asus
Synodes kunnen concrete
koers niet uitstippelen
mrmr
Hervormde confessionelen niet gerust
Tachtig keer
kiezen tussen
a, b, c en d...
Op zondagmiddag langs de lijn
„Betaalpas
met foto
invoeren"
Dr. I. Samkalden op
Cleveringa-leerstoel
VRIJDAG 26 MEI 1978
Over Samen op wegvan hervormd en gereformeerd
De voorzitter van de hervormde synode, dominee G. Spilt
(Ede), ziet een boven-plaatselijke planning voor een sa
men op weg gaan van gereformeerden en hervormden in
ons land niet zitten. Regio's (classis, zegt men in de kerk),
provinciale organen en synodes kunnen plaatselijke ge
meenten niet verplichten tot dingen die zij innerlijk niet
kunnen aanvaarden. Het kan alleen van onderop groeien
en ook kan er alleen plaatselijk een programma voor wor
den opgezet, met doel en tijdschema.
meenten wel eens de grootste
hobbel kunnen zijn bij het op el
kaar afstemmen van de organisa
torische en financiële regelingen
in beide kerken.
Ds. Spilt, die zelf in een plaats
woont waar de kerkelijke kaart
van Nederland wat de samen
werking tussen hervormd en ge
reformeerd betreft nog een witte
plek vertoont, verloor zich niet
in romantische bespiegelingen
toen hij hierover dezer dagen
sprak op de algemene vergade
ring van hervormde kerkvoog
den in Utrecht.
Geen regels
Er zijn gebieden waar met het pro-
jekt „Samen op weg" nog niets is
gebeurd. Maar in andere plaatsen
ligt de samenwerking in de buurt
van de honderd procent. Daar
zijn gemeenschappelijke kerk
diensten regel geworden, worden
catechese en pastoraat gezamen
lijk verzorgd, maken beide ker
ken samen gebruik van de dien
sten van één of meer predikan
ten.
Juist omdat men niet weet, hoe de
zaken zich plaatselijk zullen ont
wikkelen, is het de synodes niet
mogelijk, een concrete koers uit
te zetten. Waar moet het op uitlo
pen? Op brede plaatselijke sa
menwerking tussen twee zelf
standig blijvende kerken? Op een
federatie zonder verlies van eigen
identiteit? Op algehele samens
melting? Zijn dit etappes na el
kaar op een lange weg of wil men
dat snel en ineens realiseren? Ds.
Spilt: „Daar valt nog niets van te
zeggen, en dus zijn daar nog geen
regels voor te ontwerpen"
Wat men wél kan doen is te zorgen
voor een organisatie van het ei
gen kerkelijke leven die meer
overeenstemming gaat vertonen
met de partnerkerk. Interne re
gelingen moeten zo worden dat
verdere samenwerking voor de
hand ligt en uiteindelijke een
wording niet door de structuur
onmogelijk wordt gemaakt.
Vandaar de pogingen om beide
kerkorden meer op elkaar af te
stemmen, evenals de kerkelijke
grenzen.
Hobbel
Bij de gereformeerden berust ook
het 'stoffelijke beleid, gedele
geerd aan een commissie van be
heer, bij de kerkeraad, terwijl bij
de hervormden bestuur en be
heer meer gescheiden zijn, al is er
na de invoering van de nieuwe
kerkorde wel meer samenhang
tussen beide gekomen. Van de
1385 hervormde kerkvoogdijen
hielden eind 1975 er nog 241 vast
aan het oude systeem, kenden
299 vrij beheer en hadden 845
zich aan de kerkorde aangepast.
Toch meende ds. Spilt, dat beide
beheersvormen plaatselijk naar
elkaar toegebogen kunnen wor
den. Wat de hervormden betreft
moet het kerkordelijk mogelijk
gemaakt worden dat er kerk
voogdijen komen die deels uit
kerkeraadsleden en deels uit an
dere gemeenteleden bestaan. Als
dan de gereformeerden van hun
kant het deelnemen van enkele
kerkeraadsleden aan het werk
van de commissie van beheer niet
als mogelijkheid maar als ver
plichting zouden invoeren, dan
zouden beide plaatselijke rege
lingen al in eikaars buurt zitten
De grootste hobbel blijft dan nog
het „hogere" toezicht. Gerefor
meerden begrijpen niet, waarom
een plaatselijke overeenstem
ming niet kan doorgaan als een
provinciaal college die niet goed
vindt. Tegenover die gerefor
meerde verbazing bestaat bij veel
hervormden juist dankbaarheid
voor dat toezicht, zei ds. Spilt,
omdat dit plaatselijke misstap
pen voorkomt. Maar andere her
vormden vinden in dat toezicht
nu nét de reden om aan hun vrije
beheer vast te houden.
Hindernissen genoeg dus voor ge
vestigde kerken op hun weg naar
eenheid.
En structurele niet het minst Maar
ook hier geldt dat de weg vrij
komt waar de wil aanwezig is.
Synodevoorzitter dominee Spilt
- "hoger" toezicht grote hobbel -
Jongerenkoor. Het Christe
lijk Jongerenkoor Oegstgeest,
dat nu zes jaar bestaat en elke
zondagmiddag van kwart over 4
tot kwart voor 6 in het gebouw
"Tabema" aan de Mauritslaan
aldaar reDeteert. voert morgen
avond om 8 uur in de Groene
Kerk de volgende werken uit
Te Deum Laudamus van Pur-
cell, Motette nr. 8 (Sei Lob und
Preis mit Ehren) van Bach en
Missa Brevis (orgelsolomesse)
van Mozart. Hans van Nieuw
koop bespeelt het orgel. Theo
Tobé, muziekleraar en organist,
heeft de leiding. De toegang tot
het concert is gratis. Het koor
rekent op een volle kerk.
Soefï-beweging. De Neder
landse vereniging ter verbrei
ding van de Soefi-beweging
houdt morgen en zondag in de
tempel te Katwijk aan Zee haar
voorjaarsconferentie. Beide
dagen worden begonnen met
een dagopening om 10 uur. Het
programma vermeldt vier le
zingen (steeds om half 11 en om
2 uur) en een concert morgen
avond om 8 uur (alt-mezzo
Maija Pool, tenor Ad van Baas-
bank en piano Amir Pool). Zon
dagmiddag 5 uur wordt de con
ferentie gesloten.
Komen en gaan
Afscheid en intrede. Zon
dagmorgen half 11 neemt ds. J.
Bovenberg in de Bevrijdings
kerk (na veertien jaar) afscheid
van de Gereformeerde Kerk
Leiden Zuid-West. Per 1 juni
treedt hij toe tot de dienst
geestelijke verzorging van het
Academisch Ziekenhuis te Lei
den. Zondag neemt ds. K. Exal-
to afscheid van de hervormde
gemeente te Hasselt om op 11
juni intrede te doen in Benthui
zen (bevestiger ds. J. Vos, Nij-
kerk). Dinsdagavond kwart
voor 8 wordt in de chr. geref.
kerk aan het Duinrustplein in
Katwijk een dienst gehouden,
waarin ds. H.C. van der Ent af
scheid neemt. Op zaterdag 10
juni 7 uur hoopt deze predikant
intrede te doen in Sliedrecht
(bevestigen ds. M.C. Tanis). In
Schiedam neemt ds. J. Nierop
op 11 juni afscheid van de Ge
ref. Kerk aldaar om op 25 juni
intrede te doen in Koudekerk
aan den Rijn (3 uur, bevestigen
ds. H.J. Swierts te Maassluis).
Beroepingswerk: Hervorm
de Kerk: beroepen te Utrecht
J.A. Rietberg Ommen, te Hars
kamp A. Vlietstra Doornspijk,
te Utrecht W. Verboom Wad-
dinxveen, te Veenendaal P.
Vermaat Vlaardingen. Geref.
Kerken: beroepen te Berkel A.
Klap Fijnaart, te Hengelo (Ov.)
C. Warner Barendrecht; aange
nomen naar Glanerbrug kandi
daat S. Zwaan Amsterdam, de
benoeming tot ziekenhuispre
dikant te Den Haag- Loosdui
nen (voor "Rozenburg" en Zee
hospitium) A. van der Kooij
Hilversum.
Landdag en concert. Morgen
houdt de Evangelische Om
roep in drie hallen van de Jaar
beurs in Utrecht zijn jaarlijkse
landdag. Vorig jaar kwamen
daar meer dan 20.000
Voor deze "familiedag" is weer
een rijk-gevarieerd program
ma, voor alle leeftijden ge
maakt.
In de Grote Kerk van Elburg
wordt morgenmiddag om 4 uur
de kleine orgelmis van Bach ten
gehore gebracht en om 8 uur de
grote orgelmis van deze com
ponist. Een uniek concert. Uit
voerenden: Elburgs Vocaal
Dubbelkwartet olv Maarten
Seijbel en de organisten Char
les de Wolff en Herman Witter.
Bezorgd
Hogeschool. De priesterraad
van het rk bisdom Rotterdam
heeft bisschop Simonis met
klem gevraagd, de band met de
rk theologische hogeschool in
Amsterdam niet te verbreken.
De priesters zijn bezorgd over
het gevaar dat de bisschop, die
de voorkeur geeft aan een op
leiding op een door Rome
goedgekeurd seminarie zich
isoleert. Ook vroeg de raad om
de (beloofde) instelling van een
interdiocesane raad van de bis
dommen Rotterdam en Haar
lem voor de ambtsopleiding.
Mgr. Simonis heeft nog niet op
de verzoeken van zijn priester
geantwoord.
Uitdaging. Paus Paulus
vindt, dat de abortuswet die het
Italiaanse parlement heeft aan
genomen en die abortus de eer
ste drie maanden van de zwan
gerschap praktisch vrij maakt,
een uitdaging is aan alle gelovi
gen om zich nog intensiever in
te zetten voor de bescherming
van het menselijk leven. Hij zei
dat tijdens een audièntie deze
week waarbij ook het Italiaanse
episcopaat aanwezig was.
Leen Pfrommer, ex-trainer-coach
van de Nederlandse schaats
ploeg, hoofd lichamelijke oefe
ning en sport bij de Koninklijke
Militaire Akademie in Breda en
lid van een kerk, gelooft zeker,
dat je vanuit het evangelie iets
kunt zeggen over de ethische
kant van de moderne sportbeoe
fening, zoals over de vraag waar
sport ophoudt sport te zijn, de rol
van het geld in de topsport, de
prestatiedruk en de verruwing.
Als je, zo zei hij tegenover een
medewerker van Aksent (blad
van de Protestants Geestelijke
Verzorging bij land- en lucht
macht.), de pretentie hebt, met
het evangelie iets bevrijdens te
zeggen, dan mag de kerk ook niet
zwijgen over de sport. 'Het be
roerde is alleen dat ik in de kerk
zelden iets anders heb gehoord
dan dat ik er verkeerd aan deed
op zondagmiddag langs de lijn te
staan. En zoiets is natuurlijk
fnuikend en heeft ook niets te
maken met de evangeliepredi
king die jij (de interviewer - red.)
bedoelt.
Maar ik ben ervan overtuigd, dat
predikanten ons met het gezag
van de bijbel mogen voorhouden
wat sportief is en wat niet. Met
een stukje in het clubblad van
een sportvereniging zouden zij
een nieuwe belangstelling kun
nen wekken, vanwaaruit weer
allerlei onverwachte contacten
konden ontstaan. En misschien
kon je dan wel eens doordringen
zelfs tot dat supportertje met z'n
fietsketting'.
Van de Confessionele Vereniging in de
Hervormde Kerk zijn 240 predikanten
lid. Dat staat in het pas verschenen jaar
verslag van deze vereniging, die in de
grootste en de oudste protestantse kerk
in ons land de trouw levend wil houden
aan de belijdenis van de Reformatie.
De schrijver van het verslag noemt het op
merkelijk dat in een aantal plaatsen, zoals
in Alphen aan den Rijn, de oprichting van
een afdeling wordt overwogen. Dat mo
gen, zo meent het hoofdbestuur, nooit
strijdorganisaties zijn. Afdelingen kun
nen heilzaam werken als zij bijdragen tot
kerkelijke bewustwording en mensen op
vangen die kerkelijk dreigen af te glijden.
Getracht moet worden, de eenheid van de
plaatselijke gemeente te handhaven. Hier
raakt het verslag aan de verhouding tot de
(rechtsere) Gereformeerde Bond in de
Hervormde Kerk. Tegen activiteiten van
deze bond, ook in vanouds rechtzinnige,
ja zelfs confessionele gemeenten, bestaan
bij de confessionelen nogal bedenkingen.
Overigens is ertussen beide organisaties op
landelijk niveau wel contact. Eind april
had een samenspreking plaats tussen de
hoofdbesturen. Dat was meer een bezin
ningsbijeenkomst. Men kwam overeen,
het contact tussen de beide besturen voort
te zetten.
Gevaren
De hervormde confessionelen doen nogal
somber over bepaalde verschijnselen in
het kerkelijke leven van vandaag.
"De geestelijke strijd loopt dwars door de
kerken heen. We worden allen door de
zelfde gevaren bedreigd. Door een evan
gelie dat geen evangelie is. Een ethiek die
haaks staat op de bijbelse ethiek. Uitspra
ken van leidinggevende figuren geven
soms aanleiding tot diepe verontrusting.
Veel jongeren zien het niet meer. Men ex
perimenteert er maar op los. Het kerkelij
ke leven vermindert. Vrije
pen rijzen buiten de kerk als paddestoelen
uit de grond".
"Moet er soms weer een publikatie komen,
die de kerk wakker schudt?" Gedoeld
wordt kennelijk op het roemruchte Ge
tuigenis, waarmee confessionelen en ge-
reformeerde-bonders een aantal jaren
geleden hun kerk heftig beroerden.
Het verslag deelt nog mee, dat het hervorm
de synodebestuur in september een con-
fessonele delegatie zal ontvangen. De
verhouding tussen de verschillende rich
tingen (ofwel modaliteiten) in de Her
vormde Kerk is dan onderwerp van ge
sprek.
Staatssecretaris
DEN HAAG (ANP) - De blauwe be
taalpas van de girodienst voldoet
niet. De controle op de identiteit
van de rekeninghouder is niet
waterdicht. De afgelopen twee
jaar is in Nederland en het bui
tenland voor ruim anderhalf
miljoen gulden ten onrechte uit
betaald. Het gaat daarbij om 1531
gevallen van fraude.
Staatssecretaris mevrouw Smit-
Kroes van verkeer en waterstaat
heeft dat gisteren gezegd tijdens
het mondelinge vragenuur van
de Tweede Kamer.
Om de fraude het hoofd te bieden,
overweegt de staatssecretaris een
pas in te voeren met foto en ver
melding van de geboortedatum
van de pashouder. Tegen dit plan
heeft de CD A-afgevaardigde Van
Zeil bezwaar aangetekend. Het
zou volgens hem een miljoenen
vergende operatie worden en dat
terwijl de huidige pas nog maar
kort geleden is ingevoerd.
Mevrouw Smit-Kroes zei dat niet
zozeer de hoogte van het fraude-
bedrag haar tot actie heeft aange
zet als wel de overweging dat de
rekeninghouder optimale zeker
heid moet worden geboden.
LEIDEN - Aan de Leidse universi
teit zijn geslaagd voor het docto
raal examen wijsbegeerte M.H.
Mels-Houpt (Leiden) en J. Mels
(Leiden), natuurkunde L.P.J.
Husson (Leiden) en J.J.M. Steij-
ger (Leiden), biologie mevr
P.M.J. Ellenbroek-Janmaat (Lei
den) en mevr. P.J.C.M. van
Luxemburg-Hendriks (Leiden),
psychologie G.G. v.d. Hagen
(Leiden), R.J. van Heeringen
(Leiden), G.J.J.M. v.d. Zalm
(Leiden) cum laude, C.J.M. de
Groot-Peters (Leiden) en mej.
L.L. Horring (Leiden), pedago
giek P.J. van Putten (Leiden).
Aan de Technische Hogeschool
in Delft zijn geslaagd voor het
doctoraalexamen werktuigkun
dig ingenieur N.C. Julsing
(Noordwijk) en H.A. Schaap (Lis-
se).
LEIDEN - Het was giste
ren voor de eindexa
menkandidaten van het
lager beroepsonderwijs
de dag van de meer-
keuze testen (multiple
choice). De lbo-ers
moesten in totaal 80
keer kiezen tussen de
letters a, b, c en d. Vijf
tig keer bij het examen
Engels en dertig keer
bij het wiskunde-exa-
men.
Die meer-keuze toetsen v
overigens nog steeds een
punt van discussie in de on
derwijswereld. Volgens een
grote groep docenten wordt
bij dit soort examens niet zo
zeer de kennis van de leerlin
gen getest, maar hun intelli
gentie. Soms kun je met lo
gisch denken en een beetje
combineren een vraag
beantwoorden, terwijl je het
stukje tekst waarover de
vraag handelt niet helemaal
snapt. Maar ook gebeurt het
dat leerlingen die bijvoor
beeld van een stukje Engelse
tekst wel alle woorden ken
nen, in de war worden ge
bracht door de meer-keuze
vragen. Deze groep zou bij het
ouderwetse vertaalwerk een
hoger cijfer behalen.
Een niet onbelangrijk element
bij de meer-keuze testen is de
mogelijkheid tot gokken. Dat
is ook de reden dat nogal wat
scholieren blij zijn met de
keuze-vragen: ook al heb je
geen flauw idee welke van de
vier antwoorden juist is, dan
kun je nog altijd een wille
keurig hokje aankruisen.
Overigens waren zowel leer
krachten als leerlingen van
het lager beroepsonderwijs
redelijk tevreden met de ex
amens Engels en wiskunde.
"Beide hadden een behoor
lijk niveau. Sommige onder
delen waren zelfs echt moei
lijk. Maar in zijn totaliteit wa
ren de examens met een nor
male kennis te maken", aldus
verwoordde een leerkracht de
algemene mening.
Opsteker
Vooral wat betreft wiskunde
was het meer-keuze examen
een opsteker. Zoals we giste
ren berichtten was het eerste
deel van het wiskunde-exa-
men (de open vragen) heel erg
tegengevallen. De verwach
ting is dat dit deel veel onvol
doendes heeft opgeleverd.
Maar waarschijnlijk heeft een
groot aantal kandidaten nu
wat goed kunnen maken.
Volgens een leerkracht van
de leao-school de Nieuwe
Vaart hoefden 23 van de 30
opgaven geen problemen op
te leveren.
Voor het examen Engels kregen
de leerlingen vier teksten,
waarover 50 vragen werden
gesteld. De eerste tekst - over
een meisje dat op kamers gaat
wonen - was de makkelijkste,
de derde - over een buschauf
feur - kostte de meeste moei
te.
Ellendig
Voor de vwo-ers was het op
nieuw een zeer zware dag. De
hele week al wordt van deze
leerlingen het uiterste ge
vraagd en de examens van
gisteren noemde men ronduit
ellendig. Bij wiskunde I raak
te bijna iedereen in tijdnood.
Van de leerlingen van Louise
de Coligny was zelfs niemand
helemaal klaar toen na drie
volle uren de pennen moesten
worden opgeborgen. Volgens
de leraren was wiskunde I
duidelijk moeilijker dan vori
ge jaren. Ook het Frans was
een zware kluif. Van de tek
sten die de vwo-ers kregen
voorgeschoteld was de twee
de het allermoeilijkst. Het
was een verhaal van de Frans
president Valéry Giscard
d'Estaing over de plaats van
het individu in de maat
schappij.
Anders
De havo'ers kregen vijf wis-
kunde-opgaven te maken. De
eerste was een makkie, maar
de overige vier vroegen veel
inzicht. Veel scholieren von
den het dan ook een moeilijk
examen. Binnen het docen
tenkorps waren de geluiden
iets anders. "Dit wiskunde-
examen was best te maken",
vond men. Bij de meer-keuze
test Engels werd veel kritiek
geleverd op de allereerste
vraag. "Dat was een mis
kleun", aldus een leraar. "Er
wordt teveel psychologisch
inzicht gevraagd. Twee van
de vier mogelijke antwoorden
konden goed zijn".
Veel algebra
Zowel mavo-3 als mavo-4 had
wiskunde en Engels op het
programma staan. De mavo-3
scholieren waren best te
spreken over de opgaven. De
wiskundesommen waren op
twee na vrij gemakkelijk op te
lossen en de meer-keuzetekst
Engels hoefde ook geen
struikelblok te zijn. Mavo-4
was wat pessimistischer over
wiskunde. De leerkrachten
hadden kritiek op de manier
waarop de vragen werden ge
steld. De leerlingen vonden
het examen eenzijdig, met
veel algebra en weinig meet
kunde. Het examen Engels
voor mavo-4 begon met een
gemakkelijk tekstje, maar
werd steeds moeilijker.
We zijn u nog de oplossing
schuldig van de opgave Duits
(uit het havo-examen) die gis
teren in deze rubriek stond.
Het goede antwoord was: C.
Vandaag een vraag uit het ex
amen Engels voor het lager
beroeps onderwijs. Eerst een
stukje tekst "She wanted to
take the stairs two at a time, to
run op them, to fly up them!
For the first time she was re
turning from work to her very
own flat. Inside, she carefully
inspected her domain. Just a
room with old furniture - but
she was free!" Dit is het begin
van een verhaaltje over een
meisje dat voor het eerst op
kamers woont. De vraag is:
"Why did the girl want to take
the stairs two at a time?".
Welke van de vier volgende
antwoorden is de juiste: A.
She knew a surprise was
awaiting her at home; B. She
wanted tot enjoy her freedom
as quickly as possible; C. She
was in a great hurry to play
her favourite LP; D. She was
very glad her day's work was
over. De oplossing volgt mor
gen.
LEIDEN - Dr. I. Samkal
den, oud-burgemeester
van Amsterdam, is be
noemd tot buitengewoon
hoogleraar in de faculteit
sociale wetenschappen en
die van rechtsgeleerdheid
aan de Leidse universiteit.
Hij zal de Cleveringa-leer
stoel gaan bezetten.
Deze leerstoel werd in 1970 inge
steld ter herinnering aan de in
1940 door prof. mr. R. P. Cleve-
ringa gehouden protestrede te
gen het afzetten van joodse
hoogleraren door de bezetter. De
leerstoel is bestemd voor hen die
zeer bijzondere verdiensten heb
ben voor de wetenschappelijke
bestudering van belangrijke, po
litieke en maatschappelijke
vraagstukken van de twintigste
eeuw.
Samkalden zal van 1 september
1978 tot 31 augustus 1979 onder
wijs geven in "Internationale in-
stumenten tot vrijheidsbescher
ming". Hij was in 1959 eveneens
in Leiden buitengewoon hoogle
raar en van 1960 tot 1965 (toen hij
voor de tweede maal minister van
justitie werd) hoogleraar in het
recht der internationale organisa
ties.
Samkalden is getrouwd met de
dochter van prof. Meijers, een
Nou een politieman
na aanslag
Orly overleden
PARIJS (DPA) - De aanslag van
Arabische terroristen op de
luchthaven Orly bij Parijs heeft
aan een tweede politieman het
leven gekost. Volgens het Franse
ministerie van binnenlandse za
ken overleed de politieman giste
ren ir. een ziekenhuis aan zware
schotwonden.
Bij de mislukte aanslag op passa
giers van een El-Al vliegtuig met
bestemming Tel Aviv werden vo
rige week zaterdag de drie daders
en een politieman gedood.
van de joodse hoogleraren die in
de oorlog werd afgezet en waar
tegen mr. Clevennga zo fel pro
testeerde.
Dr. J. Samkalden
PvdA tegen
levering 3500
handgranaten
aan Argentinië
DENHAAG (SP) - De PvdA-Ka-
merleden Kombrink en Van der
Hek willen dat minister Van der
Klaauw (buitenlandse zaken) en
Van Aardennen (economische
zaken) de levering van 3500
handgranaten door een Zaans
bedrijf aan Argentinië tegen
houdt.
De Kamerleden vinden dat de mi
nisters met het oog op de situatie
in Argentinië de exportvergun
ning voor dit wapentuig moeten
weigeren. De order uit Argentinië
zou via het Westduitse bedrijf
Dynamit-Nobel bij het Zaanse
bedrijf Eurometaal terecht zijn
gekomen.
De bewindslieden zouden er op
moeten toezien, dat - wanneer zij
de levering willen voorkomen -
Eurometaal niet via het Duitse
bedrijf de levering doorzet, zo
vinden de Kamerleden.
