Keuze nieuwe paus kan lang duren gjimaiimuj! HET ZWIJGEN OVER DE NIEUWE PAUS Open ogen Conclaaf bepaald richting van de katholieke kerk COMPUTER VOORKOMT ZONDIGEN ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1978 Het laat zich aanzien, dat het komende conclaaf (de gehei me vergadering van stemgerechtigde kardinalen voor de keuze van de nieuwe paus) minder vlot zal verlopen dan voorgaande malen. Deze verwachting heeft enerzijds te maken met het feit, dat er nu geen kandidaat is, die zoals de kardi nalen Pacelli (paus Pius XII) in 1939 en Montini (paus Paulus VI) in 1963 met kop en schouders bo ven de rest uitsteekt. In deze ge vallen ging dan ook de bekende uitspraak: "Wie als aanstaande paus het conclaaf ingaat komt er als kardinaal weer uit", niet op. Anderzijds kan een oorzaak zijn, dat vele kardinalen elkaar niet kennen, omdat ze elkaar nog nooit gezien of gesproken heb ben. Dat was wel het geval bij de laatste pauskeuze, die tijdens het Tweede Vaticaans Concilie plaatsvond. Maar de belangrijk ste reden voor een lange duur van het conclaaf moet toch worden gezocht in de moeilijkheid, dat men niet weet in welke richting de rooms-katholieke kerk moet worden gestuwd. Moet de progressieve lijn van paus Johannes XXIII weer worden opgepikt? In dat geval maakt ook de Nederlandse kardinaal Wille- brands een kans, hoewel hij zich in Nederland althans nauwelijks heeft geprofileerd als een brug genbouwer". Een groep Amen-* kaanse katholieken, verenigd in het Comité Verantwoorde Paus keuze, ziet herti ook als kanshebber gezien de inhoud hun dezer dagen gepubliceerde informatieboek "De binnenker kelijke elite, een dossier voor pauskandidaten". In dit boek heet kardinaal Alfrink zeer invloedrijk en wordt kardi naal Willebrands genoemd als een serieuze kandidaat. Hij wordt in het boek vaak als pauskandi daat genoemd om de ideale com binatie van Romeinse voorzich tigheid en Nederlandse vooruit strevendheid die hij in zich heeft." Of moet de behoudende lijn van paus Paulus VI worden doorge zet? Dan zou de als zodanig al min of meer gedoodverfde kardinaal Benelli, kardinaal-aartsbisschop van Florence en eens machtigste man van het Vaticaan, hoge ogen gooien. Hij heeft echter zijn "jeugdige" leeftijd (57) tegen. Of moeten we weer terug naar het tijdperk van paus Pius XII? Mocht dat zo zijn dan ziet het er naar uit dat de conservatieve, scherpzinnige jurist en secretaris van het Tweede Vaticaans Con cilie, kardinaal Felici, de nieuwe paus gaat worden. Dikke en dunne De verdeling onder de stemgerech tigde kardinalen is ongeveer 30 progressieven, 35 conservatieven en 45 "Montianen" Een gema tigd progressieve/conservatieve kandidaat als kardinaal Benelli kan dus ook getalsmatig een ge rede kans maken. Als het Ro meinse mopje: na een dunne paus komt altijd een dikke paus en andersom de laatste twee keer is het inderdaad opgegaan, want de gezette paus Pius XI kreeg de slanke paus Pius XII als opvolger en de dikke paus Johannes XXIII de magere paus Paulus VI - op zou gaan dan blijft het nog moei lijk, omdat daarop de papabiles (de kardinalen die een kans ma ken om paus te worden) niet zijn geselecteerd. Al mét al dus een vrij moeilijk conclaaf. De stemgerechtigde kardinalen-de kardinalen boven de 80 jaar mo gen niet stemmen- gaan letterlijk achter slot en grendel. Vandaar het woord "conclaaf', dat is af geleid van het Latijnse cum clave hetgeen betekent met de sleutel Ze blijven achter de gesloten deuren totdat ze een nieuwe paus hebben gekozen. En dat kan wel eens lang duren. Het langste conclaaf uit de ge schiedenis duurde 32 maanden en wel van november 1268 tot ju ni 1271. Deze lange duur werd de burgemeester van Viterbo, waar het conclaaf werd gehouden, ech ter te gortig. Hij liet de kardinalen op water en brood zetten. Toen dat niet hielp haalden de inwo ners het dak van het paleis naar beneden. Pas toen vonden de 18 Italiaanse en Franse kardinalen elkaar in de keuze van Gregorius X. Het korste conclaaf duurde slechts één dag namelijk 21 okto ber 1503, waarop Julius II bij eer ste stemming werd gekozen. Dat alleen de kardinalen mogen kiezen dateert van 1059. Tot dan werd de nieuwe paus gekoXen door de adel en priesters en leken uit Rome. Theoretisch kan iedere gelovige katholiek tot paus wor den gekozen. Wanneer hij geen bisschop is, wordt hij als zodanig eerst gewijd. Mocht hij geen priester zijn dan gaat de pries terwijding daaraan vooraf. Maar vrijwel altijd is het in de geschie denis een priester geweest. Sinds de 14e eeuw is het ook altijd een kardinaal geweest. De laatste niet-kardinaal, die tot paus werd gekozen, was de aartsbisschop van Bari, de latere paus Urbanus VI. Dat de 111 kardinalen een collega uit hun midden zullen kiezen, ligt dus voor de hand. Om tot paus te worden gekozen heeft men in eerste instantie een meerderheid van tweederde plus één nodig. Er is nu toch een Italiaanse meer derheid (33), noch een Ameri kaanse (37), noch een Europese (66), om over Afrika (12) en Au stralië en Azië (14) maar niet te praten. Ook dat maakt de verkie zing er deze keer niet gemakke lijk op. Dat er dus een Italiaan wordt gekozen, zoals sinds 1523 na de dood van de Nederlandse paus Adrianus VI is lang niet ze ker, hoewel wel waarschijnlijk, omdat de paus primair bisschop Rome i THEO KROON Een groot deel van de kardinalendie straks de nieuwe paus kiezenbijeen Deze foto werd vorige weèk gemaakt tijdens de mis bij de uitvaart van paus Paulus. Kardinalen in Rome laten zich niet meer uit ROME (GPD) - „The matter van de pauskeuze is all together to-,' deli cate om er iets over te zeggen", legt kardinaal Basil Hume uit in zijn gepolijste Engels, waarin geen ongeduld doorklinkt over het feit dat hij dit op een ochtend nu aan de twintigste journalist moet vertellen. Kardinaal Hume is een gentleman: zyn vader was een beroemd Anglicaans hartchi rurg, hijzelf behoort tot de toch tamelijk aristocratische orde der Benedictijnen en is sinds twee jaar aartsbisschop van Westmin ster. Hij beantwoordt de telefoon per soonlijk, anders dan de Ameri kanen, die er hun public rela tions-officers voor hebben, maar hun antwoord is precies hetzelf de: niemand wil iets zeggen over het komende conclaaf of zelfs schets geven van hoe de paus er zou moeten uit zien. Ofschoon er ongetwijfeld binnenskamers wordt beraads laagd, officieel wordt er onder de kardinalen niet gelobbied. De honderden buitenlandse jour nalisten die na de dood van paus Paulus naar Rome zyn gekomen, en vooral de Amerikanen onder hen, zijn volslagen wanhopig in de twee lege weken tussen zijn begrafenis en het begin van het conclaaf. Zij zijn gewend aan openheid, persconferenties, in terviews. In een wereld waarin de hoofdrolspelers als oesters dichtklappen zodra ze een micro foon of een blocnote zien, voelen ze zich verplaatst naar een andere planeet. Folklore ten die een paar woorden Ita liaans verstaan, maar met de handenvol dollars die de be roemde Amerikaanse columnis ten daarvoor uitgeven, krijgen ze niet meer dan vertalingen van weigeringen of van documenten en reglementen die ze voor min der geld op hun bureau in New York konden krijgen. Ze houden zich bezig met het herschrijven van wat hun vroegere collega's al vertelden over maarschalken met sleutelbossen, kleermakers met drie witte togen en alle verdere min of meer middeleeuwse folk lore die er rondom conclaven pleegt te zweven. Bij gebrek aan persoonlijke verkla ringen, dient men zich tevreden te' stellen met de herdenkingsre devoeringen die de kardinalen houden bij de dagelijkse rouw diensten voor de overleden paus. Daarbij is het iedereen opgeval len, dat de behoudende vleugel van de Romeinse curie zich al lerminst uitgesloten voelt van de komende verkiezingsstrate- Erfgenamen Zowel de curiekardinalen Confalo- nieri en Felici als de uiterst con servatieve aartsbisschop Giu seppe Siri van Genua, verklaar den zich erfgenamen van paus Paulus en legden de nadruk op hun persoonlijke bijdrage tot de hervormingen die hij in de kerk heeft doorgevoerd. Met name be klemtoonden zij hun instemming met de „geloofsbelijdenis van het volk Gods", die de paus in 1968 afkondigde en die in theologi sche kringen met teleurstelling werd begroet, omdat er al te nau we grenzen in werden gesteld aan de theologische discussie. Na de expliciete verklaring van de Oostenrijkse kardinaal Franz Konig:„De nieuwe paus moet jong zijn en uit de Derde Wereld komen" (wat regelrecht leek te wijzen op de 58-jarige Argentijn Nog maar net terug van vakantie besef je, dat je anders tegen de wereld hebt aangekeken. De krant, die je dagelijks zo noodza kelijk vond en de gebeurtenissen van iedere dag waarin je zo ver strikt was geraakt, blijken tij dens de vakantie niet meer zo be langrijk te zijn. Je gaat t dat het leven zélf c meer te bieden heeft. Hoewel je be seft dat niet iedereen verre reizen kan maken, hoop je wel dat ieder een voldoende recreatie kan vin den om een ander mens te worden Het is een levenskunst om de wereld om je heen te zien met open ogen Durft u het aan om eens de fiets te nemen en een tocht te maken in de ruimte van ons Zuidhollandse landschap? Heeft u de moed om eens te gaan lopen op een zon dagmorgen door de straten van een dorp of een stad. Je zelf vrij maken. Zomaar alles op je in la ten werken. Ontdekken dat mensen meer zijn dan concurrenten van elkaar die steeds maar weer streven naar promotie en produktie. Ontdek ken dat mensen zomaar samen kunnen zijn met elkaar zonder opdrachten en plannen. Ik denk dat dit het goede is van de vrije tijd. Een vader zien voetballen met een groep kinderefi Kinde reu van allerlei landen samen zién spelen alsof er geen grenzen zijn. Mensen gewoon, wat pra tend, spelenderwijs bij elkaar Ik hoop altijd weer dat velen, als ze een wandeling maken in de stra ten van een oude stad onder de indruk komen van datgene wat menten door samenwerking en met inbreng van hun talenten tot stand hebben gebracht. Opne men, iets tot je laten komen is een levenskunst. Het kan gebeuren dat mensen alleen maar met ki lometers bezig zijn zonder de om geving om zich heen te zien Vakantie, vrije tijd wordt ons ge geven. Om onder de indruk te ko men van de natuur, de schepping door God aan ons gegeven Ziet u de bergen nog waaruit de kracht van God oprijst? Ziet u het water van de ruime zee nog als levenswekkende ruimte waarvan mensen mogen leven? Ziet u de vogels, de dieren nog als versie ring van die goede wereld die wij samen mogen bebouwen en op bouwen? Ziet u de mens nog als beeld van Hem die ons dit alles gaf? Durft u na de vakantie weer opnieuw te beginnen met open ogen? J. Olsthoorn Leiderdorp Christelijk onderwijs - Volgens de gereformeerde theoloog en zen- dingsdeskundige prof. Verkuijl heeft het christelijk onderwijs een belangrijke taak om te assis teren bij onderwijs en vorming in de ontwikkelingslanden. Prof Verkuijl zei dit deze week op een herdenkingsbijeenkomst bij het 100-jarig bestaan van de School met de Bijbel. Volgens prof. Verkuijl moet het bij de onderwijshulp aan ontwikke lingslanden niet gaan om export van Nederlandse modellen, maar om 'vorming met het Rijk Gods als horizon' in hun situatie. Ver kuijl bedoelde daarmee dat het onderwijs vanuit evangelisch ba sis maar met oog op de iegen ontwikkeling, eigenheid van de mensen in de ontwikkelingslan den moet worden gegeven. Zending en missie. De Nederland se Zendingsraad en het Centraal Missie commissariaat hebben opnieuw samen een kalender uitgegeven. De kalender 1979 be vat afbeeldingen van kinderen en Eduardo Pironio), heeft niemand zich meer laten verleiden tot dui delijke uitspraken. Als men zich al laat verleiden tot verklaringen, zijn die meest negatief: „Het hoeft niet per se een Italiaan te zijn" of „de leeftijd is wel het laat ste waar we naar zullen kij ken". Wat men daar het beste uit zou kunnen concluderen, is dat de komende paus hoogstwaar schijnlijk een tamelijk bejaarde Italiaan zal zijn. Dat hoeft verras singen overigens niet uit te slui ten: dat hebben we in 1958 gezien, toen het conclaaf de ogenschijn lijk geheel onschadelijke pa triarch van Venetië, Angelo Ron- calli, tot „overgangspaus" koos Hij werd Johannes XXIII en opende in 1963 het tweede Vati caans Concilie. Als het komende conclaaf nog met een erfenis re kening heeft te houden, dan is het wel met de zijne. sluit aan bij het Jaar van het Kind waartoe 1979 door de Verenigde Naties is uitgeroepen. De VN wil hiermee wereldwijde aandacht voor de positie van het kind voor al de Derde Wereld. De kalender geeft naast foto's fei telijke informatie over de ver drukte positie van het kind in ontwikkelingslanden als Indone sië, Peru, Columbia, Ghana en Taiwan. Daarbij wordt ingegaan op de oorzaken van de armoede en achterblijvende ontwikkeling in de Derde Wereld. Advent-Zending. De Medische Advent-Zending houdt de ko mende week een collecte om geld bijeen te brengen voor het zen dingswerk van de Zevende-dags Adventisten. De collecte van de Advent-Zending wordt dit jaar voor de zeventigste week gehou den. De Advent-Zending werkt in 192 landen en richt zich met name op medische zorg en on derwijs. De gemeenschap Ze vende Dags adventisten telt in de wereld zo n drie mihoen leden, van wie zo'n 4.000 in Nederland. JERUZALEM - In een nieuw ziekenhuis te Jeruzalem kunnen.de joden niet meer zondigen tegen de wetten van de sabbat. Aangezien het ge lovige joden verboden is die dag vuur te maken of licht te ontsteken, zorgt een compu ter ervoor dat lampen op de juiste tijden aan- en uitgaan. Ook de temperatuur en de zon- ne-energie-collectoren in het ziekenhuis worden automa tisch geregeld. Zelfs als ie mand per vergissing toch op een knop drukt, handelt hij niet tegen de strenge voor schriften, want de handbe diening is op de officiële rust dag uitgeschakeld. De computer heeft bovendien het voordeel energie te bespa ren. Vergeet iemand - ook op andere dagen - het licht uit te doen, dan zorgt de automaat dat het donker wordt. De computer heeft de naam "schabbes-goi" gekregen, de niet-joodse hulp die op sabbat bij de joden de verboden karweitjes opknapt. Het Scha-Arei Zedek ziekenhuis, dat 45 miljoen dollar heeft ge kost, wordt 7 november in gebruik genomen. LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl.kerk 10 ds. Pannekoek, 11.45 oec. studenten- dienst; Marekerk 10 ds. De Jong, 5 ds. Van den Berg, Den Haag; Maranatha- kerk 10 ds. Van Achterberg; Merenwijk 9.30 ds. Hortensius; Betlehemkerk 10 ds. Bruinsma, Den Haag; Bevrijdingskerk ds. Boogert (herv./ger.) 10.30 geen dienst; Vredeskerk ds. Kamping; Waalse kerk ds. Ribs; Academisch Ziekenhuis 10.15 ds. Bakker; diaconessenhuis 10.30 ds. Van 't Hof; Endegeest 9.30 gez. dienst past. Boshouwers. Geref. Kerk: Zuiderkerk 9 drs. Hofman, Amstelveen; Petrakerk 9 kand. Van Loo, Amstelveen; Oude Vest 10.30 drs. Hof man, Amstelveen, 7 ds. Hortensius; Maranathakerk 10 ds. Van Agterberg; Bevrijdingskerk 9 ds. Boogert; Groen- haven 10.30 kand. Van Loo, Amstelveen. Diensten De Jeugdhaven: De Mirt 10 hr. Kroon; Mierennest 10 mevr. Owel. Dolerende Noodgemeente Groot Leiden (Pieterskerkstraat 1): 8.30 dr. Zeegers, Amsterdam, 5 hr. De Waard, Apeldoorn. Geref. Kerk Vrijg. (Herengracht 70): 10 en 5 leesdienst. Chr. Geref. Kerk (Steenschuur9): 9.30 en 5 hr. Kok, Wageningen. Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 lees dienst. Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk Drift straat): 11.30 en 5.30. Evang.Luth. Gem. (Hoogl.Kerkgracht): 10.15 ds. Jappes. Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Pieters kerkstraat 1): 10 ds. Kuipers. Baptistengemeente (O. Rijn 3): 10 ds. stegracht 3): 10 hr. Dikkes. Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe- terw.singel 21Y. 5 hr. V.d. Schagt. Evangeliecentrum Zijlsingel 2: 10 hr Coe, Delft, dinsdag 8 hr. Zijlstra. Pinkstergemeente (O. Rijn 3): 3 hr. V.d. Berg. Leger des Heils (Hooigracht): 10 en 7.30. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijndijk 24): za. 9.30 en 4, wo 8. Christian Science (Steenschuur 6): 10.30. Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da gen (Steenschuur 6): 10.15. Zevende-Dagsadventisten (Lokhorst- kerk) 9.45 gesprek, 11 prediking. Oud. Kath. Kerk (Zoeterw.singel): 10 h.mis. Vrij Kath. Kerk (Vreewijkstraat): 10.30 h.mis. Rooms-Kath. kerken: Merenwijk za. 7 zo. 9.30; Haagweg zat. 7, zo. 9,10.45,12 en 6.30; Steenschuur za. 10 en 7, zo. 8.30,10, 11.30,6 en 7; Lammenschansweg za. 7, zo 9, 10.30, 12 en 6; Haarl.str. za. 7, 9.30, 10.45,12.15 en 6.30; Rijndijk 281 za. 7. zo. 9.30 en 11; Herensingel za. 7, zo. 8.30,9.30 en 11. ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds. Rang. AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10 ds. Wolthaus, 7 ds. Van Hoegee. Geref. Kerk: 10 ds. Van Es, Halfweg, 6.30 hr. Tenyenhuis. R.K. Kerk: za. 7, zo. 73.0 en 10.30. ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv Gem.: Adventskerk 9.30 ds. Hane- maayer,-6.30 ds. Van Vliet, Hoogmade; Kruiskerk 9.30 ds. Van Lijen, Wilnis; Opstandingskerk 9.30 ds. Stehouwer, 6.30 ds. De Vos, Katwijk aan Zee; Salv.kerk za 7 avondgebed. Ger. kerk: Mar.ker. 9.30 hr. Tenyenhuis, 5 ds. Omta, Boskoop; Slav.kerk 9.30 ds. De Vree, 4 ds. Stolk; Goede Herderkerk 10.30 ds Verheul, 6.30 ds V.d. Ree; De Bron 9 ds. Verheul, 10 ds. V.d. Ree, 6.30 ds. Van Santen; Ashram 9.30 ds. Van Santen. Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 9.30 ds. V.d. Berg, 4 ds Dekker. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30. Oud Geref. Gemeente: ma. 7.15 ds. Schinkelshoek. Baptistengemeente: 10 en 6.30 ds. Koekoek. Noord (Sport- laan) 10 hr. V.d. Vlugt. Volle Evang. Gem. (school Preludeweg): 10 hr. Van Putten. Leger des Heils: 10 en 6.30, Corn, de Valmingstr. Remonstr. Kring: geen dienst. R.K. kerken: Bon.kerk za 19, zo. 8.30,10 en 11.30; Piuskerk za 7, zo 9,10.30 en 11.45; De Bron za 7, zo. 9 en 11.30. BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 en 6 ds. Exalto. Geref. Gem.: 9.30 en 6 lees dienst; woensdag 19.30 ds. Kleppe, Woerden. BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps kerk 9.30 ds. Van Daalen, Veenendaal, 6.30 De Vreugd; Bethlehemkerk 9.30 ds. De Vreugd, 6.30 ds. Boogert, Leiden; Salvatorkerk 9.30 ds. Richter, ds. Droog- ers. Geref. Kerk: 9.30 kand. Karssen- berg, Amsterdam, 6.45 ds. Huisman, Zoetermeer. Ger. Kerk Vrijg.: 9.30 ds Borgdorff, 4 leesdienst. Stek 9.30 ds. Omta. Geref. Kerk: Kerk gebouw Zijde: 9.30 en 6.30 ds. De Moor Canada. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Van Dyk, Gouda. Geref. Gem.: 9.30 en 6. Opwekkingsgemeente (Concordia): 9.30. Verg. v. Gelovigen (Nieuwstraat): 9.30 en 5. R.K. kerken: Kerk za. 7, zo. 9.30 en 11; De Stek za. 5.30. HAZERSWOUDE-Herv. Gem.: 9.30 ds. Kok, Zoetermeer, 6.30 ds. Kooien, IJs- selstein. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Van •Dalen, Zuidland. R.K. kerk: Anker za. 7, zo. 8.45 en 11.15; Bern. zo. 10; Dorp za. 7 zo. 8, 10 en 11.30. HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds. Boon stra, 7 ds. Rothfusz (herv./ger.). Chr. Ge ref. Kerk: 9 kand. Van Atten, Apeldoorn, 7 ds. Wallet, Ouderkerk a.d. Amstel. R.K. kerk: Mar.kerk za. 7, zo. 8.30,10,11.30 en 12.45; Joz.kerk. za. 7, zo. 8.30,10 en 11.30. HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 dr. Van Vliet. R.K. kerk: za. 7, zo. 10. DE KAAG - Herv. Gem.: 9.30 ds. Car- stens. R.K. kerk: za. 7, zo. 8 en 10. KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds. De Vos, Katwijk aan Zee, 6 ds. Gebraad; Ontmoetings- kerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. Lefeber, Alphen. Geref. Kerk: Open Hof 9.30 en 6.30 ds. Vrolijk. R.K. kerk za. 7, zo. 9.30 een 11.15. KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: Nieuwe Kerk 10 ds. Hovius, 6 ds. Vink; Oude Kerk 10 ds. Stolze. Urk, 6 ds. De Hoeksteen 10 dovendienst en Duitse dienst; ziekenhuis Overduin 2 ds. Baas. Geref. Kerk: Vredeskerk 9.30 en 5 ds. De Vries; Triumfatorkerk 9.30 en 6.30 ds. Van Halsema. Geref. Kerk Vrijg.: 10.15 leesdienst, 15.30 ds. Hoff. Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45 en 7 ds. Roukema. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds Baars, Urk. Geref. Gem.: 10 en 5 stud. De Pater, dinsdag 7.30 ds. Elshout, Slikkerveer. Volle Evang. Gem. (Voorstraat 100): 9.45. KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv. Gem.: 10 en 7 ds. Van der Linden. Geref. Kerk: 8.30 en 10.30 en 7 ds. Nierop. LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref. Kerk: Dorpskerk 10 ds. Geursen, Hoofd- str.kerk 10 ds. Van Loenen, 6.30 ds. Van Loenen; Scheppingskerk 9 ds. Geursen. Baptistengemeente: 10 hr. De Vries. R.K. kerk: za. 7, zo. 9,10.30 en 12. LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. De Vree; camping (herv./ger.): 11 hr. Ker- sloot, Kudelstaart, 7 hr Dickens, med. EO. Geref. Kerk: 9.30 drs. Los, 7 ds. V.d. Heiden, Zwammerdam, camping 11 hr. H. Versloot, 7 hr. Dikkens, med. EO. R.K. kerk: za. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15. LISSE - Herv. Gem.: 8.45 en 16.30 ds. Simpelaar; Dorpskerk 10.30 ds. De Gel der; Pauluskerk 9 en 7 ds. De Gelder. Geref. Kerk: 10 ds. De Wit, 7 ds. Van Hall, Zandvoort. Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 ds. Simpelaar, 4.30 ds. Gootjes, Leiden. Ge ref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 10.45 ds. Schuurman, 5 leesdienst. Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. Van Dijken. Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg. Oud Ge ref. Gem.: 9.30 en 3. Mariënburcht: ma. 8 evang. dienst, ds. Gravendeel. R.K. ker ken: Agathakerk za. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30; Poelhuijs za. 7, zo. 9 en 11.30; Ma- riakerk za. 7, zo. 8.30,10 en 11.30; Engel bewaarders za. 7, zo. 8, 9.30,11 en 5.45. NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 en 6.30 ds. Bronsgeest. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Werner, Utrecht. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30. R.K. kerk: za. 7, zo. 7.30,9 en 10.45. .NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. Verploeg, Alphen, 6.30 ds. Molenaar. Ge ref. Kerk: 9.30 ds. Van der Heiden, Am stelveen, 7 ds. Schouten, Baambrugge. R.K. kerk: za. 7, zo. 9 en 11. NIEUW-VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds. Goverts, 7 ds. Carstens, De Kaag. Geref. Kerk: 9.30 en 6 ds. Hasper, Zwanenburg. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds. Visser. R.K. kerk: za. 7, zo. 9.30 en 11. NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. Kie viet, Hei- en Boeicop, 7 kand. Lamm^rs, Scherpenzeel. Geref.'Kerk (Woerdense Verlaat): 10 en 7 ds. Nooteboom. R.K. kerk: za. 7.30. zo. 9 en 10.30. NOORD WIJK - Herv. Gem.: Voorstraat 10 en 7 ds. Jansen; Sole Mio 9 ds. Jansen; Hoofdstraat 9.30 ds. Warnink, 10.30 en 7 ds. Keuning; De Rank 10 ds. V.d. Velden, Woerden, 5 ds. Van Eyk, Gouda, 8 Duitse dienst. Geref. Kerk: Zie herv. kerk Hoofdstraat, Vinkelaan: 10 gemeen schappelijke dienst in (Van den Berg- hstichting), ds. Kuiper, 7 ds. Warnink. R.K. kerken: Binnen 8,10 en 11.30; Zee 9.30 en 11. NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Kalkman. R.K. kerk: St. Jozef za. 7, zo. 10 en 11.30; St. Victor 2a. 7 en zo. 9.30 en 11. OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Paulus kerk 10 ds. Honnef, Leiderdorp; Ge meentecentrum 10.30 dr. Van Veen, Driebergen, 7 ds. Heemskerk; Van Wijc- kerslooth. 4.30 ds. Bouwma, Noordwijk. Geref. Kerk: 10 ds. Heemskerk; Ge meentecentrum 7 ds. Heemskerk.R.K. kerk: Will.kerk 9,10.30 en 12; Bon.kapel 9 en 11; Ac.ziekenhuis 9. Volle-Evange- liegem. (gem.centr.): OUD-ADE - R.K. kerk: za. 7, zo. 8.30 en 10.30. OUDE EN NIEUWE WETERING - Herv. Gem.: 9.30 hr. Hoffenaar, Voor hout. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 hr. Stam, Sassenheim. Remonstr. Gemeente: 10 ds. Adriaanse, Den Haag. ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker ken: P.Banden za. 7, zo. 8, 9.30, 11 en 12.15. Maris pres., za. 7, zo. 8,9.30 en 11. RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30 ds. Molenaar, Nieuwveen, 7 ds. Juffer, Nieuw-Beijerland. Chr. Geref. Kerk: 9.30 leesdienst, 2.15 ds. Van der Ent. RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote kerk: 9.30 ds. Van Niel, 5 ds. Van den Bogerd; Bethelkerk 9 ds. Van den Bogerd, 5 ds. Van Niel; Camping Koningshof (herv./ger.) 10 ds. De Mooy. Geref. Kerk: Petrakerk 9.30 ds. Damsma, 5 ds. Huis man; Immanuëlkerk 9.30 ds. Huisman, 5 dr. Van Oeveren; Mar.kerk 9.30 dr. Van Oeveren, 5 ds. Damsma, camping ko ningshof (herv./ger.) hr. De Mooy. Geref. Kerk Vryg.: geen opgave. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. De Joode. Evang. Christengemeente (aula mavo): 10 hr. Wijmenga, Bilthoven. R.K. gemeen schap (aula tuinb.school): za. 7, zo. 10.30. RIJPWETERING - R.K. kerk: za. 7, zo. 7.30, 9,10.30. SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9.30 ds. Kalkman, Noordwijkerhout, 10.30 en 18.30 ds. Van der Meer. Geref. Kerk: 9.30 drs. Fernhout, Alphen, 7 ds. Den Ton- kelaar. Warmond. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Rebel. Ned. Prot. Bond: 10.30 ds. Cramer, Schdgen. R.K. kerk: za. 7, zo. 8, 9.30 en 11. TER AAR - Herv. Gem.: 9.30 ds. Lin- denberg, 6.30 ds. Koole, Den Haag. Ge- Leimuiden. R.K. Kerk: Dorp zo. 9 en 12, Langeraar, za. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30. VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 drs. De Raadt, 18.30 ds. Betaan, Voorscho ten. Geref. Kerk: 9.30 ds. Reyenga, Lei derdorp, 6.30 drs. De Raadt. Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 ds. Hoff, 3 ds. Geelhoed. VOORHOUT- Herv. Gem.: ds. De Jong, Zoetermeer. R.K. kerk: za. 7, zo. 9,10.30 en 11.45. VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: Dorp 10 ds. v.d. Schoot, 5 dienst in ger. kerk. Hulp en Heilkerk 10 ds. Verheule; aula Noord-Hofland 9.30 ds. De Zwart; kapel Rijndijk 10 ds. Broekema, Leiden; De Ark 10 jongerendienst. Geref. Kerk: Dorp 9.30 en 5 ds. De Zeeuw; 9.30 aula Noord-Hofland ds. De Zwart. Geref. Kerk Vryg.: 10 en 5 ds. Gootjes, Leiden. R.K. kerken: Laurentius za. 7, zo. 10 en 11.30; aula Noord-Hofland 11; M.Gods- kerk za. 7, zo. 8.30 en 10.30. WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds. Den Tonkelaar. R.K. kerk: za. 7, zo. 8.30,10 en 11.30. WASSENAAR-Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds. Steenstra, 4.30 ds. Tukker, 7 ds. Steenstra; Kievietkerk 10 ds. Wiersma; Messiaskerk 10 ds. Van Zanten; Dorps centrum ds. Gassbeek, Oegstgeest. Ge ref. Kerk: 10 ds. Van der Veen, Amstel veen, 7 dr. Van Oeveren, Rijnsburg. Zuid 10 ds. Van de Kamp. Ned. Prot. Bond: dr. Tjalsma, Epe. WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds. Hagen, Voorburg, 6.30 ds. Lagerwij, Den Haag. Geref. Kerk: 9.30 hr. Koenes, Am sterdam, 6.30 ds. Verheul, Alphen. R.K. kerk: za. 7, zo. 10. ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 en 7 ds. Nicolai. Geref. Kerk: 9.30 drs. Bak ker, Amstelveen, 7 ds. Omta, Boskoop. R.K. kerk: za. 7, zo. 9 en 10.45. ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds. Baant, Oegstgeest. R.K. kerken: Jans-' kerk za. 7.30, zo. 9.30; Dienaarkerk za. 7, zo. 8.30,10 en 11.30; Rijndijk (Meerburg) za. 7, zo. 10, 12 en 6. ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds. Van Woerden, Middelburg, 6.30 ds. Mos- tert. Geref. Kerk: 10 ds. Van der Heiden, ref. Kerfc 7.30 ds! Bezemer, 6.30 drs. Los, 6 30 ds- Bezemer, Ter Aar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 4