"Goed idee
niet voor
dubbeltje
te koop"
Gluurders naar naaktstrand: opgepast
Gied Jaspars:
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1978
':1
AMSTERDAM - Heer Bommel
merkt regelmatig op: „Geld
speelt geen rol, jonge vriend"
Dat is natuurlijk makkelijk ge
zegd voor een heer van stand
En als er geldproblemen zijn
dan wil de schepper van heer
Bommel, Marten Toonder, nog
wel eens over zijn hart strijken
en de kasteeleigenaar na een
boeiend avontuur een schat la
ten vinden.
Voor tv-ideeënman Gied Jaspars is de
werkelijkheid wel even anders. Geld
speelt wel degelijk bij hem een rol. Na
tien jaar voor de televisie te hebben
gewerkt, zo stelt hij, wordt het nu tijd
om eens wat geld te gaan verdienen.
Natuurlijk, voor zijn werk kreeg hij wel
betaald, maar een erg dik belegde bo
terham hield hij er blijkbaar niet aan
over. En bij Gied is er geen man die
hem af en toe een schat laat vinden. Dat
móet hij zelf doen en daar is hij nu mee
bezig. Een gesprek met Gied Jaspars
begint dan ook over geld en eindigt
met geld. De kassa moet nu maar eens
gaan rinkelen. En goed ook.
Pakken alles
Sinds enkele maanden werkt Jaspars,
om zijn doel te bereiken, samen met
Wim T. Schippers en Barbara Stroink
Gedrieën staan ze klaar om evenemen
ten op cultureel gebied van de grond te
krijgen, om speelfilms te produceren,
tv-produkties en platen. Een niet ge
heel onbekend terrein voor Jaspars en
Schippers, maar Gied stelt: „We heb
ben in het verleden wel erg veel ge
daan, maar er erg weinig mee verdiend.
Niveau is niveau en we pakken dus ook
alles aan"
Op het gebied van de televisie is Gied
Jaspars de afgelopen jaren wel het
meest werkzaam geweest. Hij was be
trokken bij produkties als „Sonja's
Goed Nieuws Show" (in het komende
winterseizoen éénmaal in de veertien
dagen bij de VARA op het scherm),
„Het is weer zo laat", „Grote genade"
en de Hache en de Servet Shows (allen
bij de VPRO), „Radio-Televisie", „In
de keuken bij Berend", „De Berend
Boudewijn Kwis" en „Waar Gebeurd"
(een viertal KRO-uitzendingen).
Afgeploeterd
Gied Jaspars meent: „Ik heb de afgelo
pen jaren heel wat afgeploeterd, maai
er is eigenlijk nooit een vervolg op mijn
werk geweest. Bij de Nederlandse te
levisie is daar geen geld voor en waar
geen geld is, is ook geen geest. Iemand
vroeg mij eens: waarom heeft ons land
geen filmsterren? Toen heb ik geant
woord: omdat er geen geld in gestoken
wordt. Zulke mensen willen in weelde
leven, een grote villa, een Rolls Royce,
natuurlijk. Alleen op het scherm ko
men is niet genoeg. Geld maakt film
sterren"
Het klinkt allemaal wat overdreven, ze
ker in de oren van een Nederlander
Dat soort kreten ben je in Amerika ge
wend. zou je zo denken. Maar de enige
filmster van internationale allure, die
ons kleine landje rijk is, Sylvia Kristel,
merkte laatst in een interview op: „Ik
heb natuurlijk nooit genoeg. Vorig jaar
heb ik meer dan een miljoen gulden
belasting betaald. Walgelijk. Mijn le
vensstijl vergt een heleboel geld. Als ik
geld in mijn zak heb, geef ik het meteen
weer uit" „Wat geven we uit? Ik
heb een zwik personeel. Het zal zo'n
dertigduizend gulden in de maand zijn
Dan hebben we nog niets bijzonders
gedaan"
En dat is dan zo'n beetje wat door Jaspars
wordt bedoelt. Niet alleen voor de
filmsterren geldt dat volgens hem, ook
de Nederlandse omroep kan geen
„ster"-programma's maken omdat er
geen geld is.
Commerciële t.v
Jaspars: „Er moet binnen vijfjaar com
merciële televisie in Nederland zijn. Er
is nu al bijna geen geld meer voor tv-
programrna's, dus over twee jaar is er
helemaal niets meer. En dan krijgen we
dus commerciële televisie. Die moet er
komen. Anders worden de Nederland
se zenders stations die alleen nog maar
buitenlandse programma's kopen en
uitzenden. Dan werken er bij de Ne
derlandse omroep alleen nog maar
mensen met een salaris van 80.000 gul
den per jaar die blikken openmaken en
weer dichtplakken. Arie en Richard
(Gied Jaspars duidt op Arie Kleywegt
en Richard Schoonhoven, respectie
velijk directeur-tv VPRO en KRO -
red.) worden dan de etikettenplakkers
van Hilversum"
Jaspars grinnikt enigszins onheilspel
lend. Dan zegt hij meteen: „Daar zullen
ze van opkijken. Dat zullen ze weer niet
leuk vinden"
..Of we krijgen dus het alternatief: com
merciële televisie en dan worden wij de
baas. Dan krijgen Arie en Richard het
ook moeilijk"
.(aspars doet Voorkomen dat de
ciële televisie zijn enige redmiddel is.
„Het gaat erom dat wij geld willen ver
dienen. Natuurlijk, geld impliceert
geen kwaliteit, maar kwaliteit moet
wel met geld gemaakt worden. Een
goede filmster drukt zich uit in geld.
Een goed programma moet ook met
veel geld worden gemaakt. Wij willen
in feite erkenning voor onze talenten in
de vorm van geld"
Smak geld
- Het geld is dus de enige drijfveer?
Jaspars: „Kijk, iedereen maakt in eerste
instantie dingen om daarmee klaar te
komen in het leven. Dat doe ik ook. Als
wij een stand op de Firato (van 1 tot en
met 10 september in Amsterdam) ma
ken, dan moet dat ook worden zoals wij
dat willen. Dan wordt zo'n stand we
reldberoemd en verdienen wij er een
smak geld mee"
Geld, geld en nog eens geld. Ook als je
naar de gedachten van Jaspars over het
huidige omroepsysteem vraagt kom je
automatisch op hel onderwerp geld te
recht. Hij zegt: „Nu heb je ook een
soort kapitalistisch omroepsysteem
alleen je merkt het niet zo rechtstreeks.
Bij de commerciële tv merkje dat wel
en dat is volgens mij eerlijker. De grote
bedrijven hebben meer invloed op ons
dan we denken. Daar waar het geld is
zal men ook proberen de macht naarn-
zich toe te trekken. De bedrijfswereld
heeft een grote invloed op de overheid.
De overheid maakt weer de regels voor
de omroep en via de overheid hebben
de bedrijven dan ook invloed op het
omroepgebeuren. Met sponsors van
programma's is die invloed gewoon
rechtstreeks te zien"
- Minderheidsprogramma's komen dan
waarschijnlijk toch op de tocht te
staan? Sponsors zullen daar weinig in
teresse voor hebben.
„Er zullen bedrijven zijn, of wat dan ook,
die programma's willen brengen voor
het grote publiek, maar anderen weer
voor een klein publiek. Er zullen altijd
firma's zijn die exclusieve program
ma's voor minderheden willen uitzen
den"
Baasjes
tegen zplke plannen zullen zijn. Com
merciële tv betekent het omver werpen
van het huidige omroepbestel en dan
zijn de baasjes van nu hun baan kwijt.
Men grijpt bij de omroepen nu vooral
terug op hun ideologie van veertig jaar
geleden. Wat Willem Vogt (oprichter
van de AVRO - red.) destijds heeft be
dacht kan geen duizenden jaren blij
ven bestaan. Daar zijn die ideeën niet
sterk genoeg voor. Dan moet je terug
naar Jezus. Die man heeft echt wat be
dacht. De KRO heeft dan ook een klei
ne voorsprong op de rest van de om
roepen, althans, als men zich bij de
KRO aan het woord van Jezus blijft
vasthouden. Behalve de KRO heeft
dus geen omroep een been om op te
staan. De rest is alleen maar vergrijsd
en verouderd". Hij glimlacht. Later
zegt hij tot de fotograaf: ..Een foto
waarop te zien is dat ik niet alles meen,
dat is aardig"
- De ideeën die Jaspars placht te ontwik
kelen voor tv-programma's zijn te
koop. Maar daar moet wel weer geld
aan te pas komen. Vandaar zijn ideeën
omtrent de commerciële omroep.
Jaspars: „Een goed idee kan je niet ko
pen voor een dubbeltje. Er zijn in ons
land genoeg mensen die goede ideeën
hebben. Als er tien mensen bij elkaar
zitten zal er altijd wel één een prima
idee hebben"
- Hoe ligt de verantwoordelijkheid van
de ideeënman bij een programma Gied
Jaspars: „Die verantwoordelijkheid is
erg groot. Als achteraf blijkt dat een
programma eigenlijk nergens over
ging dan krijg jij dat op je brood. Je kan
het natuurlijk dan nog altijd afschui
ven op de maker van het programma.
Ik heb zelf ook programma's gemaakt,
maar ik ben nogal lui van aard en doe
dat dus liever niet. Daar komt nog bij,
dat als het mislukt, je ook nog jezelf de
schuld moet geven"
De vraag hoe het leven van Jaspars cr
zonder televisie uit zou zien komt bij
hem over als een oneerbaar voorstel.
Met owat luide stem verkondigt hij:
„Het is mijn vak. Ik zit er tot aan mijn
kop in. Als jij het over Hawai hebt. dan
denk ik aan televisie. Als jij over Rus
land praat, dan denk ik aan televisie. Ik
moet altijd even televisie kijken. Al is
het maar tien minuten per avond".
Manipuleren
-Je deed mee aan veel programma's. Wat
ligt je het beste?
„Het manipuleren van de werkelijkheid
spreekt me het meeste aan. Het pro
gramma „Waar Gebeurd" (waarin
mensen op een geloofwaardige manier
al dan niet waar gebeurde verhalen
vertelden - red.) is daar het mooiste
voorbeeld van. We hebben ook Barend
Servet eens naar het Catshuis gestuurd
en daar kwam hij aan de praat met een
marechaussee. Een echte wel te ver
staan. De mensen dachten dat het een
figurant was en dat bracht verwarring.
Heel aardig".
- Hoe ver kun je gaan met je ideeën?
"Je kan zo ver gaan als jezelf wilt. Anders
doe je het niet. En als een idee niet goed
uitpakt moet je zoiets ook kunnen la
ten vallen. We hebben Fred Haché eens
een interview met God laten doen. Dat
ging heel ver. Maar we hebben het niet
uitgezonden omdat we het niet goed
genoeg vonden. Hadden we er wel ach
ter gestaan, dan was het gewoon in de
uitzending geweest".
Voorlopig zal er geen televisie voor Gied
Jaspars zijn. Hij is wel bezig met een
aantal ideecn maar die zullen niet op
korte termijn worden gerealiseerd.
Tenslotte moet er eerst geld worden
verdiend. Toen hij gevraagd werd voor
een interview zei Jaspars: "Wat levert
het op". Een flesje wijn bleek voldoen
de.
KLAAS PIETER PIEKSEN
ZANDVOORT (GPD) - Een drie jaar terug besloot het
Hoogheemraadschap Rijnland de Zeereep te laten bewa
ken' door een opsporingsambtenaar die geassisteerd zou
worden door een met honden uitgeruste particuliere be
wakingsdienst. Vooral nabij het naaktstrand werd in het
verleden jaarlijks voor 200.000 tot 300.000 gulden schade
aangericht in de buitenste duinenrijDe bezoekers van het
verboden terrein vertrapten de zeer kwetsbare helmbe
planting, maakten hekken en prikkeldraad kapot, ver
brandden borden en stookten zelfs kampvuurtjes in het
brandgevaarlijke gebied
De opsporingsambtenaar
schiet bij voorbaat in de
lach. „Moet je je voorstellen.
Liep er hier één door de dui
nen. Piemelnaakt. Had-ie al
leen een vuurrode valhelm
op z'n hoofd. De gekste din
gen..."
De geüniformeerde Arrelman
stuurt z'n gele Renault over
het bochtige fietspad door de
Amsterdamse waterleiding
duinen. In dienst van het
Hoogheemraadschap Rijn
land bewaakt hij de Zeereep
tussen Zandvoort en de Lan-
gevelderslag. Moet als op
sporingsambtenaar onder
meer de zeewering tussen
het strand en het fietspad be
schermen tegen ongewenste
bezoekers. Zojuist heeft hij
ook een jonge Duitser be
keurd. Deze was over het
prikkeldraad geklommen en
hield zich op in het verboden
gebied. Het maakte hem 25
gulden armer.
Dankzij de ingestelde patrouilles is
die schade nu aanzienlijk minder.
Een ander gevolg was echter dat
de duintoezichter, die tot 1976 de
Zeereep controleerde, overbodig
werd en nu alleen nog werkzaam
is in de duinen ten noorden van
Zandvoort. Het was overigens
wel voor zijn eigen veiligheid. In
de omgeving van het naaktstrand
kreeg hij te maken met velerlei
vormen van agressie. Zo werd hij
bedreigd, moest soms klappen
incasseren, merkte dat zijn auto
banden doorgesneden werden en
had andere intimidaties te slik
ken. Bovendien was de toezichter
niet bevoegd tot het uitdelen van
bekeuringen.
Rijnland heeft momenteel zes op
sporingsambtenaren. Zij bewa
ken bij toerbeurt de Zeereep.
Andere werkzaamheden van hen
zijn het opsporen van illegale lo
zingen op het oppervlaktewater
en van overtredingen op het ge
bied van de waterkeringen. Ook
houden ze de snelheid van de
schepen binnen de grenzen van
het Schap in de gaten en inspec
teren ze de geldigheid van vaar-
vergunningen.
In de duinen worden de opspo
ringsambtenaren beveiligd door
vier werknemers van de particu
liere bewakingsdienst en een
herdershond. Arrelman: „Men is
vooral bang van die hond. Ik
denk dat dat de reden is waarom
we zo weinig problemen met de
overtreders hebben. Ik ben zelf
nog nooit bedreigd. Ik probeer
mezelf ook zo tactisch mogelijk
op te stellen. Als je zelf onbeleefd
doet of gaat staan schelden, lokje
meestal agressie uit"
Even later volgt een les in de prak
tijk. Achter een duin vandaan
komend, ziet Arrelman een man
met ontbloot bovenlijf op de Zee
reep. Roept hem een halt toe. Zijn
lijfwacht van de bewakings
dienst stuurt de zwarte herders
hond „vooruit" De overtreder
van Artikel 22 van de Keur van
het Hoogheemraadschap Rijn
land staat stokstijf. Hij blijkt (al
weer) een Duitser te zijn die van
het strand naar het fietspad wilde
oversteken. Een prent van een
geeltje valt hem ten deel. De
vriendelijke Arrelman: „Je kan
zeggen dat dit niet zo erg is. Maar
als we het zouden toelaten, is er
binnen de kortste keren geen
houden meer aan. We moeten
streng zijn".
De speurder kan geen gemiddelde
geven van het wekelijks uit te
delen aantal bekeuringen. „Het
verschilt enorm. Hangt ook van
het weer af. Het afgelopen week
einde waren het er een stuk
of zestien". Hij voegt er aan toe
dat het in voorgaande jaren veel
erger was. „Dit jaar is het abso
luut te merken dat de mensen
bekend raken met de patrouilles.
Het is stukken rustiger in het
verboden gedeelte. Het wordt pas
weer spectaculair als we twee
maanden ons gezicht niet laten
De grootste problemen geven op
dit moment gluurde iie mei.
verrekijkers de recreanten op hel
naaktstrand bekijken en toeval
lige passanten die van het uit
zicht over de waterleidingduinen
willen genieten. Iets minder last
heeft de heer Arrelman van de
ontmoetingsplaats voor homo
fielen. „Zij hebben op de Zeereep
verschrikkelijk veel vernield. Ze
doken dan het verboden gebied
in en bouwden nestjes achter
duin heuveltjes en in struiken. Nu
beperken ze zich over het alge
meen tot het terrein tussen het
prikkeldraad langs het fiets
pad".
Klimmend over de duintoppen bij
het naaktstrand wijst de opspo
ringsambtenaar van Rijnland op
de ontmoetingsplaats van de
Homo's. Hij merkt het verschil op
tussen de begroeiing in het open
bare gedeelte, dat vrijwel geheel
kaal is, en de vegetatie in het ver
boden terrein. „Dit hier zag er
bijna net zo uit als daar. De bui
tenste duinenrij heeft zich geheel
kunnen herstellen door ons op
treden".
De bebaarde Arrelman ergert zich
evenwel nog steeds aan de aan
wezigheid van de homofielen.
„Ze laten zo'n enorme troep ach
ter, dat is ongelooflijk. Dat deden
ze hier eerst ook. Ik ben bij de
rijkspolitie vandaan gegaan om
meer aan het milieu te kunnen
doen. Maar helaas zijn we niet in
staat dat openbare gedeelte aan te
pakken".
Er is meer: ..Ik heb acht jaar bij ae
rijkspolitie gezeten en heel wat
meegemaakt op het gebied van
zeden. Maar wat je hier af en toe
mannen met elkaar ziet doen,
daar ga ik zelfs van blozen. Nu
heb ik daar verder helemaal geen
bezwaren tegen. Het enige is, en
dat is een logisch gevolg van onze
patrouilles: de mannen doen het
nu in de duinen langs het Heli
pad. Stel nou dat jij hier met je
vrouw en kinderen bramen gaat
zoeken en je wordt, zonder erom
gevraagd te hebben en zonder dat
je dat wilt, geconfronteerd met
mannen in de meest wellustige
- houdingen... Dat is erg hoor. Ja.
het is in ieder geval wel een staal
tje van aanschouwelijk onder
wijs. De politie van Zandvoort
doet er niks tegen. Personeelsge
brek, wordt gezegd".
De opsporingsambtenaar en de
mannen van de bewakingsdienst
zijn dagelijks van tien uur 's mor
gens tot acht uur 's avonds in
touw, hoewel ze deze tijden ook
Wel eens willen veranderen. Ar
relman vindt het gesjouw door de
duinen niet de aantrekkelijkste
kant van zijn vak. „Vooral met j
warm weer is het fysiek erg
zwaar. Persoonlijk houd ik meer
van het opsporen van illegale lo
zingen. Maar dit is natuurlijk wel
belangrijk werk. Als de duin be
planting kapot gemaakt wordt,
stuift het zand weg. En dat ver
mindert de kwaliteit van de dui
nen als zeewering".
