WILT U OOK NOG EEN BROODJE WORM
Tele-
ski
^oor echtparen die
geen kinderen willen
,Tevreemetz'n
twee"
Lekker gevoel nooit kinderen te kunnen krijgen...
Kindervrienden
?elf kopen
>p Broeker
feiling
W®(ÜW
Anders
ONDEEDAG 29 JUNI 1978
DES PLAINTS (ILLINOIS) -
Trek in een broodje worm? Of
liever een kleintje koffie met een
wormgebakje of een paar worm
koekjes?"
Het idee om wormen als een voed
zaam onderdeel op te nemen in
het menselijk menu wint steeds
meer terrein in de Verenigde Sta
ten.
De meest bekende wormenteler in
Amerika is waarschijnlijk presi
dent Carters neef Hugh, maar
Jim Wolfe, een concurrent uit
Chicago, heeft er een tijdje gele
den de voorpagina's mee ge
haald.
Hij zegt dat hij wormen gepro
beerd heeft in alles wat eetbaar is:
van erwtensoep tot chocoladevla.
,fiet is natuurlijk het lekkerst als
je er een beetje mee weet te kokke
rellen," zegt hij.
Jim Wolfe zit nooit zonder voor
raad. Hij kan er miljoenen her
bergen op het hoofdkwartier van
zijn firma Wereldworm N.V. in
Des Plaines, een voorstad van-
Chicago.
,Als je maar voor goede leefom
standigheden zorgt dan redden ze
zich zelf wel. Ze hangen wat rond,
eten eens een hapje en vrijen met
elkaar. Ze zijn bi-sexueel en ze
leggen allemaal eieren."
Wolfe beveelt vooral wormbis-
kwietjes warm aan. Het is ook
heerlijk om een. wormpje te snip
peren over de sla en je krijgt geen
beter glazuur voor gebakjes dan
uit een zacht gesudderde worm.
Een borrelhapje dat er altijd in
gaat: in olijfolie gebakken worm
met een klein snufje knoflook.
Wormentelers als meneer Wolfe
zijn allemaal met dezelfde handel
begonnen: wormen verkopen aan
vissers. Een goudmijntje. Maar
langzamerhand kwamen er ook
andere afzetgebieden.
Wormen staan op het dagelijks
menu in dierentuinen, viskweke-
rijen en bedrijven waar kikvqr-
sen worden geteeld.
De fabrikanten van hondevoer
denken erover om worm te ver
werken in hun blikjes en ook de
veeboeren denken aan worm als
bijvoeding voor hun kudde. Maar
ook als mensenvoer heeft de worm
al zijn intrede gedaan, echt-
waar.
Als je goed de etiketten leest in
bepaalde reformhuizen dan ont
dek je potjes met gedroogde
worm, de ene keer in capsulevorm
als een soort vitaminepil, de an
dere keer als poeder om door het
eten te mengen. De voedings
waarde van de aardworm is zo
groot en het diertje bevat zo wei
nig cholesterol dat je het voor de
toekomst amper als menselijke
voedingsbron zult kunnen mis
sen Jn Japan, Zuid-Afrika,
Frankrijk, overal gebruiken de
mensen een hoop aardworm in
hun eten," zegt Wolfe, „Of ze zijn
er in elk geval mee aan het expe
rimenteren".
Wormen worden gehouden in
platte plastic bakken, waarin ze
hun aantal elke twee, drie maan
den verdubbelen. Ze scheiden een
produkt af dat bekend staat als
het wormenhoopje, een van de
beste natuurlijke bemesting sstof-
fen die er te vinden zijnHoewel
ze elke dag hun eigen gewicht aan
voedsel opeten geeft die voeding
geen enkel probleem.
Ze eten bijna alles. Ik geef ze kar
ton met wat tarwe en een che
misch spul, een uitgebalanceerd
dieet", zegt Wolfe.
,JDe meeste wormentelers geven
hun diertjes alleen koemest, maar
als je dat zo nu en dan afwisselt
met karton dan weet je zeker dat
ze lekker voedzaam worden voor
mensenhapjes"zo verzekert hij.
Wereldworm N.V. doet het meest
zaken met de rode bastaard
daardworm, het soort dat het
meest voorkomt op de Ameri
kaanse wormentelerijenMaa r de
firma importeert ook de Afri
kaanse nachtkruiper, een varië
teit die wel drie meter lang-
kan worden.
De vraag naar aardwormen is zo
groot geworden dat de telers die
niet meer kunnen bijhouden.
,JDe grote fabrikanten van hon
devoer en de veetelers zouden hel
liefst in het groot met wormen
werken, maar er zijn er gewoon
niet genoeg. En dat maakt voer
met wormen tot een dure grap".
Wereldworm N.V. en andere fir
ma's zien een oplossing in het in-*
schakelen van het publiek: de
wormenteler stuurt u de wormen
en alles wat erbij nodig is thuis en
komt tegen een aardige vergoe
ding elke maand de oogst opha
len.
Het zal nog wel een paar jaar du
ren voor de aardworm op grote
schaal voor menselijke consump
tie wordt toegepast, maar de te
lers zien de worm in de toekomst
al als een van de voornaamste
proteïnebronnen naast de soja
boon.
De club van "kindervriendelij-
ke" hotels in Zwitserland is
uitgebreid met vijf leden en
daarmee gekomen op totaal
17 hotels, zo lezen we in het
vakblad voor de reiswereld
Dit.
De aangesloten hotels willen
extra aandacht schenken aan
het verblijf van kinderen.
Vooral voor gezinsvakanties
bestaat daaraan behoefte. Er
is een speciale folder over
verschenen die te krijgen is
bij het Zwitserse Verkeersbu
reau, Koningsplein 11 in Am
sterdam.
henriëtte (26) voelt zich zeer geluk
kig sinds ze zich vorig jaar liet
steriliseren. „Zeker ervan te zijn
nooit kinderen te kunnen krij
gen, vind ik een heerlijk gevoel.
Zelfs als Louis (29) zich had laten
steriliseren had ik het ook ge
daan, ik wil er zeker van zijn dat
ik geen kinderen kan krijgen"
Een zo duidelijk standpunt over
het niet willen hebben van kinde
ren, het vrijwillig kinderloos
willen blijven, hoor je niet zo
vaak. Henriëtte zit dan ook in tie
werkgroep „Tevree met z'n twee"
en is gezinssociologe. Zij is daar
om misschien wel wat meer dan
anderen met dit onderwerp bezig
geweest. „Ach nee, mee bezig
geweest", menen zowel Henriëtte
als Louis, „het is eigenlijk nooit
zo ter sprake gekomen, zoiets-
gaat vanzplf
Louis: „We studeerden beiden, be
sloten samen te gaan wonen,
maar dan praat je niet over kinde
ren. Niemand doet dat in derge
lijke situaties en nou ja later
kwam het ook niet ter sprake.
Gewoon omdat je van elkaar
merkt dat het wel lekker is zo
zonder kinderen". Henriëtte:
„Ook als je bij mensen op visite
was die wel kinderen hadden,
dan zeiden wij nooit tegen el
kaar, leuk he zo n kind".
Henriëtte en Louis wisten dan ook
na een paar jaar zeer definitief,
dat ze geen kinderen wilden heb
ben. Hoewel ook tegen hen wel
eens werd gezegd door vriende
lijke kennissen „Je weet niet wat
je mist", en meer van die kreten.
Maar toch eigenlijk niet zo vaak.
Henriëtte „Van andere mensen
hoor je wel eens dat ze daar last
i hebben. Maar ik denk als je
erg definitief bent dat zoiets al
lemaal snel overgaat. In onze vo
rige woonplaats hebben we het
wel gemerkt dat buren op zater
dag of zondag als wij lekker uit
sliepen op de ramen bonsden en
dan riepen: „Opstaan, wij zijn al
lang op". Ja natuurlijk, die men
sen hebben kinderen". Louis:
„Op feestjes als wij bijvoorbeeld
nog bleven zitten en andere men
sen weggingen omdat daar de
kinderen weer vroeg aan het
bedje van pappie en mammie
stonden, kreeg je ook wel eens
opmerkingen van: „Ja, jullie
hebben geen kinderen, jullie
kunnen lekker uitslapen".
Henriëtte „En dan hoor je natuur
lijk, op je werk bijvoorbeeld, de
beroemde kreet dat het zo egoïs
tisch is om geen kinderen te ne
men. Ik roep dan altijd meteen,
dat ik het egoïstisch vind om wel
kinderen te nemen. Dat je zo n
argument bij de hand hebt is toch
wel erg belangrijk, anders word
je in de verdediging gedrongen
en waarvoor eigenlijk? Je mag
toch die beslissing nemen om
geen kinderen te willen".
Hoewel dat natuurlijk altijd heeft
gemogen, is hpt pas de laatste ja
ren „in" om geen kinderen te ne
men. Allerlei sociale en maat
schappelijke faktoren zijn daar
voor aan te wijzen. En dat meer
jonge mensen die beslissing ne
men komt waarschijnlijk ook
omdat de druk van buiten, ou
ders, buren, de pastoor
enz. veel minder groot is gewor
den.
Henriëtte: „Je achtergrond, het
milieu van waaruitje komt is na
tuurlijk ook meebepalend. Wij
hadden thuis tien kinderen, ik
was de zesde. Doordat ik al een
paar getrouwde zussen had en
mijn moeder ook al een paar
kleinkinderen had gekregen,
vond men het bij mij thuis best
dat ik ging samenwonen, en dat
we het besluit namen geen kinde
ren te nemen. Maar of dat grote
gezin nu bij mij heeft meege
speeld in de overweging om geen
kinderen te nemen, weet ik ei
genlijk niet".
Louis: „Er zijn natuurlijk een hele
boel argumenten op te noemen
waarom je besluit geen kinderen
te nemen, maar het belangrijkste
is toch volgens mij dat wij er ge
woon geen zin in hadden, dat we
onafhankelijk willen zijn". Hen
riëtte „Ik wil vrij zijn. Als je kin
deren hebt ligt bijvoorbeeld ook
je toekomst zo vast, kinderen
werken belemmerend in dat op
zicht vind ik. Ik zie wel wat de
toekomst me brengf".
Hoewel Henriëtte door haar werk
in de werkgroep vrij vaak met dit
onderwerp bezig is heeft ook zij
nog geen idee welke mensen het
nu precies zijn die besluiten geen
kinderen te nemen: „Emancipa
tie heeft er natuurlijk mee te ma
ken. Een vrouw die werkt, die
haar bezigheden buitenshuis
heeft zal niet zo snel besluiten om
kinderen te nemen. Zij heeft de
vrijheid geproefd - belachelijke
uitdrukking eigenlijk - en weet
die als ze kinderen neemt kleiner
worden. Of ze krijgt een dubbele
taak, en voor de kinderen zorgen
en haar baan aanhouden. Ik heb
het idee dat er wat meer mensen
met een hogere opleiding zijn die
vaker geen kinderen nemen.
Maar dat zal nog uit de onder
zoeken moeten blijken"
Besluiten geen kinderen te nemen.
„Daar krijg je later spijt van, je
weet niet watje mist, alleen zitten
op de oude dag, egoïstisch ab
normaal, je bent geen vrouw als je
geen kind hebt gebaard, waar is je
moedergevoel? "Henriëtte en
Louis kennen als zoveel anderen
die besloten hebben geen kinde
ren te nemen, deze uitdrukkin
gen die vriendelijk of een beetje
bitsig worden gebezigd als het
onderwerp ter sprake komt. Hen
riëtte: „Al deze argumenten kun
je terugkaatsen op de situaties
van mensen die wel kinderen
hebben. En hoe vaak krijg je dan
niet gelijk? En hoe vaak hoor je
niet: Ik ben dol op mijn kinderen,
ik zou ze nooit willen missen,
maar als ik het nog eens mocht
overdoen, zou ik het toch zo doen
als jullie".
anderen waarschijnlijk een
weekeinde georganiseerd. Ver
der wordt er een film gemaakt,
die in vormingscentra en op
scholen kan worden gedraaid.
Leden van de werkgroep (veel
sociologen, getrouwd, onge
trouwd met en zonder kinderen)
zijn een boek aan het schrijven en
er worden lezingen gehouden.
Hoewel men ook in de werkgroep
nog geen duidelijk beeld heeft
van „het probleem" is het wel
duidelijk geworden dat mensen
graag argumenten van anderen
horen en dat ze bij elkaar de her
kenbaarheid vinden, die als steun
wordt ervaren. Jan Montagne (63)
die al heel wat jaartjes geleden
het besluit nam om zonder kinde
ren door het leven te gaan, in een
tijd dat dat nog zeer vreemd was:
„Het probleem is misschien niet
zo wereldschokkend, maar als
wij mensen kunnen helpen bij
het nemen van hun besluit om
geen kinderen te nemen, dan
vinden wij dat het bestaansrecht
van zo'n werkgroep gerechtvaar
digd is. Vooral ook omdat die
mensen heel goed nadenken voor
ze zo'n besluit nemen en dat kun
je van veel mensen die wel kinde
ren nemen, niet zeggen".
Wie de documentatiemap Tevree
met z'n twee wil ontvangen kan
die aanvragen door storting van
12.50 op postgiro 261244 t.n.v.
de NVSH in Rotterdam.
Het skatebbard is populair en daarom kon het niet uitblijven dat de
mode er ook een oogje aan ging wagen. Leerlingen van de polytechnische
school in Leicester maakten deze truien met ingebouwde elleboogbescher
mers.
e veiling in Broek op Langedijk is
de oudste (van 1887) van Europa.
Het gebouw wordt opgeknapt en
die werkzaamheden zijn nu
gevorderd tot de tweede en laatste,
fase. In 1979 zal het gereed zijn.
Dat neemt niet weg, dat ook deze
zomer een bezoek aan de veiling
al interessant is.
e Broeker veiling is niet meer in
gebruik, maar heeft nu een func
tie als een soort museum. De be
zoekers kunnen zelf in de oude
afmijnzaal de knoppen bedienen
en kleine partijen kopen. Of-
niet, natuurlijk.
In de lighallen is het museumdeél.
Daar ziet men oude vaartuigen
en tuindersgereedschap. Een deel
van de polder rond het gebouw is
niet verkaveld en daar wordt een
rondvaart gemaakt door het na
tuurgebied het Oosterdel.
Bezoekers zijn welkom van maan
dag tot en met vrijdag van 26 juni
tot 25 augustus tussen 10.30 en
17.00 uur.
Bezoek aan de veiling en het mu
seum en de rondvaart kosten sa
men 5 guldenKinderen tot en met
12 jaar half geld. Zonder rond
vaart zijn de kosten 2J25 voor
volwassenen en 1 gidden voor de
jeugd tot en met 12 jaar. Broek op
Langendijk ligt even boven Alk-
Inlichtingen tel. 02260-3807
In het recreatie-oord Beekse Ber
gen, tussen Tilburg en Hilvaren-
beek, is als nieuwe attractie de
„teleski" in gebruik gesteld. Een
betere naam is eigenlijk kabelwa-
terskibaan, maar dat is zo'n-
mond vol.
In het zuidoosten van de waterplas
in het recreatieoord zijn vijf mas
ten van 10 meter hoogte ge
plaatst. De afstand van de masten
loopt uiteen van 135 tot 310 me
ter. Op iedere mast zit een katrol
waaraan twee kabels-zonder-
eind zijn bevestigd.
Die masten met kabels vormen min
of meer een cirkel. Aan de kabels
hangen op onderlinge afstanden
treklijnen met handvaten. Een
motor drijft de kabels-zonder-
einde aan.
In plaats van door het bootje wor
den de skiërs nu meteen snelheid
van 20 tot 60 kilometer per uur
aan de kabels door het water ge
trokken. De totale lengte van de
„baan" is ruim een kilometer. Er
kunnen 12 skiërs tegelijk spor
ten.
De attractie zit in het all-in-kaartje
van het strandpark 6,50 inbegre
pen. De skibaan is open tussen 11
De teleski in werking.
De Jugendstil, een trend die m het
begin van de twintigste eeuw veel
invloed heeft gehad op o.m. de
mode en de woninginrichting
stond model voor dit servies van
Villeroy en Boch. De ontwerper
liet zich inspireren door de ko
pergravures die werden gebruikt
voor het in die tijd verschijnende
blad Journal des Dames et des
Modes.
Paardenrijden
Het paardrijcentrum in Neukir-
chen am Grossvenediger in het
Salzburger Land biedt vakantie
gangers dit jaar naast de populai
re ritten van drie dagen in het
berglandschap van Oberpinzgau
ook weekeindritten van ander
halve dag.
Nieuw is ook een vakantierit van
een week te paard van Neukir-
chen via Zeil am See, Saalfelden
en Kitzbuhel terug naar Neukir-
chen.
De teleski in werking.
Een weekendrit kost 136 gulden,
een driedaagse tocht 202 gulden
en een rit van een week 405 gul
den.
Inlichtingen bij het Oostenrijks
Verkeersbureau, Singel '464 in
Amsterdam (tel. 020-255933).
Jongeren voelen steeds minder
voor de in hun ogen min of meer
„gepolijste" vakanties van hun
ouders.
Ze wensen vakantiereizen die niet
via gebaande wegen lopen en die
ook niet van de eerste tot de laat
ste dag zijn vastgelegd.
Er is een reisorganisatie in stich
tingsvorm - die daardoor geen
winst maakt - die dergelijke rei
zen op het programma heeft-
staan.
Deze Stichting Vakantie voor Jon
geren „Vinea Domini" is te be
reiken in het Friese Oudega
(postbus 1). Telefoon: 05154 -
9555.
en paar vragen tijdens de telefoni
sche hulpdienst, een toevallig ge
sprek. Dat was eigenlijk aanlei
ding tot de oprichting van de
werkgroep Vrijwillige Kinder
loosheid van de NVSH in Rotter
dam. Dat gesprek ging dan tus
sen NVSH in Rotterdam en de
bekende socioloog Ruut Veen-
hoven, die allebei erg geinteres-
seerd zijn in deze materie,
fevree zijn met z'n twee" werd de
toepasselijke naam van deze
werkgroep, die pas september
vorig jaar in het openbaar is ge
komen. Twee jaar had men be
steed aan de voorbereiding. Niet
zo verwonderlijk omdat er op dit
terrein in Nederland nog erg wei
nig onderzoek is verricht. Hoe
veel mensen wonen er tegen
woordig samen, hoeveel mensen
besluiten geen kinderen te ne
men, wat zijn de aantallen homo
fielen en lesbiennes in Neder
land? Terreinen, waarvan nog
erg weinig bekend is.
De schatting, dat op het ogenblik
zo'n tien procent van alle jonge
mensen, die in Nederland trou
wen besluiten kinderloos te blij
ven is dan ook echt een schatting.
Jan Montagne: „Je kunt in de re-
gisters van de burgerlijke stand
natuurlijk zien hoeveel mensen
geen kinderen hebben gekregen.
Dan zou je in ziekenhuizen en
dergelijke moeten vragen wat het
percentage mensen is dat geen
kinderen kan krijgen en dan kom
je wel ergens, maar precies weten
we niet veel". In de werkgroep
zitten overigens nogal wat so
ciologen en enkele van hen zijn
dan ook op dit moment bezig een
onderzoek te verrichten.
Waarom een werkgroep Vrijwillige
Kinderloosheid kun je je natuur
lijk ook afvragen. Is het een
probleem. Hebben mensen daar
problemen mee? Jan Montagne:
„Aan het aantal documentatie
mappen dat wij tot nu toe hebben
verstuurd (zo'n 300) kun je zien
dat er een behoefte is. Die behoef
te bestaat voornamelijk uit eens
willen praten met anderen. De
twee mensen die erover denken
om geen kinderen te nemen en
daarover nog twijfelen,
onder invloed van hun omgeving,
willen graag praten met mensen
in eenzelfde situatie". Ook dat
blijkt uit het aantal mensen dat
zich opgeeft voor een praatgroep.
Probleem is dat al die paren nogal
Toch zijn inmiddels twee praat
groepen begonnen, in Tilburg en
Vinkeveen en wordt er voor de
verspreid over Nederland wonen
en dat is dus moeilijk te organi-
