indiaan te zijn!
Het is ons recht
VAN DER WIEL
De rechten
van de mens
HP
delïjd
Als een man van
vuurtje stoken houdt, houdt
hij vast van kip-aan-1 spit.
Protest tegen gelijkschakeling
EISEVIERS
"Het volk dat hier altijd al woonde
heeft zijn bezoekers (de blanke
broeder) een kans gegeven om te
tonen hoe zijn manier van leven
het beter zou maken voor ons al
lemaal. Als resultaat zien we
overstromingen, veranderingen
in het klimaat, ziekte en vervui
ling in onszelf en de aarde.
Nu is het tijd om de oorspronkelij
ke bewoner op zijn beurt de
kans te geven weer te leven op de
manier zoals hij dat vroeger deed,
opdat hij kan tonen hoe we moe
ten leven in evenwicht met de na
tuur en zjjn elementen."
Protest en pleidooi. Protest van de
indianen van Noord-Amerika te
gen bijna vijf eeuwen van steeds
maar opdringende blanke ov
heersing, die is uitgelopen op eei
vervuilende, onmenselijke
menleving. En pleidooi vooi
in ere herstellen van de tu
van de indianen, die ni< k
seerd op competitie, m.,.. - - **-
meenschappelijkheia r- ,a
menwerking.
Tegenhanger
Want het gaat de indianen niet om
gelijkschakeling, om gelijke
rechten als de inwoners van de
Verenigde Staten en Canada,
maar om het recht op eigenheid,
een eigen land met een eigen cul
tuur, als tegenhanger van "the
American way of living", de ma
nier waarop de Amerikaanse
blanken leven.
De stem van de indiaan vindt in
Amerika zo weinig weerklank,
dat deze steeds meer contact
zoekt met het buitenland. En
waarom ook niet, zo redeneert
men. Want een Irokees, een Hopi
of een andere indiaan wil geen
burger zijn van de Verenigde Sta
ten, maar inwoner van het land
dat zijn stam bezit. Zijn stam is
zijn nationaliteit. En die opvat
ting baseert hij op een stukje
moeilijk tegen te spreken inter
nationaal recht op grond van
vroeger, onder andere met Ne
derland, gesloten verdragen.
In veel landen vatten mensen sym
pathie op voor de indianen. In
ons land werd NANAI opgericht,
de Nederlandse Aktiegroep voor
Noprdamerikaanse Indianen, na
de bezetting van het Amerikaan
se stadje Wounded Knee in 1973,
door een groep indianen die het
wachten op verbetering beu wa-
Tribunaal
Sinds vijfjaar heeft NANAI, dat nu
ruim 700 leden telt, veel onder
nomen om het recht van de in
dianen in Nederland aan de orde
te stellen. Het belangrijkste wat
nu op stapel staat is een interna
tionaal tribunaal dat volgend jaar
in ons land gehouden moet wor
den. Dit tribunaal moet zich uit
spreken over de rechtmatigheid
van de eisen van de indianen om
erkenning van de eigen nationali
teiten.
Door:
Feico Houweling
Op dit moment wordt door NANAI
een briefactie gehouden om druk
uit te oefenen op het Amerikaan
se Huis van Afgevaardigden (het
parlement). De afgevaardigden
willen een wet doorvoeren, die de
indianen hun laatste rechten op
vis- en landbouwgronden gaat
ontnemen.
De in Leiderdorp wonende Wessel
Huisman is bereid namens NA
NAI een en ander te vertellen
over de geschiedenis van de in
dianen, wat zij willen, hun huidi
ge slechte leefomstandigheden
en de vele, hinderende wetten
van de Amerikaanse overheid.
Soeverein
Huisman vertelde eerst dat wan
neer je praat over ipdianen, je het
hebt over talloze verschillende
volken. "In de tijd van Columbus
vormden alle indiaanse volken
politiek onafhankelijke staten
met een eigen terrein, een eigen
bestuur, leiders enzovoort. Het
waren soevereine naties.
Die soevereiniteit is ook door de
blanken erkend. Nederland heeft
bijvoorbeeld in het begin van de
zeventiende eeuw verschillende
verdragen gesloten met het Iro-
kese volk. Die zijn per definitie
gesloten tussen soevereine par
tijen. Later is dat ook gebeurd
met Engeland en Frankrijk.
Toen de Nederlanders in Amerika
zaten, waren de indianen niet af
hankelijk. Het waren eerder erg
gewenste bondgenoten in de
oorlogen tegen met name Enge-
land."
'Maar de kolonisten trokken steeds
meer op en verdreven de india
nen van hun jachtgebieden. Er
werden oorlogen gevoerd en vre
desverdragen gesloten, waarbij
de indianen steeds meer grond
verloren. De meeste indianen
hebben zich nu teruggetrokken
op de kleine resten eigen grond
gebied, de reservaten. Het meeste
gebied hebben ze verloren, maar
het zelfbestuur hebben ze nooit af
willen staan.
Schending
"Toen de Verenigde Staten mach
tiger werden hebben ze meer po
gingen in het werk gesteld om de
indianen ook hun soevereine na
ties te ontnemen. Dat liep uit op
de invoering van het Amerikaans
staatsburgerschap voor alle in
dianen in 1924. Dat was een
schending van alle 371 verdra
gen, die de Verenigde Staten de
jaren door met de indiaanse vol
ken hebben gesloten"
De indianen die nu op de resteren
de grondgebieden wonen hebben
het moeilijk, zo blijkt uit de
woorden van Wessel Huisman.
Tweeduizend indianen hebben tegen nieuwe wetten van de Amerikaanse overheid geprotesteerd, die hen vele indiaanse rechten wil
ontnemen. Zij liepen van San Francisco naar Washington, een afstand van ruim 4000 kilometer, waar zij in het afgelopen weekeinde
aankwamen.
De blanke mannen weten dat ze
gemiddeld 70 jaar oud kunnen
worden. De indiaanse man moet
er rekening mee houden dat de
gemiddelde levensverwachting
van zijn volk niet boven de 66 uit
komt en in veel gevallen zelfs niet
boven de dertig jaar, zoals in ver
schillende reservaten.
De oorzaken zijn armoe, ziekte, on
dervoeding, slechte huisvesting
en dergelijke. Van de hulp die de
Verenigde Staten geven blijft een
zeer groot gedeelte "aan de strijk
stok hangen", dat wil zeggen dat
het wordt uitgegeven aan ge
bouwen en ambtenaren.
Maar het ergste voor de indiaan is
dat zijn kinderen vrijwel geen in
diaans onderwijs kunnen krij
gen, of het zou op een van de zes
eigen scholen moeten zijn, die
oniangs zijn opgericht. De kinde
ren moeten meestal naar blanke
scholen, waar zij niet alleen blank
worden opgevoed en hun hele
Rob around de clock, deejee,
draagt een bril van
Nieuwe Rijn 62. Leiden. Tel. .071-124108
WEETALLES
VAN BRILLEN EN
SPECIALIST VOOR
KONTAKTLENZEN
culturele achtergrond verwaar
loosd wordt, maar waar zij ook
worden gediscrimineerd.
Wessel Huisman: 'Door deze span
ningen is het zelfmoordpercen-*'
tage onder indiaanse kinderen op
blanke scholen erg hoog. Op in
diaanse scholen komt dit vrijwel
niet voor." De indianen noemen
hun eigen scholen "survival-
schools", overlevingsscholen.
Dagenlang werd de voorpagina
van de krant beheerst door twee
grote feiten. Het massale protest
van het westen, aangevoerd door
Carter, tegen de Russische pro
cessen en de ramp aan de Spaan
se kust. Nu is er alweer ander
nieuws dat onze eerste aandacht
vraagt, zoals de kans van Zoetel-
'mek (aldus gespeld door de
Franse journalisten) op de eind
zege. Maar wat in Rusland voor
de zoveelste maal gebeurt en de
Spaanse ramp houden terecht
onze aandacht vast.
De processen in Rusland vormen
maar de top van een gigantische
ijsberg. We weten dat er tiendui
zenden politieke gevangenen zijn
in strafkampen, gevangenissen,
en psychiatrische inrichtingen.
Het is dwaas dat men in Moskou
beweert dat het slechts gaat om
binnenlandse aangelegenheden.
Het gaat om de rechten van de
mens en die rechten betreffen el
ke mens van welk ras, welke na
tionaliteit of partij ook. Rusland
haalt wat het aantal betreft het
droevige record, maar ook in
Amerika worden mensen van
wege hun politieke gezindheid
gevangen gehouden en, volgens
Amnesty International, zijn er
meer dan 100 landen waar dit ge
beurt zelfs in Tanzania onder de
overigens onvolprezen Nyerere.
De goedwillende mensen protes
teren op alle mogelijke wijzen,
maar ze zijn als het erop aankomt
vooralsnog machteloos. Dat de
Nederlandse regering in Rusland
niet durfde te protesteren is een
schande. De argumenten die zij
naar voren bracht zijn zonder
meer belachelijk.
De rechten van de mens, zoals in
dertijd door de VN geformuleerd,
blijven het zwaarste en ernstigste
probleem van de samenleving.
Ze worden overal en veelvuldig
geschonden.
Het lijkt geforceerd, maar dat is
het in wezen zeker niet, om ook
de ramp in Spanje te zien als een
aanslag op de rechten van de
mens. Elk mens heeft recht op
bescherming van zijn leven. Dat
er overal trucks rondrijden met
levensgevaarlijke stoffen is mis
dadig. Men zegt dan wel dat dit de
tol is die we voor de vooruitgang
moeten betalen. Maar als die tol
mensenlevens eist stelt die voor
uitgang niets voor.
Gruwelijk
De beelden die we van Los Al-
faques te zien kregen waren gru
welijk. Ze deden denken aan de
beschrijving die Ernie Pyle, de
Amerikaanse journalist, gaf van
het strand in Noord-Frankrijk na
de "geslaagde" invasie van de
geallieerden: een polshorloge,
een half verschroeide agenda,
een sandaal, een foto van een
meisje. De meest absurde foto
was die van een Spaanse po
litieagent zittend aan een tafeltje
die zijn dagrapport zat uit te ty
pen midden op de dodenakker
waar hier en daar een sliertje rook
opsteeg van smeulende resten.
Wat een gruwelijk einde moet dat
geweest zijn: levend verbranden.
En wat moeten die vele gewon
den nog doorstaan. Verpleegsters
vinden mensen met brandwon
den de ergste patiënten om te be
handelen. Hun pijn is niet om aan
te zien.
En dan te bedenken hoeveel leed
die ramp in duizenden gezinnen
gebracht heeft: een familielid
verloren, of een goede vriend, een
trouwe buur. De juiste oorzaak is
nog niet bekend. Natuurlijk blij
ven menselijke fouten altijd mo
gelijk en zijn ze nooit helemaal te
voorkomen. Maar de kansen op
grote rampen nemen steeds toe.
Het menselijk vernuft schijnt
geen grenzen te kennen, maar de
menselijke hebzucht evenmin.
Auto's moeten blijven rijden en
steeds meer. Het schijnt een on
verbiddelijke wet te zijn van Me
den en Perzen. Dus steeds meer
brandstof. De Noordzee is be
zaaid met boorputten. Het off
shoreproject is niet meer te stui
ten. De Urenco zet zijn werk
voort voor Brazilië. Het is al te
simpel te menen dat de Neder
landse regering zoals zij nu is sa
mengesteld daar nog ooit iets
over te zeggen zal hebben.
Toen ik in Suriname was moest ik
ook de Amerikaans-Nederlandse
bauxiet-onderneming bezichti-
Door
Piet Wesseling
gen. Een grote groep bosnegers
was er tijdelijk te werk gesteld. Ik
vroeg aan een manager of er veel
ongelukken gebeurden. "Och
nee", zei de man, "meestal komen
we niet boven de drie dodelijke
slachtoffers per week. En dan is
het nog hun eigen stomme
schuld, omdat zij zich niet aan de
veiligheidsvoorschriften hou
den." Drie per week dat is meer
dan 156 p. jaar. En bauxiet is o.m.
nodig voor de Amerikaanse wa
penindustrie. En wat tellen dan
nog ongeschoolde bosnegers
Over rechten van de mens ge
sproken.
Slaaf
De bewapeningswedloop en de
technische vooruitgang liggen
vlak bij elkaar en beide hebben
met de rechten van de mens te
maken. De mens is allang geen
heer en meester van de natuur
meer. Hij dreigt een willoze slaaf
te worden van hen die krachten
van de natuur aanwenden tot
vernietiging van de mens. Het
klinkt wat pathetisch maar het is
waar. Dezer dagen hoorde ik op
straat een vrouw tegen een ander
met luide stem - vanwege het
verkeer! - vertellen, dat ze de vol
gende morgen met zijn allen om
vier uur zouden starten, auto plus
sta-caravan, waarin alles aanwe
zig tot en met een volle butagas-
tank, op weg naar Spanje, in één
ruk door. Er kon hen niets gebeu
ren, want auto en caravan waren
zo goed als nieuw. De ANWB-
alarmcentrale noteerde na de
eerste volle vakantieweek al 25
verkeersdoden.
Ook zij waren vrolijk op vakantie
gegaan. Ook zij hadden van
vrienden gehoord dat het best
meeviel met de drukte.
De rechten van de mens gaan
hand in hand met de plichten van
de mens. Tot bescherming van
eigen leven en dat van anderen.
Wanneer binnenkort de Salt-
conferentie begint over beper
king van de bewapeningswed
loop zal de Nederlandse regering
een ijzersterke positie innemen
want zij heeft geweigerd in Rus
land te protesteren tegen de pro
cessen. Intussen zijn bijna twee
miljoen Nederlanders op vakan
tie. Zijn zij ook op weg naar een
veiliger toekomst voor henzelf en
voor hun kinderen?
Motto
"De blanken willen dat de indianen
helemaal opgaan in de Ameri
kaanse samenleving. Integratie is
het motto," zegt Huisman. "Maar
wat de indianen willen is controle
over het eigen land en het recht
op zelfbeschikking. Zij willen ei
gen staten met hun eigen in
diaanse economische systeem."
Opvallend vindt Huisman het feit
dat de Amerikaanse overheid pas
goed op integratie ging aandrin
gen toen bleek dat er bijzonder
veel grondstoffen in de bodem
van de reservaten zaten. Zo blijkt
90 procent van de Amerikaanse
uraniumvoorraad in indiaanse
bodem te zitten, en is er verder
veel steenkool, olie en aardgas.
"Daarom twijfelen veel indianen
sterk aan de motieven voor inte
gratie," aldus Huisman.
"Het is opmerkelijk dat toen bleek
dat de indiaanse grond zulke
goede energiebronnen bevatte,
de indianen ineens werden aan
gemoedigd naar de stad te trek
ken met het argument dat daar
werk zou zijn. Dat was een leu
gen, want zij hadden onvoldoen
de opleiding en kwamen dus te
recht in gettho's, bij de negers
met hetzelfde gebrek aan oplei
ding als zij en dus ook zonder
werk..."
Laatste rechten
"Nu die briefaktie. Die is opgezet
omdat er een wet op stapel ligt die
de indianen hun laatste rechten
wil ontnemen. Hun landaanspra-
ken, hun soevereiniteit, hun vis-
en jachtrechten. Ironisch genoeg
wordt deze wet betiteld met ge
lijke kansen voor iedere indiaan,
omdat zij volkomen gelijkge
schakeld worden met andere
Amerikaanse burgers en hun ei
gen rechten verliezen.
We hebben een oproep gedaan aan
iedereen om een brief te sturen
aan het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden met de vraag de
ze wet niet te steunen. Omdat de
blanken in Amerika zich weinig
aantrekken van de indiaanse ei
sen, zal het de overheid zeker ver
rassen wanneer er plotseling al
lemaal brieven uit het buitenland
komen, waarin wordt gezegd dat
de zaak van de indianen een zaak
van het internationaal recht is."
Verder wordt ook een oproep ge
daan aan Nederland om te erken
nen dat indianen hun eigen naties
vormen. Toen in 1924 de Irokese
leider Deskaheh bij de toenmali
ge Volkenbond, de voorloper van
de Verenigde Naties zoals we die
nu kennen, in Genève het toela
ten van indiaanse vertegenwoor
digers tot deze organisatie be
pleitte, was juist Nederland één
van de voorstanders hiervan. En
omdat Nederland nog een paar
verdragen heeft liggen met de in
dianen, vindt NANAI dat het de
hoogste tijd is dat Nederland zich
gaat bekommeren om het lot van
de Amerikaanse indianen.
DONDERDAG 20 JULI 1978
L/TB
VRU NEDERLAND
'Iedereen heeft recht op eigen op
vattingen, maar niet op eigen fei
ten", zegt mr. Joseph Luns, se
cretaris generaal van de NAVO
tegen Joop van Tijn.
Deze was het hoofdkwartier van de
NAVO in Brussel ondanks alle
veiligheidsbarrières binnenge
drongen en had één uur om Luns
over zijn ervaringen te ondervra
gen. Luns wilde het interview
echter eerst lezen, weten hoe de
inleiding zou zijn en welke kop er
boven zou komen te staan.
Ondanks deze beperkingen is het
een verhaal geworden met de
voor VN bekende lengte.
Luns: "Toen men in zekere kringen
beweerde dat het neutronenwa
pen een soort apocalyptisch wa
pen was, heb ik op zeker moment
de feiten gegeven. Ik heb toen
daarbij gezegd, dat ik mij er he
lemaal niet over uitliet of men het
wapen al of niet moest maken. Ik
zeg alleen wat het is. En dat heeft
men toen uitgelegd als een plei
dooi voor het neutronenwapen"
Het kleurkatern van VN bestaat
voor het grootste deel uit een re
portage over Opheusden, het
dorp dat in 1963 door een polio
epidemie werd getroffen en dat
ook nu een polio-slachtoffer on
der de bewoners telt.
Elma Verhey en Gerard van Wes-
terloo spraken met enkele
slachtoffers van de epidemie in
dertijd én met de dominee van
"Ach broeder en zuster kinderver
lamming is erg. Zeer erg. Ik on
derschat het niet. Maar er zijn zo
veel ergere kwalen in deze god
deloze wereld"
'De bede uit de troonrede, dat is er
ger voor ons land dan de kanker.
Laten wij toch bidden broeder en
zuster, laten wij bidden tot de
Heere dat Hij de Koningin be
keert. Dat hij Van Agt en consor
ten bekeert".
MACA7.INE
In Elsevier deze week een gesprek
met prof.dr. F. Hartog, hoogle
raar in de prijstheorie in Gronin-
gen en auteur van het boek "Weg
met het kapitaal"?
Hartog ziet het somber in met het
kapitalisme in Nederland.
Slechts Amerika, Zwitserland en
West-Duitsland hebben toekomst
volgens hem.
'Ik ben geen onheilsprofeet. Maar
als die hervormingsdrift in ons
land doorzet, ben ik er niet van
overtuigd dat. wij als kapitalis
tisch land zullen overleven"
"Willen wij gered worden, dan zul
len alle economische bevoegdhe
den voor vier jaar moeten worden
overgedragen aan de president
van de Nederlandsche bank. Niet
alleen omdat Zijlstra dat is,maar
omdat de Nederlandsche Bank
belast is met het gezondhouden
van het geld.
Verder deze week het profiel van
een kritisch socialist, J. H.
Scheps. Van 1946 tot 1967 was hij
tweede kamerlid voor de PvdA.
Nu het "enfant terrible" van die
partij, ondanks zijn hoge leeftijd.
"Arbeiders heeft de PvdA inder
daad niet meer. Het is een docto-
randussenpartij geworden" is
een van de uitspraken die hem in
PvdA-kringen ongetwijfeld niet
in dank worden afgenomen.
Elsevier is het enige weekblad dat
inhaakt op de ramp vorige week
op de Spaanse camping Los Al-
faques: Een verhaal over de
ANWB-alarmcentrale.
Jacob de Ruiter is min of meer het
kabinet komen binnenvallen. De
Tijd legt uit hoe dat in zijn werk is
gegaan.
"De Ruiter was indertijd de zeven
de AR-kandidaat aan wie werd
gevraagd de post op justitie te ac
cepteren. Weetje wat, dacht Aan
tjes ten einde raad, laat ik Job de
Ruiter eens bellen. Die kent de
jongere generatie juristen beter
dan ik" Aantjes belde De Rui
ters huis, maar onder het draaien
van het nummer schoot hem door
het hoofd: waarom vraag ik De
Ruiter zelf eigenlijk niet voor deze
post"?
Een nieuwkomer, die De Ruiter.
Maar een aardige, bekwame,
standvastige man, volgens zijn
collega's. Met een aardige vrouw
bovendien. "Een zeer scherpzin
nig juriste", volgens Aantjes die
best een echtpaar De Ruiter in
het kabinet ziet zitten. "Ja waar
om niet. Dat moet toch kunnen?
Of omgekeerd: Jannien minister
en Job staatssecretaris".
Het omslagartikel van de HP heeft
Aantjes, de pokeraar van het
CDA tot onderwerp.
"Het gebeurt wel eens dat mijn frac
tiegenoten na een vergadering op
me afkomen en zeggen: Wim, ik
begrijp het niet helemaal wat is er
nu precies geconcludeerd? Dan
zeg iknou conclusies moet je zelf
maar trekken, daar ben je politi-
Aantjes stemde tegen het regeer
akkoord WD-CDA. Een paar
weken later werd hij fractievoor
zitter en zei: "Mijn streven is erop
gericht de volle parlementaire
periode van vier jaar uit te zitten"
HP vraagt zich derhalve af of Aan
tjes dan toch een draaikont kan
worden genoemd. Aantjes ont
kent dat in alle toonaarden.
Die verdeeldheid die er toen was bij
het regeerakkoord is er nu nog
steeds, volgens Aantjes. Maar
men wilde hem op die post omdat
hij het best de christen-democra
tische gevoelens kan verwoor
den. Volgens Aantjes moetje die
twee dingen los van elkaar zien.
Overigens zegt Aantjes verderop:
"Ach als je zegt: wie zijn nou de
loyalisten in de fractie, dan moet
ik echt even nadenken. Dan zeg
ik: o ja, hij was er een en hij. Ze
hebben hun opvattingen niet ver
anderd, maar het is geen groep
hoor".
Op de vraag of hij macht fascine
rend vindt;
"O nee, ik ben er helemaal niet van
bezeten. Helemaal niet. Integen
deel".
