,De Belg
is wat
minder
bemoei
ziek...y
UTRECHT - De grensstreek
tussen Nederland en Belgiè is
een bosrijk en vooral erg rus
tig gebied, op een paar grote
toegangswegen na. Je komt
er in de bossen minder men
sen tegen dan op de Veluwe.
Het passeren van de grens
heeft nauwelijks iets te bete
kenen; zelfs bij de belangrijk
ste douaneposten hoefje niet
meer te stoppen. De meeste
automobilisten vliegen er dan
ook voorbij. Een wisselkan
toortje, een snackbar. Dat was
het dan.
Toch merk je al gauw dat je in
Belgie bent. De huizen zijn er
anders, er is geen schoon
heidscommissie aan te pas
gekomen. Cafés krijgen na
men als „Rust en Lust". Een
Hollander in den vreemde wil
wel eens wat. Vroeger was de
grensstreek het domein van
de smokkelaar, die met balen
sigaretten of boter op zijn rug
langs kronkelige paadjes zijn
weg door de bossen zocht om
de douane te ontlopen. Te
genwoordig verschillen de
prijzen niet genoeg meer om
smokkelen lonend te maken.
Bovendien: niemand belet je
om aan de andere kant van de
grens sigaretten te gaan ko
pen.
Vermogen
Smokkelaars kom je in de
grensstreek niet meer tegen.
Wel andere landgenoten, die
geen koffie of boter naar Bel
gië brengen, maar hun ver
mogen. Hele bungalowpar
ken zijn er vlak over de grens
voor Nederlanders gebouwd.
In Poppel, in Ravels, in Meer,
de kant van Turnhout op. Die
nieuwe woonwijken liggen
erg afgelegen, doorgaand
verkeer is er niet. De straten
dragen meestal de namen van
vogels. Er zijn weinig kleine
kinderen. Het is er heel rustig,
bijna stil.
De tuinen zijn groot met een
dubbele garage. De auto's er
voor hebben een Belgisch
nummerbord. Daaraan her
ken je de in België wonende
Nederlanders niet meer. De
huizen zijn kapitaal, maar
volstrekt niet uniform. Er zijn
„paleizen" bij, compleet met
torentjes en kantelen. Som
mige villa's zijn trapsgewijs
tegen een heuvel gebouwd.
Soms heeft een huis hellende
gevels met veel glas. Je kijkt
je ogen uit.
In het kleine Belgische plaatsje
Poppel, tussen Tilburg en
Turnhout, vraag ik een bank
bediende naar de „Neder
landse wijk". Hij pakt een pa
pier en schetst de route in lut
tele seconden. Een paar verla
ten landwegen, dan een bord
met Aarle-Heide. Boven het
dennenbos duiken televisie
antennes op. We zijn er.
SCHANDAAL
Bij het grootste huis - onvoor
stelbaar groot en luxueus -
bel ik aan. De vrouw des hui
zes hoort me even aan en zegt
dan: „Als u een Belgische
journalist was, mocht u bin
nenkomen, nu niet". Ze wil de
deur weer dicht doen, maar ik
rek het gesprek nog even en
verneem dan het een en ander
over haar motieven om zeven
jaar geleden naar België te
emigreren: „Het is een
schandaal dat je de grens over
moet om je arbeiders te eten
te kunnen blijven geven",
zegt mevrouw W.
Fiscale redenen dus, maar ook
andere: „De overheidsbe
moeiing in Nederland doet
me denken aan '40-'45. Wij
woonden 't laatst in de buurt
van Bosch en Duin. Weet u
dat daar op een gegeven mo
ment zelfs een pad dwars
door onze tuin moest worden
aangelegd"?
Terwijl twee kinderen op weg
naar volwassenheid instem
mend knikken, zegt de be
woonster van het grote huis:
„In België is het onderwijs
nog ouderwets-goed en je
wordt er behoorlijk geholpen
in een winkel en bediend in
een restaurant. Wat m'n man
doet? Hij heeft bedrijven in
Nederland, België en Duits
land. Nu we hier wonen, ziet
hij de kinderen ook nog
eens".
In het Belgische plaatsje Schil
de, tussen Turnhout en Ant
werpen, woont drs. C. A. Jac-
quemijns, een Nederlander
met een Belgische naam,
maar dat is toeval. Hij heeft
zakelijk wel wat omhanden
met Nederlanders die in Bel
gië wonen.
100.000
Volgens Jacquemijns zijn er in
de loop van tientallen jaren
heel wat Nederlanders door
Nederlandse bedrijven in
België geplaatst. In de
scheepvaart, in het verzeke
ringswezen (Ennia), in de
bouw. Hij schat dat er rond
Antwerpen 50.000 Nederlan
ders staan geregistreerd en hij
verdubbelt dat aantal ge
makshalve voor heel België
Vooral de laatste zes, zeven
jaar is er de categorie Neder
landers bijgekomen die mede
uit financiële overwegingen
over de grens trok - vooral na
de komst van het kabinet-
Den Uyl. Hun aantal is nu
weer sterk aan het afne-
Jacquemijns: „Laten we het
fiscale aspect eens bekijken.
Kent u het begrip „aanmer
kelijk belang"? Welnu, op
winst bij verkoop van aande
len betaal je in Nederland
normaal geen belasting, maar
wél als je aandelen verkoopt
van je eigen (of familie-) ven
nootschap. Dat is een hoge
belasting, zo tussen de 20 en
40 procent. In België kennen
ze die belasting niet. Dus wat
doet iemand, die zijn NV of
BV mèt de aandelen wil ver
kopen? Die gaat in Belgie
Jacquemijns (die ook al zo'n
tuin heeft waarin je een voet
balveld zou kunnen aanleg
gen): „In België heb je even
min vermogensbelasting. Nu
is die in Nederland niet zo
hoog, ik geloof 6 promille, dus
zes gulden per duizend. Dat
lijkt niet veel, maar stel datje
een bos hebt, dat als vermo
gen wordt geschat op 10 mil
joen gulden. Dan moetje per
jaar 60 mille betalen, maar die
kun je niet van de bomen
plukken. Begrijp je? Niet ie
der vermogen hoeft veel op te
brengen
„Toch geloof ik dat het nu nau
welijks nog de moeite loont
om vanwege fiscale redenen
naar België te gaan. Goed,
ook de maximaal te betalen
inkomstenbelasting is wat la
ger dan in Nederland, maar in
België zitten ze met een groot
begrotingstekort, dus het zit
er dik in dat de inkomsten
belasting binnenkort zal
worden verhoogd. En de di
recte belastingen mogen dan
in België wat lager zijn, de in
directe zijn hoger. Brood,
vlees, kleren - volgens mij
kost dat alles zo'n 20 procent
meer dan in Nederland"
Bovendien is de hypotheekren
te in België niet aftrekbaar
Zelfs voor een Nederlander
met een goede baan is het fi
nancieel aantrekkelijker om
in eigen land een huis te ko
pen dan in België.
PRETTIGER
Het gaat volgens drs. Jacque
mijns, die enkele jaren gele
den nog in Utrecht woonde,
dan ook om heel andere din
gen bij de trek van Hollanders
naar het buurland, de kleine
groep van zèèr vermogenden
misschien uitgezonderd. „Je
woont in België prettiger. De
Belg is wat minder bemoei
ziek. In Nederland bemoeit
iedereen zich met iedereen.
De Belg is individualisti-
scher, hij heeft een andere
mentaliteit. De zuidelijke
Nederlanden zijn bezet ge
weest door Fransen, Span
jaarden, Duitsers, Hollan
ders... daardoor zijn de Bel
gen wars geworden van over
heidsbemoeiing".
,Vijf, zes jaar geleden kwamen
de Nederlanders bij duizen
den naar Poppel, naar Meer,
naar andere grensplaatsen.
De grond was er goedkoper,
de bouw van een huis ook. Je
kocht meer voor je geld.
Vooral meer grond. In Ne
derland staan ze te kijken van
800 vierkante meter, hier in
België doen ze het niet onder
de 2000 vierkante- meter.
Grond is nog altijd vrij te
koop, al wordt ze schaarser en
daardoor duurder. Je hoeft
niet economisch te zijn ge
bonden; wachtlijsten bestaan
niet. Bij de koopakte van een
kavel eis je een bouwvergun
ning - in België noemen ze dat
een stedebouwkundig at
test"
„Je stapt naar een architect
voor een bouwtekening of
misschien heb je zelf nog wel
een tekening van een huis in
een la liggen - als de architect
er zijn handtekening maar
onder zet. Binnen drie weken,
hoogstens enkele maanden in
een moeilijke gemeente als
Brasschaat, heb je de vergun
ning thuis. En dan is er geen
uitgebreid bestek nodig, zoals
in Nederland. Het zal die Bel
gen een zorg zijn of je een to
rentje op je huis wil bouwen
of datje een raam of een deur
tien meter verzet. Het is toch
jouw grond? Zelfs de bouw
vergunning bestaat in België
pas acht jaar en de meeste
Belgen weten dat nog met
eens"
,Ze snappen ook niet hoe Hol
landers in die blokkendozen
kunnen wonen of in al die
uniforme eengezinswonin
gen. Je moet iemand toch
kunnen uitleggen hoe hij er
gens moet komen: bij een wit
huis met een groen dak links
af, bij een huis met gekke pi-
laartjes rechtsaf... de Belg wil
die variatie".
Nederland heeft 13,9 miljoen
inwoners, maar is iets groter
dan België met zijn 9,5 mil
joen mensen. Volgens Jac
quemijns rechtvaardigt dat
verschil niet het feit dat ze in
België 2000 vierkante meter
grond om een huis op te bou
wen heel normaal vinden en
in Nederland 500 vierkante
meter al te veel. Hij noemt het
„een grof schandaal" dat in
ons land 33 jaar na de Tweede
Wereldoorlog nog steeds wo
ningnood bestaat.
GEEN HAAST
In de Nederlandse wijk van
Poppel, waar de enige wiel
rijder de Belgische postbode
is, wiedt een man van mid
delbare leeftijd met grote zorg
zijn tuintje. „Als je 25 jaar
bent is het hier niets gedaan",
zegt hij. „Dan zie je alles door
een andere bril. Nu vind ik het
lekker rustig. Belgen hebben
niet zoveel haast als Neder
landers. Ik ben hier min of
meer toevallig terecht geko
men. Ik zou eerst in Frankrijk
gaan wonen, maar dat ging
niet door. Nu ben ik blij dat ik
hier woon. Vergelijk het eens
met de Randstad!".
Drs. Jacquemijns: „De tijd van
de grote uittocht naar België,
waarin Nederlandse make
laars grond kochten zonder
dat ze wisten wat ze precies
kochten, is voorbij. Zakelijk
gezien jammer voor mij. Maar
als bedrijfseconoom adviseer
ik toch wel hier en daar. Voor
Nederlanders is de markt in
België vrij ondoorzichtig; er
lopen goeie, maar ook slechte
makelaars rond en onderling
worden er geen gegevens uit
gewisseld"
Van^jjle Belgen bezit 80 procent,
oerend goed - niet alleen
huizen, maar ook een appar
tementje aan de kust of een
plekje met caravan in de Ar
dennen. Van alle Belgen heeft
57 procent een eigen huis,
terwijl dat in Nederland - on
danks de forse stijging in de
laatste jaren - toch nog maar
42 of 43 procent is. Voor vijf a
zeven ton koop je in België
een mooi huis met vijf slaap
kamers, een grote woon-eet-
kamer, twee badkamers, een
volledig ingerichte keuken,
een dubbele garage, een zol
der, vloerbedekking in het
hele huis en dat alles op een
oppervlakte van 2000 vier
kante meter. Drs. Jacque
mijns: „Als je in Breda zes ton
uitgeeft voor een huis heb je
ook wel een aardig optrekje,
maar de vrachtwagens rijden
dan toch nog over je eetta
fel".
Ik confronteer hem met de uit
spraak van de Nederlandse
vrouw in het grote huis in
Poppel, die het onderwijs aan
haar kinderen in België beter
vond. Jacquemijns: „Ach ja,
de relatie tussen onderwij
zend personeel en leerlingen
is er nog ouderwets, maar
misschien daardoor wel een
stuk beter. In Nederland
schieten ze zo vaak van het
ene uiterste in het andere.
Vroeger móest je in Holland
op zondag naar de kerk, an
ders werd er schande van ge
sproken. Nu gaat er niemand
meer. In België gingen ze al
leen bij plechtigheden als
huwelijk of overlijden en
hoogstens nog een keertje
met Pasen. Dat is nog zo. Zo
vernieuwt het onderwijs er
zich ook een stuk trager. De
Belg is wat meer orthodox,
wat minder progressief'
POLARISATIE
„Er is ook minder polarisatie in
België. Neem in Nederland
die vroegere „captains of in
dustry". Het zijn de mensen
die het land na de oorlog weer
in de lift hebben gezet. Toch
werden die een jaar of wat
geleden uitgemaakt voor
gangsters. Ze hadden er im
mers flink aan verdiend. Maar
je moet rekenen dat ze er ook
het risico voor hadden geno
men. Veel van dat soort men
sen woont nu in België.
..Er heerst ook wat meer orde en
gezag dan in Nederland, wat
meer discipline. Je kan zelfs
in een stad als Antwerpen 's
avonds laat rustig op straat
lopen. Bij een inbraakje van
niets is de Rijkswacht binnen
de kortste keren bij je - in Ne
derland komen ze helemaal
niet. Ik geloof datje de fiscale
aspecten op het ogenblik wel
kunt vergeten, je moet die
landverhuizing in een andere
sfeer zien. De Belg is minder
agressief. De grootste „hol
ding" hier is de Generale
Bankmaatschappij en die is
geloof ik nog door Hollanders
opgericht. Bedrijven als Phi
lips en Akzo zijn er in België
gewoon niet. Over de hele we
reld vind je Nederlanders:
alleen in België vind je Bel
gen. Ze gaan graag in eigen
land op vakantie; uit de Ar
dennen naar de kust, uit
Vlaanderen naar de Arden-
Niet alleen vermogende Ne
derlanders gaan de grens over
om zich voorgoed of langere
tijd in België te vestigen. Je
kan in Belgie ook een fiat hu
ren. Maandelijks adverteert
de Belgische Immobiliën-
groep „Groep i" (met - jawel -
de Verenigde Bedrijven Bre-
dero uit Utrecht bij de emi
nente aandeelhouders) in
Nederlandse kranten.
In het plaatsje Vosselaar bij
Turnhout doet de Belgische
mevrouw Ingeborg Jansen,
ook al weer in zo'n dure Vo-
gelenbuurt, zaken met Ne
derlanders, die op de adver
tenties reageren.
Zij is eerst uiterst terughou
dend: „Waar staat uw gazet
politiek dan wel?", maar na
dat haar echtgenoot zijn men
senkennis in de strijd heeft
geworpen, is zij ten slotte
zelfs bereid mee te gaan voor
het maken van een foto bij de
flats in Turnhout.
Mevrouw Jansen: „Het zijn
vooral gepensioneerde Hol
landers die hier komen wo
nen. Ze verbazen zich er altijd
over dat het zo gemakkelijk
gaat. „Is er dan geen wacht
lijst"? vragen ze mij. En dan
antwoord ik: „Nee hoor, u
kunt hier zó komen wonen en
op zondagochtend komt de
bakker met verse broodjes
langs de deur. En ook iedere
dag de vleeshouwer. Dat vin
den ze prachtig".
Namens IMMO-Kempen ver
huurt mevrouw Jansen ge
stoffeerde flats vanaf 7000
Belgische francs in de maand
- zeg maar een kleine 500
gulden. Ze zien er best aardig
uit. Een klein speeltuintje
lijkt ongebruikt, maar dat kan
eigenlijk niet anders met al
die gepensioneerden.
PRIJSBEWUST
Mevrouw Jansen: „Het zijn
heus geen gefortuneerde
mensen, hoor. Mijn onder
vindingen met die Hollanders
zijn prima. Ze zijn erg prijs
bewust en zo hoort het ook.
Degenen die hier komen,
willen graag in het buitenland
wonen, maar ook weer niet te
ver van familie en kennissen
af. Soms komen ze terug uit
Spanje of Zwitserland, kon
den ze het daar op de duur
toch niet uithouden".
Terwijl ik in het kantoor zit
te praten, gaat de telefoon.
Ene mevrouw Visser, die tot
voor kort in Nederland
woonde, vraagt of ze in plaats
van witte ook gele gordijnen
mag ophangen in haar pas
gehuurde flat. Mevrouw Jan
sen - verschrikt: „Nee, dat
mag beslist niet, daar zou u
last mee krijgen. Hebt u het
huurcontract dan niet gele-
Ook in België is de vrijheid be
perkt.
Annemieke van Leeuwen
- (7 jaar)
Haagweg 248 Leiden
Karin van Duyn
(9 jaar)
Kon.
Emmastraat 28
ijk aan Zee
