Carter dreigt bemiddeling
stop
te zetten
Nixon spuit kritiek op Carter
Hevige strijd in Beiroet
MOORDPARTIJ
IN RHODESIE
Boycot van Arabische landen tegen Znid-Jemen
NAAST HET NIEUWS
Schaduw op bezoek Mondale aan Israël
TUSSEN SYRISCHE VREDESMACHT EN RECHTSEN
m
MAANDAG 3 JULI 1978
BUITENLAND
PAGINA 7
HYDEN (Reuter) - De Amerikaan
se oud-president Richard Nixon
is het niet eens met het beleid dat
de huidige Amerikaanse leider
Jimmy Carter voert. Dat bleek
gisteren overduidelijk uit de eer
ste openbare toespraak die Nixon
hield sinds zijn aftreden, vier jaar
geleden. De oud-president sprak
tijdens een plechtigheid in Hy-
den (Kentucky).
Hij deed een beroep op Carter een
krachtiger buitenlands beleid te
voeren. Alleen een krachtig op
treden kan de niet-communisti-
sche wereld beschermen tegen
het oprukken van 'dictatoriale
onderdrukking', aldus Nixon.
Naar zijn mening is het onjuist de
hulp aah landen te verminderen
die proberen zich te verdedigen
tegen 'aanvallers'. Zuid-Vietnam
is in communistische handen ge
vallen omdat Washington de hulp
aan Saigon (Zuid-Vietnam) ver
minderde op een tijdstip dat
Moskou de hulp aan Hanoi
(Noord-Vietnam) vergrootte, al
dus Nixon.
Een krachtiger beleid moet niet al
leen op woorden stoelen. 'Krach
tige taal is gelijk een leeg kanon
als zij niet wordt gesteund door
krachtige actie. Volgens waar
nemers duidde Nixon met deze
uitspraak op Carters besluit de
produktie van de neutronenbom
voorlopig uit te stellen.
De toespraak van Nixon werd her
haaldelijk onderbroken door en
thousiaste reacties van de onge
veer 4.000 toehoorders. Om ie
dereen de gelegenheid te geven
de oud-president gopH to Vunnon
verstaan, werd de air-conditio
ning uitgeschakeld. De tempera
tuur in de zaal liep hierdoor vrij
hoog op, zodat het pak van Nixon
tegen het einde van zijn reden
van 45 minuten, nat was van het
zweet.
Zowel bij zijn aankomst als bij zijn
vertrek, gaven kanonnen de oud
president een saluut van 21 scho
ten. De kanonnen waren 'ge
leend' van Fort Knox, de plaats
waar de Amerikaanse oud-reser
ve ligt opgeslagen.
JERUZALEM (GPD) - De Amerikaanse vice-president
Walter Mondale heeft Gistermiddag in Jeruzalem bekend
gemaakt dat Israël bereid is zijn minister van buitenland
se zaken binnenkort naar Londen te sturen voor een top
conferentie van de Egyptische, Israëlische en Ameri
kaanse ministers van buitenlandse zaken
Mondale verklaarde dat na afloop
van zijn besprelingen met pre
mier Begin en diens voornaamste
ministers over de toekomst van
het vredesoverleg in het Midden-
Oosten. De vice-president werd
buiten het kantoor van premier
Begin opgewacht door zo'n 250
demonstranten van het fanatieke
religieuze Goesh Emoeniem (het
blok der gelovigen), die Mondale
te verstaan gaven dat „het land
Israël toebehoort aan het volk Is
rael" en dat Mondale - die daar
genuanceerder over denkt - der
halve in Israël niet welkom is.
Het bezoek van Mondale is wat
overschaduwd door een nogal
opzienbarende verklaring van
president Carter, dat Amerika
zijn bemiddelingspogingen zal
opgeven als Egypte en Israël het
niet eens kunnen worden, ook
niet over een Amerikaans com
promisvoorstel. In dat geval -
dreigde Carter - zullen de Ver
enigde Naties worden ingescha
keld en zal het onderhandelings
proces terug verwezen worden
naar de Geneefse vredesconfe
rentie. Dat was een dreigement
aan het adres van Israël, want in
Genève heeft Israël met Rusland
en mogelijk ook met de PLO te
maken, terwijl het forum van de
VN per definitie Israël vijandig
gezind is.
„Ongelukkig"
Het amerikaanse gezelschap,
inclusief de vice-president, was
verbijsterd over deze uitspraak
van Carter. Amerikaanse zegslie
den praatten er losjes overheen,
met de mededeling dat deze uit
spraak geen verandering van de
Amerikaanse politiek betekende
- een terugval op Genève was
immers altijd een laatste redmid
del geweest. Maar zij gaven toe
dat het tijdstip van de uitspraak
van de president „ongelukkig"
gekozen was. Ook Mondale zelf
liet zich in privé-gesprekken in
die trant uit. Een ieder was het
erover eens dat het niet verstan
dig is een dreigement aan Israël
te laten horen precies op het mo
ment dat de vice-president op een
goodwill-reis is, met de bedoeling
het geschokte vertrouwen in
Amerika en zijn bemiddelingsrol
weer wat te herstellen.
Het spreekt vanzelf dat de uit
spraak van Carter in Israël slecht
ontvangen is, een mogelijk posi
tief van Mondale's reis onmidel-
lijk teniet heeft gedaan, en het
vertrouwen in Amerikaanse be
middeling niet heeft ver
groot.
Intussen heeft Mondale gedurende
het weekeinde erg zijn best ge
daan. Op een receptie zaterdag
avond sprak hij lovend over pre
mier Begin als een „genie" (mi
nister van landbouw Sharon had
een dag tevoren Amerika ervan
beschuldigd te ijveren voor Be
gins val), hij kuste Golda Meir,
bezocht Gistermorgen vroeg de
gewonden van de bomexplosie
die donderdagmorgen op een
markt in Jeruzalem twee doden
en 40 gewonden eiste, en schudde
NEW YORK (AFP) - De explosie
van een ijswagen, vrijdagavond
in het centrum van New York,
werd veroorzaakt door één in
brand geraakt benzineblik dat in
de cabine van de chauffeur lag.
Dit heeft de politie van New York
zaterdag bekendgemaakt na een
onderzoek dat 24 uur in beslag
De experts hébben het vermoeden
van een bomexplosie uitgesloten.
Ook bij zijn officiële besprekingen
met de Israëlische regering heeft
Mondale een toon van begrip en
verzoening aangeslagen, hoewel
hij niet van de Amerikaanse poli
tieke lijn is afgeweken.
Vandaag had Mondale nog een ge
sprek met premier Begin en zijn
ministeriële comité voor veilig
heidszaken. Daarna zou hij voor
een paar uur naar Alexandrië
vliegen teneinde president Sadat
te ontmoeten alvorens hij naar
Washington terugkeert. Mondale
hoopt in Alexandrië ook Egyptes
instemming met de voorgeno
men topconferentie in Londen te
Mondale bracht zaterdag een bezoek aan oud-premier Golda Meir, dat allerhartelijkst verliep
(Van c
correspondent)
BEIROET (GPD) - De Libanese hoofdstad heeft het zwaar
ste weekeinde achter de rug sinds de burgeroorlog van
twee jaar geleden. Het gedreun van zware explosies, ver
oorzaakt door inslaande tankgranaten en zogenaamde
stalinorgels, het geratel van zware mitrailleurs en de
scherpe knallen van motiergeschut, leidden een nieuw
hoofdstuk in in de roerige geschiedenis van Libanon.
Beiroet, dat buiten de huidige
gevechtszone ligt en waar de
sfeer dan ook relatief ontspannen
is: de mensen stonden gisteren
op de daken van hun flats om de
gevechten op kilometers afstand
beter te kunnen zien.
Diplomatiek
De gevechten begonnen zaterdag
in een oostelijke buitenwijk van
Beiroet, Ain Roumei Nieh, altijd
al een confrontatiepunt tussen
rechtse christenen en linkse
moslims. Nu echter is het uitslui
tend een krachtmeting tussen de
Syrische vredesmacht - die on
der bevel staat van de Libanese
president Sarkis - en christen-
rechtse en fascistische militia's.
De laatste willen alle zogenaam
de „vreemde invloeden" - Sy-
risch, Palestijns, Arabisch-natio-
nalistisch - in Libanon uitban
nen, met het doel de bevoorrech
te sociaal-economische en poli
tieke positie van de christenen in
Libanon te handhaven.
Christen-clans
De Palestijnen en de moslim-linkse
militia's zijn overigens in het ge
heel niet betrokken bij de huidige
gevechten. De crisis is het resul
taat van een serie moordpartijen
tussen rivaliserende christen
clans, die pro- of anti-Syrisch
zijn. Zaterdag begonnen chris
ten-rechtse militia's vanuit Ain
Roumei Nieh op de Syriërs te
schieten, waarna de Syriërs let
terlijk met grof geschut - artille
rie en tanks - de christen-woon
wijken gingen bestoken.
Volgens de falangisten. de belang
rijkste christen-rechtse militia,
zouden hier 22 mensen bij zijn
omgekomen. Zaterdagavond
werd een staakt-het-vuren over
eengekomen, maar Gistermid
dag begon alles weer opnieuw:
nadat vier Syrische vredessolda-
ten door de falangisten waren
ontvoerd, openden de Syriërs het
vuur. Doelwit was dit keer het
falangistenhoofdkwartier vlakbij
de haven. Opgeschrikt door de
gevechten verlieten alle schepen
de haven van Beiroet, om op en
kele mijlen afstand van de kust
voor anker te gaan.
Tegen de avond breidden de ge
vechten zich uit langs de gehele
scheidslijn tussen christelijk
Oost- en moslim West-Beiroet
Verschillende wijken in het oos
ten van de hoofdstad stonden
voortdurend bloot aan zware be
schietingen van de Syriërs. De
gevechten waren qua hevigheid
te vergelijken met die van de
burgeroorlog.
Er hing een zware rookwolk boven
de stad en de pikzwarte hemel
werd van tijd tot tijd verlicht door
vuur van granaten, uitslaande
branden en lichtspoormunitie. In
christelijk Oost-Beiroet zijn nu
alle militia's gemobiliseerd, de
straten zijn verlaten en de men
sen blijven in huis. Dit in tegen
stelling tot het moslimse West-
het diplomatieke vlak wordt er, ken
nelijk zonder veel resultaat, hard
aan de weg getimmerd. President
Sarkis was zaterdag en Gisteren
bijna onafgebroken in vergade
ring met zijn ministers en advi
seurs. De speciale telefoonlijn
tussen Beiroet en Damascus
stond roodgloeiend: Sarkis pro
beerde zijn Syrische collega Ha-
fez al-Assad te bewegen zijn troe
pen meer in toom te houden
(waarmee de hamvraag is ge
steld: wie beveelt de Syrische
strijdmacht), terwijl Assad de Li
banese president ervan overtuig
de dat de Syriërs nooit zullen toe
staan dat de christenen Libanon
in feite verdelen en dat de bur
geroorlog weer uitbreekt.
Niemand weet hoe de zaken zich
EEN OOG OPEN
Andrew Young, de ambassadeur van de Verenigde Staten bij de
Verenigde Naties, houdt een oog open om de tenniswedstrijden
in het Engelse Wimbledon te observeren. Young en zijn vrouw
woonden zaterdag in de koninklijke loge gezeten, de beroemde
tennismatch bij.
IN MEMORIAM DOLFIJNEN
Vissers op het Japanse eiland Iki hebben zaterdag een gedenkte
ken opgericht om de zielen gunstig te stemmen van de dolfijnen
die ze hebben gedood om hun visgronden te behoeden.
Een actie van de vissers, die in februari ruim duizend dolfijnen
hadden doodgehakt die ze in een baai in de val hadden gelokt,
zette bij dierenvrienden over de hele wereld kwaad bloed.
De leider van een plaatselijke visserscoöperatie zei dat men door
het offer aan de zielen hoopte te bereiken dat de dolfijnen van de
visgronden zouden wegblijven.
Hij onthulde dat sinds februari nog eens 380 dolfijnen zijn gedood,
maar voegde eraan toe dat althans tot januari '79 geen nieuwe
slachting zou worden aangericht.
PUNK EN DE GROTE TREINROOF
Ronald Biggs, éen van de deelnemers aan de grote treinroof van
1964 in Groot-Brittannië, heeft in Brazilië een plaat gemaakt met
de "Sex Pistols" die hem 30.000 pond sterling oplevert, berichtte
gisteren de News of the World in Londen.
Het voornaamste nummer op de plaat heet "Niemand gaat vrijuit",
en het eindigt zo: "God redde de politici, God redde onze vrien
den de zwijnen, God redde Amin Dada en God redde Ronald
Biggs"
De directeur van de firma die de plaat op de markt brengt heeft
gezegd dat er in Groot-Brittannië al 90.000 van zijn besteld.
Wat Ronald Biggs. de man die ontkwam aan berechting voor de
overval op de posttrein Glasgow-Londen, betreft, hij zei: "Ik heb
een stem als een rasp"
KWADE DRONK
Een dronken man heeft tweeduizend liter bourgogne voor een
waarde van 1.7 miljoen gulden in het riool van Nuits-Saint-Geor-
ge (350 km ten zuidoosten van Parijs) laten weglopen.
De knaap had zich tot de grot toegang verschaft en de kranen van
de grote vaten opengedraaid nadat hij drie rijen flessen had stuk
geslagen en andere vernielingen had aangericht.
ADVERTENTIE
Gebruik'm goed.
verder zullen ontwikkelen. Eén
ding is zeker de Syriërs zijn
vastbesloten de christen-militia's
onder de duim te houden in de
hoop een uitbreiding van de ge
vechten naar moslim-wijken en
Palestijnse kampen tegen te
kunnen gaan. Qua mansterkte en
vuurkracht zijn de Syriërs de
christen-rechtse militia's de baas
Maar als de christenen willen,
kunnen ze het de Syriërs erg
moeilijk maken en de Syrische
vredesrol in Libanon totaal op
losse schroeven zetten.
Het hangt eigenlijk geheel af van de
bedoelingen van de christen-
rechtse leiders Gemajel en Cha-
moen: of ze komen op het laatste
moment tot het inzicht dat de Sy
rische aanwezigheid in Libanon
uiteindelijk ook in het belang is
van de christenen, of zij escaleren
- daartoe aangezet door hun ge
heime bondgenoot Israël - de
strijd tot een dermate niveau dat
de moslims en Palestijnen niet
langer buitenspel kunnen blij
ven. De toekomst van Libanon
hangt weer aan een zijden
draadje.
SALISBURY (UPI/Reuter) - Een
woordvoerder van de veilig
heidstroepen in Rhodesië heeft
gisteren meegedeeld dat zwarte
nationalistische guerrillastrij
ders 14 zwarte burgers, onder wie
vijf kinderen, hebben gedood bij
een aanval zaterdagavond bij
Roesape, 200 km ten oosten van
Salisbury bij de Mozambikaanse
grens. Verdere bijzonderheden
werden nog niet meegedeeld.
De Britse minister van buitenland
se zaken, David Owen, heeft in
een gisteren in Salisbury ge
publiceerd vraaggesprek gezegd
dat Londen "nota zou moeten
nemen en dienovereenkomstig
zou moeten handelen" als vrije en
eerlijke verkiezingen in Rhodesië
duidelijke steun toonden voorde
zgn. interne regeling (die premier
Ian Smith in maart met drie ge
matigde zwarte leiders bereikte).
Maar hij zei dat in de huidige slech
ter wordende oorlogssituatie
"men moeilijk kan zien dat er
verkiezingen worden gehouden
die zouden kunnen worden be
schouwd als een eerlijke en rede
lijke peiling van de opinie van
Rhodesic als geheel". De minis
ter werd ondervraagd door Eric
Richmond, hoofdredacteur van
Rhodesië's Sunday Mail, die op
het ogenblik Londen bezoekt.
(Van onze correspondent)
BEIROET (GPD) - De Arabie
ren reageren eindelijk eens
min of meer eensgezind op de
Russische bedreiging van
hun zuidelijke flank: voor het
eerst in haar 33-jarige bestaan
heeft de Arabische Liga sanc
ties ingesteld tegen een lid
staat, namelijk Zuid-Jemen,
het enige puur marxistische
land in de Arabische we
reld.
Sinds zaterdag was de Liga - op
niveau van ministers van bui
tenlandse zaken - in spoedzit
ting bijeen op speciaal ver
zoek van Noord-Jemen. De
Noordjemenitische af
gevaardigde kwam met over
tuigende bewijzen (buitge
maakte documenten, ge
luidsbanden van telefoonge
sprekken en dergelijke) aan
dragen waaruit zonneklaar
bleek dat Zuid-Jemen ver
antwoordelijk was voor de
moord op de Noordjemeniti-
sche president Achmed
Hoessein el Ghachmi, die
ruim een week geleden de
dood vond toen een Zuidje-
menitische gezant een koffer
tje op het bureau van de pre
sident opende en een bom
explodeerde.
Deze lezing werd door de Liga
in Cairo dit weekeinde geac
cepteerd en de raad veroor
deelde Zuid-Jemen op grond
van een artikel in het hand
vest van de Liga, waarin
agressie van de ene lidstaat
tegen de ander wordt uitge
sloten. De raad stemde in met
onmiddellijke bevriezing van
de politieke en diplomatieke
relaties met Zuid-Jemen, wat
neerkomt op nog net geen
complete breuk. Tevens werd
alle economische hulp aan
(het zeer arme) Zuid-Jemen
stopgezet. De beslissingen
zullen alleen dan herzien
worden wanneer Zuid-Jemen
„haar leven betert".
De beslissingen zijn alleen bin
dend voor de zestien van de 22
lidstaten die aanwezig waren
op de spoedzitting in Cairo.
Zuid-Jemen, alsmede de af-
wijzers van het vredesinitia
tief van president Sadat, de in
het „front van standvastig
heid" verenigde landen Syrië,
Lybië, Algerije en de PLO,
boycotten de zitting, en Dji
bouti was niet aanwezig.
De veroordeling van Aden moet
gezien worden als een belang
rijke overwinning voor Saoe-
di-Arabië, dat eerder Noord-
Jemen steunde in haar eis tot
onmiddellijke uitstoting van
Zuid-Jemen uit de liga. Dit
voorstel had echter geen kans
om aangenomen te worden,
omdat zulks een unanieme
beslissing vereist. Maar Sa-
oedi-Arabië heeft in elk geval
doorgedrukt dat Aden open
lijk werd veroordeeld en dat
sancties tegen Zuid-Jemen
werden genomen. Saoedi-
Arabië werd hierin gesteund
door het sultanaat Oman, dat
zich samen met Saoedi-Ara-
bië het meest bedreigd voelt
door het radicale marxisti
sche regime in Zuid-jemen:
Aden steunt al dertien jaar de
rebellen in de Dhomar-regio,
een Omaanse provincie die
aan Zuid-Jemen grenst.
Interessant in dit verband zijn
de recente uitspraken van de
Saoedische olieminister Ja-
mani en de Somalische presi
dent Siad Barre. Jamani
waarschuwt tegen de Sovjet
bedreiging van de olieroute
rond het Arabisch schierei
land. „Eens zal de Sovjet-
Unie de olieproducerende
landen in het Midden-Oosten
omcirkelt hebben, teneinde
voorwaarden te stellen en een
deel van de olie op te eisen.
Sovjet-activiteiten in Ethio
pië, Afganistan en recentelijk
in Zuid-Jemen zijn voorbeel
den van deze ontwikkeling",
aldus Jamani.
De Somalische president Siad
Barre, die niet lang geleden
de Russen zijn land uitzette,
zegt dat de Sovjet-Unie de
Golfstaten en Noordoost-
Afrika wil overnemen. „Als
het Westen Somalië niet mili
tair en economisch helpt,
zullen jonge officieren en in
tellectuelen in Somalië de
Russen weer terugroepen",
aldus Barre.
Deze woorden geven ongeveer
de algemene sfeer weer in het
gematigde Arabische kamp.
Hoewel de ministers in Cairo
het niet hardop gezegd heb
ben, is de veroordeling van
Zuid-Jemen een duidelijke
uiting van grote ongerustheid
van Arabische zijde over de
Sovjet-Cubaans-Oostduitse
aanwezigheid in Zuid-Jemen
en Ethiopië; volgens het
Egyptische dagblad Al Ah-
ram „een directe bedreiging
van de Arabische natie".