Om eer van
De vrouw en de denksporten
KRYPT0GRAM
Rode Kruiszegel en velletje
nog vijf weken aan loketten
X
Manhard
eenzaam
bovenaan
r
X
X
X
X
X
x)
X
X
X
X
x
X
X
X
X
X
X
X
x
X
x
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
"1
X
Oplossing vorige puzzel
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1978
EXTRA
PAGINA 37
De Oostenrijker Peter Man-
hardt is voor het derde ach
tereenvolgende jaar winnaar
geworden van de Philip Mor
ris Europacup, een ongeloof
lijke prestatie. En Manhardt
gaat door. Het eerste toernooi
in het nieuwe seizoen, vorige
maand gehouden op Kreta,
heeft hij al weer gewonnen,
en hij lijkt dan ook vast van
plan zijn imposante zege
reeks te continueren.
Philip Morris heeft thans de
juiste toernooiformule ge
vonden. Een hoge klassering
in één der 10 'segmenten' le
vert europacup-punten op,
resulterend in een indivi
duele rangschikking. Man-
hardt, die dikwijls met ver
schillende partners speelt,
eindigde eenzaam bovenaan
met een tfrotse 138 punten.
Hoe win je nu zoveel toernooi
en? Manhardt is niet het type
'killer'. Hij is een beminnelijk
man, speelt bepaald niet met
het mes op tafel en gunt zijn
tegenstander altijd een vrien
delijk woord. Zijn grote
kracht is zijn fabelachtige
techniek, die hem altijd weer
zegevierend uit benarde si
tuaties naar voren doet ko-
A 10 9 2
A V 5
O B 63
V7 6
H54 £873
B 9 8 4 3 6een
X 9 7 O A V 10 8
«ft 5 4 3 H B 10 9 8 2
VB 6
O H 10 7 6 2
O H 5 4 2
A
Een spel uit het Londense toer-
nooi dat Manhardt won in
combinatie met de Zweed Per
Olov Sundelin. Noord (Sun-
delin) opende 1 KI - O.W. pas
sen - zuid (Manhardt) 1 Ha,
noord 1 Sch, zuid 3 Ru en
noord tenslotte 4 Ha.
West startte met een kleine kla
veren voor het aas, waarna
een kleine troef naar de
vrouw het slechte zitsel ont
hulde. Er dreigen nogal wat
verliesslagen, maar Manhardt
ging subtiel te werk. Hij
troefde een klaveren en
speelde Sch V, snijdend op de
heer. Sch B werd gedekt door
heer en aas, waarna Manhardt
ook de laatste klaveren troef
de. Hij incasseerde Sch 10,
speelde een ruiten naar de
heer en ruiten na, hetgeen
oost aan slag bracht in deze
positie:
9
A 5
O 6
«f» geen
4» geen 6een
c? B 9 8 4 êeen
O seen A B !n
A geen Ü1U
geen
<P H 10
0.54
geen
Oost is aan slag, OW hebben één
slag. Speelt oost klaveren dan
troeft west (met de 8) en noord
troeft over. Sch 9 dwingt west
te troeven, waarna hij in de
vork van heer-tien moet spe
len. In de praktijk speelde
oost Ru A. West troefde laag
en speelde gedwongen troef
terug. Manhardt nam in de
hand met de tien, troefde een
ruiten met het aas en maakte
nog troef heer. En daarmee
een overslag in een contract,
waarin velen blij waren als ze
er met veel moeite 10 slagen
uit hadden gesleept.
TON SCHIPPERHEIJN
..-/v "v>
Over het persoonlijk kampioenschap van Moskou
wordt weinig geschreven, omdat de landstitel van de
Sowjet-Unie alle publicaties (en partijbesprekingen)
de overhand hebben, evenals die van Joegoslavië,
Oost- en West-Duitsland en Hongarije. De strijd om
de eer van Rusland's hoofdstad werd ditmaal ge
wonnen door de wat op de achtergrond geraakte
grootmeester J. Wasjukov.
David Bronstein: gedeelde derde plaats
Onze oude vriend David Bron
stein (hij schaakt nog steeds
én is nu 54) werd gedeelde
derde, maar grootmeester en
eindspeldeskundige Awer-
bach, die ook enkele malen
uitkwam in Nederlandse
toernooien, eindigde op de
tiende plaats. Buiten een serie
onbekende namen, althans
onbekend in ons land, werd
Rasuwajev tweede en Gri-
gorjan zesde. Ik vond in het
bulletin van dit evenement
een paar bijzonder belang
wekkende partijen, vandaar
vandaag aandacht aan de
spelers "onder de élite-
groep!"
Wit: J. Wasjukov
Zwart: D. Bronstein
Siciliaans
I.e2-e4 e7-e6 2.d2-d3 c7-c5 3.g2-
g3 Pb8-c6 4.Pgl-f3 Pg8-f6. Zo
kan een Siciliaan ook begin-
De witspeler speelt bij voorkeur
d3 om de platgetreden paden
te vérmijden. 5.Lfl-g2 Lf8-e7
6.0-0 0-0 7,Tfl-el b7-b6 8.c2-c4
d7-d6 9.Pbl-c3 e6-e5 10.h2-h3
Lc8-d7 Il.a2-a3 a7-a6 l2.Tal-
bl Pc6-d4 13.b2-b4 Pd4xf3+
Na afloop waren beide spelers
ervan overtuigd, dat de ruil op
f3 niet goed was. Zwart moest
het paard op d4 laten staan,
teneinde de Damevleugel on
der controle te houden.
14.Ddlxf3 b6-b5 15.Df3-e2
Dd8-c8 16.Kgl-h2 Lid7-e6
17.Lg2-fl!
Deze fijne zet. die c4 nogmaals
dekt, heeft Bronstein buiten
beschouwing gelaten, zoals
hij na de partij verklaarde. Hij
rekende op Pd5 enz. 17 .Pf6-
e8 18.Lcl-e3 Pe8-c7 19.Tel-cl
b5xc4 20.d3xc4 Ta8-b8
21.Pc3-d5 Dc8-cV7 22.De2-d2
Le6xd5 23.c4xd5 Pc7-b5
24,b4xc5! d6xc5 25.Lflxb5
a6xb5.
Op 25.Tb5: 26.Tb5: Db5:
komt 27.d6 benevens 28.Lc5:
met voordeel. 26.Le3xc5 f7-f5
27.d5-d6 Le7-f6 28.e4xf5
Dd7xf5 29. Dd2-d5+ Kg8-h8
30.d6-d7 Tf8-d8 31.Tcl-dl h7-
h5.
Omdat wit in tijdnood was
zoekt Bronstein naar verwik
kelingen. 32.Tbl-b3 h5-h4
33.Tb3-f3 Df5-c2 34,Tdl-d2
Dc2-c4 35.Tf3xf6!
De kortste weg naar de winst.
Van het originele spel van
Bronstein in de jaren '60 (hij
speelde zelfs een tweekamp
met Botwinnik om de wereld
titel), is in deze partij niet veel
'te herkennen. Maar ja.als je
tenslotte 54 bent! (Deze op
merking is voor rekening van
de schaakmedewerker - red
35 ,h4xg3+ 36.f2xg3 g7xf6.
Na dameruil is het eindspel
eveneens verloren voor zwart.
Zie: 36 .Dd5: 37.Td5: gf6:
38.Le7 enzovoort. 37.Lc5-e7
Kh8-g7 38.Dd5-d6 Dc4-f7
39.Td2-f2 f6-f5 40.Dd6xe5
Kg7-h7 41 .Tf2xf5 en zwart gat
op (1-0).
Het is een bekend feit, dat een
winnaar van het toernooi
niet alle partijen feilloos kan
behandelen. Er komt ook een
portie geluk bij. Zo ook in de
volgende partij, waarin de
zwartspeler verzuimde re
mise te bereiken.
Wit: J. Wasjukov
Zwart: S. Kalinitschev
Siciliaans
I.e2-e4 c7-c5 2.Pgl-f3 e7-e6 3.d2-
d3 Pb8-c6 4.g2-g3 Pg8-e7. In
de voorgaande partij speelde
zwart Pf6. Een kwestie van
smaak? 5.Lfl-g2 g7-g6 6.0-0
Lf8-g7 7.c2-c3 0-0 8.Tfl-el d7-
d6 9.d3-d4 c5xd4 10.c3xd4
Dd8-b6!?
Hier kon zwart met 10...d5
voortzetten, met gelijk spel.
De tekstzet is gebaseerd op
taktische verwikkelingen.
Il.d4-d5! Lg7xb2 12.Lclxb2
Db6xb2 13.d5xc6 Db2xal
14.c6xb7 Lc8xb7 15.Ddl-b3
Tf8-c8! 16.Pbl-a3!
Verrassend. Op 16 .Tel komt
17.Pc2 Tel:+ 18.Pfel: Del
19.Db7: Tc8 20.Lfl Kf8
21 .Dd7 met voordeel voor wit
(Karshawin).
16 .Dal-c3 17.Db3xb7 Dc3xa3
18.Db7xe7 Da3xa2 19.Pf3-g5
Tc8-f8 20.Lg2-h3 Da2-d2?
Hier verzuimt zwart zijn enige
kans op remise. Met
20 Da5, benevens Dd8 kon
hij'de aanval pareren. Wit had
dan ook i.p.v. 20.Lh3 moeten
nemen op d6 (Dd6:).
21.Tel-e3 Ta8-e8 22.De7-f6 Dd2-
cl+ 23.Kgl-g2 Dcl-c5.
(Zie diagram)
Stelling na 23...Dc5
24.e4-e5! Dc5-d5+ 25.Pg5-c4
d6xe5 26.Lh3-g4 Te8-c8
27.Lg4-f3 Tc8-c2 28.h2-h4!
Dd5-d4 29.Te3-el h7-h6
30.Tel-dl Dd4-b6 31.h4-h5
g6xh5 32. Df6xh6 f7-f5
33.Dh6-g6+ Kg8-h8
34.Dg6xh5+ en zwart gaf op
(1-0).
Er volgt: 34 .Kg8 (indien Kg7
dan Pg5 en mat volgt)
35.Dg6+ Kh8 36.Thl+ mat.
Bij het afsluiten.van deze ru
briek bereikte m(j het bericht
dat de-Zweedse grootmeester
Ulf Andersson een match
heeft verloren van de Tsjech
Kavalek, wonende in de Ver
enigde Staten, met 3'/2-5'/2.
Dat hadden velen (en ik ook),
stellig niet verwacht! Het
blijft een wonderlijke
schaakwereld
BISHOP
BONDSREPUBLIEK
DUITSLAND - De Duitse
Bondsrepubliek heeft on
langs het uitgifteprogramma
1979 (uiteraard onder voor
behoud) bekendgemaakt en
als de plannen worden gerea
liseerd zullen de Duitsland-
verzamelaars het volgend jaar
35 zegels aan hun collectie
kunnen toevoegen. Het uit
giftejaar zal op 11 januari
worden geopend met een ze
gel gewijd aan de eerste ver
kiezingen van het Europees
parlement alsmede met een
zegel die in het teken zal staan
van het internationale "jaar
van het kind". Op 15 februari
zullen weer enkele Nobel
prijswinnaars worden her
dacht, waarschijnlijk ander
maal in een strookje. Dit keer
zijn Albert Einstein, Otto
Hahn en Max von Laue aan de
beurt. Dan zal o.a. op 12 juli
een zegel uitkomen naar
aanleiding van het feit dat 450
jaar geleden de kleine en de
grote catechismus van Maar
ten Luther werden uitgege
ven.
Maar vooral in het oog springt
een zegel die deel uitmaakt
van een emissie die 17 mei
uitkomt en wel een zegel die
de 50e geboortedag van Anne
Frank zal memoreren.
DENEMARKEN - In de loop
van deze eeuw heeft de visse
rij in Denemarken, dank zij
biologische onderzoekingen
en een sterk verbeterde tech
niek een belangrijke ontwik
keling ondergaan. De visserij
rrkende indus
trieën dragen in Denemarken
dan ook op behoorlijke wijze
bij aan de inkomsten van het
land. Vissen die door de mo
dern uitgeruste vloot het
meest boven water worden
gehaald zijn kabeljauw, schol,
haring en paling. Om nog
eens de aandacht op het be
lang van de visserij voor het
land te vestigen heeft Dene
marken voor 7 september vier
bijzondere zegels gepland. Op
een zegel van 70 öre, uitge
voerd in olijfgroen, zien we
vissersboten in de haven lig
gen. Palingfuiken staan op
een zegel van 1,00 kroon
(roodbruin) afgebeeld. Een
vissersboot op de helling
komt voor op een zegel van
1,80 kroon (zwartgroen) en
een droogplaats voor de net
ten wordt op een zegel van
2,50 kroon (bruin) in beeld
gebracht.
NEDERLAND - Hoewel er eni
ge weken geleden reeds el
ders in deze krant aandacht
aan is geschonken willen we
toch nogmaals attenderen op
de drie bijzondere zegels en
een velletje die afgelopen
dinsdag, 22 augustus, aan de
loketten verkrijgbaar zijn ge
steld. In de vakantietijd kan
een bepaalde emissie je im
mers altijd gemakkelijk ont
gaan en bovendien is een van
de zegels (maar ook het vel
letje) slechts beperkte tijd te
krijgen.
Alle zegels hebben een relatie
met de gezondheidszorg. Een
zegel van 40 cent (blauw, rose
en zwart) vestigt de aandacht
op de niertransplantatie. Een
cartoonachtig mannetje wekt
op tot het afstaan van nieren
voor transplantatie. De zegel,
die als tekst draagt "donor
nieren redden levens", is
ontworpen door de Volks
krantcartoonist Opland.
De internationale actie tot be
strijding van hoge bloeddruk
wordt ondersteund door een
zegel van 45 cent (geel, rood,
violet en zwart). Op deze zegel
is tegen een achtergrond van
sombere wolken - symbool
van dreiging - een hart afge
beeld met een toorts en een
meter als elementen van
waakzaamheid. Het ontwerp
is van Jaap Drupsteen, die
vier jaar geleden debuteerde
met o.a. de koeien- en kanker
zegels en sindsdien nog en
kele knappe zegels op zijn
naam heeft geschreven.
De derde zegel verscheen in een
waarde van 55 cent met een
toeslag van 25 cent ten bate
van het Nederlandse Rode
Kruis. Op de zegel, die is uit
gevoerd in zilver, rood, grijs
en zwart, een rood kruis tegen
de achtergrond van een we-
reldkaard. Wim Crouwel,
alom bekend door de cijfer-
zegels en de Amphilex 77-
waarden, heeft voor deze ze
gel getekend.
Deze Rode-Kruiszegel is ook in
een speciaal velletje van drie
in omloop gebracht. Het heeft
als randschrift "Voor hulp: al
tijd, overal, iedereen". Tevens
staat de verkooptermijn op de
rand, want zowel de Rode-
Kruiszegel als het velletje
zullen slechts een beperkte
tijd aan de loketten verkrijg
baar zijn: "22 augustus-29
september 1978". De nier- en
hartzegel daarentegen zullen
te koop blijven zolang de
voorraad strekt. Hoe groot
deze voorraden zijn is even
wel merkwaardig genoeg niet
door de PTT bekendgemaakt.
Jarenlang werden direct bij
uitgifte van bijzondere zegels
(uiteraard niet van toeslagze
gels) de oplagen bekendge
maakt en nu stopt men plot
seling weer, om welke reden
dan ook, met deze goede ge
woonte
HERO WIT
Mijn schaakcollega, Bishop,
teerde in zijn rubriek van za
terdag 12 augustus dat de
Russische wereldkampioene
Nona Caprindaschwili. na het
behalen van een tweede
plaats in een Duits Toernooi,
een supervrouw was, die als
een man speelde'. Wiersma
schreef enige weken geleden
in het AD na een commentaar
op een partij van de Russi
sche damkampioene, Spass-
kaja: "Zeker voor een vrouw
een erg sterk gespeelde par
tij"-
Ook als men andere commenta
ren zou zoeken, die betrek
king hebben op de vrouw in
de denksporten (ik bedoel
schaken en dammen, want
van bridgende vrouwen en go
heb ik geen verstand) dan zal
men dergelijke geluiden meer
horen. De beste schaak/dam-
vrouw is nog niet zo goed als
de gemiddelde schaker/
dammer en met deze consta
tering houdt het dan op.
Het lijkt ergens of we te maken
hebben met atletiek, waar het
een algemeen geaccepteerd
(en bewezen - red) feit is dat
de vrouwen minder snel zijn,
minder hoog en ver kunnen
springen en minder ver kun
nen gooien.
Maar dat het met de denkspor
ten ook zo gesteld is. is op z'n
zachtst gezegd, hoogst be
vreemdend. Ook hier accep
teert men de mindere presta
ties van de vrouw in vergelij
king met die van haar man
nelijke collega's, hoewel ie
dereen er onderhand wel van
overtuigd is dat ieder mens
bij de geboorte ongeveer de
zelfde denkpotentie heeft.
Stokely Carmichael (hij was
het,
ik) 2
1 het mid
den van de jaren zestig dat
ondanks het feit dat iedereen
in de USA dezelfde rechten
en plichten had toebedeeld
gekregen, er relatief veel
minder neger-studenten dan
blanke studenten waren, dat
de negers vaker ziek waren.
dat de negerkii
ongelukken kregen en ga zo
maar door. Dat was, aldus
Stokely, een aanwijzing naar
een structurele discriminatie.
Ook met de denksporten is dit
zo, want ook daar kan iedere
vrouw zich aanmelden bij een
club of training en ondanks
dat blijven haar prestaties
relatief gezien, veel minder.
Ook hier wordt waarschijn
lijk structureel gediscrimi
neerd.
Net zo goed als er op (sommige)
scholen constant tegen een
kind wordt aangepraat dat hij
voor niets geschikt is en die
profet ie ook dikwijls uitkomt,
zo zal het ook met de vrouw
zijn. Meisjes horen slechtere
prestaties in de wiskunde te
halen en het klopte, want de
meisjes gingen het óók den
ken. De stap van de wiskunde
naar dammen en schaken, die
qua systematiek veel over
eenkomsten vertonen, is dan
niet ver meer. Een tweede
verklaring is misschien de
verschillende fysieke gesteld
heden tussen man en vrouw.
Al voor de eerste 'echte'
sexuele voorlichting heeft
plaatsgevonden, heeft het
kind al enige ideeen dat het
meisje later kinderen kan
krijgen en de jongen kinderen
kan verwekken, voor wie hij
later moet gaan werken en
prestaties moet leveren. (In
de laatste tien jaren zijn er
weliswaar flinke verschui
vingen opgetreden, maar een
denkwereld van honderden
jaren is niet zo maar verdwe
nen). Juist dit verschil is mis
schien wel de oorzaak dat
men het denken anders gaat
richten. Het meisje gaat ver
zorgend en harmonieus' den
ken. want ze denkt aan haar
moederschap. Ze gaat met
poppen spelen. De jongen
moet zich bewijzen als man
die kan zorgen en die wel het
een en ander aankan. Hij gaat
cowbov-tje spelen en hoopt
er zoveel mogelijk neer te
knallen. Dit wijst op 'presta-
tieus gericht en conflictueus'
denken.
Ergens helaas en misschien ook
weer niet helaas, maar in
schaken en dammen is het
prestatieuze denken nu een
maal hoofdmoot. Het zijn al
leen die spelers, die het pres
tatieuze ten top voeren en met
alle mogelijke middelen iets
proberen te bereiken. Pe-
trosian zei eens dat de meest
negatief ingestelde speler de
beste zou zijn en hij heeft ge
lijk.
In een partij kan men moeilijk
'verzorgend en harmonieus'
denken. De partij vraagt om
een conflictieuze houding en
bij mannen is dat er (waar
schijnlijk) meer ingeheid dan
bij vrouwen.
Mocht u een andere mening
hebben: laat wat van u horen.
Ik hoep de tijd te beleven
waarin de scheiding tussen
man en vrouw in denksporten
voorgoed verleden tijd is.
JOOP BURGERHOUT
2
3
y
7
9
9
'0
'i
15
•V
1
'5
/d
"9
20
1'
22
£3
is
V
Horizontaal
1. 't Zooitje liep mee met de
muziek.
4. Een ontspanning op een
dansfeest?
8. Na één uur kwamen we tot
een gemeenschappelijk be
sluit.
9. Het verdriet van Ton is
anders verraderlijk.
11. Het vastzetten van het
binnenste sieraad.
14. Zwarten doen alsof ze u
niet zien.
15. Schrikaanjagende, grieze
lige doctorandus.
16. En G, niet met de stroom
21. Zijn er hapgroenten nodig
voor de suiker?
24. Er staan apen om de fok, ik
kan nu ineens mijn schuld
voldoen.
25. Voor de eest zijn met uw
kunstgebit.
26. Voetballers in 't casino.
27. Dokter Mees. u bent ook
klein geweest!
Verticaal
1. De etaleurs in de muziek?
2. Als ge poen in een gat stopt
krijgt u dit.
3. De onderwijzer is er niet
heel vaak.
5. Houterige voeding aan de
balk.
6. Dat geloer naar P als 'ie op
het land werkt.
7. Ze vertrappen het leven
met hun herrie!
10. Zijn wij gewichtig?
12. Zijn dagelijkse portie mier
eet de eenzame.
13. Eerlijk, 't is mooi van
vorm, afgelopen!
17. Dat grapje is van u, eet
smakelijk.
19. De methode van de meet-
vogel die op de rug ligt.
20. De bron waardoor we blij
ven leven.
22. E in deze streek draait
hem.
23. Gaf E de gast een goede
speech mee?
Kanaalstraat 42 te Lisse. De
tweede prijs van f 7,50 werd
toegekend aan mej. J. C Eg-
gink, Lorentzhof 1, kamer 234 te
Leiden. De twee prijzen van f5,-
werden toegekend aan mevr. J
Hulsbos-Bitter, Resedastraat 12
te Leiderdorp en aan de heer L.
Uhde, Warmonderweg 46 te
Oegstgeest.
De eerste prijs van f 10,- werd
toegekend aan mej. N. Luijk,
Oplossingen met in de linker
bovenhoek vermelding
"Kruiswoordraadsel", voor
donderdag zenden aan Redac
tie Leidsch Dagblad, Witte Sin
gel 1, Leiden.
