvaart en de Rijn. De
vangst was slecht. De uitslag:
l.A.Ruis 2300(26). 2. C Schou
ten 2080(24), 3. H. Moenen
1700(19), 4. H. Schouten
1690(23), 5. I. Mazurel
1340(18), 6. E. Schreuder
1270(20), 7. H. v. d. Laan
660(15), 8. G. v. d. Laan
580(14).
Duivensport
PV Leiderdorphield een
navlucht vanaf St.Ghislain
inet 136 duiven. De uitslag
was: l,4,10,W.de Rjoode.2,7,
M. Reijerse, 3,5, F. Hooger-
vorst, 6.8, P. Sloos. 9, J. v.
Laar. PV "De Blauwkras
vloog eveneens vanaf St.
Ghislain. De uitslag was: 1,10,
P. Gijsman en Zoon, 2, G.
Tang, 3,5,9, A. Ouwerkerk, 4,
1. Franken6,7, B. Diersman,
8, F. v.d. Wetering.
