Pijlstaarttrog: voor onze kust te vangen
1 vis
sport
AMSTERDAM/LEIDEN - Na drie jaar proberen geeft de Werkgroep Israël het op.
Driejaar lang hebben de aanhangers van de staat Israël geprobeerd om een vorm
van samenwerking te vinden met de Bedrijfs- en Schooljeugd in Amsterdam,
meestal BSJ genoemd. Dit is een organisatie die onder auspiciën van de Neder
lands hervormde kerk in de hoofdstad scholen, bedrijven en andere instellingen
benadert om voorlichting te geven.
In deze BSJ zitten een stuk of
tien actiegroepen. Onder an
dere het Palestina Komitee,
het Chili-comité, Dolle Mina.
De Werkgroep Israël mag er
niet bij, zo hebben de actie
voerders beslist, want in de
eerste plaats sympathiseert
deze met het zionisme en in
de tweede plaats is er 'niet
mee samen te werken.'
De hervormde kerk heeft in de
afgelopen jaren geprobeerd
om een compromis te vinden,
maar voor deze pogingen
heeft de werkgroep nauwe
lijks een goed woord over. In
een verklaring schrijft men:
'Het oeverloos praten met
kerkelijke instanties, die hun
verantwoordelijkheid niet
wensen te dragen en kool en
geit sparende oplossingen
zoeken, is slechts kostbaar
tijdsverlies'.
Jongeren
De Werkgroep Israël is opge
richt na de 'Oktober-oorlog'
van 1973, ook wel de 'Jom
Kippoer-oorlog' genoemd. Na
die oorlog trok Israël zich te
rug van het Suez-kanaal, waar
het sinds 1967 een bezet
tingsleger had en begonnen
de Arabische landen een olie
boycot tegen het westen,
waaronder zoals bekend met
name Nederland te lijden
had.
De bedoeling van de werkgroep
was om voorlichting te geven
over Israël en over het zio
nisme, vooral aan jongeren.
Men wilde scholen en bedrij
ven bezoeken om te vertellen
wat er in het Midden-Oosten
gebeurde. Daartoe werden
veertien werkgroepen in het
hele land opgericht. Ook was
er een landelijk bestuur met
een landelijke voorzitter. De
huidige voorzitter is André
Boers, student Japanse litera
tuur en woonachtig in Lei
den.
Boers over de ideologie van de
werkgroep: 'Wij zijn van me
ning dat vrede in het Midden-
Oosten een haalbare kaart is
wanneer het Palestijnse volk
en de Arabische landen het
recht op zelfbeschikking van
de staat Israël erkennen. En
het recht van die staat op er
kende grenzen. Let wel: er
kende en dus niet veilige
grenzen.'
'Verder vinden wij dat het Pale
stijnse volk ook recht heeft op
zelfbeschikking. Dat bete
kent dus een staat voor het
Palestijnse volk'.
Hierbij wijst hij op één van de
brochures die de werkgroep
ter beschikking heeft. Hierin
staat hetzelfde te lezen met de
toevoeging: 'De verwezenlij
king hiervan mag de staat Is
raël niet gevaar brengen.'
Introductie
De Bedrijfs- en Schooljeugd in
Amsterdam stuurt bij het be
gin van ieder nieuw school
jaar brieven naar scholen, be
drijven, buurt- en vormings
centra waarin de aangesloten
actiegroepen zichzelf intro
duceren.
De BSJ is niet zelfstandig. De
afdeling Jeugd- en Jonge
renwerk van de hervormde
kerk in Amsterdam heeft
ruimte ter beschikking voor
de BSJ en een aantal be
roepskrachten die altijd ter
beschikking van de actie
groepen staan.
De afdeling Amsterdam van de
werkgroep wilde wel mee
doen in de BSJ, met name
omdat het Palestina Komitee
al van één zijde voorlichting
gaf over de problematiek van
het Midden-Oosten.
André Boers: 'Dit is des te be
langrijker omdat het hierbij
gaat om voorlichting aan kin
deren van veertien tot acht
tien jaar. Zeer kneedbaar ma
teriaal' dus. Voor hen is een
evenwichtige voorlichting
zeer belangrijk'.
Daarom heeft de werkgroep in
1975 een aanvraag ingediend
bij de BSJ om toetreding.
Maar bij meerderheid van
stemmen verwierp deze or
ganisatie het verzoek. Hierop
zou, volgens André Boers, de
actiegroep 'Maskers af, een
groepering die de binnenstad
van Amsterdam autovrij wil
hebben, uit de BSJ zijn ge
stapt.
Zelfbeschikking
Wat waren de argumenten van
het Palestine Komitee, die de
aanzet zou hebben gegeven
tot de afwijzing? André
Boers: De werkgroep zou een
organisatie zijn die sympathi
seert met het zionisme. Het
zionisme is kort gezegd het
recht op zelfbeschikking van
het joodse volk. Dat is vol
gens het Palestina Komitee
en andere organisaties een ra
cistische beweging'. Op grond
daarvan is onze toelating in
1975 geweigerd'
Een blik in de al genoemde bro
chures leert dat de werkgroep
inderdaad actief het zionisme
steunt. Over deze stroming
staat bijvoorbeeld geschre
ven in de uitgangspunten: 'In
Israël kan het joodse volk, dat
in de verstrooiing heeft
blootgestaan aan zeer ernsti
ge vervolgingen en discrimi
natie, als meerderheid in vrij
heid leven en zodoende zijn
internationale voortbestaan
veilig stellen'.
Dit is racisme vindt het Palesti
na Komitee. Woordvoerder
Van Teeffelen hierover: 'Er is
wat betreft de stellingname
betreft van het Palestina Ko
mitee ten aanzien van het ka
rakter van het zionisme een
zeer groot verschil. Wij bekij
ken het zionisme zoals de
Arabieren het ervaren: dat is
als een vorm van discrimina
tie. De Werkgroep Israël ziet
het als een bevrijdingsbewe
ging. Dat staat dus recht te
genover elkaar'.
Opnieuw
vormde kerk werd besloten
een nieuwe aanvraag in te
dienen. Intussen zou de kerk
proberen een compromis te
vinden.
Dat lukte niet. Ook vorig jaar
werd de werkgroep afgewe
zen door de SBJ, hetgeen
nogal wat stof op deed waaien
in de pers.
Toen stelde Jeugd- en Jonge
renwerk voor om te bemid
delen in de hoop de partijen
nader tot elkaar te brengen.
Deze onderhandelingen zijn
ook vastgelopen, zodat de
werkgroep er twee weken
geleden voorgoed de brui aan
Er werden in deze tijd twee
compromisvoorstellen gebo
ren. Een van de JJW en een
van de werkgroep. De kerke
lijke organisatie stelde voor
om de werkgroep wel te be
trekken bij de voorlichtings
activiteiten, maar men mocht
geen gebruik maken van de
'interne voorzieningen', zoals
de ruimte en de beroeps
krachten.
De JJW ging met dit voorstel
van de werkgroep naar de ac
tiegroepen, zag hier dat het
niet haalbaar en trok het ver
volgens weer in. Hierop wilde
men het eigen compromis
weer op tafel leggen, maar de
werkgroep hield het voor ge
zien en stopte het overleg de
finitief. André Boers: 'Het
voorstel van de JJW beteken
de apartheid en daaraan wil
len wij niet meedoen'.
'Dat beteken', aldus de voorzit
ter 'dat er van nu af aan de
voorlichting vanuit de her
vormde kerk in Amsterdam
uitsluitend en alleen gebeurt
vanuit een anti-Israëlisch en
anti-zionistisch oogmerk'
Politiek
De groeperingen binnen de
BSJ dienen op één lijn te zit
ten waar het de politiek be
treft. Dat blijkt zowel uit uit
latingen van Van Teeffelen,
die hij als woordvoerder van
het Palestina Komitee deed
als uit een ingezonden brief
van twee BSJ-medewerkers
in een landelijk dagblad van
deze week. Van Teeffelen:
'Bij de Wergroep Israël was
het minimum aan politieke
overeenstemming niet aan
wezig, waardoor wij geen
mogelijkheid tot samenwer
king zagen. Daar komt nog bij
de manier waarop de werk
groep zich uitliet en uitlaat
over de BSJ.
Is het dan niet mogelijk binnen
de BSJ met verschillende
zienswijzen te werken? Van
Teeffelen: 'Ja en dat gebeurt
ook. Er zijn dienstverlenende
groepen zoals het JAC (alter
natieve hulpverlening aan
jongeren, red.), die zich heel
duidelijk niet met politiek
willen bemoeien en groepen
als Venceremos en het Pale
stina Komitee met een heel
nadrukkelijke anti-imperia
listische stellingname.
Onaanvaardbaar
De heer Traas, voorzitter van de
Centrale kerkeraad van de
hervormde kerk te Amster
dam, die uiteindelijk verant
woordelijk is voor het doen en
laten van de BSJ, zegt dat het
onaanvaard baar
de Werkgroep Israël binnen
de BSJ niet een gelijkwaardi
ge positie zou kunnen krijgen
als de andere actiegroepen.
Gisteren heeft de BSJ dan
ook te horen gekregen van de
hervormde kerk dat alle acti
viteiten zijn opgeschort tot
dat de kerkeraad deze kwes
tie besproken heeft. De eerst
volgende vergadering wordt
gehouden op de derde maan
dag in september, zodat de
BSJ in ieder geval een maand
op non-actief staat.
Traas: 'Dit houdt geen enkel
standpunt in ten aanzien van
het Midden-Oosten
probleem. Waar het om gaat is
dat wij het onaanvaardbaar
achten dat een groep die vol
ledig werkt binnen de maat
schappelijke normen geen
plaats zou kunnen krijgen
binnen de BSJ'. Op de vraag
of maatregelen zouden kun
nen volgen wanneer de groe
pen binnen de BSJ blijven
weigeren samen te werken
met de Werkgroep Israël,
antwoordt hij: 'Je kunt de
contacten natuurlijk niet on
danks alles in stand houden'.
Veel sportvissers doen zichzelf vaak tekort. Vasthou
den aan eigen stek, blijven jagen op een specilae vis
soort: kortom weinig inventiteit en drang tot onder
zoeken. Dat geldt zeker voor de zeevissers. Vrijwel
iedereen langs de blonde stranden of op de boot
houdt het op de meest bekende vissoorten (platvis,
kabeljauw, paling en makreel en de sedert jaar en dag
gehanteerde technieken)
Dat is jammer. Onze kustwateren
zijn natuurlijk in kwaliteit
sterk achteruitgelopen, de ver
vuiling met name door de Rijn
is angstwekkend en de manier
waarop de beroepsvisserij de
bodem heeft 'geschoffeld' heeft
de uitzichten nog versomberd.
Diezelfde beroeps visserij, bin
nen de 12-mijls-zone (en dat is
ook zo'n beetje de grens voor de
dapperste en verstandigste
amateurs), draagt echter ook
elke dag de bewijzen aan voor
een nauwelijks veronderstelde
verscheidenheid in vissoorten
in onze kustwateren.
Volgens bioloog H. Nijssen
brengt ons kustwater tenmin
ste 115 soorten. Laten we nu
zeggen, dat tien vissoorten min
of meer regelmatig doelwit zijn
van de zeehengelaars, dan blij
ven er nog ruim honderd soor
ten over. Natuurlijk, voor een
fiks aantal van deze 115 soor
ten, mag je stellen dat ook bij
gebruik van gevarieerd mate
riaal, de kans op een 'ontmoe
ting' gering is. Overeind blijft
echter, dat het vissen op talrij
ke soorten nooit of bijna nooit
is geprobeerd. Dë traditie ont
breekt, daarmee de kennis om
trent gewoonten en te gebrui
ken materialen. Ook omtrent
de vindplaatsen zijn nauwe
lijks gegevens op te diepen.
Een van de vissoorten, die en tot
de verbeelding spreekt door
vorm en te bereiken grootte en
zeer goed te vangen is, heet
'pijlstaartrog'.
Record
Biologen nemen aan. dat in onze
roggen
voorkomen. Scherp bijgesle
pen technieken in de beroeps
visserij binnen de 12 mijl heb
ben tot gevolg gehad dat we
voor de sporlvisserij tien soor-
ten gevoeglijk kunnen afstre-
pen. Slechts de pijlstaartrog,
heeft zich in de Zeeuwse en
Waddenwateren gehandhaafd
in aantrekkelijke aantallen.
Wanneer er een pijlstaartrog
wordt gevangen is meestal toe
val in het spel. Slechts weini
gen hebben er hun sport van
gemaakt uitgekiend op deze
platte vissen met hun intrige
rende ruitvorm te hengelen
Het Nederlands record (vol
gens een opgave) van de Ne
derlandse commissie Record-
Zeevissen is in handen van Jac
Priester, een vissende fysiothe
rapeut uit het Zeeuwse Goes
Een knap record overigens
want met 38.5 kilo overscha
duwt deze vangst het Engelse
topwerk (26,7 kilo) volledig.
Deze respectabele vis zonder de
staart met de giftige stekel mal
hij een meter, kwam op 28 juli
1975 naar boven. Bij toeval
wederom.
"Ik was in de monding van de
Oosterschelde aan het vissen
op platvissen. Op een van de
vele sportvisserschepen. Kort
voor de vangst had ik toevallig
mijn lijn verwisseld. Ik ge
bruikte op het moment van de
vangst 40/00 met een lange
voorslag van 50/00. Mijn spoel
voor kabeljauw. Daaraan een
paternoster, de gewone met
hem niet weer de kans krijgen
om zich op de bodem 'te zetten'.
Eenmaal op weg naar boven
geeft zelfs een kleine rug het
gevoel de vangst van de dag te
zijn. De weerstand is groot. Wie
de vis terug wil zetten, doet er
goed aan bij het binnenhalen
handschoenen aan te trekken.
De giftige werking van de pijl op
de staart is zeer reëel. Al moet
het niet zo zijn als ik eens mee
maakte nabij de Grevelingen-
dam. waar een pijlstaartrog van
bescheiden afmetingen was
gevangen, dat een hele groep
mensen als gekken op zo'n vis
inhakt. Alsof de kleinzoon van
Dracula naar boven is gehaald.
Het materiaal voor de pijlstaar
trog: een boothengel, kort, met
topgeleiderol. De lijn hoeft de
70/00 nooit te boven te gaan. Ik
heb zelf zeer plezierige ervarin
gen met de hoekafhouder van
Iwan Garay, ook voor deze vis
serij. De Engelsen, die op mijn
tochten wat vreemd aankeken
tegen deze uitvinding gebrui
ken de 'running boom', een
schuiflood met twee ogen, op
anderhalve meter voor de haak
gestopt door een luciferpin, in
de lijn geknoopt. De Haak? Een
2/0 is prima. Een molen kan
zeer goed, maar aangezien het
naar boven halen van een pijl
staartrog puur takelwerk is,
voldoet een reel het best.
Denk er wel aan, dat bij een ster
ke stroom niet alleen het lood-
gewicht aan de running boom
of de Garay-hoekafhouder
worden aangepast. Deze
stroom kan ook het naar boven
halen van de rog zeer bemoei
lijken, zo niet onmogelijk ma
ken.
Tot slot nog dit: gebruik eens was
lokaas Stamp fijn, wat aan
boord is aan schelpdieren, ka
potte pieren, ingewanden van
al schoongemaakte vis en der
gelijke.
Ik herinner me trouwens goed
dat mijn leidsman Vis Haigh op
de plek van bestemming en
kele tientallen zeepieren een
voor een naar beneden liet
dwarrelen. "That will do" zei
deze schipper. Als aas gebruik
ten we lever en andere inge
wanden van al gevangen vis.
Tien minuten later haalden we
de eerste pijlstaartrog naar bo
ven. Maar Vic Haigh wist na
tuurlijk wel waar hij moest vis
sen. Al is dat op de Wadden en
in de Oosterschelde natuurlijk
ook uit te zoeken.
Fred Veltman
Lage Rijndijk 36-40
Lelden, tel. 071-122293
Het aangewezen adres voor
al uw hengelsport.
De pijlstaartrog is geen vis
soort die door de Nederland
se zeevisser massaal bevist
wordt. Integendeel. In de
meeste gevallen is de vangst
van zo'n ruitvormig exem
plaar maar een toevalstref
fer. Toch zijn er mensen die
ervan overtuigd zijn dat de
pijlstaartrog een belangrij
ke plaats op de Nederlandse
hengelsportladder zou kun-
Maar dan moeten er wel meer
sportvissers komen die zich
gaan toeleggen op de speci
fieke vangst van deze soort.
Een poging daartoe wordt
gedaan in bijgaand artikel,
waarvoor de gegevens wer
den verzameld door Thom
Olink. Wie weet, wordt u bij
het lezen zo enthousiast, dat
u binnenkort Jac. Priester
als recordhouder weet te
verslaan.
Het binnenhalen van een rog betekent puur takelwerk. Vandaar
de zware zeehengel met de reel
drie haken, beaasd met zeepie
ren. Ik wilde op een gegever.
ogenblik mijn aas wat verleg
gen, maar merkte dat ik vast
zat. Geen beweging. Ik heb
toen het oude trucje uit de ka
beljauwvisserij toegepast:
slaan op het achtereinde van de
hengel, trillingen veroorzaken.
En de zaak kwam inderdaad
los. Ik merkte dat er een vis aan
zit, maar had werkelijk geen
idee wat het was.
Zo nu en dan trok hij door de slip
en het grote geluk was dat er
weinig stroom stond. Na drie
kwartier zeer vermoeiende ar
beid kregen we iets te zien: een
rog. Eerst klemde de vis zien
aan het schip, daarna dook hij
er nog een keer onder, maar
uiteindelijk konden we gaf-
fen".
Jac. Priester ving deze recordvis,
zoals gezegd, in de monding
van de Oosterschelde nabij de
werkeilanden. Boven een on
dergelopen zandplaats. De
plaats waar men pijlstaartrog
gen - vaak in groepen levend
mag verwachten. Op de schei
ding van diep en ondiep water.
'De vangst maakte me natuur
lijk nieuwsgierig. Ik ben daar
na wat keren specifiek op pijl-
staartrog gaan vissen. De 38.5
kilo op mijn huishoudweeg-
schaal had me wel aan het den
ken gezet. Ik heb inderdaad
vlak na die recordvangst nog
een rog gevangen. Het was er
een van een pondje of acht. Erg
leuk".
Veel mensen, die hopen een pijl
staartrog te vangen, maken een
hoop tramrrielant. Stalen on
derlijnen, enorme haken en
hengels waarmee je een flinke
vleet, de grootste roggensoort,
kan vangen.
Ik moet altijd maar denken aan
wat Vic Haigh, die fameuze
schippervisser-recordhouder
uit Wales me zei toen we een
dagje in die fantastische Cardi
gan Bay op rog gingen vissen.
"Nylon met een dikte van 70/00
is goed. Ik heb nog nooit een
pijlstaartrog zien verspelen,
omdat hij de lijn doorschuurde
of doorbeet". En neemt u van
mij aan dat er duizenden rog
gen aan boord van zijn prima
uitgeruste Endeavour 1 en 2
zijn gehesen.
Ik geloof niet dat iemand het vis
sen op pijlstaartrog tot passie
voelt uitgroeien. In Nederland
zijn er natuurlijk gespeciali
seerde hengelaars op rog om
dat ze ook willen aantonen dat
er rog te vangen is.
Vangen
Hoe vangen we nu een pijlstaar-
trog? We moeten ervan uitgaan
dat de vis geen spectaculaire
dril oplevert. Zijn koppigheid
naar de bodem terug te keren
en zijn bijzondere bouw maken
het naar boven pompen een
karwei met zweetstraaltjes.
Wie wel eens gevist heeft op deze
ruitvormige exemplaren weet
dat de aanbeet nieuwelingen in
verwarring brengt. Hij ploft op
het aas (zachte krab. zager,
leegloper), waardoor de hen-
geltop in beweging komt. Sla
niet aan op dat eerste moment.
Zijn bek aan de onderkant
moet eerst het aas naar binnen
werken. Pas dan. en zoiets kan
wel een minuutje duren, aan
slaan.
Het belangrijkste van de 'dril'
hou de kop naar boven. Laat
