IKV zet actie tegen
de kernwapens voort
KERKDIENSTEN
Huwelijk op helling
DEN HAAG (GPD) - Het Interkerkelijk Vredesberaad be
reidt zich voor op een tienjarige oorlog tegen de kernwa
pens. In het hoofdkwartier van het IKV aan de Haagse
Celebesstraat is de strategie al uitgezet voor het tweede
jaar van de IKV-campagne tegen kernwapens.
Deze campagne begint met de jaarlijkse Vredesweek, die
dit jaar van 24 tot 30 september wordt gehouden. Vorig
jaar toen de campgne werd gestart, zijn ruim 250 kernen
gevormd, die zich in het gehele land inspannen voor de
anti-kernwapenactie.
IKV-secretaris Mient Jan Faber: "Kernwapens zijn eigenlijk zomaar
gekomen, zonder dat iemand er op lette".
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1978
Tijdens de komende vredesweek
zal een grootscheepse, intensieve
poging worden ondernomen om
in het hele land de leden van de
kerken te laten praten over het
kernwapenvraagstuk. Het doel
blijft: „Help de kernwapens de
wereld uit, om te beginnen uit
Nederland".
In de Vredeskrant, die binnenkort
op grote schaal wordt verspreid,
staat een open brief staan aan de
pastores, de parochieraden en de
kerkeraden van alle kerken in
Nederland, waarin het IKV het
dringende verzoek doet om in het
komende winterseizoen in elke
kerk een breed en open overleg te
beginnen over de manier, waarop
we onder de doem van kernwa
pens uit kunnen komen.
In een speciale brochure wordt uit
drukking gegeven aan de bijbelse
motivatie, waarop de uitspraken
over oorlog en vrede van het IKV
berusten. Theologen uit de acht
kerken (de hervormde, de gere
formeerde en de katholieke kerk
en vijf kleine kerkgenootschap
LEIDEN - Herv. Gem.: "Hoogl. Kerk 10
ds Visser, Leiderdorp; 11.45 oec. dienst
Marekerk 10 ds Meijers; 5 ds De Jong.
Maranathakerk 10 ds Koolstra. Meren-
wijk 9.30 en llTls Van Leeuwen. Bethie-
hemkerk 10 ds Pannekoek (HA) Bevrij
dingskerk 9 ds Boogert; Vredeskerk 10
ds Werner, Wassenaar. Waalse Kerk
10.30 ps. Ribs. Ac. Ziekenhuis 10.15 ds
Bovenberg; Diaconessenhuis 10.30 ds
Hemmes. Petrakerk (Surinamestraat)
10.30 hr. Storm. Geref. Kerk: Zuiderkerk
10 hr. v.d. Berg; Petrakerk 9 ds. Vegter,
Oegstgeest Oude Vestkerk 10.30 dr
Vlijm; 7 ds Koolstra. Maranathakerk 10
ds Koolstra; Bevrijdingskerk 9 ds Bo-
gert; Groenhoven 10.30 ds Vegter;
Jeugdhaven 10 Mirt hr v.d. Tuin; Mie
rennest 10 hr v. Garderen. Petrakerk
10.30 hr. Storm. Merenwijk (Valkenpad)
9.30 en 11 ds Van Leeuwen. Dolerende
Noodgemeente Groot Leiden (Pieters
kerkstraat 1): 8.30 hr. Dubbeldam; War
mond, 5 hr. Veth. Capelle. Geref. Kerk
Vrijg. (Herengracht 70): 10 en 5 prof.
Kamphuis. Chr. Geref. Kerk (Steen-
schuur 9): 10 en 5 prof. Versteeg, Apel
doorn (HA). Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en
4.30 ds Boogaard. Geref. Gem. in Ned.
(Bethl.kerk Driftstraat) 11.30 en 5.30
dienst. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl.
Kerkgracht): 10.15 mevr. Westera. Re-
monstr.-Doopsgez Gem. (Pieterskerk
straat 1): 10 ds Kuipers. Baptistenge
meente (Oude Rijn 3): 10 ds Van Mame
ren. Evang. Christengemeenschap
(Middelstegracht 3): 10 hr. Dikkes. Zen
dingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 nam. dienst. Pinkster
gemeente (O. Rijn 3): 3 hr Eikerbout. Le
ger des Heils (Hooigracht): 10 en 7.30
dienst. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijndijk
24): zond. 9.30 en 4; woensdag 8. Chris
tian Science (Steenschuur 6): 10.30
dienst. Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der
L. Dagen (Steenschuur 6): 10.15. Zeven
dedagsadventisten (Lokhorstkerk) 9.45
gesprek, 11 prediking, elke zaterdag
morgen. Oud Kath. kerk (Zoeterw.sin-
gel): 10 hoogmis. Vrij Kath. Kerk (Vree
wijkstraat): 10.30 hoogmis. Rooms-Kath.
Kerken: Merenwijk zat. 7; zond. 9.30;
Haagweg zat. 7, zond. 9, 10.45 en 12 en
6.30; Steenschuur zat. 10 en 7, zond. 8.30,
10,11.30,6 en 7; Lammenschansweg zat.
7; zond. 9, 10.30 en 6; Haarl.str. zat 7
zond. 9.30, 10.45, 12.15 en 6.30. Rondijk
pen), die het Interkerkelijk Vre
desberaad zijn speciale opdracht
hebben gegeven, maken duide
lijk, dat een goede geloofsbele
ving en een actieve strijd tegen de
kernwapens in eikaars verlengde
liggen.
Wat is eigenlijk de zin voor het IKV
om door te gaan met campagnes
tegen kernwapens, als bijvoor
beeld pas is bekend geworden,
nadat Nederland nog dit jaar
heeft besloten de Lance-raketten
met atoomkoppen uit te rusten.
In een toelichting zegt IKV-se
cretaris Mient Jan Faber, dat de
kernwapens moeten verdwijnen,
niet alleen omdat ze levensge
vaarlijk zijn, maar ook omdat zij
de verhoudingen tussen de men
sen verzieken. Tussen de mensen
in Oost en West en ook tussen de
mensen in eigen land.
Vaag geloof
„De kernwapens hebben de dis
cussie over de veiligheid uiterst
moeilijk gemaakt. Het is allemaal
281 zat. 7; zond. 9.30 en 11.30; Boshuizerl.
zat. 7, zond. 9.30 en 11Herensingel zat. 7,
zond. 8.30, 9.30 en 11
ABBENES - Herv. Gem 9.30 ds Kool,
Alphen a.d. Rijn.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
dr Verdonk, Oegstgeest, 7 ds De Kruijff
(in ger. kerk). Geref. Kerk: 10 hr. Brou
wer, Katwijk, 7 ds De Kruyff, Rijnsater-
woude. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
stud. Boiten, Apeldoorn. R.K. Kerk: zat.
7, zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: Adventskerk 9.30 en 6.30 ds Bo-
gers; Kruiskerk 9.30 ds Hanemaayer;
Opstandingskerk 9.30 ds v d Heiden, 6.30
ds Hanemaayer. Oudshoorn. Goede
Herderkerk 9 ds Hoogendijk; De Bron
10.30 ds Hoogendijk; 6.30 ds v.d. Heiden.
Ashram 9.30 ds Vesseur, Den Haag.
Oudshoornsekerk 10 ds Oort. Sionskerk
9.30 en 6.30 ds Verploeg; Salvatorikerk
zat. 7 gebedsdienst. Geref. KerkMarana-
tha, 9.30 ds Vree; 6.30 ds Stolk. Salvato
rikerk 9.30 ds Stolk (HA); 6.30 ds Fern-
hout (HA). Noord 10.30 ds Verheul; 6.30
ds v.d. Ree. De Bron 9 ds Verheul; 10 ds.
v.d. Ree; 6.30 ds v.d. Heiden; Ashram
9.30 ds Vesseur. Geref Kerk Vrijg. Bui
ten V.: 9.30 ds Meester, 4.30 br. Marbus.
Geref. Kerk Vrijg. 8.45 dienst des
woords; 6.30 ds. Borgdorff. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 4.30 ds v.d. Ent, Dordrecht.
Oud Geref. Gemeente (Hoofdstr.28 aug.
(maandag) 7.15 ds De Waard Baptisten
gemeente: 10 ds Koekkoek, 6.30 idem.
Alphen Noord (Sportlaan) 10 hr Visser.
Volle Evang. Gem. (school Preludeweg):
10 hr v.d. Hoorn. Leger des Heils: 10 en
6.30 uur, Corn, de Vlamingstr. Re-
monstr. Kring: 10 mej. De Jonge. R.K.
kerken: Bonifatiuskerk zat. 7; zond. 8.30,
10 en 11.30. Pius X kerk zat. 7; zond. 9,
10.30 en 11.45. H. Geest (De Bron) zat. 7,
zond. 9, 11.30 pred. Seijsener.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9 30 en 6
ds Exalto. Geref. Gem.: 9.30 en 6 lees-
dienst. Woensdag 7.30 nam. ds Hofman,
Rotterdam.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 9.30 ds Richter; 6 30 ds Droogers
Salvatorkerk 9.30 dr Balke: 6.30 ds Klu-
sener. Bethlehemkerk 9.30 ds Van
Hensbergen; 6.30 ds De Vreugd. Geref
Kerk: 9.30 ds Fernhout, Alphen; 6,30 A.
zeer geheimzinnig en het veilig
heidssysteem is zo overweldi
gend groot, dat de mensen er ei
genlijk niet meer bij betrokken
kunnen en mogen zijn. Er is iets
fundamenteels bij de mensen
weggehaald. Namelijk het besef,
dat ze in een land willen wonen,
waar ze veilig zijn, en dat ze daar
ook zelf aan willen bijdragen. Ze
hebben niks meer over hun eigen
veiligheid te zeggen. Wat over
gebleven is, wat hen rest, is een
vaag geloof dat het allemaal wel
voor hen wordt geregeld"
- Zijn sommige mensen niet vóór
kernbewapening vanwege een
gevoel, dat er iets fundamen
teels wordt gedaan voor hun be
veiliging?
Faber: „Nou, in het eerste jaar van
onze campagne hebben we ge
leerd, dat je het probleem van de
kernwapens zichtbaar moet ma
ken. Je moet aantonen hoe mon
strueus die dingen zijn. De men
sen beseffen het gevaar, maar we
zagen ook een buitengewoon
groot stuk pessimisme. Men zei:
we komen er eigenlijk niet uit.
Ook de politici niet. Over bleef
soms dat vage geloof van het
wordt wel geregeld.
Wij van het IKV hadden toen het
gevoel, dat, als we nou eens wer
kelijk zouden proberen om die
kernwapen-problematiek eens
heel dicht bij de mensen te bren
gen, dat men dan wel eens zou
kunnen gaan zeggen: uiteindelijk
geloven we ook helemaal niet in
die dingen, want die kernwapens
hebben geen relatie meer met wat
wij ons van onze veiligheid voor
stellen"
Heel essentiële vragen, die te ma
ken hebben met normen van
mensen onder elkaar, komen
nooit meer aan de orde, als het
over kernwapens gaat. Vragen
bijvoorbeeld, die verband hou
den met wat je aanricht met
kernwapens, als ze ooit eens ge
bruikt zouden moeten worden.
Het IKV wil de mensen in de ker
ken en elders in de samenleving
bewust maken van het feit dat zij
eigenlijk lijden onder de last en
de verantwoordelijkheid die sa
menhangen met de aanwezigheid
van kernwapens in Neder
land.
Trillende handen
„De ethiek van de kernwapens is in
de politieke discussie volledig
buitengesloten. Je ziet nooit, dat
mensen in het internationale
overleg, als ze over dit soort din
gen gaan praten, met trillende
handen bij elkaar zitten, omdat ze
er zo mee worstelen. Omdat de
kernbewapening een puur tech
nocratisch probleem is gewor
den, kom je er niet meer uit. Deze
constatering en de enorme ver
ontrusting over de verspreiding
van kernwapens over de gehele
wereld hebben het IKV ertoe ge
bracht langs een andere weg te
proberen er iets aan te doen. Die
weg is om gewoon in de samenle
ving de discussie over de kern
wapen-problematiek op gang te
brengen. Misschien zou dan blij
ken, dat de mensen echt niet in
die dingen geloven. Vorig jaar
zijn er in alle mogelijke groepen
discussies gevoerd en daarbij
bleek, dat er nooit meer echte
polarisatie ontstond. Men vond,
dat de kernwapens wegmoesten.
De vraag was alleen: hoe doe je
dat? En daarover gaat de discus-
Resultaten
- Heeft de discussie vorig jaar al
concrete resultaten gehad?
Faber: „Het resultaat was, dat erg
veel groepen in het land zich
hebben aangemeld om mee te
doen aan de hele campagne,
waarbij we echt uit zijn op een
politiek resultaat, want het gaat
er niet alleen om, dat de discussie
over de kernwapens geintensi-
veerd wordt. Ten tweede zie ik,
dat in de politiek zelf de discussie
over deze zaken op wat andere
manier wordt gevoerd dan in het
verleden. Je ziet ook, dat politici
wat attenter zijn geworden ten
aanzien van wat er op dit gebied
in kerkelijke kring gebeurt"
Kritiek
Hoe Hoe beoordeelt u de kritiek
vanuit de kerken en maatschap
pij op de activiteiten van het
IKV?
Faber: „Er is de laatste tijd nog wel
kritiek geweest, maar vorig jaar
heb ik niet meer gehoord dat ge
zegd werd: „Dat kan toch niet wat
het IKV nu doet. Aan zo'n club
kunnen we vanuit de kerk toch
geen steun geven?" Er zijn veel
meer voorstanders en zelfs van
tegenstanders heb ik gehoord,
dat het IKV door moet gaan, om
dat de kernwapen-problematiek
te ernstig is om niets te doen en
omdat er toch geen andere actie-
voorstellen zijn"
./Vorig jaar hebben we vooral de
mensen bereikt die vermoedelijk
al lang grote problemen hadden
met de veiligheidspolitiek, die we
in Nederland voeren. Nu gaan we
ons richten tot een breder
publiek. We willen niet slechts
een gevoel van ongerustheid
wakker roepen, maar een breed
veld scheppen van
Partijen
We willen zo programmatisch en zo
gericht mogelijk in de kerken en
daarbuiten die discussie gaan
voeren. We vragen de parochie
raden en de kerkeraden om de
gesprekken voor hun verant
woordelijkheid te nemen. Vanuit
deze aanzet gaan we in het derde
jaar van onze campagne door met
het bewerken van de plaatselijke
afdelingen van de politieke par
tijen"
- Leden van kerken stemmen niet
meer op dezelfde partijen en
hebben verschillende politieke
inzichten. Schept dat geen
probleem?
„Ik vind dat als je als leden van een
kerk een gesprek voert over dit
soort zaken, je je moet realiseren,
dat je bij elkaar zit om vanuit je
geloofsbeleving tot een antwoord
te komen. Je moetje dan niet ver
eenzelvigen met je partij. Ik heb
het gevoel, dat je het in principe
wel eens kunt worden. Zelfs in
WD-kring zet men een vraagte
ken achter die kernwapens, maar
tot nu toe voelt men daar niet
voor een eenzijdige terugtrek
king in het Westen. Het gaat om:
het er niet mogen zijn van die
kernwapens"
Over de grens
Gelooft Gelooft u echt, dat de
kernwapens over de grens zul
len worden gezet?
„Nederland staat daarbij niet al
leen. Canada heeft de kernwa
pens onlangs afgeschaft. Noor
wegen en Denmarken hebben ze
niet. Nederland heeft binnen de
NAVO een zekere speelruimte
Nu pochen we er soms op, dat we
zulke trouwe NAVO-bondgeno-
ten zijn, maar dit mag niet inhou
Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds Huisman,
Rijnsburg (HA). R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9
en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv Gem.: 9 30 ds
Koole, Den Haag; 7 ds Goverts. Geref.
Kerk: 9.30 ds Rang; 6.30 ds Wijngaarden.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds Visser
(HA). R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds Zou
tendijk; 7 ds Schrijver, Woerden. Geref.
Kerk (Woerdense Verlaat): 10 hr. Koe
nes, Amsterdam, 7 hr. Christ, Leiden.
R.K. Kerk: zat. 7.30, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem.: Centrum
De Rank, Golfbaan 10 ds Droogers, Bo
degraven, 3.30 ds v.d. Bergh, Rotterdam.
Voorstraat 10 ds Overgaauw, Valken
burg, 7 ds Van Achterberg, Leiden. Sole
Mio 9 ds Keuning (HA), Hoofdstraat 9 ds
Warnink; 10.30 kand. Bakker, Sassen-
heim 7 ds Elgersma. De Rank Ichthus 10
ds Drogers, Bodegraven, 3.30 ds v.d.
Bergh, Rotterdam, 20 Duitse dienst frau
Schilling. Geref. Kerk: Kerk 9 ds War
nink; 7 ds Elgersma. Vinkenlaan 9.30 ds
Elgersma (HA); 7 ds Warnink. Stich-
tingskerk 11 ds Kuiper Ned. Prot. Bond:
10.30 mr. Hoevers, Wassenaar. R.K. Ker
ken: Binnen: zat. 7, zond. 8, 10 en 11.30.
Zee: zat. 7, zond. 9.30 en 11; aula Boeren-
burg 11.
NOORDWIJKERHOUT - Heiv Gem
10 hr. De Vries, Heemstede. R.K. kerk:
Jozefkerk zat. 7, zond. 10 en 11.30; Vik-
torkerk zat. 7; zond. 9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groene
Kerk 10.30 ds Mackaay, Leiden. Paulus-
kerk 10 ds Ter Linden. Gemeentecen
trum 10.30 ds Barnouw, Den Haag 7 ds
Roosjen (jeugdd.). Wijckerslooth 4.30 ds
Den Tonkelaar, Warmond. Geref. Kerk:
Mauritslaan 10 ds Roosjen, Harderwijk.
Gemeentecentrum 7 ds Roosjen
(jeugdd.). Geref. Kerk Vrijg 10.30 lees-
dienst, 3 ds Gootjes. R.K. Kerk: Willi-
brord zat. 7; 9.10.30 en 12; Bonaventura-
kapel zat. 6.30; 9 en 11. Volle Evangelie-
gem. (gem.centr.) 4 nam. hr. v.d. Brugge.
Endegeest 9.30 gez. dienst ds Friederich.
den, dat we onze principes ver
waarlozen en onze speelruimte
niet benutten. Belangrijk is of de
anti-kernwapendiscussie in
West-Duitsland van de grond kan
worden gebracht. De pro-kern-
wapendruk vanuit Duitsland zal
dan ook verminderen"
,Het IKV zal een geschrift ver
spreiden, dat vertelt hoe in Ne
derland de kernwapens zijn ge
komen en welke rol het parle
ment heeft gespeeld. Ze zijn ei
genlijk zomaar gekomen, zonder
dat iémand er op lette. Gezien on
ze politieke situatie denk ik, dat
het IKV zich op een tienjarige
campagne moet voorbereiden."
OUD-ADE - R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 ds Lalleman. Geref.
Kerk: 9.30 kand. Ootjes, Amsterdam;
6.30 ds Van Oeveren, Rijnsburg. R.K.
kerk: zat. 7; zond. 8, 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. Ker
ken: P. Banden zat. 7; zond. 8, 9.30,11 en
12.15; Maria Pres. zat. 7; zond. 8, 9.30 en
11.
RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30
ds Baas, Katwijk, 7 ds De Leeuw, Maam.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst des woords;
2.15 stud. Boiten, Apeldoorn.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote Kerk
9.30 ds v.d. Bogerd; 5 ds Van Yperen,
Bergschenhoek. Bethel-kerk 9 ds Gall,
Den Haag, 5 ds v.d. Bogerd. Geref. Kerk:
Petrakerk 9.30 dr. v. Oeveren; 5 ds
Zwarts, Apeldoorn. Iiïimanuel 9 ds v.d.
Veen, Amstelveen; 10.30 ds Zwarts,
Apeldoorn; 5 ds Damsma. Maranatha
kerk 9.30 ds Damsma; 5 dr. v. Oeveren.
Camping Koningshof 10 hr. Ravensber-
gen. Geref. Kerk Vrijg.: Brouwerslraat
10 45 en 7 ds Zomer. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 5 ds De Joogde (HA). Evang.
Christengemeente (aula mavo): 10 br.
Frinsel, Montfoort. R.K. Gemeenschap
(aula tuinb.school): zat. 7; zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. Kerk: zat. 7;
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv Gem.: 9 en 10.30
ds V.d. Meer; 6.30 kand. Bakker. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Van Santen; 7 ds De Wit,
Lisse. Chr. Geref. Kerk: 10 ds Rebel; 5 ds
Van Langevelde, Boskoop. R.K. Kerk:
zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 9:30 ds Linden-
buerg; 6.30 ds Meyers, Leiden. Geref.
Kerk: 10 en 6.30 ds Bezemer. R.K. Kerk:
Dorp zond. 9 en 12; Langeraar zat. 7;
zond. 8.30, 10 en 11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 ds V.
d. Velden, Mijdrecht, 6.30 ds Richter,
Bodegraven. Geref. Kerk: 9.30 ds De
Raadt; 6.30 ds Van Santen, Sassenheim
Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 leesdienst, 5 ds
VOORHOUT - Herv. Gem. 10 ds prof
Beker, Utrecht. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9,
10.30 en 11.45.
Vredesweek
van 24 tot
30 september
Volgende maandvan 24 tot 30
september, wordt in Nederland
weer de Vredesweek gehouden.
Het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV), waarin negen kerken sa
menwerken richt zich dit jaar
opnieuw op de kernwapens. De
vredesweek is een vervolg op de
actie van vorig jaar om de kern
wapens in de wereld afgeschaft te
krijgen.
Het IKV probeert in brede kring
een campagne op gang te krijgen
om het besef los te maken dat
kernbewapening een heilloze
zaak is. Als eerste stap naar een
ontwapening bepleit het IKV
kernwapens uit Nederland te
verwijderen. Het motto van de
Vredesweek is: Help kernwa
pens de wereld uit, te beginnen in
Nederland".
De campagne van het IKV richt
zich op het politiek bespreekbaar
maken van afwijzing van kern
wapens. Vorig jaar begon de dis
cussie in tal van plaatselijke ker
kelijke groepen. Dit jaar wil het
IKV bereiken dat de discussies
worden voortgezet in de politieke
partijen. Tenslotte is het afschaf
fen van kernwapens uiteindelijk
een politieke beslissing.
- Hoe kun je voorkomen, dat het
bij praten blijft?
Faber „Je moet proberen tot poli
tieke standpunten te komen en
jouw politieke organisatie zal
haar standpunt in deze zaak moe
ten bepalen. Deze discussie moet
eigenlijk nog beginnen. De poli
tici zullen zich beter moeten laten
informeren over de besluitvor
ming in Nderland en binnen de
NAVO op kernwapen-gebied.
Deze levensgevaarlijke zaak
moet zichtbaarder worden ge
maakt voor een groeiende groep
mensen. Dat is het doel".
VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: dorp 10
vic. Bijl; 5 dienst geref. kerk. Hulp en
Heil 10 ds Lentz. Aula Noord Hofl. 9.30
ds v.d. Schoot (HA). De Ark 10 jong.
dienst. Geref. Kerk: dorp 9.30 ds De
Zwart; 5 ds v.d. Schoot. Aula Noord
Hofl. 9.30 ds v.d. Schoot (HA). Geref.
Kerk Vrijg.: 10.15 en 4.30 ds Boxman,
Ede. R.K. Kerken: Laurentius zat. 7;
zond. 10 en 11.30; aüla N. Hofland 11; M.
Godskerk zat. 7, zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Be-
thelkerk 10.30 ds Verwelius; 6.30 ds Van
Vliet, Papendrecht. Hoeksteen 9.30 hr
Kruithof, Monster; 6.30 ds Verboom.
8.45 ds Verboom; 5 ds Verwelius; Imma-
nuelkerk 9.30 hr. Drijver, Voorschoten, 7
ds Voors, Poortugaal. Geref. Kerk:
Kruiskerk 9.30 ds Modderaar; 5 ds v.d.
Berg; Ontmoetingskerk 10 ds Modde
raar; 5 ds v.d. Berg. Chr. Afgesch. Gem.:
9.30 en 5 ds Verloop. Volle Evang. Gem.
(Lindengaarde 17a) 9.30 samenkomst.
R.K. Kerk: St. Victorkerk 10; Ontmoe
tingskerk 8.30 en 11.45; Jehova's Getui
gen Trooststr. 10 toespr. 11 bespreking.
WARMOND - R.K. Kerk zat. 7; zond.
8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gem.: Dorpskerk
10 ds Steenstra; 4 30 ds Verboom, Wad-
dinxveen. Kievietkerk 10 hr Poley, Was
senaar. Messiaskerk 10 ds Van Zanten.
Dorpscentrum 9.30 ds Tukker. Geref.
Kerk: 10 en 7 ds v.d. Meulen; Zuid 10 ds
Wiersma en ds v.d. Kamp. Ned. Prot.
Bond: ds Spijker, Den Haag.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds. Blenk. Geref. Kerk: 9.30 kand.
v.d. Sterre, Amsterdam; 6.30 ds Verheul,
Alphen. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds
Molenaar, Scheveningen. Geref. Kerk
9.30 hr v.d. Kraan, Rotterdam, 7 ds
Treurniet, Woerden. R.K. Kerk: zat. 7,
zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds
Schoch. R.K. Kerken: Janskerk zat. 7.30,
zond. 9.30; Chr. Dienaarkerk zat. 7, zond.
8.30,10 en 11.30; Rijndijk (Meerburg) zat.
7; zond. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds
Mostert; 6.30 ds v.d. Heiden (gez. dienst).
Geref. Kerk: 10 ds Buitenhuis, Bodegra
ven, 6.30 ds v.d. Heiden (gem. dienst in
herv. kerk).
Deze tekening is van een Japanse, die als jong meisje de atoomverwoesting van Hirosjima in 1945 overleefde
Zij werd voor het leven geschokt door de aanblik van het verkoolde lichaam van een vrouw met een baby stijf
tegen zich aangedrukt.
"Dit vreselijke gezicht staat mij nog steeds helder voor ogen." schreef ze dertig jaar later als toelichting bij haar
tekening. De tekening yaat op de voorpagina van de Vredeskrant van het IKV
van Heusden. Geref. kerk vrijgemaakt
9.30 en 4 ds Borgdorff.
BOSKOOP - Herv. Gem Dorpskerk
9.30 ds Stelwagen; 6.30 ds Heymans; De
Stek 9.30 ds Heymans. Geref. Kerk:
kerkgebouw Zijde 9.30 ds Dijkstra; 6.30
ds Nierop, Koudekerk a.d. Rijn. De Stek
9.30 ds Heymans. Chr Geref. Kerk: 9.30
ds Van Langevelde; 5 ds Rebel, Sassen
heim. Geref. Gem.: 9.30 en 6. Opwek
kingsgemeente (Concordia): 9.30. Verg.
v. Gelovigen (Nieuwstraat): 9.30 en 5.
R.K kerken: kerk zat. 7; zond. 9.30 en 11-
De Stek zat. 5.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds Geertsema. Geref. Kerk: 9.30 ds
Versluys; 5 ds Dijkstra, Boskoop. R.K.
Kerk: Anker zat. 7, zond. 8.45 en 11.15;
Bernardus zond. 10, Dorp zat. 7, zond. 8,
10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem.: in ger. kerk
10 ds Van Bruggen, 3 ds Damstra. Geref.
Kerk: geen opgave. Chr. Geref. Kerk: 10
en 5 stud. Loonstra, Apeldoorn. R.K.
Kerk: Martinuskerk zat. 7, zond. 8.30,10,
11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7, zond.
8.30, 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 ds Hon-
nef, Leiderdorp, R.K. Kerk: zat. 7, zond.
10.
DE KAAG - Herv. Gem9.30 ds Car-
stens. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds Gebraad; 6 ds
Van Roon, Katwijk Zee (jeugdd Ont
moetingskerk 10 ds Groenenberg,
KATWIJK AAN ZEE - He™. Gem.:
Nieuwe Kerk 10 ds Vink: 6 ds De Jong.
Oude Kerk 10 ds Vroegindeweij; 6 ds
Vink. Ichthuskerk 10 ds Hovius, 5 ds
Kool. Pnièlkerk 9.30 ds De Vos; 6 ds
Vroegindeweij. Gr. v. Prinsterersch. 10
ds Arkeraats; Hoeksteen 10 pf. Bierei;
Overduin 2 ds Baas. Geref. Kerk 9.30 hr
Schouten; 5 ds De Vries (afsch.) Tnum-
fatorkerk 9.30 ds Van Halsema. Geref.
Kerk Vrijg.: 10.15 ds Hoff; 3.30 dienst.
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45 ds
Roukema; 7 ds Sawyer, Zoetermeer.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds Hamstra,
Alphen. Geref. Gem.: 10 en 5 leesdienst;
31 aug. 7.30 ds Van Haaren, Amersfoort.
Volle Evang. Gem. (Voorstraat 100): 9.45
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 hr Stroo; 7 ds v.d. Bogerd,
Rijnsburg. Geref. Kerk: 9.30 ds Nierop 7
ds Versluys, Hazerswoude.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 ds Knorth, Hoofd-
straatkerk 10 en 6.30 ds van Loenen.
- Scheppingskerk 9 en 10.30 ds Doesburg,
5ds Van Loenen Baptistengemeente: 10
br. Lourens. R.K. Kerk: zat 7, zond. 9,
10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds
Gijsbers, Uden. Geref. Kerk: 9.30 ds Los;
7 drs. Meijnhardt, Reeuwijk. R.K. Kerk:
zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE-Herv. Gem.: Dorpskerk 10.30 ds
De Gelder (HA); 7 ds De Gelder; Paulus-
kerk 9 ds De Gelder. Geref. Kerk: 10 en 7
ds De Wit. Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 en 4.30
leesdiensten. Geref. Kerk Vrijg. Buiten
V.: 10.45 en 5 ds Schuurman. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 4.30 ds Van Dijken (HA). Ge
ref. Gem.: 10 en 4 ds Hakkenberg. Ma-
riênburcht maand. 8 nam. evang. dienst,
ds Gravendeel. R.K. Kerken: Agatha-
kerk zat. 7; z!nd. 8.30, 10 en 11.30; 6 eu-
char. viering; Poelhuys zat. 7, zond. 9 en
11.30; Mariakerk zat. 7, zond. 8.30, 10,
11.30. Engelbew. zat. 7, zond. 8, 9.30, 11
en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 hr
Goedhart; 6.30 ds De Vos, Katwijk. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds Nooteboom
(HA). Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst des
Woords. 2.15 ds v.d. Ent, Dordrecht. R K.
Kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9, 10.45.
NIEUWVEEN - Herv Gem 9 30 ds
Molenaar; 6.30 kand. Spaans, Utrecht.
Veel mensen hoor je na de vakantie zeggen: "Elke zomer gaat ons huwelijk
op de helling". Veel mensen verliezen elkaar in de zomer, omdat ze
tijdelijk uit hun vaste patronen breken. Het instituut huwelijk zoals wij
dat nu kennen, levert kennelijk heel veel mislukkingen op. Het aantal
mensen dat alleen wil blijven neemt zienderogen toe.
De traditionele slogan van de kerk dat huwelijken in de hemel gesloten
worden - "wat God heeft samengevoegd zal de mens niet scheiden" -
wordt alleen nog aangehangen in romantische bladen als de Libelle en
de Margriet. Nu is die slogan ook een ideologische verdraaiing van wat
Jezus zegt in Mattheus 19. Dat een relatie stand houdt, is niet de meest
natuurlijke gang van zaken. Bijbels gezien is de mens een dubbelzinnig
wezen. Aan de ene kant heet het dat het hem heen goed doet om alleen te
zijn. Aan de andere kant maakt de hardheid van zijn hart het hem
moeilijk een ander toe te laten in zijn leven.
In Mattheus 19 gaat het twee probleemstellingen: het gedeelte over de
scheiding en hel huwelijk en het gedeelte over de rijke jongeling worden
gescheiden, maar tegelijk als een scharnier verbonden door het tussen
liggende stuk over de kinderen die bij Jezus gebracht worden. "Voor
zodanigen nl. de kinderen, is het koninkrijk", zegt Jezus.
In het huwelijk gaat het om het uit handen geven van jezelf aan je partner.
Het gaat om het weggeven van jezelf. In het geval van de rijke jongeling
gaat het om het weggeven van je bezit, het uit handen geven van je
beveiligingen. Vanwege de hardheid van het mensenhart mislukt dit. De
leerlingen verzuchten: "Hoe kan een mens dan gered worden"? Waarop
Jezus antwoordt: "Bij mensen is dit onmogelijk, maar bij God zijn alle
dingen mogelijk".
Het koninkrijk der hemelen, dat wil zeggen de rechte verhouding van
mensen onderling en tot God, is weggelegd voor .wie wordt als de kinde
ren, die gewoon telkens opnieuw met elkaar beginnen te spelen alsof er
niets gebeurd was. Jezus geeft dan ook geen leer van het huwelijk of van
het omgaan met bezit. Het gaat niet om het goede, bijvoorbeeld om 'het
ideale huwelijk', maar om de Goede, dat is God die zijn liefde uit handen
geeft en ons het goede leven met de ander wil schenken.
Bij het huwelijk gaat het dus zeker niet om een voor de hand liggende
mogelijkheid die met een beetje goede wil buitenaf gerealiseerd kan
worden. God wil ons betrekken in zijn liefde, die zichzelf uit handen
geeft.
WIM KUIPERS
