Bezuinigingsslag treft
onderwijs minder hard
'Ombuigin gsplan n enkabinet
i
Wkgêlegenheid-JA
Kabinet zet ook mes in
de sociale uitkeringen
Collectieve
VAD van
twaalf
procent
in de maak
Ambtenaren: half pet.
per half jaar inleveren
Maatregelen om export te bevorderen
Individuele huursubsidies omhoog
[mi
iai
IL PMKEN-NFF
'Ombuiging'
raakt zowel
ziekenhuis
als patiënt
VRIJDAG 30 JUNI 1978
Minister Albeda, de geestel
ke vader van de VAD in de 1
voorgestelde vorm.
DEN HAAG - Het percentage
voor het collectieve deel van
de VAD (de vermogensaan-
wasdeling) wil de regering
op 12 stellen, zo blijkt uit de
plannen voor de interim-re
geling van drie jaar die nu
bekend zijn gemaakt. Met
een even groot percentage
voor de individuele VAD
komt het totaal dus op 24.
In het oude wetsontwerp van
kabinet-Den Uyl was een op
lopend percentage voorzien
van 10 in 1975 tot 20 in 1979.
Daarbij waren individueel
en collectief deel gekop
peld.
De heffing voor de collectieve
VAD wordt in de vorm van
belasting gedaan, met een
maximum van 3 procent van
de binnenlandse fiscale
winst. Deze heffing is niet af
trekbaar voor de vennoot
schapsbelasting, in tegen
stelling tot die voor de indi
viduele VAD (was in het
vroegere wetsontwerp niet
het geval).
De heffingen worden gestort in
een fonds, dat door 20 leden
wordt bestuurd, van wie er
twaalf door de vakbeweging
en acht door de overheid
worden benoemd. In het
wetsontwerp van het kabi
net-Den Uyl was niet voor
zien in overheidsvertegen-
woordiging, noch in „onaf
hankelijke bestuurders", zo
als nu. Bovendien krijgt in
deze opzet het fonds een re
geringsgedelegeerde met
adviserende stem. In de oude
opzet zou de vakbeweging
het fonds beheren.
Het wetsontwerp, dat binnen
kort voor advies naar de
Raad van State gaat, voor
ziet in aanwending van het
fonds ten behoeve van voor
zieningen inzake vervroegde
pensionering van werkne
mers en meer in het alge
meen ten behoeve van de ou
dedagsvoorziening van
werknemers. De regering
zegt dat via de collectieve
regeling (naast de individue
le) de VAD niet beperkt blijft
tot werknemers in bedrijven
waar overwinst wordt ge
maakt.
Commissarissen
Het kabinet zal de Sociaal-
Economische Raad advies
vragen over de samenstel
ling van de raden van com
missarissen. De bedoeling is
dat de SER bekijkt hoe het
bestaande stelsel werkt; of
een systeem van directe ver
kiezingen door werknemers
en aandeelhouders moet
worden overwogen en of het
wenselijk geachte ook moet
gelden voor andere rechts
personen dan BV's of NV's en
welke voorzieningen daar
voor nodig zijn.
In het kader van het streven
naar het dragen van zoveel
mogelijk medeverantwoor
delijk, waaraan de regering
zeer hecht, worden ook enke
le gedachten geopperd over
de taak van de publiekrech
telijke bedrijfsorganisatie
(PBO). Dit gebeurt naar aan
leiding van het eerder aan de
SER gevraagde advies om
heroverweging van dit stel
sel. Rekening zou dan moe
ten worden gehouden met
belangrijke kwesties als
herstructurering en werkge
legenheidsbeleid, informa
tie over hoeveel geïnves
teerd is en hoeveel niet
(waarom de vakbeweging
steeds heeft gevraagd), het
menselijker maken van de
arbeid, inkomens- en con
sumentenbeleid.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG - Naast het
al gevoerde exportbevorderings-
belei zullen meer speciale maat
regelen komen om ervoor te. zor
gen dat onze uitvoersituatie niet
nog verder achteruit gaat. De re
gering zegt dat de recente ont
wikkeling van de export ongun
stig is. De goederenuitvoer blijft
achter bij de toch al matige stij
ging van de wereldhandel. Ook in
de komende jaren zal het Neder
landse aandeel in de wereldhan
del slechts met veel moeite kun
nen worden gehandhaafd.
Kostenverlaging ten behoeve
van onze concurrentiepositie is
daarom van veel belang. Naast de
algemene kostenmatiging, die op
termijn zijn gunstige werking in
volle omvang zal doen gevoelen,
zijn meer gerichte maatregelen
noodzakelijk. Die moeten erop
zijn gericht te voorkomen dat in
tussen afzetmarkten verloren
gaan onder meer als gevolg van
het feit dat andere landen con
currentieverstorende financie-
ringsvoogwaarden bieden.
Er zal nu een begin worden
gemaakt met de omzetting van de
kapitaalmarktmiddelen die de
minister van ontwikkelingssa
menwerking ter beschikking
staan in begrotingsgelden tot een
totaal van f 10.000.000. Dit bedrag
zal worden besteed voor het ver
wezenlijken van transacties met
ontwikkelingslanden, die daar
voor naar de mening van de be
windslieden van ontwikkelings
samenwerking en economische
zaken in aanmerking komen.
Hiermee kan tegmoet worden
gekomen aan de behoefte van het
bedrijfsleven naar zogenaamde
gemengde kredieten (waarbij een
vorm van ontwikkelingshulp met
een commercieel krediet wordt
gecombineerd).
Via het zogenaamde „mat
chen" (zorgen voor steun opdat
Nederlandse exporteurs bij bie
dingen op een order met even
gunstige voorwaarden kunnen
komen als anderen) zal de bevei
liging van onze exporteurs tegen
buitenlandse concurrentiever
storing worden voortgezet. Vol
gens het kabinet gaat het hierbij
steeds om zogenaamde passieve
actie. Om internationale moei
lijkheden te voorkomen mag er
geen sprake zijn van acties voor
af.
Minister Pais heeft succes gehad:
op onderwijs wordt een stuk minder
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Minister Pais van onderwijs heeft in de be
zuinigingsoperatie van het kabinet toch gedeeltelijk zijn
zin gekregen. Pais was de laatste weken de grote dwars
ligger door zijn weigering mèèr in te leveren. Hij eiste zelfs
extra geld voor nieuw beleid.
Uit de vandaag verschenen bezuini
gingsnota blijkt dat Pais' bezwa
ren enig succes gehad hebben.
Werd eerst uitgegaan van 800
miljoen bezuinigingen op on
derwijs, nu hoeft Pais „slechts"
590 miljoen in te leveren. De mi
nister heeft er daarnaast echter
200 miljoen gulden voor nieuw
beleid uit weten te slepen. Uit de
nota blijkt dat bezuinigen op on
derwijs erg moeilijk is, daar 80
procent van de kosten uit salaris
sen bestaat. De bezuinigingen
zijn zo gevonden dat de werkge
legenheid in het onderwijs zoveel
mogelijk gehandhaafd kan wor
den.
Naast bezuinigingen op het onder
wijs (door materiële beperkingen
bij het lager onderwijs, het hoger
onderwijs en ook bijvoorbeeld de
academische ziekenhuizen) gel
den als prioriteiten het lager on
derwijs en de onderwijsvoorzie
ningen aan 16- tot 18-jarigen.
Huursubsidies
Het kabinet kondigt aan dat de in
dividuele huursubsidies in de
komende jaren zullen worden
verhoogd, mede om daarmee de
inkomenspositie van de laagstbe
taalden, die door de bezuinigin
gen op inkomens en salarissen
zouden worden getroffen, veilig
te stellen. In 1979 is met deze ver
hoging 150 miljoen gulden ge
moeid, oplopend tot 200 miljoen
in 1981.
Toch zal ook op de volkshuisves
ting flink moeten worden bezui
nigd. Volgend jaar gaat deze sec
tor er 140 miljoen op achteruit; in
1981 is dat zelfs 590 mihoen. De
stadsvernieuwing zal in het ge
hele beleid een prioriteit houden.
De beperkingen zullen worden
gevonden door het beperken van
de groei van het aantal premie
koopwoningen, het minder snel
laten stijgen van de groei van het
aantal woningwetwoningen en
het verminderen van de bouw
opdrachten door de rijksover
heid via de Rijksgebouwen
dienst.
gen worden daar gevonden in een
doelmatiger opzet van de open
bare gezondheidsdiensten (10
miljoen), het kruiswerk en de ge
zinszorg (45 miljoen). Daar staan
maatregelen tegenover die geld
kosten. Zoals extra bijdragen
voor de hulp- en dienstverlening
aan jongeren en jong-volwasse-
nen, de hulpverlening aan drug
verslaafden, voor het onderwijs-
stimuleringsbeleid, de volwasse
neneducatie en de maatschappe
lijke dienstverlening. Met deze
extra uitgaven zijn bedragen van
25 miljoen in 1979 tot 80 miljoen
in 1981 gemoeid.
Daarentegen zal in de milieusector
ook ingeleverd moeten worden.
Dat wil zeggen dat minder geld
beschikbaar komt voor de reini
ging van oppervlaktewateren,
het beperken van geluidshinder,
de bestrijding van luchtveront
reiniging en de verwerking van
afvalstoffen. Dat levert in 1981
bijna 100 miljoen gulden op. Ex
tra geld wordt alleen uitgetrok
ken voor maatregelen om over
last door bedrijven te verminde
ren (45 miljoen in 1981).
Overheidsapparaat
Een van de grootste „inlever-pos-
ten" bij de departementale uitga
ven zijn de departementale orga
nisaties zelf. Het gehele over
heidsapparaat zal efficiënter
moeten gaan functioneren, zo
vindt het kabinet. Beperking van
de incidentele loonstijging, be
perking van de personeelsuit
breiding en die doelmatiger
werkwijze moeten tot 1980 maar
liefst 700 miljoen gulden opleve-
De regering kondigt ook aan dat de
uitkeringen die de rijksoverheid
via het Gemeentefonds en het
Provinciefonds aan de gemeen
ten en provincies doet zullen
moeten worden verlaagd. De ge
meenten schieten er dan tot 1981
in totaal 400 miljoen gulden bij
Politie-justitie
Behalve de defensie, worden ook
politie en justitie door het kabi
net ontzien. Over de noodzaak
van versterking van de politie be
staat volgens de regering „brede
maatschappelijke en politieke
overeenstemming". Voor uit
breiding van de politie zal extra
geld nodig zijn. Ook de rechter
lijke organisatie en het gevange
niswezen komen voor extra steun
in aanmerking. Bezuinigingen
kunnen worden gevonden door
beperking van de subsidies aan
particuliere kindertehuizen (40
miljoen), mede door een terug
loop van het aantal kinderbe-
schermings-kinderen.
Openbaar vervoer
De tarieven van het openbaar ver
voer zullen in de komende jaren
moeten worden verhoogd. Dat is
nodig om de tekorten bij het
openbaar vervoer, die jaarlijks
nog stijgen, beperkt te houden.
Op het openbaar vervoer zal ver
der bezuinigd kunnen worden,
door maatregelen ter verbetering
van de kwaliteit van dat vervoer
achterwege te laten. Ook bij de
PTT zal fiks bezuinigd moeten
worden door het achterwege la
ten van nieuwe investerin
gen.
Welzijnsbeleid
In de welzijnssector kan erg weinig
bezuinigd worden. De beperkin-
Ondernemingen
Hoewel de financiële steun aan het
bedrijfsleven een van de pijlers is
van het werkgelegenheidsbeleid
van de regering, zullen ook in de
ze sector klappen moeten vallen.
Zo zullen de uitkeringen inge
volge het regionale stimulerings
beleid worden verminderd en
komt minder overheidssteun be
schikbaar voor verplaatsing van
bedrijven, aanleg van industrie
terreinen en aanleg van infra
structuur, zoals wegen en voor
zieningen. Aan de andere kant
wordt meer geld uitgetrokken
voor de arbeidsbureaus-nieuwe-
stijl (30 miljoen). Door het nieuwe
werkgelegenheidsbeleid kan de
pot voor de aanvullende werk-
gelegenheidsmaatregelen van 25
miljoen gulden verdwijnen.
Landbouw
De bezuinigingen op de landbouw
begrotingen zullen ongeveer
worden opgeheven door de extra
gelden die hier worden uitge
trokken. Verminderingen zijn
gevonden door verlaging van
structuurmaatregelen (20 mil
joen) en vermindering van de
aankoop van landbouwgronden
door de overheid (28 miljoen),
terwijl door een verandering in
het rentepercentage van de rege
lingen uit het Ontwikkelings- en
Saneringsfonds voor de Land
bouw 28 miljoen oplevert. Daar
staat een extra bedrag van 80
miljoen gulden tegenover als te
gemoetkoming in de kosten van
het agrarische bedrijfsleven voor
de keuring van produkten.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG - De ambtena
rensalarissen zullen in de ja
ren 1979 tot en met 1981 een
half procent per halfjaar
minder stijgen. Het kabinet
acht dit verantwoord, omdat
het overheidspersoneel als
gevolg van de maatschappe
lijke ontwikkelingen door
zijn sterke rechtspositie -
met inbegrip van de werkge
legenheid - op langere ter
mijn in het voordeel blijkt te
zijn gekomen ten opzichte
van particuliere werkne-
Daarnaast meent het kabinet
te mogen vaststellen, dat de
uitkomsten van het (bruto)
indexeringsmechanisme dat
voor het overheidspersoneel
geldt, voor dit personeel in
netto-termen kunnen leiden
tot een relatief gunstiger re
sultaat dan een zelfde bruto-
aanpassing in andere secto
ren in de netto-sfeer uit
werkt.
Ook andere uitgavenbeper-
kende maatregelen zullen
aan de orde komen, zoals
wijzigingen in de pensioen
voorzieningen. Los hiervan
zullen voorstellen worden
gedaan om te komen tot een
logisch ongebouwde salaris
structuur voor de overheids
functionarissen met een be
zoldiging boven het niveau
van schaal 154. Dit zijn de
topambtenaren vanaf een
inkomen van f 10.000 per
maand. Dit betreft onder an
deren directeuren-generaal,
burgemeesters van grote
gemeenten en commissaris
sen der koningin. Het kabi
net verwacht dat deze bezui
nigingen twee miljard zullen
opleveren.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - De rijksuitgaven
voor de gezondheidszorg zullen
in de komende driejaren met on
geveer f 100 miljoen minder mo
gen groeien dan de aanvankelijke
ramingen waren. In wezen is dit
een voortzetting van het al sedert
enkele jaren gevoerde bespa
ringsbeleid, in het kader waarvan
maatregelen in uitvoering zijn die
voor 1977 al een besparing van
f360.000.000 hebben opgele
verd.
De kostenbeheersing zal worden
voortgezet, daar komt een inko
mensmatiging bij voor het per
soneel in de gezondheidszorg en
voor de vrije beroepsbeoefena
ren. Bovendien wil het kabinet
overgaan tot het instellen van een
eigen risico voor de ziekenfonds
verzekeringen. Het streven
naar beperking van de bedden
capaciteit in algemene zieken
huizen en het afremmen van uit
breiding van specialismen en
bijbehorende voorzieningen,
wordt voortgezet. Het strenge ta-
rievenbeleid zal echter iets wor
den versoepeld, mede gelet op de
werkgelegenheidssituatie, om de
knelpunten in bepaalde catego
rieën van personeel op te hef
fen.
Uitbreiding van de eigen bijdrage
in de algemene wet bijzondere
ziektekosten (awbz) en de zieken
fondsverzekeringen vindt het
kabinet aanvaardbaar. Het gaat
ervan uit dat met name de onge-
huwden met eigen inkomen aan
zienlijke besparingen in de kos
ten van levensonderhoud hebben
als zij in een inrichting worden
opgenomen. Gedacht wordt aan
een eigen bijdrage van f 10 per
verpleegdag ter compensatie van
de besparingen. Dit geldt voor
ongetrouwden boven 18 jaar en
voor getrouwden zonder afhan
kelijke kinderen.
Verder denkt de regering aan een
uitbreiding van de eigen bijdrage
voor andere verstrekkingen (zo
als die uit het ziekenfonds) van
f 100 per jaar per zelfstandige ge
zinshuishouding. Met werkge
vers en werknemers in de ge
zondheidszorg zal worden over
legd om de voor het overheids
personeel gedachte inkomens
matiging door te voeren in de ge
zondheidszorg.
Welzijn
Ook in de welzijnssector staan en
kele wijzigingen op stapel. Extra
bedragen zijn nodig voor de
rijksbijdragenregeling maat
schappelijke hulp- en dienstver
lening aan jongeren en jong-vol-
wassenen in verband met de
hulpverlening aan drugverslaaf
den, voor het onderwijsstimule-
ringsbeleid, voor de volwasse
nen-educatie en de maatschap
pelijke dienstverlening. Dit komt
neer op oplopende posten: van
f25.000.000 in 1978 tot
f80.000.000 in 1981.
Het aankoopprogramma van natuur
gebieden zal aanmerkelijk moe
ten worden beperkt. Ook de acti
viteiten van Staatsbosbeheer
worden wat teruggenomen.
Bij de geplande uitbreiding van
openbare gezondheidsdiensten
wordt een besparing bereikt door
doelmatiger opzet f 10.000.000
De bezuinigingen die in 1977
werden voorgenomen op de eer-
ste-lijnsgezondheidszorg (met
name kruiswerk) wordt gezien
het belang van deze uitgaven be
perkt.
Het streven van het kabinet is erop
gericht zo min mogelijk mensen een
beroep te laten doen op de sociale
uitkeringen. In het steeds groter ge
worden aantal mensen dat op een so
ciale uitkering was aangewezen, ligt
de voornaamste oorzaak van de uit
gavenstijging. Het gaat daarbij vooral
ook om de inkomensvervangende
voorzieningen: de werkloosheids
voorziening. de Ziektewet en de ar
beidsongeschiktheidsverzekeringen,
aldus de nota.
Volgens het kabinet is de beper
king alleen mogelijk als mensen aan
de inkomensvorming volwaardig
kunnen deelnemen, hetzij doordat zij
opnieuw aan het werk kunnen, hetzij
door te voorkomen dat zij werk ver
liezen. Een uitbreiding van het aantal
passende arbeidsplaatsen vormt
daarin een van de belangrijkste
voorwaarden.
Stijging van het aantal uitkerings
gerechtigden kan worden beperkt
door een nauwe coördinatie van het
beleid op het gebied van de sociale
zekerheid met o.a. dat van arbeids
omstandigheden, de arbeidsvoorzie
ning en de bedrijfsgezondheidszorg.
Op een aantal punten zal deze coördi
natie worden verbeterd. Het slagen
van de beperking van de omvang van
de sociale uitkeringen is afhankelijk
van het slagen van het algemeen so
ciaal-economisch beleid.
Het blijkt, dat de ontvangers van een
minimumuitkering profiteren van de
voordelen van bepaalde belastingaf
trekken, wegens verwervingskosten
die men in feite niet heeft. Dit leidt tot
een gunstiger positie van de uitke
ringtrekkers t.o.v. de werkenden met
een minimumloon. Ook is er een on
gelijke fiscale behandeling van de so
ciale uitkeringen onderling. Daar wil
het kabinet ook wat aan doen.
Enkele specifieke maatregelen die
volgens het kabinet moeten worden
genomen om aan de ongelijkheid een
einde te maken zijn
- afstemming van de bijstandsnor
men voor alleenstaande minderjarige
werklozen op de normen van de
Werkloosheidswet, de Wet werkloos
heidsvoorziening en op het mini
mumloon:
- herziening van de dagloonregels
van de kortlopende uitkeringen;
- herziening van de werknemersver
zekeringen met de bedoeling het on
eigenlijk gebruik door directeuren
van NV's en BV's met een meerder
heidsbelang tegen te gaan:
- beëindiging ziekU-wetuitkering op
65-jarige leeftijd;
- het strikte toepassen van het in
dienst nemen van WSW-ucrknemt-rs
aan de wettelijke voorwaarden en aan
de beschikbare werkgelegenheid in
de WSW;
- herziening van de uitwerking van
het recht op AAW-uitkering voor ge
huwde werkende vrouwen.
