Stemde de dominee van
Koudekerk nou "rood"?
Smalle marges
onderwij sbeleid
Russische ambassadeur in
China wordt vervangen
Kerk geen politiek strijdtoneel
i?
'Handhaaf Inspraakorgaan Moinkkers'
Hij laat zich geen verwachtingspatroon opdringen
PAGINA 16
DINSDAG 6 JUNI 1978
Er zijn in de kerk nog altijd bosjes mensen die diep ge
schokt of - in het gunstigste geval - hoogst verwonderd
zijn als hun geestelijke leidsman er blijk van geeft, voor
keur te hebben voor een niet-confessionele partij. In Dor
drecht en Hoogeveen is pas nog een beroep op een predi
kant afgesprongen omdat in het eerste geval de man in
kwestie lid van de Partij van de Arbeid is, en in het andere
geval alleen al de veronderstelling daaromtrent voldoen
de was voor afwijzing van de voorgedragen kandidaat.
Zolang iemand nu maar "christe
lijk" stemt, is er geen vuiltje aan
de lucht, en mogen geloof en poli
tiek best hand in hand gaan, des
noods meteen partijpapier voor
het pastorieraam of een bedekte
aanbeveling op de preekstoel.
Maar o wee als de politieke voor
keur anders uitvalt. Dan moet de
herder van de veelsoortige kudde
vooral boven alle partijen staan
en wordt elk politiek getint
woord in de preek voor "links"
versleten. En daarvoor is de kan
sel natuurlijk niet.
Daar moet alleen "het Woord"
klinken. Daai komen de mensen
ook voor. Of het preken over het
Woord soms ook enige aanra
kingspunten zou mogen bevatten
met de dagelijkse werkelijkheid,
doet dan ineens niet meer ter za
ke. De draad tussen geloof en po
litiek is in geen geval "rood".
Bij zo'n redenering geeft een
"rood" biljet in verkiezingstijd
voor een pastorieraam geen pas.
Glazen huisje
Met die zienswijze werd in de we
ken vóór de recente gemeente
raadsverkiezingen de hervormde
predikant van Koudekerk aan
den Rijn. dominee A.G. van der
Linden (49), nog eens geconfron
teerd, toen hij via een lid van zijn
kerkeraad moest vernemen, dat
er in de gemeente verwondering
was gerezen over een sommigen
onwelgevallig propagandabiljet
voor een vari^zijn ramen. Dat bil
jet was niet groen
De bewuste pastorie staat aan de
Koudekerkse Dorpsstraat, vlak
bij de Rijnbrug, met de achter
kant naar het water. En daar, aan
de tuinzijde, had men het om zijn
kleur en nummer omstreden pa
pier voor een raam zien hangen.
Behalve voor de voorbijvarende
schippers op een nogal moeilijk
zichtbare plaats, dat wel, maar
dat deed het grote vraagteken
achter dominee's politieke keuze
niet verbleken. Stemt onze do
minee dan "rood"? Hoe kan dat
De Koudekerkse predikant staat
lang genoeg in het wondere ambt
om deze reactie te kunnen be
grijpen. Velen houden er ten aan
zien van wat een dominee wel of
niet mag doen een bepaald ver
wachtingspatroon op na. Een
soort normkader, waar hij, om de
gemeente niet in verwarring te
brengen, maar liever binnen
moet blijven. Of een ideaal-beeld,
dat onmiddellijk vragen en on
rust oproept als eraan gemorreld
wordt.
De pastorie is nog steeds een glazen
huisje, en de vrijheid die haar
bewoners is toegemeten is een
beperkte vrijheid. Zo gaat het
democratische recht om te
stemmen wat men wil en daar
voor ook op een ordentelijke ma
nier uit te komen aan vele pasto
rieën voorbij.
Toch is dominee Van der Linden
bereid om in het kerkblad de ver
twijfelden onder zijn gemeente
leden tekst en uitleg over het ge
beurde te geven.
Grote kinderen
In de pastorie, zegt hij, woont niet
alleen de dominee, maar ook zijn
vrouw en ook zijn kinderen. En
als de laatsten groot worden,
hebben zij dan niet het recht om
evenals alle andere kinderen hun
eigen leven in te richten zoals zij
dat menen te moeten doen? Dat
kan betekenen dat zij andere we-
g,en gaan dan hun vader of hun
ouders. En ook dat zij tot een an
dere politieke keuze komen.
Welnu, het bewuste verkiezingspa
pier was van de oudste zoon. Het
hing dan ook voor het raam van
zijn kamer.
Ds. Van der Linden kan daar geen
ach en wee over roepen. De jon
gen is niet de predikant, al woont
hij in de pastorie, en ook niet een
soort copie van zijn vader. Hij
mag gewoon zichzelf ziin, zoals
ieder ander jongmens, wiens va
der "toevallig" geen predikant is.
Ieder mens die volwassen'wordt
maakt zijn eigen leven. Ook do
mineeskinderen moeten die vrij
heid hebben. Voor hen geldt niet
speciaal het "zo vader, zo zoon".
Ds. Van der Linden, die vier zonen
heeft, van wie de jongste zes jaar
is, wil ook niet van zijn jongens
verwachten dat zij maar geduld
hebben met het tonen van hun
politieke overtuiging tot hij 65 is
geworden en wegens emeritaat
niet langer meer in een pastorie
woont.
Zelfheeft de dominee geen verkie-
zingsbiljet opgehangen. Dat
heeft hij nooit gedaan en hij zal
het ook niet doen.
Een van zijn motieven is dat alle
leden van de gemeente hem even
lief zijn, of zij nu CDA, PvdA,
ABK (Algemeen Belang Koude
kerk), SGP of WD stemmen. Dat
wil niet zeggen dat hij geen poli
tieke overtuiging zou hebben. Hij
stemt als christen en naar beste
weten, maar wenst, zoals ieder
ander, daarin volkomen vrij te
zijn, en zal zich, van wélke kant
ook, geen verwachtingspatroon
laten opdringen.
Het rode biljet voor het raam van
dat "glazen huisje" aan de Rijn in
Koudekerk - en ook de Ban-de-
bom-papieren voor andere pasto
rievensters - zou wel eens de tand
kunnen zijn waarmee de tijd
knaagt aan het "heilig huisje" van
de "ideale" dominee, die in de pas
loopt van de meerderheid of, wat
Even lief misschien wel het beste is, hele
maal geen kleur bekent. De tijden
veranderen en het pastorieleven
met hen.
Aan de vrijheid die een kerkelijke
gemeente haar predikant ook in
politiek' opzicht gunt kan men
aflezen in hoeverre zij volwassen
aan het worden is.
Interruptie
Een treffend staaltje van irritatie
over politiek op de preekstoel
ervoeren op zondag 21 mei de
kerkgangers in de Dorpskerk te
Leiderdorp, waar de plaatselij
ke predikant J. Geursen preekte
over een gedeelte van het "on-
gemakkelijk-actuele" bijbel
boek Openbaring.
Daar, in hoofdstuk 13, is sprake van
een beest dat opkomt uit de aarde
en dat maakt dat niemand kan
kopen of verkopen dan alleen
diegenen die het merkteken - de
naam van dat beest - dragen.
De Leiderdorpse dominee
Jan Geursen
tijdens preek geïnterrum
peerd
Politiek beheerste de Remonstrantse Broe
derschap tijdens haar in Groningen gehou
den algemene vergadering van bestuur. Er
was een brief binnengekomen van de ge
meente Oosterbeek die uiting gaf aan het
onbehagen bij velen over politieke uitspra
ken van de broederschap, bijvoorbeeld in
zake Zuid-Afrika en de neutronenbom.
Oosterbeek is van mening dat veel plaatsen in
de bestuurlijke organen van de broeder
schap worden ingenomen door hen die poli
tiek links georiënteerd zijn. Dat vindt de
gemeente op zichzelf geen bezwaar, maar
wel is men van oordeel dat de vertegen
woordigers in de beleidsorganen zich ervan
bewust dienen te zijn dat ze niet zijn geko
zen om hun politieke overtuiging. Bestuur
ders moeten zelfs de schijn vermijden, van
de kerk een politiek instrument te willen
maken. Oosterbeek waarschuwde ervoor
dat de kerk een politiek strijdtoneel zou
kunnen worden.
Tijdens de vergadering kreeg Oosterbeek bij
val van de gemeenten Apeldoorn en Does
burg.
Prof. d.r. H.J. Heering vond het onjuist in de
kerk te spreken van "links" en "rechts".
Men moet elkaar aanspreken op christelij
ke én zakelijke argumenten.
De vergadering besloot deze bespreking nu
vrij kort te houden en volgend jaar deze
zaak uitvoeriger aan de orde te stellen.
Verder heeft de broederschap een landelijke
diakonale commissie ingesteld. Deze zal
zich bezighouden op wat er op diakonaal
terrein in gemeenten en kringen gebeurt.
Toen ds. Geursen hierbij een op
merking maakte over trusts en
monopoliekapitalisme, over mul
tinationals en hun ongrijpbaar
heid en oncontroleerbaarheid,
vroeg plotseling een van de
toehoorders met luider stem of de
dominee niet wat minder politiek
in zijn preek kon doen.
De predikant was uiteraard verrast
door deze onverwachte interrup
tie, maar herstelde zich vaardig
en vroeg de geprikkelde man, ge
duldig het slot van de preek af te
wachten, want hij was nog niet
klaar met zijn uitleg. De dienst
verliep verder rustig. Na afloop
heeft de predikant nog een lang
durig maar geanimeerd gesprek
met de interrumpant gehad.
Kouwe kleren
Ds. Geursen maakt in het kerkblad
"Ontmoeting" melding van dit
voorval omdat hij graag zou zien
dat kerkmensen lahgzamerhand
loskwamen van de gedachte als
zou de preek buiten politiek-ge-
voelige zaken om moeten gaan.
Aperte partijpolitiek en partijpro-
sen juist aanspreken waar zij zijn.
En zij bevinden zich, aldus ds.
Geursen, allen, zonder onder
scheid, in min of meer compro
mitterende (in verdenking of op
spraak brengende) samenle-
vings- en werkverbanden. Ook
een dominee zal wel een deel van
zijn inkomen krijgen afkomstig
uit geld dat in bepaalde, veelbe
sproken superondernemingen is
verdiend.
"Het Woord Gods gaat, om het zo te
zeggen, niemand in zijn kouwe
kleren zitten. Tenzij men het de
tanden uittrekt en men bij het
verkondigen en het horen ervan
de al te menselijke, maar be
drieglijke afweermechanismen
in werking stelt. Christus is niet
voor niets gekruisigd".
Overigens vindt ds. Geursen wel
dat er meer gelegenheid tot ge-
x van de dominee een "rood"
dachtenwisseling over de ver
kondiging zou moeten zijn, zeker
na de dienst, maar misschien ook
tijdens. "De bijbelse boodschap
richt zich immers tot aardse men
sen en tot aardse verantwoorde
lijkheden. Ze is niet bestemd om
boven de werkelijkheid uit te
Illustratie
Hoewel heel verschillend van aard,
zijn de beide simpele voorval
letjes in Koudekerk en Leider
dorp een aardige illustratie van
de spanningen die een aanraking
tussen kerk en politiek binnen
een kerkelijke gemeente kan op
roepen. Dat zal moeilijk verande
ren zolang men eerder eigen op
vattingen en gevoelens bevestigd
wil zien dan kritiek daarop te
moeten'verdragen.
S.J. DE GROOT
Nieuwe voorzitter
Bijbelgenootschap
De algemene vergadering van het
Nederlands Bijbelgenootscahp
heeft dr. A. Kruyswijk, gerefor
meerd predikant te Enschede, tot
voorzitter gekozen. Hij volgt prof.
dr. W. C. van Unnik op, die in
maart overleed. Tweede voorzit
ter werd ds. G.J. Rijks, hervormd
predikant te Santpoort.
De algemene secretaris van het
Bijbelgenootschap, dr. A. de
Kuiper, deelde tijdens de alge
mene vergadering mee, dat op
een dag in dit vooijaar in Honga
rije in plaats van de verwachte
5000 bijbels bijna 50.000 bijbels
zijn verspreid. Het gevolg is, dat
de kerken daar helemaal geen
voorraad meer hebben. Zij heb
ben de Wereldbond om 35 ton
papier gevraagd teneinde nieuwe
te laten drukken.
ADVERTENTIE
UW
EIGEN
DAGBLAD
00K IN DE VAKANTIE?
Dat kan, doch uitsluitend met deze bon. Graag 3 weken voor
u vertrekt opzenden naar: Alphens Dagblad, Julianastraat 19,
Alphen aan den Rijn.
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1Leiden.
Plakt u dan wel een postzegel? (55 cent).
Hul# adrsa: S.v.p. In btoktottara Invulten!
i lodar vakje a.v.p. een letter
straat:
postcode.
NIET INVULLEN
NIET INVULLEN
NIET INVULLEN
Opzending is gratis in Nederland en België. Overige landen 1.90 per dag.
De praktijk heeft geleerd dat ondanks al onze goede
zorgen de bezorging in sommige landen te wensen
KKjV overlaat
M-Jf Wij kunnen dus helaas geen verantwoording nemen
Staatssecretaris in Leiden:
LEIDEN - "Ook het onderwijsbe
leid kent vrij smalle marges. Het
is een rijdende trein, een conti
nuing story. Onze opvattingen
verschillen op dit gebied niet zo
veel van die van de vorige rege
ring".
Dit zei staatssecretaris K. de Jong
van onderwijs gisteren op een
ouderavond van de scholenge
meenschap Bonaventura-Kijc-
kenborg in Leiden. De Jong, die
ook in het kabinet-Den Uyl
staatssecretaris was, erkende wel
dat ondeiwijs politiek gezien
geen waardevrije zaak is: "Er
moeten wel degelijk keuzes ge
daan worden". Waarbij de huidi
ge regering volgens de staatsse
cretaris drie uitgangspunten han
teert: het recht van iedereen op
een goede opleiding, gelijke kan
sen daarbij en het door onderwijs
vormen van democratische
staatsburgers. Binnen die opvat
ting pssen heel goed, zo stelde De
Jong, de experimenten met de
middenschool.
"Wij doen ons best om die experi
menten zo goed mogelijk te laten
slagen", aldus de staatssecretaris,
die er zijn toehoorders voor waar
schuwde al te snel te oordelen
over de middenschool. "Laat U
niet verleiden door de gepoliti
seerde en te voorbarige discus
sies".
De staatssecretaris van onderwijs
kondigde aan dat hij de komende
jaren er naar zal streven om op
het niveau van middelbaar on-
dewijs ook technische vakken
meer ruimte geven. "Ik geloof
niet dat het goed is als er zoveel
mensen op de wereld komen, die
zo weinig van techniek op de
hoogte zijn. Ik weet wel dat eroen
heleboel problemen aan vastzit
ten, met de lesuren en zo, maar ik
vind het toch noodzakelijk".
De Jong, lid van het CDA, hield zijn
toehoorders van de roomskatho-
lieke scholengemeenschap nog
een waarschuwing voor "De
eerst komende tien, vijftien jaar
zullen beslissend zijn voor het
confessioneel onderwijs, in die
zin: of de scholen het waar kun
nen maken. Als protestants-
christelijke en katholieke scho
len steeds minder van hun inden-
titeit laten merken, dan sturen de
ouders, hun kinderen straks ge
woon naar de beste school op de
hoek".
ig uur in isoleercel
HILVERSUM-De zenuwarts dr. F.
van Ree, één van de vertrouwen
sartsen van de in ons land gevan
gen gehouden leden van de RAF,
heeft onlangs op verzoek van de
NOS-radio vijftig uur in een
"isoleercel" vertoefd om te on
dervinden wat het betekent te
zijn afgesloten van de buitenwe
reld. Zijn op de band opgenomen
reacties zullen op de donderda
gen 8 en 15 juni van 09.00 tot 09.35
uur via Hilversum 2 worden uit
gezonden.
De "isoleercel" was gesitueerd in
een kast in een lagere school in
Amsterdam-West, waarbij zoveel
mogelijk de situatie in een ge
vangenis was nagebootst. Dr.
Van Ree beschikte over een
ruimte, die 3 meter lang, 1,5 meter
breed en 2,5 meter hoog was met
kale witte muren en zonder ra
men. Overdag had hij alleen een
stoel, 's nachts ook een matras.
Verder kwam in de nachtelijke
uren elk half uur een "bewaker"
luisteren aan de "celdeur", ging
af en toe het licht uit en werd 's
avonds al het ontbijt voor de vol
gende dag gebracht.
Aan het eind van 50 uur isolement,
werd de arts afwisselend opstan
dig en neerslachtig.
De programma's zijn een vervolg
op twee in mei eveneens door de
NOS uitgezonden radio-docu
mentaires over isolatie van men
sen, waarbij onder meer werd in
gegaan op de situatie van de in
Scheveningen en Maastricht ge
vangen zittende RAF-leden.
DEN HAAG (SP) - "De regering
moet haar plan het Inspraak
orgaan Welzijn Molukkers te
vervangen door een gemengd
Nederlands-Molukse Com
missie laten varen. Er moet
voor de Molukkers een direc
te inspraakmogelijkheid blij
ven op het regeringsbeleid"
Dat was de strekking van een
motie, die de Molukken-spe-
cialist van de PvdA, Henk
Molleman indiende tijdens de
openbare commissievergade
ring over de "Molukken-no-
ta" (De problematiek van de
Molukse minderheid in Ne
derland").
Een mening, die werd gedeeld
door commissieleden van
VVD, CDA, PPR, D'66 en
GPV. Zij drongen niet alleen
aan op het handhaven van het
Inspraakorgaan, maar ook op
toewijzen van een bredere
taakstelling.
De regering is van mening, dat
er een gemengd adviesorgaan
moet komen, omdat de Mo
lukse minderheid deel uit
maakt van de Nederlandse
samenleving.
'Advisering in contact en
overleg met Nederlandse or
ganisaties zal doeltreffender
zijn als het van een gemengde
commissie komt" aldus vice-
president Wiegel, die is belast
met Molukse zaken.
Er was binnen de speciale
commissie tevredenheid over
de antwoorden, die staatsse
cretaris mr. G.Ph. Brokx van
Volkshuisvesting en ruimte
lijke ordening gaf. 'Zijn be
toog concentreerde zich op de
volgens hem verkeerde uitleg
van de regeringsnota, als zou
het landsbestuur een actief
spreidingsbeleid voorstaan.
"Bestaande wijken blijven be
staan volgens onze beramin
gen zijn er pas zesduizend
woningen nodig voor de Mo
lukkers. De helft daarvan zit
al in het normale woning
bouwprogramma. De óverige
drieduizend moeten in vijf
jaar worden gerealiseerd. De
overdracht van rijkswonin-
gen aan woningbouwcorpo
raties en gemeente is in volle
gang en leningen op voet van
de woningwet en financiële
steun, nodig voor opheffing
van de achterstand in onder
houd, zullen worden toege
zegd," aldus mr. Brokx.
Bij de behandeling van de on
derwerpen onderwijs en
volksgezondheid (in dit geval
drugsgebruik) wezen de be
windslieden op een gebrek
aan gegevens.
Talrijke commissieleden wezen
op vaagheid in de onderwij-
sparagraaf. De kreet "bi-cul
tureel" duikt veelvuldig op,
maar het overgrote deel van
de beleidsvragen over on
derwijs moet nog worden in
gevuld", aldus Molleman
(PvdA) en Leijenhorst (CDA).
"Die invulling moet gebeuren
in overleg met Molukse in
stanties en deskundigen",
antwoordde minister Pais.
Hij pleitte voor het gebruik
van één taal (één soort Maleis)
in dat bi-culturele onderwijs,
die zal aansluiten op het hui
selijk gebruik.
Ook bij het onderwerp drugs
gebruik kwam duidelijk naar
voren, dat er onvoldoende
bekend is over de huidige
stand van zaken in de Moluk
se samenleving.
Zoals staatssecretaris mr. E.
Verder-Smit zei: "Ik wil een
aantal vragen liever niet
beantwoorden, omdat ik niet
over de juiste gevens beschik.
Het lijkt mij wetenschappe
lijk niet verantwoord nu over
bepaalde aspecten van het
Moluks drugsgebruik door te
praten. Mogelijk zal de Mo
lukse stichting Tjandu nog dit
jaar met een inventarisatie
van het aantal gebruiken van
hard drugs komen".
PEKING (AFP) - Vassili Tolstikov,
ambassadeur van de Sovjet-Unie
in China, zal op 10 juni zijn post
na zeven jaar definitief verlaten.
In die tijd is hij er niet in geslaagd
zijn doel, normalisering van de
betrekkingen tussen China en de
Sovjet-Unie, te verwezenlijken.
In oktober 1970 overhandigde Tol
stikov zijn geloofsbrieven. Hij
kreeg daarmee de ondankbare
taak te pogen de relatie tussen de
Sovjet-Unie en China te verbete
ren. Deze was aanzienlijk be
koeld na de bloedige incidenten
bij de Ousosuri in 1969. -
De betrekkingen tussen de twee
landen zijn er inmiddels niet be
ter op geworden. Peking heeft
hevige kritiek op de rol van de
Sovjet-Unie in de wereld.
Tolstikov wordt vervangen terwijl
de grensonderhandelingen tus
sen China en de Sovjet-Unie in
fase zijn gekomen.
Dit zou er volgens diplomatieke
kringen op kunnen wijzen dat
Moskou een diplomaat die zeven
jaar lang geen succes heeft ge
boekt kwijt wil.
