De laatste Grand Prix: voor wie?
BEZETTING ZONDER
GEWELD TEN EINDE
Inventaris ambassade
tot pnin geslagen
Groot aantal walvissen gered'
Binnenkort op uwT.V.
Iraanse studenten geven actie na ruim vijf uur op
DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1978
BINNENLAND
PAGINA 7
(Van een onzer verslaggevers)
WASSENAAR - Op de muur gekalkte leuzen, vernielde interieur-
delen en verscheurde documenten in het consulaatgebouw en de
kanselarij van de Iraanse ambassade in Wassenaar, waren de
stille getuigen van een na zes uren beeïndigde gijzeling van vier
personeelsleden van de ambassade door negen Iraanse studenten
uit Nederland, West Duitsland en Zweden.
De vreedzame actie van de bezetters, die rond half twaalf 's och
tends begonnen was en de gehele dag zonder gebruik van geweld
tegen personen verliep was in eerste instantie gericht tegen de
instellingen van het dictatoriale bewind van de sjah van Perzië.
De bezetters zien de ambassade als een onderdeel van de totale
propagandamachine van de dictatuur in hun land. Volgens hen
zijn de ambassades centra van geheime diensten van Iran die de
Iraanse studenten in het Westen bespioneren
Meesmokkelen
Zij wilden deze gedachte ondersteunen door documenten van de
ambassade in Wassenaar openbaar te maken. Daarom was hun
belangrijkste eis het contact met de nationale en internationale
pers die zij papieren zouden laten zien waaruit duidelijk de
spionagepraktijken van de ambassade zouden blijkenzo werd
gistermiddag door de bezetters zelf meegedeeld. Bij de ontrui
ming van .de gebouwen bleek dat enkele bezetters documenten
wilden meesmokkelen, maar die werden hen ter plaatse na fouil
lering afgenomen en in de ambassade achtergelaten.
De hele actie is aan het rollen gekomen door de bioscoopbrand in het
Perzische Abadan, afgelopen week, waarbij enkele honderden
mensen om het leven kwamen. De negen bezetters noemden in een
verklaring tegenover de pers de brand "een wandaad van het
regime van de Sjah". Volgens-hen is de bioscoop in brand gestoken
door de geheime dienst van Iran, de Savak
Terreur
Deze daad is naar hun mening vergelijkbaar met het in brand
steken van het Rijksgebouw in Berlijn in 1933. Hitler's geheime
dienst zou dat gedaan hebben. Volgens de bezetters probeert de
Sjah de progressieve oppositie net als indertijd Hitler deed, te
beschuldigen van deze brandstichting. Dit zou een negatieve
reactie van de wereldopinie geven waardoor zijn fascistische
terreur verder gerechtvaardigd wordt, aldus de studenten.
In een eerste verklaring gistermiddag deelden de bezetters - die
volgens de politie en de gegijzelde Nederlandse receptioniste Net
ty Hurr de gegijzelden correct behandeld hebben - mee dat ze twee
Savak-agenten in de ambassade hadden aangetroffen. De politie
ontkende later dit bericht.
Via de Iraanse ambassadeur Eghbal, die in Parijs met vakantie is
liet de regering in Teheran weten de Nederlandse politie de volle
dige volmacht te geven, de gegijzelden die in de centrale hal voor
de kamer van de ambassadeur zittend op de grond werden vast
gehouden, te bevrijden. De ambassadeur drong er op aan dat dit
"zo snel en geruisloos mogelijk" zou moeten gebeurenZonder enig
geweld slaagde het peloton van de Mobiele Eenheid en hel Lande
lijk terreurbestrijding steam daar rond 17.00 uur gistermiddag
Verf
De negen vrij jonge bezetters die daarop werden afgevoerd,hebben
naar de mening van hoofdinspecteur Rijken van de Wassenaarse
politie bewust vernielingen aangericht in beide gebouwen en met
name aan de archieven in de kanselarij. Deze indruk werd vol
gens hem gesteund door de politieke leuzen op de muren, die met
door de bezetters zelf meegebrachte verf waren aangebracht.
De bezetting van de ambassade in Den Haag gisteren is een voort
zetting van de strubbelingen die zich al langer voordoen in ons
land en uitgroeien tot conflicten met Iran. In 1974 leidde een
eerdere bezetting van de Iraanse ambassade door een twintigtal
studenten tot het terugroepen van de diplomatieke vertegen
woordiging van Iran in Nederland en een blokkade op de Neder
landse uitvoer naar het land van de Sjah.
De reden van deze negatieve reactie van de Iraanse dictatuur was
de straf die de Haagse politierechter uitdeelde aan de bezetters,
honderd gulden boete, of vier dagen hechtenis en een week voor
waardelijk met een proeftijd van een jaar. De studenten hadden
al vier dagen in voorarrest gezeten en ze werden dan ook direct
over de grens gezet. In de ogen van het regime in Perzië een veel te
milde straf, vandaar de blokkade en het terugroepen van het
ambassadepersoneel. Enkele maanden later werd deze toestand
weer uitgewist, mede na een bezoek van de toenmalige minister
van buitenlandse zaken Max van der Stoel aan Iran
Mensenrechten
Ook een conferentie van A mnesty International over schending van
de mensenrechten in Iran (februari '77) lokte een heftige reactie
van Perzië uit. De Perzische consumentenbond dreigde opnieuw
met een boycot van Nederlandse producten als het congres door
zou gaan. Het dreigement werd in Iran door de pers overgenomen
maar de Iraanse regering zag zelf in dat een nieuwe boycot zeker
niet op zijn plaats ivas.
In april van dit jaar hield een kleine groep studenten een protest-
demonstratie voor de Wassenaarse ambassade, ter ondersteuning
van"honderdduizenden politieke gevangenen in Iran", die zelf in
hongerstaking waren gegaan uit protest tegen slechte leefom
standigheden in de gevangenissen en de censuur op de pers.
Een woordvoerder van de Perzische studentenorganisatie CISNU
meende dat de bezetting van de ambassade gisteren toch een
succes geweest is. Hij wees er ook op dat daarmee de acties niet
zullen ophouden, maar dat verder gegaan wordt tot, "onze vrien
den hun volledige vrijheid hebben herkregen"
CISNU houdt zich al zo'n zestien jao.r bezig met het blootleggen van
de praktijken van het regime in Perzië, dat volgens de bezetters
precies vijentwintig jaar geleden door de Amerikaanse geheime
dienst CIA aan de macht werd geholpen.
De weigerachtige houding van de politie om journalisten toe te
laten zoals de bezetters eisten, was volgens de woordvoerder van
CISNU duidelijk een uitvloeisel van de grote belangen die Ne
derland in Perzië heeft, in de eerste plaats komt er olie vandaan.
Voorts is er sprake van order in Nederland voor de bouw van
onderzeeboten en fregatten voor de marine van Iran De negen
bezetters van gisteren zijn verder gegaan dan de demonstranten
van enkele maanden geleden. Zij zullen waarschijnlijk terecht
moeten staan voor wederrechtelijke vrijheidsberovinghuisvre
debreuk en vernieling
nieuwe
Altijd kampioen.
De duidelijk opgeluchte Nederlandse receptioniste van de
ambassade, Netty Hurr, werd ongeveer twee uur na de bezet
tingsactie vrijgelaten.
Niemand weet het beter dan de
coureur zelf: elke rit kan de laatste
zijn. De vraag is alleen voor wie?
De gedoodverfde nieuwe
wereldkampioen Mario Andretti
haalt zijn schouders op en zegt'
"De dood is een onderdeel
van je vak".
Tel daarbij de spanningen aan
de race-top. En de lichamelijke
en geestelijke krachten, die tot
op de bodem aangesproken
moeten worden, en u krijgt een
goed beeld van de gladiatoren
van de twintigste eeuw.
Deze week in Nieuwe Revu:
alles over Lauda, Andretti, Hunt,
Reutemann, Peterson Depailler.
Auto kopen? Huisje huren? Geld
lenen? Moppen tappen? Allemaal
via uw eigen TV. Lees deze week
in Nieuwe Revu,wat de Eirato'78
zo opwindend maakt:
Teletekst en Viewdata. Twee revo
lutionaire communi
catiesystemen, waar
ook u straks over
kunt beschikken.
)Van één onzer verslaggevers)
WASSENAAR - De bezetting van de Iraanse ambassade
aan de Rust en Vreugdlaan in Wassenaar is gistermid
dag omstreeks vijf uur tot een goed einde gekomen. De
negen Iraanse studenten die vanaf half twaalf 's mid
dags vier personeelsleden van de ambassade gegijzeld
hielden in twee gebouwen, gaven zich na een gesprek
met de politie zonder geweld te gebruiken over.
De drie overgebleven gegijzelden,
(één van hen, de Nederlandse re
ceptioniste van de ambassade
Netty Hurr, uit Wassenaar, werd
om half twee al vrijgelaten) kwa
men niet gewond, maar wel ta
melijk overstuur naar buiten.
echter niet te zien", aldus Rijken.
Wel sloegen de bezetters in de
gebouwen zelf erg veel kort en
klein en vernietigden volgens de
politie een deel van het archief.
Schreeuwen
Gebeld
„Er werd gebeld, waarop ik de deur
ging open maken. Twee mannen
kwamen binnen en duwden me
achteruit. Ik heb bij het openma
ken van de deur er niet bij stilge
staan wat er kon gebeuren. Er
komen hier zoveel mensen aan
bellen". Een bijna verontschul
digend eerste commentaar van
de zichtbaar in de war geraakte
Iraanse consul M. Ghandi in de
gangen van het Wassenaarse poli
tiebureau nadat hij zes uur door
drie Iraanse studenten in het
consulaat, dat gelijk links van de
inrit van de Iraanse ambassade
ligt, was vastgehouden. Dat was
van de heer Ghandi het enige
commentaar omdat hij vooruit
lopend op verdere ondervraging
door de politie gemaand werd
niet verder te praten.
Tegelijkertijd met de binnenval in
het consulaatsgebouw door de
drie studenten, drongen zes an
dere Iranezen het kanselarijge
bouw binnen, dat op het ambas
sadeterrein enkele tientallen me
ters van het consulaat verwijderd
ligt.
Huwelijk
Volgens de echtgenoot van de na
een uur vrijgelaten Nederlandse
receptioniste in de ambassade
Netty Hurr, deden zij dit door
middel van een trucje. Hij meen
de dat de deur was opengemaakt
na vragen van één van de Iraanse
studenten over een huwelijk dat
hij'wilde sluiten. Toen de deur
geopend was drongen alle zes be
zetters het gebouw binnen. Nie
mand van de bezetters was be
wapend.
In de kanselarij werd tegenover de
drie aanwezigen (naast Netty wa
ren nog de Iraanse zaakgelastig
de Helmi en de attaché van de
ambassade Hates in dat gebouw;
de ambassadeur zelf verblijft met
vakantie in Parijs) geen enkel
geweld werd gebruikt, zo deelde
Netty's man mee. Zijn vrouw was
zo overstuur dat zij liever geen
commentaar wilde geven.
.,Zij handelden, in zoverre dat ge
zegd kan worden, op een vrij be
hoorlijke manier. Zij zeiden ge
regeld tegen mijn vrouw dat nie
mand gewond zou raken. Wel
vernielden zij een heleboel in het
gebouw zelf. Maar ook dan waar
schuwden ze nog dat mijn vrouw
en de andere twee gegijzelden
moesten oppassen voor eventu
eel rondvliegend glas of andere
stukken".
Volgens hoofdinspecteur Rijken
van de Wassenaarse politie had
een van de personeelsleden van
de ambassade gezegd een klap in
het gezicht te hebben gehad.
„Aan het gezicht van hem was dat
AMSTERDAM (ANP) - "Wij heb
ben met onze actie niet alleen het
leven gered van een groot aantal
walvissen voor de noord-west
kust van Spanje, maar ook een
golf van publiciteit veroorzaakt
in de Spaanse pers". Dat zegt Pie-
ter Lagendijk, bioloog aan boord
van de Rainbow Warrior, gister
middag kort na aankomst van dit
actieschip van de internationale
Greenpeace-organisatie in de ha
ven van Amsterdam.
De afgelopen vier weken heeft het
schip "met succes" op de Atlanti
sche Oceaan Spaanse walvisja
gers belet op deze grote vinvis te
jagen. Dat gebeurde met behulp
van rubberboten aan boord van
de Rainbow Warrior, die in het
water werden gelaten als walvis
jagers op vangst uitgingen. De
rubberboten gingen dan varen
tussen de bedreigde walvissen en
de harpoenkanonnen aan boord
van de jagers.
Lagendijk vertelt dat de Spaanse
marine een vaartuig op het actie
schip ter bescherming van wal
vissen afstuurde, maar dat de ma
rine-autoriteiten niét veel kon
den beginnen omdat de actie zich
buiten de Spaanse territoriale
wateren afspeelde. Het bleef vol
gens de bioloog alleen maar bij
wat intimidatie, die geen uitwer
king op de walvisbeschermers
had. Intussen was het de beman
ning van zestien koppen - van
kapitein tot scheepskok be
staande uit vrijwilligers - gelukt
om de walvisjager onverrichter-
zake huiswaarts te laten keren.
In juni had het schip, naar de me
ning van Lagendijk ook al met
succes, actie gevoerd bij IJsland.
IJsland, Noorwegen en Spanje
zijn met Rusland de enige Euro
pese landen die nog aan walvis
vaart doen. Spanje is, aldus La
gendijk, bovendien niet aange
sloten bij de internationale wal
viscommissie, en jaagt dus onge
controleerd. De bioloog ver
moedt zelfs dat de Spaanse jagers
het ook gemunt hebben op be
schermde vissoorten. Daarom
was de actie van Greenpeace bij
Spanje zo belangrijk, aldus voegt
hij eraan toe.
De actie bij Spanje is de laatste van
dit jaar. Morgen begint aan boord
van de Rainbow Warrior een in
ternationale conferentie met als
doel het oprichten van een Euro
pese Greenpeace federatie en het
opstellen van actieplannen voor
het komende jaar.
In de tussentijd had de Wassenaar
se politie, die tegen 11.45 uur door
een zogenaamd stil alarm werd
gewaarschuwd, een verken
ningsgroepje richting ambassade
gestuurd, dat het eerste
„schreeuwcontact" met de bezet
ters had. Korte tijd later was de
hele buurt afgezet en omsingeld
door de Wassenaarse politie.
Schilders en een stoffeerder, die
met opknapwerkzaamheden bij
de ambassadegebouwen bezig
waren wisten te ontkomen toen
de gijzeling begon. Zij werden in
het huis van de buren opgevan
gen. Ook de Iraanse echtgenote
van de chauffeur van de ambas
sade wist met haar Iraanse klein
dochter te ontkomen.
„Na twee keer mondeling aandrin
gen van de politie lieten ze mijn
vrouw eindelijk gaan", aldus de
echtgenoot van Netty. Dat was
even voor twee gistermiddag.
Intussen had zich in het Wasse
naarse politiebureau een crisis
team teruggetrokken bestaande
uit de procureur generaal mr. A.
W. Rosingh, de chef van het kabi
net van de commissaris van de
koningin F. H. M. Blaauw en de
burgemeester van Wassenaar mr
K. Staab.
Schoten
Zij moesten zich buigen over een
aanvankelijke mededeling dat er
schoten gehoord waren tijdens
de bezetting en de mededeling
van de negen Iraanse studenten
(die zelf zeiden met dertien man
te zijn) dat zij ongewapend met
een vreedzame actie bezig waren,
die niet gericht was tegen de daar
aanwezige mensen, maar tegen
de instellingen van het dictato
riale regime van de Sjah op zich.
„Wij waren in eerste instantie voor
zichtig na de mededeling over de
De Iraanse echtgenote van de chauffeur van
stoffeerder slaagden er in aan de bezetting te
de ambassade, haar kleindochter staande)twee schilders e
ontkomen door te vluchten naar de buren
schoten. Daarom hebben wij bij
stand gevraagd van een peloton
van de Mobiele Eenheid in Den
Haag", aldus de commissaris van
de Wassenaarse politie G. Boven.
„In het begin was het zo dat de pers
beter geïnformeerd was dan wij
zelf', aldus de commissaris. Via
de media kreeg de politie later de
indruk dat de bezetters niet ge
wapend waren. De radio had tus
sen twee en drie uur gistermid
dag al een rechtstreeks telefo
nisch contact met de bezetters
uitgezonden. Elke keer echter
wanneer de politie belde werd de
haak op de hoorn gelegd.
Later werd meegedeeld, dat de lijn
door de PTT was geblokkeerd.
Spionage
Naderhand kreeg de politie door
middel van verdere „schreeuw-
contacten" nog meer de indruk
dat de negen gijzelaars geen wa
pens bij zich hadden. Het ging de
bezetters alleen om publiciteit
voor hun zaak en het beschikbaar
stellen aan de nationale en inter
nationale pers van documenten
die ze in de ambassade gevonden
Hadden en waaruit duidelijk
spionage-activiteiten van de
Iraanse ambassade in Nederland
zou blijken.
Rond half vier verschenen 40 man
van de Mobiele Eenheid van de
Haagse gemeentepolitie en leden
van het Landelijk Terreurbe-
strijdingsteam op het binnen
plein van het Wassenaarse poli
tiebureau voor nadere instruc
ties.
Om vijf uur reden zes overvalwa
gens voor de ambassade. ,,Bij de
hoofdingang van het gebouw heb
ik gezwaaid. Ik was in burger
zonder jasje, maar wel met een
kogelvrij vest aan, omdat je maar
nooit weet
tor Rijken.
Hij stelde de
aldus hoofdinspec
rdvoerder van de
bezetters daarop voor zonder ge
bruikmaking van geweld het ge
bouw te verlaten. De bezetter liet
na overleg met de anderen weten
zich uitsluitend over te geven in
het bijzijn van de Amsterdamse
advocaat P. van Bennekom.
ie was echter niet aanwezig, toen
de negen bezetters vijf minuten
later naar buiten kwamen met
gebalde vuisten, terwijl ze in hun
moedertaal politieke leuzen
schreeuwden. Rond half zes gis
teravond werden ze afgevoerd
naar het politiebureau in Wasse
naar. Ze hebben nog gevraagd
Van Bennekom als raadsman te
krijgen, maar die heeft zelf laten
weten het erg druk te hebben en
liever te zien dat een van zijn
Haagse collega's de zaak op zich
neemt.
