REORGANISATIE: HALF EI OF LEGE DOP?
Start Tourweek met Miss
majorettes en vuurwerk
v.d. Water
ZATERDAG 24 JUNI 1978
Leiden - Opnieuw gaat een textiel
bedrijf Leiden verlaten. Twee
dagen geleden werd bekend dat
het eeuwenoude bedrijf Clos en
Leembruggen aan de Lange-
gracht gaat verhuizen naar Vee-
nendaal. De bankiers en het mi
nisterie van economische zaken
stonden er op dat het bedrijf zich
zou concentreren. Een andere
oplossing waarbij een deel van
het bedrijf nog in Leiden geves
tigd zou blijven is afgewezen
door de bankiers en de overheid.
Als alles volgens de plannen van
de directie verloopt, zal de naam
Clos en Leembruggen uiterlijk
over een jaar voorgoed uit Leiden
verdwenen zijn. In totaal hebben
dan zeven generaties van de fa
milie Leembruggen het bedrijf
geleid.
Het begon, allemaal ruim 212 jaar
geleden, op 3 april 1766. Drie
kooplieden, Paulus Clos, Gerard
Leembruggen en Willem van
Aken Cornelisz. verschenen toen
voor de notaris om een compag
nonschap aan te gaan. De eerste
heeft slechts kort aan de ven
nootschap deelgenomen. Zijn
naam bleef er echter voorgoed
aan verbonden.
Willem van Aken was de stille ven
noot. Hij bracht tienduizend gul
den in, maar bedong dat zijn
naam niet als firmant zou worden
genoemd. Het plan van de drie
kooplieden was een bedrijf op
zetten dat zich zou bezighouden
met de vervaardiging en handel
van greinen (weefsels) en garens.
Thuiswerk
Een echte fabriek bestond er in die
tijd nog niet. De produkten wer
den als thuiswerk vervaardigd.
Het bedrijf had een aantal wevers
in dienst die een of meer weefge
touwen hadden. Vaak werden zij
geassisteerd door hun vrouw en
kinderen. Zodra een stuk stof ge
reed was werd het bij de heer
Leembruggen thuis afgeleverd.
In zijn lange geschiedenis heeft
Clos en Leembruggen drie maal
met brand te kampen gehad. De
eerste maal was in 1865 toen de
vergrote en gemoderniseerde
Quarts - Horloges
De Aller Beste
EIGEN ATELIERS
ANTIEKE EN
STIJLKLOKKEN
Uw vakadres
Eigen ateliers
De betere kwaliteiten
in de voordeligste prijzen
v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
ETALAGE IN DE STEEG
terie heeft echter geen reden ge
zien om Clos en Leembruggen
voor een deel voor Leiden te be-
Bij defotos
van Clos en Leembruggen wordt
het garen overgebracht in stren-
De foto's en tekening zijn afkomstig
uit het herdenkingsboek dat werd
uitgegeven bij het 200-jarig be-
Veenendaal. Als gevolg hiervan
zouden 70 mensen moeten af
vloeien.
In Leiden waren toen nog geves
tigd de handbreigarens, snijerij,
verkoopafdeling en de concern
leiding. Ook de jaren daarna wa
ren geen onverdeeld succes. In
1974 leed het bedrijf nog een re
cord verlies van 848 duizend gul
den. Het afgelopen jaar werd af
gesloten met een winst van 787
duizend gulden. Voor dit jaar wa
ren de bijgestelde voorspellingen
een stuk somberder.
De leiding van het bedrijf was be
reid een deel van Clos en Leem
bruggen in Leiden te laten voort-
Clos en Leembruggen deelde
mee in de algehele malaise. Per
soneel dat met pensioen ging of
om andere redenen vertrok, werd
niet meer aangevuld. In 1971 was
het totale personeelsbestand in
-Leiden teruggelopen tot onge
veer 170. In dat jaar werd een eer
ste grote reorganisatie aange
kondigd. De samenwerking met
Van Wijk had bovendien geen
blijvende oplossing gegeven voor
het probleem om de twee ploe
gendienst volledig te bemannen.
Er waren onvoldoende resultaten
gehaald en directie besloot de
spinnerij en ververij in Leiden te
sluiten en over te plaatsen naar
stoomspinnerij volledig in as
werd gelegd. In 1874 werden de
gebouwen die tussen de Lange-
gracht en de 3e Binnenvestgracht
lagen juist tegenover het oude
gebouw geheel door de brand
verwoest. In 1909 brandde op
nieuw de hoofdvestiging aan de
Langegracht tot de grond toe af.
Door
Mark Kranenburg
Na de Tweede Wereldoorlog ging
het bedrijf zeer gunstige bedrijfs
resultaten tegemoet, nadat de
aanvoer van grondstoffen een
maal op gang was gekomen.
Veenendaal
De bemoeienissen van Clos en
Leembruggen in Veenendaal da
teren van 1955, toen het bedrijf
een meerderheidsbelang wist te
verkrijgen in de NV Frisia Wol
spinnerij. Vier jaar later kwam
het gehele aandelenkapitaal van
de NV Hollandia Wol- en Kousen-
fabriek in het bezit van de Leidse
onderneming. Hollandia en Fri
sia werden al snel samenge
voegd. In 1966, het jubileumjaar
omvatte het totale concern 725
werknemers, waarvan 320 in Lei
den. Het aantal werknemers in
Leiden steeg nog, nadat twee jaar
daarna de garenafdeling van Van
Wijk en Heer inga werd overge
nomen. De dekenafdeling van
Van Wijk bleef apart voortbe
staan.
Daarna volgen sombere tijden voor
de totale textielindustrie. Ook
LEIDEN - Nu de gemeenteraad
heeft beslist dat er twéé onder
steuningsinstituten moeten ko
men in plaats van één, zal het ef
fect van de reorganisatie van o.m.
club- en buurthuis en het speel
tuinwerk beslist niet zijn wat er
mee werd beoogd. Het in ge
meentelijke handen brengen van
"particuliere" tussenorganen als
Culturele Raad, Welzijnsraad en
Leidse Jeugd Actie, de belang
rijkste drijfveer van de reorgani
satie zal een moeizaam karwei
worden nu de taken van zo'n in
stituut in tweeën moet worden
gesplitst. Wethouder Tesselaar,
vurig pleitbezorger van de reor
ganisatie heeft de raad niet voor
niks meerdere malen voorge
houden dat alleen met de vor
ming van één zo'n orgaan de
sluier van het sociaal-cultureel
werk eindelijk kon worden op
gelicht.
Natuurlijk, de Welzijnsraad en
LJA-nieuwe stijl zullen de ban
den nauw gaan aanhalen, ze wor
den in één huis gezet, om elkaar
heenlopen kunnen ze niet meer.
Maar het blijven twee organen, al
probeerde de wethouder nog
haastig om, als er dan toch twee
moesten komen ze beiden door
één bestuur te laten functione
ren. Die vlieger ging ook al niet
op. De raadsleden mochten het
fijne van die sociaal-cultujzpe
sector niet weten, in het plannetje
van de wethouder trapten ze niet.
Toonde Tweeselaar zich voor zijn
omgeving een sportief verliezer -
hij kwam deze week toen de me
ning van het overgrote deel van
de raad tot hem was doorgedron
gen direct met alternatieven op
de proppen toch is hij een teleur
gesteld man. In tegenstelling tot
wat vier jaar lang zijn principe
was, zaken en privé strikt ge
scheiden houden, trok hij zich de
hele gang van zaken persoonlijk
aan. De verwijten van de wer-
kers-uit-het-veld, van de LJA, het
Overleg tussen Welzijnsraad,
Sportstichting en LJA, zijn hem
niet in de kouwe kleren gaan zit-
Reden tot teleurstelling heeft hij
wel degelijk. Met name aan het
optreden van de raad tijdens de
behandeling van de reorganisatie
kan een mens alleen maar slechte
herinneringen hebben. Slechts
een handjevol raadsleden toonde
zich (de afgelopen maanden was
dat ook al het geval) geïnteres
seerd in de materie. Bijeenkom
sten, hoorzittingen, er was nooit
een raadslid te bekennen. In de
raad kwam die matige belang
stelling dan ook tot uiting. Het
handjevol raadlieden dat wel in
teresse kon opbrengen hield de
discussies drie raadsvergadering
lang gaande. De rest leek over
donderend door de grote hoe
veelheid nota's van de gemeen
telijke werkgroep en de propa
ganda die de LJA de laatste
maanden over de hoofden heen
had gestort. Dit laatste in tegen
stelling tot de Welzijnsraad, die
niets liet horen, overtuigd als
men daar wellicht was van het
feit dat het nieuwe ondersteu
ningsinstituut een verkapte Wel
zijnsraad zou worden.
Bij de behandeling van een onder
werp als een reorganisatie van
één van de loten aan de Welzijns-
stam ben je als raad ongetwijfeld
afhankelijk van specialisten,
mensen die het club- en buurt
huiswerk de tussenorganen in de
stad nauwlettend volgeneen
kennen. Maar zelfs de meesten
van die "specialisten" bleven bij
de behandeling zwijgen. Zoals de
twee vrouwelijke CDA-raadsle-
den, die al een paar jaar zitting
hebben in de betreffende raads
commissies en van wie er zelfs
één jaren in een clubhuis werkte.
Maar dat was misschien in de tijd
dat er in een clubhuis echt alleen
met kinderen werd gekleid, een
beeld dat vele mensen als ze aan
een clubhuis denken onmiddel
lijk voor ogen krijgen.
Opvallend was dat met name de
kleine fracties, de PPR, het GPV,
de PSP lieten blijken hun zaakjes
goed te kennen. Misschien dat de
grotere fracties blind 'waren ge
varen op een wethouder die zelf
uit het sociaal-culturele werk
komt, is gekneed door LJA en
Creatief Centrum, die zijn erva
ringen (terecht) gebruikte voor
het schrijven van de reorganisa
tienota's die al jaren in de pen za
ten. Met diezelfde ervaringen
werd hij door de werkers om de
oren geslagen.
Een figuur die bij de reorganisatie
zonder twijfel een sleutelpositie
heeft ingenomen was Armand
Höppener (PvdA). Had hij het tij
dens de behandeling in de raads
commissie nog over een "prima
inzet en visie" van de werkgroep
reorganisatie (hij zwaaide de
werkgroep alle mogelijke lof toe),
tijdens de raadsbehandeling
bleek hij als een blad aan de
boom te zijn omgedraaid. Tot
verbazing
iedereen die de
volgde had hij het
"rekening houden
die "onoverko-
n" hadden tegen
Hij liet terdege
WD-voorstel, het
twee instituten, lang
met slecht te vinden. De Cultu
rele Raad, een tussenorgaan
waarvan de bestuursleden vorig
jaar opstapten,
ner destijds
hoefde van hem
meer gehoord. In hoeverre Höp-
peners (hij was zo'n beetje de eer
ste spreker) verklaring van in
vloed is geweest zal wel nimmer
bekend worden.
Een redelijke opsomming van de
voor- enadelen van één of twee
instituten is niet op tafel geko
men. Dat sterkt het vermoeden
dat de raadsleden de politieke
moed om te kiezen voor één insti
tuut niet hebben kunnen op
brengen. Misschien dat ze liever
willen wachten tot LJ A-directeur
Steinbach over enkele jaren met
pensioen gaat om opnieuw de
mogelijkheden van de vorming
van jen tussenorgaan te bekijken.
MIEP DE GRAAFF
LEIDEN - "Tijdens mijn vakantie,
die ik onlangs in Zuid-Frankrijk
doorbracht liep ik verschillende
Fransen tegen het lijf, die laaiend
enthousiast werden toen ze be
merkten dat ik uit Leiden kwam.
"Aha, Leiden hè, daar ben ik over
een paar weken ook", klonk het
dan meestal. Ik vertrouw erop dat
als ik na de Tour weer in Frank
rijk verschijn met hetzelfde en
thousiasme wordt' begroet", al
dus burgemeester Vis tijdens de
officiële opening van de Tour
week gisteravond in de burger
zaal van het stadhuis.
Tijdens deze officiële gebeurtenis
werd ook de Leidse Tourmiss aan
de organisatoren, hoogwaardig
heidsbekleders en pers 'ge
showd'. Een bijzonder fraaie da
me, die zeer zorgvuldig is uitge
kozen door het Nederlands Zui-
velbureau. Ineke Houbée heet
deze blonde schone, die bij iedere
officiële gebeurtenis aanwezig
zal zijn; gekleed als kaasmeisje
uiteraard. De 25-jarige Ineke, af
komstig uit de Betuwe maar al
jaren woonachtig in het Noord
hollandse Huizen, maakte furore
als assistente van Kick Stokhui-
zen en Eddie Becker in hun res
pectievelijke televisieshows. Met
bewonderende blikken en een
warm applaus werd zij door de
aanwezigen in de burgerzaal be
groet. Onmiddellijk werd zij door
burgemeester Vis met een fraaie
sjerp behangen en vervolgens
verklaarde de eerste burger de
Tourweek voor geopend.
Het woord was nu aan vleesmeester
Eimert Teekens, die vond dat het
organiseren van een evenement
als de Tourstart typerend is voor
Leiden. Teekens: "Leiden staat
geboekstaafd als een stad, die
vele reputaties heeft op te hou
den. Ik denk aan de wereldbe
roemde grafische industrie; ik
denk aar
teit, textiel, bloemen, groente,
Leidse kaas en niet te vergeten
het Leidse vlees". Gelach steeg
op, de stemming zat er in.
Ietwat bedenkelijk werd er geke
ken toen burgemeester Vis de
aanwezigen vriendelijk verzocht
naar buiten te gaan omdat vanuit
de Breestraat inmiddels de eerste
klanken van de diverse drum
bands het stadhuis binnendron
gen. Het majoretten festival
stond op punt te beginnen en
men kon toch kwalijk de dames
zonder hun aanwezigheid de bes
te beentjes laten voorzetten, En
reken maar dat de beste beentjes
werden voorgezet. Indanks het
gure weer hadden de dames er
kennelijk zin in, want veelvuldig
wisten zij de handen van de toe
schouwers op elkaar te krijgen.
Als eerste in een serie van tien
showbands marcheerde het
Jeugdkorps Concordia door de
kille Breestraat.
Deze jeugdige Leidse dametjes
stonden aan het begin van een
bonte stoet van majorette en mu
ziek korpsen. De muziek, die
meestal heel aardig was, werd
jammer genoeg diverse keren
overstemd door de schallende
stem van de speaker. "Willen de
korpsen alstublieft doorlopen",
tetterde deze dan.
In de pauze van het festival zorgde
het jubilerende K en G voor een
swingend optreden, dit tot groot
genoegen van de aanwezigen.
Nadat het Hazerswoudse Tam
boer en Trompetterkorps Ca
priole aan de menigte was voor
bijgetrokken werd aan alle deel
nemende korpsen het sein gege
ven zich voor het stadhuis op te
stellen. Het was tijd om de prijzen
uit te delen. Als winnaar kwam de
Leidse showband "De Burcht"
uit de bus. De hoofdmajorette
van deze band ontving uit han
den van de burgemeester een
fraaie beker en natuurlijk een
fleurige bos bloemen. Tweede
werden de Golden Green Stars
uit Hazerswoude en derde de
FBL-band uit Leiden.
Het gezelschap van organisatoren
en notabelen trokken daarna,
vergezeld van een boerenblaas-
kapel, richting "Montmartre".
Ongetwijfeld zal de enige Frans
man in dit gezelschap, de heer
d'Isle even bedenkelijk de wenk
brauwen hebben gefronsd bij het
aanschouwen van deze gezellig-
heidsmarkt. Dit Leidse Mont
martre was wel even iets anders
dan dat van zijn Parijs, maar wel
gezellig. Zo gezellig zelfs dat hij
onmiddellijk de burgemeesters-
enthousiast werd hij toen een
grandioos vuurwerk werd ont
stoken. Luid applaudiserend zag
hij hoe het statige Gravensteen
door dit alles in een romantische
rode gloed werd gehuld en even
later het "Tourstad Leiden"
zichtbaar werd (zie foto).
Na dit spectakel stortte een ieder
zich op de talrijke eet en drank
tentjes. De verkleumde Tourmiss
Ineke ontfermde zich over een
enorme Franse crêpe en de orga
nisatoren van de Tourstart ver
zamelden zich rond de biertent.
Iedereen leek tevreden al riep
Groenoordhal directeur André
de Jong alles en iedereen op om
toch maar vooral te smeken voor
een beetje redelijk weer in de
komende week. Het zij ze ge
gund.
JAAP VISSER
