Problemen rond
bezoek Mondale
aan Jeruzalem
EG
Een jaar kabinet-Begin: geen pot feest
Giscard wil
graag
in
Spanje
hebben
Schmidt met een
sterke delegatie
naar Zambia
VIETNAM
LID VAN
COMECON
VRIJDAG 30 JUNI 1978
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - Het was aangekondigd als een feestelijk
bezoek, de komst van de Amerikaanse vice-president
Mondale, ter gelegenheid van de viering van Israels 30-ja-
rig bestaan. Mondale zou niet komen onderhandelen, het
bezoek moest een ceremonieel karakter dragen, om de
vriendschapsbanden tussen Israël en Amerika die de af
gelopen tijd nogal geleden hebben, weer wat aan te halen.
Walter Mondale
Bomaanslag
Jeruzalem
JERUZALEM (DPA) - Bij een
bomaanslag op een groen-
tenmarkt in het westelijk deel
van Jeruzalem zijn gisteren
twee Israëlische burgers ge
dood en 42 gewond. De ex
plosie deed zich voor toen het
erg druk was op de markt.
De politie heeft een aantal ver
dachte Arabieren opgepakt
die uit het oostelijke deel van
de stad naar de markt waren
gekomen. Zij zei dat de ex
plosieve lading in een fruit-
kist had gezeten.
Twee weken geleden kwamen
zes Israëliërs om het leven en
vielen er veel gewonden toen
in Jeruzalem een bom in een
autobus explodeerde.
De markt is in de afgelopen ja
ren vaak het doelwit van aan
slagen door Palestijnse terro
risten geweest.
Om hpf feestelijke en exclusieve
karakter van het bezoek te benadruk
ken zou Mondale in strijd met de
gewoonte geen Arabisch land
aandoen, alleen Israël
Bij de aankomst van Mondale gis
teren is het feestelijke karakter al
voor een groot deel verstoord
Pas op het laatste moment zijn
Israël en Amerika het eens ge
worden over Mondales reispro
gramma. Er brak deze week ruzie
uit over een bezoek van Mondale
aan Arabisch Jeruzalem en de
klaagmuur. Daar zou de vice-pre
sident naartoe gaan zonder Is
raëlische begeleiders, als bewijs
dat Amerika de soevereiniteit
van Israël over geannexeerd Je
ruzalem niet erkent.
Burgemeester Koliek van Jeruza
lem dreigde vervolgens het be
zoek te boycotten: hij was bele
digd, dat Mondale hem niet zou
vergezellen op een toer door de
hele verenigde stad. Dat had Sa-
dat toch immers ook gedaan? Er
is uiteindelijk een compromis
formule gevonden: Mondale ver
gezelt niet Koliek, maar Koliek
vergezelt Mondale op een privé-
bezoek aan het oostelijk gedeelte
van Jeruzalem. Het feestelijke
karakter dreigt ook verstoord te
worden door een reeks van anti-
Amerikaanse demonstraties, met
het ultra-nationalistische en reli
gieuze "Goesh Emoniem" (Blok
der gelovigen)
Nieuwe aanslag
BILBAO (AFP) - In Baskenland is
gisteren, kort na de begrafenis
van de woensdag door de ETA
gedode journalist Jose Maria
Portel!, opnieuw een aanslag ge
pleegd. De aanslag was gericht
tegen het hoofd van de gewapen
de politie van de stad Bilbao, ko
lonel Jose Iboleon, maar hij werd
slechts licht gewond.
De chauffêur, een passerende mo
torrijder en een meisje liepen
eveneens verwondingen op. Zij
moesten in een ziekenhuis wor
den opgenomen. De auto van de
kolonel werd vernield.
Zeker, Mondale zal de nadruk leg
gen op de unieke plaats die Israël
in Amerika inneemt, de verplich
tingen die Amerika heeft voor Is
raels veiligheid,-en nog veel meer
Hij is ook de man die als discipel
van wijlen Hubert Humphry een
oude en trouwe vriend van Israël
is. Maar het bezoek is al niet lou
ter ceremonieel meer, en ook niet
exclusief. Na vier dagen Israël
gaat Mondale op de terugreis
naar Washington even bij presi
dent Sadat aan om verslag uit te
brengen van zijn reis. En de ge
beurtenissen van de afgelopen
weken hebben de spanning tus
sen Jeruzalem en Washington
aanzienlijk verhoogd.
Teleurstellend
Het antwoord op de vragen die
Amerika aan Israël had gesteld
over de toekomst van de weste
lijke Jordaanoever noemde pre
sident Carter "zeer teleurstel-
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - De Westduit-
se bondskanselier Helmut
Schmidt is met een honderd man
sterke delegatie voor een twee
daags bezoek in Zambia aange
komen. Deze gebeurtenis wordt
in politieke kringen in geheel
zuidelijk Afrika gezien als een
bewijs voor de groeiende weste
lijke belangstelling voor de ont
wikkeling in dit gedeelte van
Afrika.
Sommige diplomaten noemen het
echter tragisch dat het bezoek
samenvalt met de moord op de
twee Duitse jezuictenmissiona-
rissen in Rhodesië en de begrafe
nis van de 12 slachtoffers van de
Pinksterzendingkerk in Umta
li.
De duizenden Duitse vlaggetjes in
de straten van Loesaka worden
gezien als een bewijs hoezeer
Zambia op hulp van de Bondsre
publiek Duitsland rekent. Het
land staat meer dan ooit vooreen
economische Catastrofe.
In Parijs verklaarde Zambia's mi
nister van financiën John Mwa-
nakatwe gisteren dat het land
minstens 1.2 miljard dollar nodig
heeft om gijn huishoudelijk bud
get weer in orde te kunnen bren
gen. De nog steeds dalende ko-
perprijs (koper is de voornaamste
bron van inkomsten), de sinds
meer dan twee jaar afgebroken
Benguela-spoorlijn. de door de
guerrilla-oorlog gesloten grens
met Rhodesië, maar ook de poli
tiek van de regerende UNlP-par-
tij van Kenneth Kaunda en de
aanwezigheid van een enorm
guerrillaleger in eigen land zijn
bezig om het land economisch
kapot te maken.
Jubelend stelden dan ook de
dagbladen in Zambia vast dat het
bezoek van bondskanselier
Schmidt „het begin van een
nieuw tijdperk" betekent. Het
regeringsblad „The Times of
Zambia" schrijft dat dit de eerste
keer is dat zo'n machtige delega
tie van een dergelijk machtig
westelijk land naar Zambia
komt.
De bondskanselier heeft intussen
al besprekingen gevoerd met
Zambia's president. Daarbij
werd ook gepraat over de situatie
in Rhodesië en de vroegere Duit
se kolonie Namibië. Opvallend is
dat tegelijkertijd in West-Duits-
land de dagbladen grote berich
ten over de activiteit van de Duit
se Democratische Republiek in
Angola publiceerden.
Volgens deze berichten zouden de
Oostduitsers bezig zijn om in zui
delijk Angola een „schaduw-ad-
ministratie" op te bouwen, die
onmiddellijk het bestuur in Na-
inihië kan overnemen zodra
Swapo aan de macht komt. Als
bron voor deze informaties wor
den ambtenaren in Oost-Berlijn
lend", en de afwijzing van een
nog niet ingediend Egyptisch
vredesplan heeft alom verbijste
ring gewekt. De volgende fase in
het nogal uitzichtloze touwtrek
ken om de toekomst van de be
zette gebieden moet een topcon
ferentie in Londen worden, waar
de ministers van buitenlandse
zaken. Dajan, Kamel en Vance
voor worden uitgenodigd. De
voorbereiding van dat bezoek is
het voornaamste doel van Mon
dales "verzoeningsreis" gewor
den.
Egypte wil de onderhandelingen
best hervatten, maar alleen als Is
raël met iets nieuws komt. En Is
raël heeft niets meer dan in her
haling te vallen over het voortref
felijke autonomieplan. Mondale,
de vriend van Israël, is nu de man
die nog eens op vriendelijke toon
de regering in Jeruzalem op de
onhoudbaarheid van zijn starre
standpunt moet wijzen - in de
hoop dat er onverwachts nog iets
positiefs uit de stilstaande vre
desonderhandelingen zal rollen.
Hèt scenario is nu als volgt: Israël
heeft een plan ingediend, Egypte
is met een plan onderweg. Aan
Amerika de tijd de grootste ge
mene deler tussen die twee plan
nen te vinden, aangevuld met ei
gen Amerikaanse ideeën.
Op papier ziet het er eenvoudig uit,
in de praktijk lijkt het op de kwa
dratuur van de cirkel, aangezien
Israël geen enkele concessie zal
doen op de westelijke Jordaan
oever. Waarom dan toch onder
handelen en ministers van bui
tenlandse zaken bijeen laten ko
men? "Ach." zegt een buiten
lands diplomaat. "Begin heeft
ook niet het eeuwige leven"
MONTE CARLO - Monseig
neur Gilles Barthe, bisschop
van Fréjus-Toulon en voor
malig bisschop van Monaco,
heeft gisteren het huwelijk
ingezegend dat woensdag is
gesloten tussen prinses Caro
line Grimaldi van Monaco en
de Franse zakenman Philippe
Junot.
De huwelijksplechtigheid be
gon om half twaalf, toen de
bruid, gekleed in een witte ja
pon van geborduurde tule,
aan de arm van haar vader,
prins Rainier, de paleiskape)
binnenschreed.
De moeder van de bruid, wiei
eigen huwelijk in 1956 in de
kathedraal van het vorsten
dom ook was ingezegend
door mgr. Barthe, droeg een
gele japon van crèpe-georget-
te van Dior, het modehuis dat
ook voor Carolines toilet had
getekend.
De kapel van Sint Jan de Doper
werd zo streng bewaakt, dat
de geïnviteerde gasten drie
controleposten door moes
ten. De schat aan bloemen in
de kanel was door prinses
Wandeling na
inzegening
huwelijk
van Caroline
Gracia zelf gerangschikt
De getuigen'van prinses Caroli
ne waren haar broer prins Al-
bert de 20-jarige troonopvol
ger, en haar Amerikaanse
nicht Grace Levine uit Phila
delphia. De bruidsmeisjes,
gekleed in witte japonnetjes
afgezet met blauw en geel.
waren de 13-jarige prinses
Stephanie, zusje van de bruid,
en de 10-jarige Sarah en 8-ja-
rige Marie Poniatowski,
kleindochters van de voor
malige Franse minister van
binnenlandse zaken, Michel
Poniatowski.
Junots getuige was Hubert Mi-
chard-Pelissier, een advocaat.
De 21-jarige bruid liet na de
plechtigheid in het gezel
schap van haar 38-jarige man,
haar bruidsboeket zegenen in
de Barmhartigheidskapel in
het middeleeuwse deel van
Monaco. Dit deel van de
plechtigheden had de pers
mogen verslaan, zoals ook de
wandeling van het paar naar
het stadhuis, voor het in ont
vangst nemen van het ge
schenk van de gemeente
Monte Carlo, een zilveren
cassette.
De scholen in Monaco waren
gisteren gesloten. Voor de
politiemacht van het vor
stendom - bestaande uit 80
man - was het een drukke
De kerkelijke plechtigheid
duurde 25 minuten.
De prinses heet na haar huwe
lijk, prinses Caroline, me
vrouw Philippe Junot.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - Premier Begin heeft deze week zijn
eenjarig regeringsjubileum gevierd. Het was geen groot
feest. Dat kon ook nauwelijks, want Begin kwam r.et
van een uitputtende hoorzitting in de Knesset, waar
minister van defensie Weizman terecht had gestaan
voor een partijforum van de Likoed vanwege zijn afwij
kende vredesdenkbeelden. Een jaar om orde op zaken te
stellen, zei Begin in zijn regeringsverklaring een jaar
geleden. Hij heeft de belofte niet waar kunnen ma
ken.
gen
emd, die docu
handen van westelijke spionage
diensten zouden hebben ge
speeld.
Wat aanvankelijk als een rechts
maar homogeen regeringsteam
in de politieke arena stapte, ge-
disciplineer, zonder de zo be
ruchte lekken van de regering-
Rabin, heeft zich tot een bijna
even ongedisciplineerde, ruzie
makende club gemanisfesteerd.
Die ruzie is voorlopig weer bij
gelegd, nu de Likoed de excuses
van minister van defensie Weiz
man over zijn onbeheerste optre
den heeft aanvaard. Maar al heeft
de partij zich eensgezind achter
de vredespolitiek van Begin ge
schaard, Weizman heeft niets van
zijn eerder ingenomen standpunt
terug genomen.
Begin, de oud-verzetsstrijder, af
komstig uit het Poolse getto, is
van nature achterdochtig tegen
over de niet-joodse wereld. Het is
de historische erfenis van het get
to, die als een rode draad door de
Israëlische politiek loopt. Sadat
heeft die achterdocht niet door
broken. integendeel, eerder ver
sterkt. Sadat wil niets anders dan
datgene terug krijgen met een
glimlach, wat met de wapenen
niet is gelukt. Sadats strategische
doel is - in de ogen van Begin -
geen vrede, want een vrede geba
seerd op de instelling van een
Palestijnse staat is volgens Begin
synoniem met de vernietiging
van de staat Israël. Wie het vol
gens Begin heeft over de „rech
ten van de Palestijnen", bedoelt
de vernietiging van de staat Is
raël, een mening die de overgrote
meerderheid van de Israëlische
bevolking deelt.
Begins tegenspeler Weizman komt
ook uit de gelederen van de Che-
roet-partij, maar hij is van een
nieuwere lichting. Weizman is in
Israël geboren. Hij heeft zeven
keer met president Sadat ge
sproken en is onder de indruk ge
raakt van Sadats vredeswil. „Ik
geloof in die man", heeft hij tegen
Begin gezegd. Niet om Sadats
mooie ogen, of zijn vriendelijke
ontvangst - zoals Weizmans te
genstanders beweren - maar op
grond van een eenvoudige analy
se van het Egyptische belang.
„Sadat houdt niet van ons, net zo
min als wij van hem houden.
Maar hij heeft vrede nodig om de
economie van zijn land op te
bouwen".
Nogal verontrust door Weizmans
analyse hebben zijn partij en frac
tiegenoten Weizman daarom ge
vraagd of hij het beginsel van een
„groot-Israël" ontrouw is gewor
den. Want, zeggen zijn Likoed-
opponenten terecht, geloof in
Egypte en geloof in een „groot-Is
raël" sluiten elkaar uit. Weizman
is het daar niet mee eens. Wat Sa
dat van ons nodig heeft om vrede
te kunnen sluiten, is een groot
vijgeblad om de Palestijnse zaak
te bedekken", zei Weizman tegen
zijn „ondervragers". „Dat vij
geblad moeten wij hem verschaf
fen".
Zijn er tussen Begin en Weizman
ideologische tegenstellingen? Op
het eerste gezicht niet. Weizman
heeft nadrukkelijk zijn geloof in
de leer herhaald dat het land Is
raël van de Middellandse Zee tot
aan de Jordaan een en ondeel
baar is. Maar zijn dubbele ge
loofsbelijdenis wekt bij de rech
tervleugel van Cheroet achter
docht, en bij de gematigdert
hoop.
leider van de Cheroet te wippen
met het argument dat heel Israël
op deze beroepsoppositionair
wel was uitgekeken en dat er jon
geren aan het roer moesten ko
men, onder wie hij zelf
Die mislukte putsch tegen Begin
koste hem vijf jaar politieke bal
lingschap. Maar in 1977 was hij de
man die de zo sucsesvolle verkie
zingscampagne van de Likoed
organiseerde, waardoor de nim
mer vergevende en vergetende
Begin niet langer om Weizman
heen kon.
Weizman is de populairste Israëli in
Israël en in Egypte. Dat heeft
hem - zeer tot ongenoegen van
Begin - tot een sleutelfiguur ge
maakt bij de vredesonderhande
lingen. waar Weizman aanvanke
lijk geheel buiten werd gehou
den. Hij heeft zelfs geklaagd dat
Begin en Dajan hem niet hebben
geraadpleegd bij de strategische
planning van het Israëlische vre-
d esvoorstel, en met name de mili
taire implicaties ten aanzien van
de Sinai.
De kracht van Weizman is dat hij
een eigenschap met Sadat ge
meen heeft: hij hecht geen over
dreven waarde aan formules en
procedure. Daarom durft Weiz
man rustig te zeggen dat hij be
reid is met Arafat koffie te drin
ken, om hem onder het genot van
een kopje koffie uit te leggen
waarom hij Judea en Samaria
niet terug kan krijgen. Daarom
kan hij ook rustig in Nabloes te
gen burgemeester Shaqa spreken
over het „vreedzaam samenleven
van onze twee volkeren", zonder
dat hij bang is dat de hele wereld
daar een erkenning in ziet van het
Palestijnse volk of de PLO.
Daarom had Weizman ook weinig
moeite met de vragen die de
Amerikaanse regering had ge
steld over de toekomst van de
westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook na een overgangspe
riodevan vijfjaar. Is Israël bereid
dan over de definitieve status of
wel de soevereiniteit te onder
handelen? Nee. zei Begin, die een
weg vol valstrikken zag teneinde
hem Judea en Samaria af te pak
ken. Ja, zei Weizman, als dat de
onderhandelingen met Sadat kan
vergemakkelijken. Wie dan leeft,
wie dan zorgt.
BOEKAREST (ANP) Vietnam is
gisteren het tiende lid van de
Comecon geworden. Het is het
derde ontwikkelingsland dat tot
de Oosteuropese organisatie voor
wederzijdse economische hulp
verlening is toegelaten na Cuba
en Mongolië De oorspronkelijke
leden zijn de Sovjet-Unie Polen,
Oost-Duistland, Hongarije, Bul
garije, Tsjecho-Slowakije en
Roemenië.
Westerse waarnemers beschouwen
de toelating van Vietnam als een
bewijs voor de veronderstelling
dat de regering in Hanoi voor
toenadering tot de Sovjet-Unie
heeft gekozen nadat zij jarenlang
had geprobeerd zich neutraal op
te stellen tussen Moskou en Pe
king.
Vietnam is gisteren tot volwaardig
lid van de Comecon toegelaten op
de derde dag van de 23ste verga
dering van de Comeconraad (be
staande uit de premiers van de
aangesloten landen) in de Roe
meense hoofdstad Boekarest.
Gisteren werden tevens een slot
communiqué en een verklaring
inzake langlopende ontwikke
lingsprogramma's aanvaard. Ze
werden een belangrijke stap in de
richting van economische inte
gratie van de Comecon genoemd.
Toch werd uit toespraken van
sommige deelnemers aan het
overleg opgemaakt dat er enige
twijfel bestaat over de vraag of de
plannen wel ver genoeg gaan.
Premier Pjotr Jaroscewicz van
Polen bijvoorbeeld drong erop
aan dat de Comecon-landen
waarborgen sheppen voor een
ongestoorde voorziening van
brandstoffen, grondstoffen en
energie tot in de jaren 1990. Hij zei
dat te beschouwen als van het
grootste belang voor de economi
sche ontwikkeling van de Come
con.
Jaroscewicz had overigens veel
waardering voor de "internatio
nalistische" houding van de
Sowjet-Unie, die naar zijn me
ning in belangrijke mate bij
draagt tot de brandstof- en
grondstofvoorziening van de
overige landen. Hij verklaarde
dat Polen zijn rol zal spelen in het
voorzien in de behoeften van de
andere leden van de organisatie
Polen beschikt over enorme ko-
lenreserves.
FRANKRIJK
TEKENT
ZOUTVERDRAG
(NOG) NIET
ROTTERDAM (ANP) - Tot grote
teleurstelling van de Nederland
se regering heeft Frankrijk de
ondertekening van het in decem
ber'76 door de Rijnoeverstaten in
Bonn gesloten zoutakkoord op
nieuw uitgesteld. Het Franse
parlement zou de bekrachtigmg
van het verdrag ter bestrijding
van de zóutbelasting van de Rijn
vandaag behandelen.
Sinds mei stond het wetsontwerp
voor het eerst op de agenda. On
der druk van de plaatselijke be
volking van de Elzas, die van de
opslag van het afvalzout uit de
kalimijnen in Mulhouse in de on
dergrond nadelige gevolgen voor
het grondwater vreest, werd de
behandeling tot vandaag uitge
steld. De commissie van handel
en produktie zou de zaak intus
sen in onderzoek nemen.
Als reden voor dit tweede uitstel
geeft de Franse regering, dat zij
een optimale kans wil geven voor
de aanvaarding te zijner tijd van
de desbetreffende wet.
De Nederlandse regering ervaart
dit uitstel als een grote teleur
stelling. aldus een woordvoerder
van het ministerie van buiten
landse zaken. Zij wijst daarbij op
de mening van het publiek, waar
de zaak sterk leeft. De regering
beraadt zich nu op te nemen
stappen in het kader van de in
ternationale Rijncommissie. Tij
dens een vergadering van deze
commissie maandag en dinsdag
j.l. protesteerde de Nederlandse
delegatie heftig tegen het onder
breken van de onderhandelingen
over de uitvoering van het zout
akkoord door de Fransen.
We
geen duif en is dat ook
ooit geweest. In de jaren na de
Zesdaagse oorlog was hij zelfs
een superhavik, die bij een vol
gende oorlog de verovering en
bezetting van Damascus, Am
man en Cairo bepleitte. De eerste
dreun kreeg Weizman toen zijn
zoon Shaul in 1970 aan het
Suczkanaal werd gewond. „Wat
hebben we fout gedaan, dat ook
onze kinderen moeten vechten",
vroeg hij. De tweede dreun kwam
in 1973 met de Jom-Kippoeroor-
log. die Weizman nooit als een
overwinning voor Israël heeft be
schouwd - in tegenstelling tot
Begin en zijn partijgetrouwen.
Daartussendoor had Weizman in
1972 nog geprobeerd Begin als
MADRID (AFP) - President Valéry
Giscard d'Estaing heeft gisteren
verklaard dat Frankrijk de toe
treding wenst van Spanje tot de
Europese Gemeenschap. In een
rede voor het parlement in Ma
drid verheelde hij echter niet, dat
er vele moeilijkheden moeten
worden
Het Franse staatshoofd zei dat zijn
land er van overtuigd is dat de
Spaanse toetreding in zijn belang
is en in dat van Spanje en van
Europa. Uitbreiding van de EG
van 9 tot 12 leden, ook rekening
houdend met de toelating van
Griekenland en Portugal, vereist
dat men zich beraadt over de
vraag hoe de samenhang in de
gemeenschap kan worden be
waard en hoe de instellingen
doeltreffender kunnen werken.
Volgens Giscard moet men deze
problemen niet onder- of over
schatten, maar ze onderkennen
en oplossen. Dat zal het doel van
de komende onderhandelingen
zijn, dat niet moeilijker te berei
ken zal zijn dan hetgeen waarnaar
de huidige lid-staten tot dusver
streven, aldus de Franse presi
dent.
Sprekend over de internationale
politiek constateerde hij dat de
opvattingen van Spanje en
Frankrijk ten aanzien van de
meeste grote kwesties met elkaar
overeenkomen. Hij noemde in dit
verband het bevorderen van de
ontspanning en de ontwapening,
het streven naar een nieuwe eco
nomische wereldorde en het bij
dragen aan de ontwikkeling van
Afrika.
Aan het begin van zijn rede had
president Giscard hulde ge
bracht aan de democratie in
Spanje die hij 'bewonderens
waardig' noemde.