Directeur Gading: „Gehandicaptenbeleid Leiden flut"
Leidato
voor 17e keer van start
v.d. Water
„Hulp genoeg, maar het is wel wat nauw"
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1978
LEIDERDORP - Directeur "Ga
ding": "Gehandicaptenbeleid
Leiden flut". Raymond Guèrin
en Dick van Tol zijn twee deel
nemers van het Aktiviteitencen-
trum voor lichamelijke gehandi
capten "Gading" in Leiderdorp.
Gading telt zo'n 25 deelnemers
die binnen het centrum kunnen
deelnemen aan verschillende ac
tiviteiten, zoals het vervaardigen
van een eigen krant, tuinwerk-
zaamheden, lichaamsverzorging,
tekenen en naaien. Het centrum
kent ook een deelnemersraad die
tot laak heeft wensen, klachten
en ideeën van deelnemers te be
spreken met medewerk(st)ers.
De raad bestaat uit vijf vast en
drie reserve leden die worden ge
kozen door de deelnemers zelf.
Herman Janssen, algemeen-direc
teur van het Gading, over de acti
viteiten binnen het centrum.
"door hun gehandicapt zijn kun
nen de deelnemers niet deelne
men aan het arbeidsproces, maar
ook zij willen wat te doen hebben.
Hier kunnen en mogen ze van al
les. Je zou kunnen spreken van
alternatieven voor arbeid. Daar
naast gaan we hier ook vormend
te werk. We leren ze bijvoorbeeld
hoe ze een belastingformulier
moeten invullen".
De gemeente Leiden noemt Her
man Jansen een "flut-gemeente"
wat betreft het gehandicapten
beleid. Janssen: "Wanneer je ziet
wat bijvoorbeeld de gemeente
Leiderdorp allemaal voor gehan
dicapten doet en je vergelijkt dat
met Leiden kun je Leiden met
recht een "flut-gemeente" noe
men. Ik ben me er echter wel van
bewust dat het in Leiden allemaal
een stuk moeilijker ligt omdat het
een oude stad is. Ütrecht en Am
sterdam zyn vanwege de grote,
oude binnensteden voor gehan
dicapten net zulke beroerde ste
den, Leiden is dus geen eenling".
Wooneentrum
Janssen vervolgt "In Leiderdorp is
men aan het overleggen over de
mogelijkheid tot het verwezelij-
ken van een wooneentrum voor
gehandicapten. Een groep van 20
tot 50 (aangepast) woningen bin
nen een bepaalde wijk. Op dit
moment zjjn we aan het praten
met een aantal architecten. De
gemeente Leiderdorp staat er
zeer welwillend tegenover. Er
zouden in deze regio best meer
van dat soort centra kunnen ko-
Er zou dan wel eerst een soort regio
werkgroep moeten worden ge
formeerd met inspraak voor de
mensen die er gaan wonen. De
moeilijkheid hierbij is dat het
aanpassen van een huis veel geld
en verlies van ruimte kost, omdat
je gangen, deuren enz. breder
moet maken. Daarnaast moet je
zorgen dat je zo'n wooneentrum
niet gaat afsluiten, dan ga je snel
een ghetto-achtige situatie kwe
ken".
„Streekfunctie
LEIDEN - Door het metselen van
een eerste steen heeft burge
meester Vis gisteravond de 17e
Leidato geopend. De eerste bur
ger die, voor de vierde keer in
successie de huishoudbeurs
opende, bevestigde de officiële
steen aan een huis dat in tien da
gen tijd (door leerlingen van
ADVERTENTIE
Quarts - Horloges
De Aller Beste
EIGEN ATELIERS
niet meer weg te denken'
technische scholen) in de
Groenoordhallen zal verrijzen.
Het project is bedoeld om de Lei-
dato-bezoeker attent te maken op
de goede toekomstmogelijkhe
den die er in het bouwbedrijf zijn.
Overigens verklaarde de burge
meester het metselen maar
"flauwekul" te vinden: het huis
wordt over tien dagen, als 230
stands tellende huishoudbeurs
verleden tijd zal zijn, weer
snel afgebroken als het is
gebouwd.
De burgemeester verklaarde gis
teravond "het wel weer eens
leuk" te vinden om een Leidato te
openen, hoewel hij toegaf dat het
steeds moeilijker werd om "iets
origineels" te bedenken om de
opening luister bij te zetten. Bur
gemeester Vis sprak niets dan lof
over de Leidato. Hij vond de
huishoudbeurs een "uitstekend
voorbeeld van de regionale func
tie van de stad Leiden" en sprak
zijn bewondering uit voor de
standhouders die de moed op
brengen "open en bloot" met hun
artikelen tien dagen lang de
Groenoordhallen te bevolken.
"Je bent kwetsbaar, wantje staat
open en bloot terwijl je ook nog
concurrenten om je heen hebt",
aldus Vis die de Leidato niet in de
laatste plaats een ontmoetings
functie wilde toebedelen. "De
hoofdzaak is een soort van ont
spanning, een sociëteit die voor
elk wat wils heeft. Eén van de
happenings in Leiden die er echt
bij zijn gaan horen", zo besloot de
burgemeester.
Eerder waren tien standhouders,
die al tien jaar of langer aan de
Leidato deelnamen, een huldi
ging ten deel gevallen. Leidato-
voorzitter Van Zijp roemde in
zijn toespraak voorts de snelle
opbouw van de stands (pas na de
veemarkt dus dinsdagavond, kon
daarmee een begin worden ge
maakt) en verklaarde dat er de
komende dagen ruim drie mil
joen gulden aan goederen in de
Groenoordhallen opgesteld is.
ADVERTENTIE
ANTIEKE EN
STIJLKLOKKEN
Uw vakadres
Eigen ateliers
De betere kwaliteiten
in de voordeligste prijzen
v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
ETALAGE IN DE STEEG
Burgemeester V
tselt de
op de Leidato.
Van Zijp en
Van der Klugt,
leden van het
organisatiecomité
kijken
belangstellend toe
Ten slotte Dick en Raymond
schrijven over de opgedane
ervaringen in bioscopen,
restaurants en café's:
"Van de twintig keer ben ik één
keer geweigerd in de bio
scoop. Door de hoofdingang
kon ik, als ik in de rolstoel
zat, niet naar binnen. Daar
om moest ik altijd achterom.
Eenmaal in de bios ging ik
meestal uit de rolstoel en
daarna in de stoel. De andere
mensen in de rolstoelen
moesten in het zijpad zitten.
Omdat het niet anders kon
hoefden we inplaats van
7,50* 5,00 te betalen. Hulp
was er genoeg. Ook als we in
een bovenzaal moesten was
er hulp. We werden met rol
stoel en al naar boven getild.
In café's en restaurants is het
voor mij iets gemakkelijker.
Ik kan met m'n looprek zo
binnenstappen. Als het erg
druk is valt het een beetje te
gen, aangezien mijn looprek
overal tussen door moet. De
ingang is meestal erg nauw
en vol met barkrukken. Toi
letten zijn niet erg groot. Er
kan onmogelijk een rolstoel
in. De bar is erg hoog. Je moet
op een barkruk zitten wil je
er bij kunnen. Als je in een
rolstoel zit ben je verplicht
aan een tafeltje te zitten. Ho-
penlijk worden restaurants
en cafés aangepast aan ge
handicapten"
Raymond Guérin
'Een poosje terug ben ik naar
de bioscoop geweest. De film
was "Soldaat van Oranje".
Alleen kan beslist niet, om
dat er altijd iemand moet
zijn die de deur openhoudt.
Verder kon ik niet op de ge
wone stoel plaatsnemen
maar moest ik langs het zij
pad in de bioscoop zitten,
anders kon het niet. De reden
hiervan is dat de brandweer
vreest dat, wanneer er brand
uitbreekt, we in de vlammen
opgaan. Je bent nl. niet zo
gemakkelijk weg uit de bios
met een rolstoel. Ook moest
ik van te voren bellen om een
plaats. In de kroeg moest ik
eveneens vragen of Ze me er
in wilden duwen, want de
drempels waren te hoog. In
een ander restaurant moes
ten de stoelen opzij gezet
worden"
LEIDEN - Sedert enkele jaren is binnen het
wereldje van de gehandicapten sterk het
zelfstandigheidsgevoel binnengedron
gen. Gehandicapten willen niet langer to
taal afhankelijk zijn en als "zielig" worden
beschouwd. Zoveel mogelijk alles zelf
doen, werd het parool. Zelf er op uittrek
ken, zelf boodschappen doen. In hoeverre
Leiden, met z'n op één na grootste bin
nenstad van Nederland, aan dat parool te-
genmoet kan komen werd door Raymond
en Dick, twee gehandicapten van "Ga
ding", en ondergetekenden onderzocht.
LEIDEN - Met een rolstoel door
Leiden trekken betekent wor
stelen met stoepranden die soms
op onneembare vestingen lijken.
Behendig proberen om met on
handzame wagens om, op de
stoep uitgestalde goederen heen
te komen en tegelijk de voetgan
gers proberen te ontwijken. Iets
dat niet altijd lukt.Met name in de
drukke Haarlemmerstraat en de
nauwe Donkersteeg zijn botsin
gen onvermijdelijk.
Maar het betekent ook vriendelijk
heid van doorgaans sjacherijnige
Leidenaars. Toegeknikt worden,
een groet krijgen van onbekende
mensen. Een behulpzame hand.
De vriendelijkheid is natuurlijk
bedoeld voor Raymond en Dick,
maar wij, als begeleiders, delen
erin mee. De proef op de som ge
nomen en lukraak oversteken
zonder op of om- te kijken. Bus
sen, auto's, vrachtwagens, ze
stoppen zonder uitzondering.
Spitsafbijter van de "test" is het
museum van Volkenkunde. Een
brede, monumentale trap voert
naar de ingang. Onmogelijk om
met stoel en al daar binnen te
komen. We staan wat besluite
loos te overleggen totdat twee
suppoosten, die ons blijkbaar in
de gaten hebben, de trap af ko
men. Zonder veel omhaal van
woorden sjorren de niet meer zo
piepjonge suppoosten Raymond
en Dick met rolstoel en al naar
boven. Vrachtjes van respectie
velijk zeventig en honderd kilo
Zelfs het ijzeren toegangshek,
een draaigeval dat zich niet voor
verhuizingen leent, wordt ver
plaatst. De twee bereidwillige
museummannen verontschuldi
gen zich herhaalde malen voor
het ontbreken van een lift en op
rit. Er is, zo vertelt één van hen,
vroeger wel een lift geweest. De
directeur vindt het volgens de
suppoosten niet nodig er weer
één te bouwen. Ze vertellen dat
Raymond en Dick beslist niet de
eerste gehandicapten zijn die de
sprong wagen naar het museum
te komen. Zjjn zelfs bereid nog
meer sjouwwerk te verrichten,
prijzen de eerste en tweede ver
dieping. "Daar is nog veel meer
moois te zien." De trappen zijn
echter zo steil en tellen zoveel
treden dat we het maar bij de be
gane grond houden.
Een suppoost raadt ons de dia-serie
over Indonesië aan. Hij draait de
serie kennelijk speciaal voor ons,
want op het bordje staat vermeldt
dat de serie om half twaalf en half
vier wordt vertoond. Als we de
dia's bekijken -is het één uur.
Terwijl we echt nergens om heb
ben gevraagd.
Als we tenslotte durven weggaan
(dat kan' echt niet na tien minu-
4 ten) zijn de suppoosten aan het
lunchen. Ze hoeven niet te wor
den geroepen, want museumbe
zoekers schieten te hulp. "Beetje
mal hè" zegt een sjouwer wat
verlegen over de afwezigheid van
een lift of oprit. "Je moet je er
eigenlijk niet door laten weer
houden om hier naar toe te ko
men" zo merkt een ander op.
Op naar het Belastingkantoor, waar
tot onze grote verbazing naast de
brede toegangstrap een speciaal
hok met lift geconstrueerd blijkt
Door
Jaap Visser en
Miep de Graaff
te zijn. De portier bij de ingang
heeft middels een gesloten tv cir
cuit de gelegenheid om alles wat
zich in het hok afspeelt gade te
slaan. De portier vertelt dat de lift
vorig jaar november is opgele
verd, dat de bouw van de lift een
slordige 100.000 gulden heeft ge
kost maar dat invaliden er nau
welijks gebruik van maken. "Ze
komen gewoon de trap op strom
pelen" zegt de portier. "Herhaal
delijk wijs ik ze op het bestaan
van de lift, maar dat wimpelen ze
af."
De lift blijkt wel geliefd te zijn bij
moeders-met-kinderwagens
maar dat is niet de categorie men
sen die men bij de bouw voor
ogen had. Warenhuis de Hema in
de Haarlemmerstraat is het vol
gende proefkonijn waar we na
een slopende tocht langs mu
seum De Valk, de Steenstraat en
Een dag lang trokken we door de Leidse
binnenstad om te kijken hoe "aangepast"
de stad is. Hieronder volgt de weergave
van de tocht.
de drukke Haarlemmerstraat
mee worden geconfronteerd.
Wonder boven wonder blijken de
zware rolstoelen de trede bij de
ingang te kunnen "nemen" Het
blijft vooralsnog bij de begane
grond. Om op de eerste verdie
ping te komen, zo wordt uitge-
puzzeld, moet de goederenlift in
werking worden gesteld. En die
lift mag alleen worden gebruikt
als er een personeelslid mee naar
boven wil gaan. Het is moeilijk
zoeken tussen op koopjes beluste
mensen, zodat we besluiten om
naar niet naar de eerste verdie
ping dopr te stoten.
Eerder had het station ook weinig
moeilijkheden voor de wagens
opgeleverd. Een brede oprit bij
de achteringang aan de rechter
kant van het station voert naar
een lift waarmee bijna alle per
rons zijn te bereiken. Bijna. Moet
een invalide perron nummer 1 of
2 hebben dan heeft hij pech ge
had, want daar voert alleen een
trap heen. Utrecht is zodoende
voor gehandicapten uit Leiden
per trein onbereikbaar.
In het stadhuis aangeland blijkt dat
de publieke tribune die geinte-
resseerde burgers tijdens raads
vergaderingen kunnen bezetten
voor gehandicapten verboden
terrein is. Slechts een trap geeft
toegang tot de tribune. Volgens
voorlichter Lelieveldt kan dat feit
gehandicapten niet verhinderen
de raadsvergaderingen te bezoe
ken. Ze kunnen namelijk een
plaatsje in de raadszaal zelf krij
gen, die per lift bereikbaar is.
De toiletten in het stadhuis zijn niet
aangepast voor invaliden (dat wil
zeggen: voorzien van beugels,
een verlaagde toiletpot en brede
deuren) maar naar het oordeel
van de voorlichter zijn de toilet
ten in het vooroorlogse stadhuis
zo breed dat rolstoelen er met
gemak in kunnen.
Binnendringen in het stadhuis is
gedeeltelijk mogelijk. De lift doet
alle verdiepingen aan. Boven
dien, zo redeneert Lelieveldt, be
hoeft ook een invalide niet koste
wat het kost in elk hoekje van het
gebouw te kunnen komen. Het
gemeentelijk beleid is er name
lijk op gericht de "klant" bij de
balie, dus vlak bij de ingang van
het stadhuis, te houden, om te
voorkomen dat hij door het ge
bouw gaat zwerven. Blijkt de
toegangsdeur voor een invalide
te zwaar, dan schiet er een hel
pende hand toe.
Bij de "rust" in het restaurant van V
en D blijkt het ook m dit waren
huis voor gehandicapten goed
toeven is. Ook in dit gebouw kan
van een lift gebruik worden ge
maakt, terwijl in het nieuwe res
taurant geen drempel te bespeu
ren valt.
Anders is het bij het gebouw van de
Leidse Duinwater Maatschappij
aan de Driessenstraat. Niet zo
zeer een gebouw dat dagelijks
wordt overspoeld met Leide
naars, maar toch: een openbaar
gebouw waar mensen met bij
voorbeeld een foutieve waterre
kening worden naar toegestuurd.
Gehandicapten maken dan een
vergeefse reis, want slechts een
smalle trap voert naar de ingang
van het gebouw. Een schrale
troost moge zijn dat het trappetje
zo steil is dat menige bejaarde er
zo niet letterlijk, dan wel figuur
lijk aver struikelt.
Sombere geluiden ook over het
gemeentelijk bureau Huisvesting
aan de Hooigracht waar een in
valide, wil hij zich laten inschrij
ven voor een woning, afhankelijk
is van tenminste twee man die
hem de trap op sjouwen. Alléén
kan hij de wagen met geen moge
lijkheid naar binnen loodsen.
Het Arbeidsbureau echter heeft z'n
zaakjes prima voor elkaar. Aller
eerst is er een oprit aangelegd. Er
zijn geen liften in het gebouw,
maar op de begane grond zijn wel
twee kamers gereserveerd voor
de ontvangst van gehandicapte
werkzoekenden. De kamers zijn
aangepast, getuige de brede deu
ren. Het laatste bezoek geeft de
burger moed, want er blijkt uit
dat men bij de bouw van nieuwe
gebouwen (dat van het Arbeids
bureau is vijfjaar oud) wel dege
lijk rekening wordt gehouden
met het bestaan van gehandicap
ten. Conclusie: Leiden is een
struikelblok voor gehandicapten,
maar hoop doet leven.
LEIDSCHENDAM - Winkelende gehandicapten in winkelcen
trum Leischenhage. Het complex, met een fors aantal vierkante
meters aan parkeerruimte, wordt algemeen beschouwd als een ge
ducht concurrent voor de Leidse middenstad. Een verscheidenheid
aan winkels in één complex: voor gehandicapten een haast ideaal
koopcentrum. Er behoeft niet door smalle straatjes en steegjes wor
den gelaveerd. Lastige stoepen en steile hellingen zijn er niet te
bekennen. De ingangen zijn breed genoeg voor de rolstoelen en in
een vestiging van VenD zijn in tegenstelling tot het Leidse bedrijf)
aangepaste toiletten. Maarzo laten de gehandicapten veelvuldig
weten,het is er minder gezellig dan in Leiden. Wanneer de ingangen
van de Leidse winkels wat breder zouden zijn en als er op verschil
lende plaatsen aangepaste toiletten waren dan zouden ze voor wat
het winkelen betreft liever in Leiden blijven.
k'Het gemeentelijk bureau Huis
vesting aan de Hooigracht: verbo
den terrein voor gehandicapten.
