Kasteel-antiek zwaar bewaakt
Experiment
met beloning
gevangenen
voldoet niet
PUBLIEK
Molen aan de ketting
Ontwapening: niet
alleen een kwestie
tussen Oost en West
PAGINA 4
VARIA
WOENSDAG 7 JUNI 1978
Gerard de Wit
toch nog 14de
Noordwijkerhouter Gerard de
Wit, inmiddels 60 jaar, heeft
het in de afgelopen dagen
niet slecht gedaan tijdens
het besloten Nederlands
kampioenschap profgolf.
Maandag wist hij zich te
klasseren bij de twintig bes
ten van de in totaal 41 deel
nemers waardoor hij giste
ren mocht uitkomen op de
finale-dag. Hij werd tenslot
te 14de en verdiende daar
mee 200 gulden.
Van de drie leden van de
Noordwijkse Golfclub die op
de greens in Eindhoven 54
holes sloegen, kwam de Wit
het verst. Hij liet Sassen-
heimer Ben Janmaat en
Noordwijker Tom O'Maho-
nev achter zich.
De Noordwijkerhoutse prof
golfer-op-leeftijd heeft
vroeger in deze tak van sport
grote triomfen gevierd. Hij
werd heel wat keer kam
pioen van Nederland en ook
in Amerika, waar hij een
aantal jaren woonde, heeft
hij tot de top behoord.
Onderzoek brengt grote mankementen aan het licht
Daarover is nu overleg gaan
de met het ministerie van
crm. Een afgevaardigde van
het ministerie kwam zich gis
termiddag in Noordwijker-
hout op de hoogte stellen van
de situatie
Een van de conclusies was dat
van bezichtiging van de mo
len door groepen schoolkin
deren e.d. voorlopig geen
sprake kan zijn. Men wil per
se voorkomen dat er tijdens
Tips voor deze rubriek kun) U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
In de benedenzalen van het kas
teel Keukenhof in Lisse wordt
in de komende dagen antiek
met een gezamenlijke waarde
van rond de zeven miljoen
gulden opgesteld. De spullen
tesamén vormen de rug ge-
graat van de as. zaterdag be
ginnende antiekbeurs die de
Verenigde handelaren in An
tiek en Oude Kunst in het kas
teel houden ter gelegenheid
van het bronzen jubileum
Nou ja, jubileum. De organi
sator heeft een kapstok ge
zocht om deze beurs aan op te
hangen. Bij gebrek aan beters
besloot hij maar het bericht te
lanceren dat twaalfeneenhalf
jaar geleden het idee werd ge
boren om in de sfeervolle am
biance van de Keukenhof een
jaarlijkse antiekbeurs te hou
den
In werkelijkheid echter gaat de
beurs op de Keukenhof pas het
zevende jaar in, maar een
kniesoor die daar op let. Or
ganisator John Robertson
vindt het in elk geval niet zo n
probleem dat er een onjuiste
voorstelling van zaken wordt
gegeven. Waar hij zich meer
zorgen over heeft gemaakt is
de beveiliging ivan de vele
kostbare stukken antiek. 'In
het verleden", geeft hij toe.
"was er vaak nauwelijks
sprake van een afdoende be
waking. Gelukkig is er nooit
wat gestolen maar het had
makkelijk gekund. Dit jaar
echter hebben we de bewaking
wel tot in de puntjes gere
geld"
Robertson zegt dat hij vijf be
waking stroeven achter de
hand heeft. Electronische ap
paratuur, nachtwakers, bijt-
grage honden, politie-sur-
veillance en "nummer vijf
houden we geheim". Het kas
teel is van eigenaar graaf
Van Lynden gehuurd voor in
totaal tien tentoonstellings-
dagen. En nu maar afwach
ten of er publiek komt opda
gen. Toen er pas in de Keu
kenhof beurs werd gehouden
was de belangstelling groot
maar langzamerhand is het
minder geworden. Met vorig
jaar een absoluut dieptepunt;
2700 bezoekers in tien dagen.
Toen hebben de meeste stand
houdersgeen droge snee brood
verdiend. "De vraag is of het
nu beter lukt",zegt Robertson
"Bij het prikken van een da
tum voor deze beurs heb ik
namelijk vergeten rekening te
houden met de wereldkam
pioenschappen voetbal. Ik
hoop er maar het beste van"
Onder de veertien standhouders
(ze hebben gemeen dat ze erg
gespecialiseerd zijn) dit "ju
bileumjaar" veel nieuwe ge
zichten. De antiekbeurs van
de Keukenhof staat landelijk
nog niet al te hoog aange
schreven. Voor met name be
ginnende handelaren is het
echter wel een leuke stap op
weg naar het grotere werk.
Wat zal er op de antiekbeurs in
het kasteel zoal te zien,en voor
bezitters van een flink gevul
de knip, te koop zijn? Hol
landse meubelen, uurwerken
tegels uit de 17de en 18de
eeuw, Russische ikonen, schil
derijen uit de Haagse School,
nautische en wetenschappe
lijke instrumenten, antieke
schaakspelen, Japanse kunst
en gebruiksvoorwerpen, Oos
terse tapijten en veel kera
miek, glaswerk en zilver. De
beurs is vanaf 10 juni dage
lijks geopend van 14.00 tot
22.00 uur. Ook op de zater- en
zondagen.
Aan één van de in totaal twee toeristische attracties die
Noordwijkerhout rijk is, de molen van de Hooge-
veensepolder, zijn dusdanige gebreken geconsta
teerd dat de molen de komende zomermaanden ver
moedelijk niet voor het publiek kan worden openge
steld.
De ernsige mankementen zijn
aan het licht gekomen tijdens
de kortgeleden van start ge-
gane restauratiewerkzaam
heden.
Daarbij bleek onder meer dat de
24 meter lange, hoofdzakelijk
uit staalplaat opgebouwde
wieken totaal zijn doorge
roest. Aanvankelijk hadden
de restaurateurs verwacht te
kunnen volstaan met een
eenvoudige opknapbeurt aan
de wieken maar nadat men de
verdekkering (ijzeren koker)
had verwijderd bleken de
vrijkomende stukken metaal
zo broos als chips. Een paar
tikken met een hamer waren
voldoende om in de wiek een
gat van een meter te slaan.
De watermolen die vorig jaar
nog volop in bedrijf is ge
weest, is direct aan de ketting
gelegd. Mocht in de komende
tijd de bemaling van de Hoo-
geveensepolder noodzakelijk
zijn dan zal het elektrisch ge
maal worden gebruikt.
Aan het licht is ook gekomen
dat het riet boven op de kap
helemaal, „naar de knoppen
is." Beide grote mankemen
ten zijn geconstateerd na een
eerste inspectie. Gevreesd
wordt dat er nog de nodige
onaangename verrassingen
boven water komen, met na
me waar het gaat om het hou
ten binnenwerk van de mo
len.
Hoe dan ook, de geplande res
tauratie, die maar een week of
zes in beslag zou gaan nemen,
is in de oude vorm van de
baan. Er is inmiddels een
nieuw plan de campagne op
gesteld dat vooral financieel
verschilt van de oorspronke
lijke opzet. Ging het eerst om
een bedrag van rond de 50.000
gulden, nu moet het polder
bestuur ten minste ruim een
ton op tafel zien te krijgen
een rondleiding ongelukken
gebeuren.
De molen verkeert in een veel
slechtere staat dan was voor
zien. Voor het seizoen '78
moet de watermaler als at
tractie worden afgeschreven
Probleem is nu hoe aan de be
nodigde gelden te komen.
Voor de restauratie oude op
zet was wel voldoende geld
voor handen maar nu komt
men een groot bedrag te kort
Diverse instanties (crm, pro
vincie, gemeente, molen
stichting) gaan nu bewerkt
worden voor een bijdrage in
de (onverwachte) kosten. Ze
ker is in elk geval dat er op
korte termijn nieuwe wieken
nodig zijn. Die moeten spe
ciaal in Limburg worden ver
vaardigd.
De molen in de Hoogeveensepolder. Voorlopig afgevoerd als
attractie.
Enkele peperdure stukken uit Japanse houtsnij-collectie.
GRONINGEN - Het loonexperiment voor langgestraften
voldoet niet. Dat is de stellige overtuiging van de werk
groep „Arbeid en beloning" van de Coornhert Liga en de
Belangengroepering Wets Overtreders (BWO). De werk
groep vindt de regeling een heilloze zaak die de sfeer in de
gevangenis er niet beter op maakt.
De werkgroep is eigenlijk al van
meet af aan tegen het loonexpe-
riment geweest. Nu, ruim een
half jaar na de invoering van het
experiment, zegt de werkgroep
dat de bezwaren worden onder
steund door de praktijk.
Gevangenen worden al jaren slecht
betaald, waardoor hun gezinnen
automatisch in de bijstand val
len. Een ongewenst neveneffect
dat, zo hebben vele deskundigen
in het verleden betoogd, natuur
lijk nooit de bedoeling mag zijn
van de gevangenisstraf.
Herhaaldelijk is er vanuit de Twee
de Kamer op aangedrongen om
aan gevangenen tenminste het
minimumloon te geven zodat ze
zoveel mogelijk kostwinner kun
nen blijven. Maar de vorige
staatssecretaris Zeevalking wees
een minimumloon af omdat dat
te duur zou worden.
Toch wilde Zeevalking wel bekij
ken of gevangenen iets meer
zouden kunnen verdienen dan de
schamele 3,85 per dag. Hij wil-,
de ermee experimenteren in de
gevangenis Schutterswei in
Alkmaar. Toen de langgestraften
in andere inrichtingen daar lucht
van kregen, en niet inzagen
waarom zij geen loonsverhoging
kregen, gingen ze in staking. Het
ministerie van justitie wilde aan
vankelijk niets weten van de ei
sen van de stakers, maar zwichtte
enkele dagen later toch. De
staatssecretaris kondigde aan dat
het loonexperiment op 14 no
vember zou ingaan voor langge
straften in zes inrichtingen: Es-
serheem en Norgerhaven in
Veenhuizen, de Noorderschans
in Winschoten, de jeugdgevan
genis in Zutphen, de Schutters
wei in Alkmaar en de gevangeni-
s in Den Haag.
Puntensysteem
Zij krijgen hun nieuwe beloning op
basis van een puntensysteem,
bedoeld om de produktie op te
voeren. Basisloon is de vroegere
beloning van 3,85 per dag. Dat
loon is voor degene die „vol
doende arbeid" verricht.
Daarnaast kan men per dag een
toeslag van maximaal 4,80 krij
gen, afhankelijk van vier criteria:
produktie, houding, inzet en
kwaliteit van het geleverde werk.
Elk van deze criteria kan worden
beloond met maximaal 4 punten.
Per dag kunnen dus 16 punten
worden gescoord, maar er kun
nen maar 12 worden uitbetaald.
Aangezien elke punt 40 cent
waard is, is de maximale toe
slag per dag 4,80.
„Deze regeling is kennelijk voor
justitie nog niet eenvoudig ge
noeg", zegt Martinus Stollenga,
werkzaam bij het criminologisch
instituut van de Groningse uni
versiteit en lid van de werkgroep
„Arbeid en beloning". „Want als
een gevangene in een week tus
sen de 61 en 76 punten scoort,
krijgt hij nog eens een rijksdaal
der per week. Wanneer zijn score
nog hoger ligt, ontvangt hij vijf
gulden".
Stollenga heeft geen goed woord
over voor het loonexperiment.
„Wij hebben van geen enkele ge
vangene gehoord dat hij het
maximum haalde. De meesten
zijn er wel op vooruit gegaan,
maar meer dan anderhalve gul
den per dag is het zeker niet. Maar
los daarvan, de hele regeling is
infantiel. Een gevangene schreef
ons dat het lijkt of je op een kleu
terschool zit, waar je gekleurde s-
tempeltjes krijgt".
Willekeurig
Stollenga noemt de puntentoeken
ning „volstrekt willekeurig",
waardoor er vaak niet te
rechtvaardigen verschillen in
beloning ontstaan. „Wij hebben
uit berichten die ons vanuit de
gevangenissen bereiken, sterk de
indruk dat de ene werkmeester
heel anders punten toekent dan
de andere. De normen verschil
len per gevangenis".
Een ander bezwaar van de werk
groep is dat arbeid in de gevan
genis meer dan vroeger een be
langrijker plaats is gaan innemen
met de nadruk op produktiviteit.
Martinus Stollenga: „Er moet per
dag minimaal vier uur worden
gewerkt, om in aanmerking te
komen voor de toeslag. Die uren
zijn niet bestemd voor bezoek
van reclassering en dergelijke,
waardoor het verkeer tussen ge
detineerden en buitenwereld
wordt bemoeilijkt.
Bovendien krijgt men geen toeslag
als men ziek is, naar de dokter
moet of voor de rechtbank moet
verschijnen. Tenzij men die ver
loren uren nog dezelfde dag in
haalt, maar dat gaat weer ten kos
te van sport en eventuele vor
ming. Je zou een vakbond eens
met een dergelijke loonregeling
op punten moeten confronte
ren
Eentonig
Daarbij komt nog, zegt Stollenga,
dat het gevangeniswerk dom en
eentonig is en volstrekt geen mo
gelijkheden biedt om er wat van
op te steken. De werkgroep zegt
daarover: „Juist in een gevange
nis moet worden getracht de
sleur van het grauwe, monotone
bestaan te doorbreken. Nog meer
dan buiten de gevangenis is het
daarom nodig dat er een geva
rieerd werkaanbod is en dat ge
detineerden zelf meebeslissen
over de aard en inhoud van het
werk".
Stollenga tenslotte over de belo
ning: „In de nota gevangeniswe
zen staat dat het loon min of meer
in overeenstemming moet zijn
met de beloning in de vrije maat
schappij. Maar met dit loonexpe
riment wordt dat zeker niet-
bevorderd".
Het ministerie van justitie weigert
voorlopig elk commentaar op de
kritiek van de werkgroep. Bi-
nenkort zal er een tussentijds
verslag worden gepubliceerd
waarin de ervaringen met het ex
periment komen te staan. Het
enige dat de woordvoerder van
het ministerie kwijt wil is „dat de
loonregeling moet worden bijge
schaafd".
NEW YORK (SP) York - Vorige
week vanuit Washington schrij
ven over de nieuwste bewape
ningsplannen van de NAVO
Vandaag uit het nabijgelegen
New York indrukken geven van
de speciale ontwapeningsconfe
rentie van de Verenigde Naties
Tussen het parkachtige Washing
ton en de grauwe steenmassa
New York ligt een wereld die ie
der uur van de dag of de nacht 100
miljoen gulden uitgeeft aan be
wapening.
Door
Jan Werts
Een folder van de VN zegt het zo:
,Het is veel goedKoper om in
mensen en leven te investeren
dan in wapens en dood. Zelfs een
kleine vermindering van de mili
taire uitgaven zou al veel doen om
de problemen van het leven te
helpen oplossen. Het te water la
ten van een atoomduikboot kost
net zoveel als 450.000 huizen
bouwen. En slechts een bom
menwerper is al even duur als een
wereldwijde campagne tegen de
pokken gedurende 10 jaar (waar
voor geen geld beschikbaar is).
Veertig procent van de weten
schappers die de wereld momen
teel heeft zijn op een of andere
manier bij de bewapening be
trokken". 't Is nauwelijks te ge
loven, maar toch waar.
Actieplan
Voor het eerst in de geschiedenis is
er nu een vijf weken durende
speciale zitting van de VN over
ontwapening. Dat is, ook al
spreekt iedereen hier nu nog in
alle vrijblijvendheid, erg belang
rijk. Het voornaamste doel is de
opstelling van een door alle lan
den aanvaard document. Een be
ginselverklaring, liever nog een
actieplan waardoor toekomstige
onderhandelingen een degelijke
basis krijgen. Eindigt de confe
rentie echter met een document
dat niet door alle landen kan
worden gesteund, dan moet ze in
de ogen van onze minister van
buitenlandse zaken Van der
Klaauw als mislukt worden be
schouwd.
Want hoewel de economische
moeilijkheden overal pijnlijker
gaan knellen, groeit de wereld-
wapenvoorraad nog steeds. Voor
het vreselijke bombardement op
Rotterdam was destijds minder
dan 100 ton springstof nodig.
Vandaar is men in staat tot een
explosie van 60.000.000 (zestig
miljoen) ton. De komst van de
nucleaire wapens maakt het op
basis van de huidige voorraden
mogelijk om 25 keer zoveel men
sen te doden als er op de wereld
zijn. Militairen noemen dat de
„over-kill capaciteit". Hoewel de
Derde Wereld ook aardig begint
mee te spelen zijn de NAVO en
het communistische Warschau
pact de hoofdschuldigen.
Bedreigd
Zij nemen 80 procent van de we
reldbewapening voor hun reke
ning en hebben verder volledig
de leiding bij het ontwikkelen
tende wapens. Volgens een over
zicht van het polemologisch in
stituut in Groningen zijn het de
VS die al gedurende dertig jaar
steeds weer nieuwe wapens ont
wikkelen en die dan door de Rus
sen worden gevolgd. Warschau
pact noch NAVO heeft dan ook
om deze conferentie in New York
gevraagd.
Het initiatief gaat uit van de groep
van niet-gebonden landen die
zich dus noch aan Moskou noch
aan Washington veel gelegen la
ten liggen. Deze omvangrijke
groep, waaronder veel landen in
ontwikkeling, voelt zich be
dreigd door de wapenwedloop.
En dat vooral ook omdat ze vaak
(nog) geen kernwapens hebben
waarmee men immers denkt ie
dere mogelijke aanvaller te kun
nen afschrikken. Tien jaar na de
sluiting van het non-proliferatie
verdrag dat de verdere versprei
ding van kernwapens had moe
ten tegengaan, wordt nu wel dui
delijk dat dit geen garantie biedt.
Al die ontwikkelingen zetten de
groep niet-gebonden landen -
Joegoslavië voorop - aan tot het
initiatief van een wereldwijde
conferentie.
Toch wordt er ook op andere plaat
sen al wel over hetzelfde
probleem onderhandeld. In We
nen zoekt men vruchteloos naar
mogelijkheden tot wederzijdse
troepenverminderingen in Cen-
traal-Europa, de MBFR. Dan is er
SALT-1, het verdrag tot beper
king van het aantal strategische
atoomwapens, dat wellicht bin
nenkort door een nieuwe over
eenkomst tussen Moskou en
Washington gevolgd kan worden
In de Amerikaanse hoofdstad zei
president Carter juist afgelopen
vrijdag dat SALT-2 op een oor na
gevild is.
Produktiestop
Intussen is er hier in New York een
reeks landen aan het woord ge
weest. Wat zeggen de supermach
ten? De Sovjet-Unie stelt een
produktiestop voor van alle
nucleair wapentuig. Ook de ont
wikkeling van andere op massale
vernietiging gerichte wapens zou
gestaakt moeten worden. Ten
slotte zouden er geen nieuwe
conventionele wapens (voor de
normale strijdkrachten) meer tij
mogen komen. Dat zijn bijzonder
hoopgevende, maar toch ook erg
globale en vage wensen. Bij de
MBFR-onderhandelingen in We
nen staan de Russen erop dat
troepenverminderingen worden
gerealiseerd met behoud van hun
numerieke overwicht. 0< d* VS
hebben deze were^dcoi terentie
op dit moment eigenlijk n.* i
te bieden, zo blijkt uit de rede van
vice-president Walter Mondale.
Hij vroeg alle aandacht voor de
SALT-besprekingen. „Voor het
eerst kunnen wij via SALT een
akkoord bereiken om het totaal
van de strategisch nucleaire wa
pens in de Sovjet-Unie en de VS
te verminderen. Bovendien kun
nen de Verenigde Staten, Groot-
Brittannië en de Sovjet-Unie na
twintig jaar onderhandelen een
verbod tot proefnemingen voor
nucleaire explosies overeenko
men", aldus Mondale die in dit
kader van „historische feiten"
sprak.
Daarmee zijn we dan eigenlijk bij
de kern van de zaak. „De grote
supermachten hebben de andere
landen hier aanwezig niet meer te
bieden dan de lopende bespre
kingen elders, zo vrees ik", zegt
een Nederlandse diplomaat in
het VN-gebouw te New York.
„Het is overigens nog heel moei
lijk te voorspellen wat deze con
ferentie concreet oplevert". Hij
wijst erop dat het zeker niet al
leen een Oost-West gesprek is,
maar in sterke mate ook een be
raad van Noord (de rijke wereld)
met Zuid (de arme).
Door
Godfried Heiwig
