Problemen rond bezoek Mondale aan Jeruzalem EG Een jaar kabinet-Begin: geen pot feest Giscard wil graag in Spanje hebben Schmidt met een sterke delegatie naar Zambia VIETNAM LID VAN COMECON VRIJDAG 30 JUNI 1978 BUITENLAND PAGINA 9 (Van onze correspondent) JERUZALEM - Het was aangekondigd als een feestelijk bezoek, de komst van de Amerikaanse vice-president Mondale, ter gelegenheid van de viering van Israels 30-ja- rig bestaan. Mondale zou niet komen onderhandelen, het bezoek moest een ceremonieel karakter dragen, om de vriendschapsbanden tussen Israël en Amerika die de af gelopen tijd nogal geleden hebben, weer wat aan te halen. Walter Mondale Bomaanslag Jeruzalem JERUZALEM (DPA) - Bij een bomaanslag op een groen- tenmarkt in het westelijk deel van Jeruzalem zijn gisteren twee Israëlische burgers ge dood en 42 gewond. De ex plosie deed zich voor toen het erg druk was op de markt. De politie heeft een aantal ver dachte Arabieren opgepakt die uit het oostelijke deel van de stad naar de markt waren gekomen. Zij zei dat de ex plosieve lading in een fruit- kist had gezeten. Twee weken geleden kwamen zes Israëliërs om het leven en vielen er veel gewonden toen in Jeruzalem een bom in een autobus explodeerde. De markt is in de afgelopen ja ren vaak het doelwit van aan slagen door Palestijnse terro risten geweest. Om hpf feestelijke en exclusieve karakter van het bezoek te benadruk ken zou Mondale in strijd met de gewoonte geen Arabisch land aandoen, alleen Israël Bij de aankomst van Mondale gis teren is het feestelijke karakter al voor een groot deel verstoord Pas op het laatste moment zijn Israël en Amerika het eens ge worden over Mondales reispro gramma. Er brak deze week ruzie uit over een bezoek van Mondale aan Arabisch Jeruzalem en de klaagmuur. Daar zou de vice-pre sident naartoe gaan zonder Is raëlische begeleiders, als bewijs dat Amerika de soevereiniteit van Israël over geannexeerd Je ruzalem niet erkent. Burgemeester Koliek van Jeruza lem dreigde vervolgens het be zoek te boycotten: hij was bele digd, dat Mondale hem niet zou vergezellen op een toer door de hele verenigde stad. Dat had Sa- dat toch immers ook gedaan? Er is uiteindelijk een compromis formule gevonden: Mondale ver gezelt niet Koliek, maar Koliek vergezelt Mondale op een privé- bezoek aan het oostelijk gedeelte van Jeruzalem. Het feestelijke karakter dreigt ook verstoord te worden door een reeks van anti- Amerikaanse demonstraties, met het ultra-nationalistische en reli gieuze "Goesh Emoniem" (Blok der gelovigen) Nieuwe aanslag BILBAO (AFP) - In Baskenland is gisteren, kort na de begrafenis van de woensdag door de ETA gedode journalist Jose Maria Portel!, opnieuw een aanslag ge pleegd. De aanslag was gericht tegen het hoofd van de gewapen de politie van de stad Bilbao, ko lonel Jose Iboleon, maar hij werd slechts licht gewond. De chauffêur, een passerende mo torrijder en een meisje liepen eveneens verwondingen op. Zij moesten in een ziekenhuis wor den opgenomen. De auto van de kolonel werd vernield. Zeker, Mondale zal de nadruk leg gen op de unieke plaats die Israël in Amerika inneemt, de verplich tingen die Amerika heeft voor Is raels veiligheid,-en nog veel meer Hij is ook de man die als discipel van wijlen Hubert Humphry een oude en trouwe vriend van Israël is. Maar het bezoek is al niet lou ter ceremonieel meer, en ook niet exclusief. Na vier dagen Israël gaat Mondale op de terugreis naar Washington even bij presi dent Sadat aan om verslag uit te brengen van zijn reis. En de ge beurtenissen van de afgelopen weken hebben de spanning tus sen Jeruzalem en Washington aanzienlijk verhoogd. Teleurstellend Het antwoord op de vragen die Amerika aan Israël had gesteld over de toekomst van de weste lijke Jordaanoever noemde pre sident Carter "zeer teleurstel- (Van onze correspondent) JOHANNESBURG - De Westduit- se bondskanselier Helmut Schmidt is met een honderd man sterke delegatie voor een twee daags bezoek in Zambia aange komen. Deze gebeurtenis wordt in politieke kringen in geheel zuidelijk Afrika gezien als een bewijs voor de groeiende weste lijke belangstelling voor de ont wikkeling in dit gedeelte van Afrika. Sommige diplomaten noemen het echter tragisch dat het bezoek samenvalt met de moord op de twee Duitse jezuictenmissiona- rissen in Rhodesië en de begrafe nis van de 12 slachtoffers van de Pinksterzendingkerk in Umta li. De duizenden Duitse vlaggetjes in de straten van Loesaka worden gezien als een bewijs hoezeer Zambia op hulp van de Bondsre publiek Duitsland rekent. Het land staat meer dan ooit vooreen economische Catastrofe. In Parijs verklaarde Zambia's mi nister van financiën John Mwa- nakatwe gisteren dat het land minstens 1.2 miljard dollar nodig heeft om gijn huishoudelijk bud get weer in orde te kunnen bren gen. De nog steeds dalende ko- perprijs (koper is de voornaamste bron van inkomsten), de sinds meer dan twee jaar afgebroken Benguela-spoorlijn. de door de guerrilla-oorlog gesloten grens met Rhodesië, maar ook de poli tiek van de regerende UNlP-par- tij van Kenneth Kaunda en de aanwezigheid van een enorm guerrillaleger in eigen land zijn bezig om het land economisch kapot te maken. Jubelend stelden dan ook de dagbladen in Zambia vast dat het bezoek van bondskanselier Schmidt „het begin van een nieuw tijdperk" betekent. Het regeringsblad „The Times of Zambia" schrijft dat dit de eerste keer is dat zo'n machtige delega tie van een dergelijk machtig westelijk land naar Zambia komt. De bondskanselier heeft intussen al besprekingen gevoerd met Zambia's president. Daarbij werd ook gepraat over de situatie in Rhodesië en de vroegere Duit se kolonie Namibië. Opvallend is dat tegelijkertijd in West-Duits- land de dagbladen grote berich ten over de activiteit van de Duit se Democratische Republiek in Angola publiceerden. Volgens deze berichten zouden de Oostduitsers bezig zijn om in zui delijk Angola een „schaduw-ad- ministratie" op te bouwen, die onmiddellijk het bestuur in Na- inihië kan overnemen zodra Swapo aan de macht komt. Als bron voor deze informaties wor den ambtenaren in Oost-Berlijn lend", en de afwijzing van een nog niet ingediend Egyptisch vredesplan heeft alom verbijste ring gewekt. De volgende fase in het nogal uitzichtloze touwtrek ken om de toekomst van de be zette gebieden moet een topcon ferentie in Londen worden, waar de ministers van buitenlandse zaken. Dajan, Kamel en Vance voor worden uitgenodigd. De voorbereiding van dat bezoek is het voornaamste doel van Mon dales "verzoeningsreis" gewor den. Egypte wil de onderhandelingen best hervatten, maar alleen als Is raël met iets nieuws komt. En Is raël heeft niets meer dan in her haling te vallen over het voortref felijke autonomieplan. Mondale, de vriend van Israël, is nu de man die nog eens op vriendelijke toon de regering in Jeruzalem op de onhoudbaarheid van zijn starre standpunt moet wijzen - in de hoop dat er onverwachts nog iets positiefs uit de stilstaande vre desonderhandelingen zal rollen. Hèt scenario is nu als volgt: Israël heeft een plan ingediend, Egypte is met een plan onderweg. Aan Amerika de tijd de grootste ge mene deler tussen die twee plan nen te vinden, aangevuld met ei gen Amerikaanse ideeën. Op papier ziet het er eenvoudig uit, in de praktijk lijkt het op de kwa dratuur van de cirkel, aangezien Israël geen enkele concessie zal doen op de westelijke Jordaan oever. Waarom dan toch onder handelen en ministers van bui tenlandse zaken bijeen laten ko men? "Ach." zegt een buiten lands diplomaat. "Begin heeft ook niet het eeuwige leven" MONTE CARLO - Monseig neur Gilles Barthe, bisschop van Fréjus-Toulon en voor malig bisschop van Monaco, heeft gisteren het huwelijk ingezegend dat woensdag is gesloten tussen prinses Caro line Grimaldi van Monaco en de Franse zakenman Philippe Junot. De huwelijksplechtigheid be gon om half twaalf, toen de bruid, gekleed in een witte ja pon van geborduurde tule, aan de arm van haar vader, prins Rainier, de paleiskape) binnenschreed. De moeder van de bruid, wiei eigen huwelijk in 1956 in de kathedraal van het vorsten dom ook was ingezegend door mgr. Barthe, droeg een gele japon van crèpe-georget- te van Dior, het modehuis dat ook voor Carolines toilet had getekend. De kapel van Sint Jan de Doper werd zo streng bewaakt, dat de geïnviteerde gasten drie controleposten door moes ten. De schat aan bloemen in de kanel was door prinses Wandeling na inzegening huwelijk van Caroline Gracia zelf gerangschikt De getuigen'van prinses Caroli ne waren haar broer prins Al- bert de 20-jarige troonopvol ger, en haar Amerikaanse nicht Grace Levine uit Phila delphia. De bruidsmeisjes, gekleed in witte japonnetjes afgezet met blauw en geel. waren de 13-jarige prinses Stephanie, zusje van de bruid, en de 10-jarige Sarah en 8-ja- rige Marie Poniatowski, kleindochters van de voor malige Franse minister van binnenlandse zaken, Michel Poniatowski. Junots getuige was Hubert Mi- chard-Pelissier, een advocaat. De 21-jarige bruid liet na de plechtigheid in het gezel schap van haar 38-jarige man, haar bruidsboeket zegenen in de Barmhartigheidskapel in het middeleeuwse deel van Monaco. Dit deel van de plechtigheden had de pers mogen verslaan, zoals ook de wandeling van het paar naar het stadhuis, voor het in ont vangst nemen van het ge schenk van de gemeente Monte Carlo, een zilveren cassette. De scholen in Monaco waren gisteren gesloten. Voor de politiemacht van het vor stendom - bestaande uit 80 man - was het een drukke De kerkelijke plechtigheid duurde 25 minuten. De prinses heet na haar huwe lijk, prinses Caroline, me vrouw Philippe Junot. (Van onze correspondent) JERUZALEM - Premier Begin heeft deze week zijn eenjarig regeringsjubileum gevierd. Het was geen groot feest. Dat kon ook nauwelijks, want Begin kwam r.et van een uitputtende hoorzitting in de Knesset, waar minister van defensie Weizman terecht had gestaan voor een partijforum van de Likoed vanwege zijn afwij kende vredesdenkbeelden. Een jaar om orde op zaken te stellen, zei Begin in zijn regeringsverklaring een jaar geleden. Hij heeft de belofte niet waar kunnen ma ken. gen emd, die docu handen van westelijke spionage diensten zouden hebben ge speeld. Wat aanvankelijk als een rechts maar homogeen regeringsteam in de politieke arena stapte, ge- disciplineer, zonder de zo be ruchte lekken van de regering- Rabin, heeft zich tot een bijna even ongedisciplineerde, ruzie makende club gemanisfesteerd. Die ruzie is voorlopig weer bij gelegd, nu de Likoed de excuses van minister van defensie Weiz man over zijn onbeheerste optre den heeft aanvaard. Maar al heeft de partij zich eensgezind achter de vredespolitiek van Begin ge schaard, Weizman heeft niets van zijn eerder ingenomen standpunt terug genomen. Begin, de oud-verzetsstrijder, af komstig uit het Poolse getto, is van nature achterdochtig tegen over de niet-joodse wereld. Het is de historische erfenis van het get to, die als een rode draad door de Israëlische politiek loopt. Sadat heeft die achterdocht niet door broken. integendeel, eerder ver sterkt. Sadat wil niets anders dan datgene terug krijgen met een glimlach, wat met de wapenen niet is gelukt. Sadats strategische doel is - in de ogen van Begin - geen vrede, want een vrede geba seerd op de instelling van een Palestijnse staat is volgens Begin synoniem met de vernietiging van de staat Israël. Wie het vol gens Begin heeft over de „rech ten van de Palestijnen", bedoelt de vernietiging van de staat Is raël, een mening die de overgrote meerderheid van de Israëlische bevolking deelt. Begins tegenspeler Weizman komt ook uit de gelederen van de Che- roet-partij, maar hij is van een nieuwere lichting. Weizman is in Israël geboren. Hij heeft zeven keer met president Sadat ge sproken en is onder de indruk ge raakt van Sadats vredeswil. „Ik geloof in die man", heeft hij tegen Begin gezegd. Niet om Sadats mooie ogen, of zijn vriendelijke ontvangst - zoals Weizmans te genstanders beweren - maar op grond van een eenvoudige analy se van het Egyptische belang. „Sadat houdt niet van ons, net zo min als wij van hem houden. Maar hij heeft vrede nodig om de economie van zijn land op te bouwen". Nogal verontrust door Weizmans analyse hebben zijn partij en frac tiegenoten Weizman daarom ge vraagd of hij het beginsel van een „groot-Israël" ontrouw is gewor den. Want, zeggen zijn Likoed- opponenten terecht, geloof in Egypte en geloof in een „groot-Is raël" sluiten elkaar uit. Weizman is het daar niet mee eens. Wat Sa dat van ons nodig heeft om vrede te kunnen sluiten, is een groot vijgeblad om de Palestijnse zaak te bedekken", zei Weizman tegen zijn „ondervragers". „Dat vij geblad moeten wij hem verschaf fen". Zijn er tussen Begin en Weizman ideologische tegenstellingen? Op het eerste gezicht niet. Weizman heeft nadrukkelijk zijn geloof in de leer herhaald dat het land Is raël van de Middellandse Zee tot aan de Jordaan een en ondeel baar is. Maar zijn dubbele ge loofsbelijdenis wekt bij de rech tervleugel van Cheroet achter docht, en bij de gematigdert hoop. leider van de Cheroet te wippen met het argument dat heel Israël op deze beroepsoppositionair wel was uitgekeken en dat er jon geren aan het roer moesten ko men, onder wie hij zelf Die mislukte putsch tegen Begin koste hem vijf jaar politieke bal lingschap. Maar in 1977 was hij de man die de zo sucsesvolle verkie zingscampagne van de Likoed organiseerde, waardoor de nim mer vergevende en vergetende Begin niet langer om Weizman heen kon. Weizman is de populairste Israëli in Israël en in Egypte. Dat heeft hem - zeer tot ongenoegen van Begin - tot een sleutelfiguur ge maakt bij de vredesonderhande lingen. waar Weizman aanvanke lijk geheel buiten werd gehou den. Hij heeft zelfs geklaagd dat Begin en Dajan hem niet hebben geraadpleegd bij de strategische planning van het Israëlische vre- d esvoorstel, en met name de mili taire implicaties ten aanzien van de Sinai. De kracht van Weizman is dat hij een eigenschap met Sadat ge meen heeft: hij hecht geen over dreven waarde aan formules en procedure. Daarom durft Weiz man rustig te zeggen dat hij be reid is met Arafat koffie te drin ken, om hem onder het genot van een kopje koffie uit te leggen waarom hij Judea en Samaria niet terug kan krijgen. Daarom kan hij ook rustig in Nabloes te gen burgemeester Shaqa spreken over het „vreedzaam samenleven van onze twee volkeren", zonder dat hij bang is dat de hele wereld daar een erkenning in ziet van het Palestijnse volk of de PLO. Daarom had Weizman ook weinig moeite met de vragen die de Amerikaanse regering had ge steld over de toekomst van de westelijke Jordaanoever en de Gazastrook na een overgangspe riodevan vijfjaar. Is Israël bereid dan over de definitieve status of wel de soevereiniteit te onder handelen? Nee. zei Begin, die een weg vol valstrikken zag teneinde hem Judea en Samaria af te pak ken. Ja, zei Weizman, als dat de onderhandelingen met Sadat kan vergemakkelijken. Wie dan leeft, wie dan zorgt. BOEKAREST (ANP) Vietnam is gisteren het tiende lid van de Comecon geworden. Het is het derde ontwikkelingsland dat tot de Oosteuropese organisatie voor wederzijdse economische hulp verlening is toegelaten na Cuba en Mongolië De oorspronkelijke leden zijn de Sovjet-Unie Polen, Oost-Duistland, Hongarije, Bul garije, Tsjecho-Slowakije en Roemenië. Westerse waarnemers beschouwen de toelating van Vietnam als een bewijs voor de veronderstelling dat de regering in Hanoi voor toenadering tot de Sovjet-Unie heeft gekozen nadat zij jarenlang had geprobeerd zich neutraal op te stellen tussen Moskou en Pe king. Vietnam is gisteren tot volwaardig lid van de Comecon toegelaten op de derde dag van de 23ste verga dering van de Comeconraad (be staande uit de premiers van de aangesloten landen) in de Roe meense hoofdstad Boekarest. Gisteren werden tevens een slot communiqué en een verklaring inzake langlopende ontwikke lingsprogramma's aanvaard. Ze werden een belangrijke stap in de richting van economische inte gratie van de Comecon genoemd. Toch werd uit toespraken van sommige deelnemers aan het overleg opgemaakt dat er enige twijfel bestaat over de vraag of de plannen wel ver genoeg gaan. Premier Pjotr Jaroscewicz van Polen bijvoorbeeld drong erop aan dat de Comecon-landen waarborgen sheppen voor een ongestoorde voorziening van brandstoffen, grondstoffen en energie tot in de jaren 1990. Hij zei dat te beschouwen als van het grootste belang voor de economi sche ontwikkeling van de Come con. Jaroscewicz had overigens veel waardering voor de "internatio nalistische" houding van de Sowjet-Unie, die naar zijn me ning in belangrijke mate bij draagt tot de brandstof- en grondstofvoorziening van de overige landen. Hij verklaarde dat Polen zijn rol zal spelen in het voorzien in de behoeften van de andere leden van de organisatie Polen beschikt over enorme ko- lenreserves. FRANKRIJK TEKENT ZOUTVERDRAG (NOG) NIET ROTTERDAM (ANP) - Tot grote teleurstelling van de Nederland se regering heeft Frankrijk de ondertekening van het in decem ber'76 door de Rijnoeverstaten in Bonn gesloten zoutakkoord op nieuw uitgesteld. Het Franse parlement zou de bekrachtigmg van het verdrag ter bestrijding van de zóutbelasting van de Rijn vandaag behandelen. Sinds mei stond het wetsontwerp voor het eerst op de agenda. On der druk van de plaatselijke be volking van de Elzas, die van de opslag van het afvalzout uit de kalimijnen in Mulhouse in de on dergrond nadelige gevolgen voor het grondwater vreest, werd de behandeling tot vandaag uitge steld. De commissie van handel en produktie zou de zaak intus sen in onderzoek nemen. Als reden voor dit tweede uitstel geeft de Franse regering, dat zij een optimale kans wil geven voor de aanvaarding te zijner tijd van de desbetreffende wet. De Nederlandse regering ervaart dit uitstel als een grote teleur stelling. aldus een woordvoerder van het ministerie van buiten landse zaken. Zij wijst daarbij op de mening van het publiek, waar de zaak sterk leeft. De regering beraadt zich nu op te nemen stappen in het kader van de in ternationale Rijncommissie. Tij dens een vergadering van deze commissie maandag en dinsdag j.l. protesteerde de Nederlandse delegatie heftig tegen het onder breken van de onderhandelingen over de uitvoering van het zout akkoord door de Fransen. We geen duif en is dat ook ooit geweest. In de jaren na de Zesdaagse oorlog was hij zelfs een superhavik, die bij een vol gende oorlog de verovering en bezetting van Damascus, Am man en Cairo bepleitte. De eerste dreun kreeg Weizman toen zijn zoon Shaul in 1970 aan het Suczkanaal werd gewond. „Wat hebben we fout gedaan, dat ook onze kinderen moeten vechten", vroeg hij. De tweede dreun kwam in 1973 met de Jom-Kippoeroor- log. die Weizman nooit als een overwinning voor Israël heeft be schouwd - in tegenstelling tot Begin en zijn partijgetrouwen. Daartussendoor had Weizman in 1972 nog geprobeerd Begin als MADRID (AFP) - President Valéry Giscard d'Estaing heeft gisteren verklaard dat Frankrijk de toe treding wenst van Spanje tot de Europese Gemeenschap. In een rede voor het parlement in Ma drid verheelde hij echter niet, dat er vele moeilijkheden moeten worden Het Franse staatshoofd zei dat zijn land er van overtuigd is dat de Spaanse toetreding in zijn belang is en in dat van Spanje en van Europa. Uitbreiding van de EG van 9 tot 12 leden, ook rekening houdend met de toelating van Griekenland en Portugal, vereist dat men zich beraadt over de vraag hoe de samenhang in de gemeenschap kan worden be waard en hoe de instellingen doeltreffender kunnen werken. Volgens Giscard moet men deze problemen niet onder- of over schatten, maar ze onderkennen en oplossen. Dat zal het doel van de komende onderhandelingen zijn, dat niet moeilijker te berei ken zal zijn dan hetgeen waarnaar de huidige lid-staten tot dusver streven, aldus de Franse presi dent. Sprekend over de internationale politiek constateerde hij dat de opvattingen van Spanje en Frankrijk ten aanzien van de meeste grote kwesties met elkaar overeenkomen. Hij noemde in dit verband het bevorderen van de ontspanning en de ontwapening, het streven naar een nieuwe eco nomische wereldorde en het bij dragen aan de ontwikkeling van Afrika. Aan het begin van zijn rede had president Giscard hulde ge bracht aan de democratie in Spanje die hij 'bewonderens waardig' noemde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 9