Ik voelde mij directeur
van sociale werkplaats
Surfers willen weten wat ze zijn
Echtpaar
exposeert
toto's en
beelden
Tweeling weer bezig met boek
NOORDWIJK HAD „PRIMEUR" MET KEVER
PAGINA 4
VARIA
WOENSDAG 14 JUNI 1978
De sinds kort in Noordwijker-
hout aangestelde welzijns
werker Huybrechts heeft on
der meer als taak gekregen
kunst wat dichter bij de
Noordwijkerhouters te bren
gen. Een eerste poging daar
toe is een expositie van wer
ken van het Noord wij ker-,
houtse echtpaar Joke en Lo
Molenaar, aangevuld nog met
een inzending wandkleden
van de Haarlemse kunstena
res Clary Westenbrink-Brit
tenburg Wurth.
Omdat elders in het dorp geen
geschikte ruimte voorhanden
is, zijn alle stukken bijeenge
bracht in de burgerzaal en
bovengalerij van het gemeen
tehuis. De expositie, die tot
nu toe niet veel belangstelling
trok, is opgezet mede op aan
drang van Lo Molenaar, die
dan weliswaar vaak buiten
buiten zijn woonplaats heeft
geëxposeerd, maar nog niet in
Noordwijkerhout.
De zestiger zal men overigens
niet om tekst en uitleg kun
nen vragen, omdat hij gedu
rende de vier weken dat zijn
werk te zien is van vakantie
geniet. En dat geldt ook voor
Een kijkje op bovengalerij
zijn vrouw. "Een samenloop
van omstandigheden", vol
gens welzijnswerker Huy
brechts.
Lo Molenaar geniet als kunste
naar redelijke bekendheid.
Zijn leermeester was Wen-
kenbach, de bekende beeld
houwer. De Noordwijkerhou-
ter hanteert onder meer als
stelregel dat iemand pas goed
van een kunstwerk kan genie
ten door het ook te betasten.
De manshoge abstracte hou
ten figuren die hij vervaar
digde lenen zich daar uitste
kend voor, vindt hij.
In het gemeentehuis is voor op
vallend veel neger-figuren
een plaatsje ingeruimd. Mo
lenaar vervaardigde ze heel
wat jaren geleden toen in zijn
kunstuitingen de mens cen
traal stond. Als basis voor zijn
"zwarte kunst" maakte hij
eerst, wat hij noemt, een uit
gebreide "negerstudie"
Zijn vrouw Joke is een heel an
dere richting ingeslagen. In
haar atelier, een schuurtje
vlakbij het Witte Kerkje, ver
vaardigt ze foto's volgens de
Kirlian-methode. Deze zoge
naamde aura-afbeeldingen,
zo wil de theorie, tonen de
stralenkransen om dode en
levende materialen. De ver
schillen in kleur en intensiteit
van die kransen geven de
aanwezige "hoeveelheid"
haat, liefde, agressie, ziekte e.
d. aan. Haar is het niet zozeer
te doen om de techniek van
deze vorm van fotografie als
wel om de achterliggende le
vensvisie. Op het gebied van
de Krilian-fotografie staat ze
hoog aangeschreven.
De expositie in het raadhuis is
nog maar het begin van wat
de energiek van start gegane
welzijnswerker de Noordwij
kerhouters wil voorschote
len. Voor de maand december
heeft Huybrechts andere
plannen. Hij wil (erg origineel
is het niet maar het kan in elk
geval een goede publiek
strekker worden) de zondags
schilders die Noordwijker
hout ongetwijfeld ook rijk is,
op een expositie bijeen bren
gen. Daar zouden dan ook an
dere vormen van plaatselijke
huis-creativiteit aan de bak
kunnen komen.
Toen ze nog thuis in Katwijk
woonden zag men de twee
lingzusjes Gerda en Marga
Vreeburg niet zo vaak op
straat. Ze waren bijna altijd
op zolder te vinden waar ze
hun vrije uurtjes achter de
typemachine doorbrachten.
Daar werden dan de avontu
ren op papier gezet, die ze
zich nog uit hun schooltijd
herinnerden.
Verhalen waar de Alkmaarse
uitgever Kluitman wel brood
in zag. Hij liet ze in boekvorm
uitkomen (vier in totaal) en zo
maakten Gerda en Marga des
tijds in rap tempo naam als
"tieners die tienerboeken
schrijven".
De twee zusjes zijn inmiddels
getrouwd. Gerda woont in
Oegstgeest en Marga in Voor
hout. Schrijven deden ze al
een jaar of vijf niet meer. Maar
het bloed kruipt waar het niet
gaan kan. Het schrijven trekt
weer. Gerda heeft nu de draad
opnieuw opgevat en schreef
Marga Vreeburg
in de periode voor de beval
ling haar derde boek. Het ma
nuscript ligt al bij de uitgever.
Gerda, 25 nu, heeft er wederom
een meisjesboek van ge
maakt. "Het feit", zegt ze, "dat
ik getrouwd ben en nu zelf
ook moeder, wil niet zeggen
dat ik me nu zou moeten be
palen tot een roman voor
volwassenen. Over die kin
dertijd is nog zoveel te ver
tellen dat ik mij voorlopig nog
even daar op concentreer.
Wat ik hierna voor verhalen
ga schrijven zal ik wel weer
zien. Nu eerst maar eens kij
ken of de uitgever, die toen zo
enthousiast over ons was,
mijn nieuwe manuscript ook
ziet zitten".
Marga wil wat het schrijven be
treft nog. even de kat uit de
boom kijken. "In de afgelo
pen jaren heb ik er ook niet
zoveel zin in gehad", zegt ze,
"maar nu Gerda is begonnen
krijg ik ook weer de kriebels.
Toch pas ik ervoor mezelf tot
schrijven te dwingen. Het
moet spontaan in mij opko
men, anders hoeft het niet"
Overigens zou ook Marga weer
kiezen voor het schrijven van
een meisjesboek.
De plantenziektenkundige
dienst in Lisse waar de mel
ding binnen kwam heeft er
geen ruchtbaarheid aan wil
len geven, maar een feit is
dat kortgeleden op het
Noordwijkse strand duizen
den coloradokevers zijn
aangespoeld.
Nog geen aantallen om groot
alarm te slaan, wel reden om
de plantenziektenkundige
dienst in Wageningen op de
hoogte te brengen. Per slot
van rekening ging het om de
eerste coloradokevers die dit
jaar in Nederland zijn gesig
naleerd. Tot nu toe is het bij
die ene melding gebleven
maar er zullen er ontwijfeld
meer volgen, zo is de ver
wachting.
De coloradokever heeft het al
leen voorzien op de aardap
pelplant. Wat dat betreft
hoeft de bollenstreek zich
niet ongerust temaken. Daar
geldt immers een teeltver
bod op aardappels, dit ter
bescherming van de bloem
bol. Hoe de coloradokevers
(ze overwinteren op een
zee voert waar ze dan ook
prompt verdrinken. De paar
die het bad overleven zien
geen kans om over de duinen
te komen.
Elders in Nederland maakt
men zich terecht meer zor
gen over deze veelvraat, die
het presteert om per dag
meer dan zijn eigen gewicht
aan voedsel naar binnen te
schrokken. Het gevreesde
kevertje, dat voor mensen
ongevaarlijk is maar dode
lijk kan zijn voor zoogdieren
(tien kubieke milimeter geel
keverbloed is voldoende om
een volwassen konijn in een
paar seconden om zeep te
helpen), huist nog niet zo
lang in het Nederlandse die
renwereldje. Eigenlijk pas
vanaf 1920. De laatste jaren
is het bar en boos wat de aan
tallen betreft, mede vanwe
ge de warme zomers.
Al vanaf 1954 is aan de Land
bouwhogeschool in Wage
ningen een onderzoek gaan
de naar het gedrag van het
diertje en de meest gewenste
wijze van bestrijding. Onder
meer is aan het licht geko
men dat de coloradokever
zijn weg naar het aardappel
loof hoofdzakelijk vindt
vanwege de geur die het loof
verspreidt. Het kweken van
een aardappelras waar de
geur aan ontbreekt zou een
mogelijkheid zijn om de ac
tiviteiten van de kever aan
banden te leggen.
Zover is het echter nog lang
niet. Geëxperimenteerd is
ook al met het toedienen van
zogenaamd "jeugdhormoon"
aan de keverlarvc waardoor
ze zich niet verpoppen en er
zodoende geen geslachtsrij
pe dieren meer ontstaan.
Er zijn in Wageningen ook be
strijdingsmiddelen ontwik
keld, speciaal afgestemd op
de coloradokever, maar het
gestreepte diertje is daar
langzamerhand resistent te
gen geworden, met andere
woorden: die middelen sor
teren nauwelijks nog enig ef
fect. Het is daarom een nood
zaak, zo is men er zich in Wa
geningen van bewust, dat op
korte termijn met een nieuw
wapen ten strijde wordt ge
trokken.
De coloradokever is een
vraatzuchtig baasje. Schrokt
per dag meer dan z'n eigen ge
wicht naar binnen.
diepte van ongeveer veertig
centimeter en dan het liefst
in zandgrond) dan in Noord-
wijk kunnen aanspoelen?
Bij een temperatuur van
rond de 25 graden worden
deze geel-zwart gestreepte
beestjes vlieglustig. Meestal
is er dan sprake van een
windrichting die hen naar
Voormalig Macintosh-directeur J. P. Beijer
Stein - „Ik voel mij allang geen ondernemer meer, maar
eerder de directeur van een sociale werkplaats. Als je vroe
ger verliesgevende onderdelen in je bedrijf had, dan keek je
het eens een jaartje aan, maar dan kapte je die tak af. Nu ben
je gedwongen ze in stand te houden". J. P. Beijer (65) is
afgetreden als voorzitter van de raad van bestuur van Ma
cintosh Confectie.
J. P. Beijer: "Ik zag de bui aankomen.
Proefproces na opzettelijke aanvaring
Naar dit moment van afscheid heb
ik niet toegeleefd. Op de eerste
plaats ben ik niet graag het middel
punt van de belangstelling. Boven
dien vind ik het eigenlijk helemaal
niet plezierig om weg te gaan. Om
een onderneming achter te laten
die door anderen de grootste
kleermaker van Europa genoemd
wordt, waar mijn hart in ligt en
waarvan ik ruim dertig jaar lang de
leiding mocht hebben", aldus Beij
er tijdens zijn afscheidsrede vorige
week maandag.
Subsidie
Er is nog een reden waarom Beijer
niet erg gelukkig is met zijn af
scheid. Drie jaar lang heeft het be
drijf wat subsidie van de overheid
ontvangen. Zeer gebruikelijk in de
kledingindustrie. Dankzij een tij
dige diversificatie en die subsidie
bestond Macintosh het tot nu toe
winst te blijven maken. Ondanks
het feit dat de massaproduktie van
confectie, waarin het groot gewor
den is, al jaren gevoelige verliezen
lijdt. Nu heeft de overheid de kraan
dichtgedraaid. Geen subsidie meer,
want er wordt nog winst gemaakt,
is het argument van vadertje staat.
Vlak voor zijn afscheid heeft Beijer
bekend gemaakt dat, nu overheids
steun uitblijft, 750 arbeidsplaatsen
moeten verdwijnen. De verliesge
vende massaproduktie in stand
houden zonder compenserende
overheidshulp brengt de continuï
teit van de rest van het concern in
gevaar. En daarvoor zijn nog be
staansgronden genoeg. ,,Ik ben
over die subsidie al een jaar lang in
de slag met de overheid. Het is alsof
je tegen een muur praat. Ze begrij
pen eenvoudigweg je positie niet.
En minister Van Aardenne kan dan
voor de televisie wel verkondigen
dat Macintosh een 100 procent
DSM-dochter is, maar dat is niet
waar. DSM bezit 65 procent van de
aandelen en als raad van bestuur
heb je ook de verantwoordelijkheid
ten opzichte van de andere kapi
taalverschaffers. Het concern kan
niet langdurig grote verliezen trek
ken. Zelfs niet onder de sussende
woorden van een minister", aldu-
s een geagiteerde Beijer.
Historie
Het verhaal van Beijer, hoe hij er in
geslaagd is een concern als Macin
tosh op te bouwen, is de klassieke
successtory, In 1945 nam hij de lei
ding op zich van twee confectiebe-
drijfjes van het Fonds Sociale In
stellingen, een sociale activiteit van
de Staatsmijnen. Na een fusie met
concurrent Dunlop stapte hij eruit
om in 1950, na enige tijd als inkoper
van confectie voor Vroom
DreeSmann te hebben gewerkt, zelf
in Stein een bedrijfje te beginnen.
In 1953 volgde een fusie met de vo
rige werkgever en met Dunlop. De
aandelen werden tussen de drie
partners op basis van gelijkheid
opgedeeld. In 1962 trok Dunlop
zich uit deze activiteit terug en Ma
cintosh ging naar de beurs, waar
DSM, toch al eigenaar van de aan
delen van het Fonds Sociale Instel
lingen, ook het Dunlop-pakket
kocht. En nog altijd beschikt het
grote staatsbedrijf over 65 procent
van de aandelen. Onder leiding van
Beijer groeide het bedrijf snel uit,
zo zelfs dat Macintosh inmiddels de
grootste confectiefabrikant van
Europa is.
Het is aan de vooruitziende blik van
Beijer ook te danken dat Macintosh
niet in de textieloorlog onderuit
gegaan is. „Acht jaar geleden", ver
telt hij, „zag ik de bui al aankomen.
We zijn toen onmiddellijk begon
nen onze activiteiten over een bre
der terrein uit te spreiden, terwijl
we in het buitenland vestigingen
hebben gesticht. Het is niet hele
maal zo dat we nu dankzij het bui
tenland nog winst maken, maar het
scheelt niet veel"
Diversificatie
De visie dat diversificatie nodig zou
zijn, heeft geleid tot een groot aan
tal overnemingen. In die bedrijven
werden hoogwaardige kwaliteits-
produkten gemaakt of werd over
geschakeld op de produktie daar
van. Zeer terecht meende Beijer dat
op die markt Nederland ondanks
de hoogste arbeidskosten ter we
reld (in de confectie) wel concurre
rend zou kunnen blijven, terwijl de
strijd op de markt voor massapro-
dukten tegen de lage-lonen-landen
bij voorbaat verloren beschouwd
kon worden.
Dat wil niet zeggen dat Macintosh
ten aanzien van het belangrijkste
produkt het hoofd in de schoot leg
de. Het concern vestigde een be
drijf in Tunesie en is bezig een ke-
Door
Onno Schoonheyt
ten van detailhandelszaken op te
bouwen in Belgie, Frankrijk,
Spanje en Portugal, waar eveneens
een van de belangrijkste produk-
tievestigingen van het concern ge
vestigd is. Door middel van die ke
ten moeten de zo verliesgevende
massaprodukten worden verkocht.
Zes jaar geleden is een begin ge
maakt met het opbouwen van die
reeks detailhandelszaken.
Over drie jaar moet het plan aan de
gestelde verwachtingen voldoen.
Zolang wil Macintosh ook nog
steun hebben van de Nederlandse
overheid, elk jaar 5 miljoen gulden,
waarvan de helft als het goed gaat,
zal worden terugbetaald. Krijgt het
concern de gewenste steun?
„De overheid heeft ons dat ook, dus
tot zeer voorkort, doen geloven",
aldus Beijer - dan behoeven de toch
noodzakelijke reorganisaties niet
meer dan zo'n 75 arbeidsplaatsen te
kosten. Een onderzoekscommissie
van de overkoepelende werkge
versorganisatie van confectiefabri-
kanten was nog niet uit Rusland te
ruggekeerd met het bericht dat
daar geen orders te halen waren of
Macintosh sleepte er een van 10
miljoen gulden in de wacht.
En Rusland is nog altijd een be
langrijke klant, hoewel de concur
rentie van de veel goedkoper wer
kende bedrijven in de Balkanstaten
Macintosh aan het verdringen is.
Dat heeft er onder meer toe geleid
dat het concern nu kennis aan het
verkopen is aan de aanvankelijke
afnemer. Op het ogenblik wordt
onder leiding van Macintosh-men-
sen een fabriek voor regenkleding
in Rusland gebouwd. Een andere
confectiefabriek is na manage-
ment-adviezen aanzienlijk produk-
tiever geworden. De produktie
zou er verdrievoudigd zijn.
Know how
„Dat is een van de kwalijke gevol
gen van de huidige situatie", zegt
een sombere Beijer. „We zijn bezig
onze kennis aan het buitenland te
verkopen. Onze eigen fabrieken
worden gesloten of zo drastisch af
geslankt dat ze daardoor al onren
dabel worden. Op die manier gaat
er heel veel kennis verloren. We lo
pen een achterstand op, die later
niet meer is in te halen. Voor zover
het ons betreft, wij hebben onze
hoop gevestigd op drie punten: de
uitbreiding van de winkelketen,
het effect van het multivezelak-
koord en een beperkte afslanking"
Hoewel Beijer die afslanking met
overheidshulp beperkt wil houden,
is hij van mening dat de overheids
bemoeienis met het bedrijfsleven
veel te groot is. Ook de democrati
seringsprocessen en de andere na
delige factoren zijn zijns inziens
belemmerend voor ontplooiing van
particulier intitiatief. „De overheid
zou een commissie van wijze man
nen moeten instellen, waarbij men
sen met ideeen zouden moeten
kunnen aankloppen. Met over
heidsgeld zouden die mensen, na
door die commissie gehoord en
beoordeeld te zijn, hun ideeen ge
stalte moeten kunnen geven. Het
voorgeschoten geld zou later moe
ten worden terugbetaald. Dat zou
een werkelijke stimulering van de
bedrijvigheid in ons land beteke
nen. En dat kan van een vad en der
gelijke niet gezegd worden", aldus
Beijer.
ARNEMUIDEN (SP) - Is een wind-
surfplank een zeilend vaartuig of
een drijvend voorwerp? Sinds
deze simplistische zeilplank ons
land stormenderhand heeft ver
overd, zitten watersportliefheb
bers met dat dilemma in hun
maag.
De Nederlandse Windsurfbond wil
over de status van de zeilplanken
nu wel eens een officiële uit
spraak hebben van de rechter.
Daarom werd vlak voor de ogen
van de rijkspolitie te water een
botsing tussen een zeilboot en
een surfplank in scene gezet.
De rijkspolitie te water, die ook wel
eens wil weten, waar zij aan toe is,
werkte vriendelijk mee en maak
te van de geensceneerde aanva
ring proces verbaal op. Straks zal
de kantonrechter in Middelburg
een uitspraak doen. Óver de aan
varing was vooraf overleg ge
pleegd met de Middelburgse offi
cier van justitie, mr. A. P. Besier.
De botsing had plaats op het Veerse
Meer. De 25-jarige surfkampioe-
ne Bep Thijs - in het bezit van de
Nederlandse, de Europese en de
wereld-titel voor dames - stuurde
haar plank zo scherp voor het
zeilschip „Crakezand" uit Veere
langs, dat een aanvaring onver
mijdelijk was. De rechter moet
straks uitmaken, wie voorrang-
had.
In het watersportreglement wordt
namelijk nergens gesproken over
de windsurfplank. In water
sportkringen zijn de meningen
verdeeld of de plank nu moet
worden aangemerkt als een zeil
boot of niet. Zeilboten hebben in
de meeste gevallen voorrang op
motorvaartuigen. Alleen sche
pen, die groter zijn dan 15 ton,
hebben altijd voorrang.
Hoge Raad
Vice-voorzitter Wim Thijs van de
Nederlandse Windsurfbond: „We
willen eindelijk wel eens weten,
waar we aan toe zijn. Nu is het
nog steeds zo dat de surfers ei
genlijk vogelvrij zijn verklaard
op het water. Als het nodig mocht
zijn, dan zullen we tot de Hoge
Raad gaan om een uitspraak te-
krijgen".
Windsurfing heeft zich de laatste
jaren enorm ontwikkeld in ons
land. Volgens Thijs is de Neder
landse Windsurfbond de grootste
ter wereld. Het totale aantal
windsurfers in Nederland zit te
gen de 10.000 aan.
Ook de rijkspolitie te water is blij
met de geensceneerde aanvaring
en het proefproces dat daar uit
voort vloeit.
Opperwachtmeester H. D. W. de
Jong van de rijkspolitie te water
in Reeuwijk: „Wij wisten ook
nooit precies wat we nu met die
zeilplanken aan moesten. Voor
zover mij bekend hebben zich
weliswaar geen ernstige onge
lukken voorgedaan met de surf
planken, maar uiteindelijk weet
je niet welke verordening je moet
toepassen op dit soort vaartui
gen".
Na intern overleg kwam de rijks
politie te water tot het gemeen
schappelijk standpunt, dat men
de surfplanken het liefst aan
merkt als zeilende vaartuigen. Er
zijn dan nog wel een paar
problemen, die opgelost moeten
worden. AJs zeilboot, zou de
windsurfplank bijvoorbeeld sei
nen moeten kunnen geven. Het
enige wat de surfer nu kan doen is
een toeter om zijn hals hangen.
Duidelijkheid
Opper De Jong: „Als de zeilplank
de status van een zeilboot krijgt
dan kunnen we artikel 49 uit het
watersportreglement toepassen.
Dan is er tenminste duidelijk
heid. En dat is hoognodig. Want
het windsurfen is een enorme ra
ge aan het worden. Vooral hier op
de Reeuwijkse plassen".
Op de Zeeuwse wateren - waar met
snellere en grotere boten wordt
gevaren dan bij Reeuwijk - heb
ben zich al diverse moeilijkheden
voorgedaan tussen windsurfers
en andere watersporters. De zes
gemeenten aan het Veerse Meer
hebben daarom in hun algemene
politieverordeningen al beper
kende maatregelen vastgelegd.
Maar steeds stoot men weer op de
vraag, waaronder de surfplank
gerangschikt moet worden.
Niet alle watersporters zijn zo blij
met de windsurfrage. „Ze fladde
ren vaak stuurloos op het water.
Je weet nooit van te voren, welke
kant ze uitgaan. En als ze omval
len, zie je niets meer van ze be
halve een platte plank op het wa
ter en het hoofd van de zeiler",
aldus een wedstrijdzeiler, die er
ook over klaagt dat iedereen
maar zonder enige ervaring op-
zo'n plank stapt.'
Opperwachtmeester De Jong:
„Ach, het valt allemaal best mee.
We hebben liever dat de water
sport zich op deze manier ont
wikkeld, dan dat er nog meer
snelle motorboten bijkomen".
