"Leiden d
echt te kiezen
ZATERDAG FIETSDEMONSTRATIE
ENWB - het verzet op twee wielen
EXTRA
DONDERDAG 25 MEI 1978
LEIDEN - Onder het motto "Kies voor de fiets" houdt de ENWB
(Eerste Enige Echte Nederlandse Wielrijdersbond) zaterdag op
tal van plaatsen demonstratieve fietstochten. De fietsbond vraagt
zo nadrukkelijk meer aandacht voor de fiets. Ook de afdeling
Leiden organiseert op deze ENWB-fietsdag een demonstratie.
De Leidse afdeling heeft door de binnenstad van Leiden een knel-
puntentocht uitgezet. De deelnemers kruisen in een middagje
tijds de meest gevaarlijke en voor de fiets onaantrekkelijke situa
ties in het centrum.
Die knelpunten zijn naar voren gekomen uit een enquête onder
ENWB-leden. Do fietsbond heeft beslist niet naar gevaarlijke en
onaantrekkelijke punten moeten zoeken. De tocht langs de be
langrijkste knelpunten heeft een afstand van maar liefst vijftien
kilometer.
De demonstratieve fietstocht is voor de Leidse EN WB-afdeling een
poging om de fietser grootscheeps te mobiliseren. "Het moet een
massa-demonstratie worden, waaruit duidelijk blijkt dat het ge
meentebestuur moet kiezen voor de fiets en niet voor die hinder
lijke auto", is de oproep.
Daarnaast moet de tocht propaganda maken voor het gebruik van
de fiets. 'De fiets is goeclkoop, neemt weinig ruimte in, levert
gezonde lichaamsbeweging en is op zichzelf erg veilig. Bevorde
ring van het fietsverkeer bevordert het leefmilieu, de verkeers
veiligheid en de volksgezondheid", propageert de ENWB.
De demonstratieve tocht begint zaterdagmiddag om twee uur op
het Schuttersveld en eindigt ongeveer een uur later bij het mari
necomplex aan het Noordeinde. Daar begint vanaf drie uur een
manifestatie met artiesten (straatzanger Lampie, de Poppenkeet,
straattheater "Blenck sijn den billekens" en orkest De Onderste
Steen). Stands van milieu-actiegroepen completeren het gebeu
ren, terwijl wethouder Waal (verkeer) een inleiding houdt over
het gemeentelijk verkeersplan.
"Kies voor de fiets"
Door
KrrsVim «lor Mülcn
"Enig echte" fietsbond over beleid gemeente
Fietser moet weg in het verkeer vaak
vinden.
iets waar wij ons erg boos over
kunnen maken", benadrukt hij.
Knelpunten
De demonstratieve tocht van zater
dag gaat langs de knelpunten
voor fietsers in de binnenstad.
Uit een enquête onder de eigen
leden inventariseerde de ENWB
de Rijnzichtbrug, het kruispunt
Lammermarkt. de Beesten
markt, de tweede Binnenvest
gracht, de Blauwpoortbrug en
omgeving, het kruispunt Lam-
menschansweg en de Zoeter-
woudsesingel als gevaarlijke en
meest onoverzichtelijke punten
voor de fietser. De fietser voelt
zich op deze punten bij gebrek
aan eigen ruimte vaak vogelvrij
en bedreigd door de auto.
De enquête leerde verder dat het
aantal straten waar de auto op de
rijbaan en dan vooral op fiets
stroken parkeert legio is. De
ENWB-ers telden meer dan 60
straten. De meest hinderlijke si
tuaties zijn de Breestraat, Doeza-
straat, Haven, Herengracht, Ho-
gewoerd. Hoge Rijndijk, Hooi
gracht, Lage Rijndijk, Morsweg,
Noordeinde. Rapenburg en voor
al de Rijnsburgerweg.
De ENWB zal zijn geluid binnen
kort behalve op demonstratieve
wijze ook in meer geregelde vorm
kwijt kunnen. De fietsbond is na
lang wachten eindelijk opgeno
men in de gemeentelijke ver-
keerscommissie. De fietser heeft
zo voor het eerst een eigen verte
genwoordiger bij de gemeente.
LEIDEN - Als goede repre
sentant van de landelijke
fietsbond komt de ENWB
in Leiden actief en fel op
voor de belangen van de
fietser.
De afdeling is
voortdurend attent dat de
positie van de fietser in het
Leidse verkeer niet verder
ondergeschoven raakt.
Zonodig schuwt men de
actie niet om dat te voor
komen.
Nog onlangs maakte de ENWB be-
zwaar tegen plannen voor een
busbaan door de Leidse Hout.
Ongelukkig genoeg kwam het
protest op de verkeerde plaats.
De actievoerder vergiste zich met
kwast en verfpot. Maar dat is
slechts een uitzondering en inci
denteel. In zijn kritiek is de
ENWB doorgaans zeer nauwge
zet. Zo ook Dick Verhaart, lid van
de werkgroep fieisbeleid en
woordvoerder van de afdeling.
"Het beleid van de gemeente Lei
den tegenover de fiets is" - zo
formuleert hij voorzichtig - "niet
echt slecht. De gemeente heeft
oog voor een heleboel zaken,
maar zodra het tot een conflict
komt tussen de auto en de fiets
kiest men nog altijd voor de auto.
Zo blijft de fiets nog steeds een
sluitpost".
Tegen die politiek komt de ENWB
zaterdag in het geweer met de
demonstratieve fietstocht. De
actie moet een rijdend pleidooi
worden voor een goed fietsbe-
Fietsers in het verkeer, groot in aantalmaar met weinig ruimte.
leid. De ENWB wil zijn aanhang
en grootte duidelijk aan bevol
king en bestuurderen tonen. "We
willen laten zien dat we geen
klein clubje zijn", zegt men.
Het protest is niet nieuw. Precies
vijfjaar geleden organiseerde de
Leidse werkgroep Fiets - de
voorganger van de ENWB - al
zo'n fietsdemonstratie. Toch is er
een verschil. Toen. in '73. was er
eigenlijk helemaal geen fietsbe-
leid. "Het wordt steeds gevaarlij
ker en de mogelijkheden om er
gens per fiets te komen nemen
af', was de klacht.
Mooie woorden
Nu. vijf jaar later, is er wel een be
leid, heeft de fietser hier en daar
meer ruimte gekregen, maar
blijft het nog te veel bij mooie
woorden. Dick Verhaart; "De
fietser krijgt in woorden alle aan
dacht, maar na de woorden,zullen
daden moeten volgen"
Een voorbeeld van die "mooie
woorden" noemt hij het recente
verkeerscirculatieplan: "De
doelstellingen daarin zijn alle
maal positief. De doelstellingen
voor de fietser zijn zelfs roerend,
je zou er tranen van in je ogen
krijgen, maar het blijft intussen
alleen bij* die doelstellingen"
De fundamentele kritiek van de
ENWB op de gemeentelijke
plannen is dat er niet - of nog niet
- tussen de verschillende ver-
keerssoorten (auto, fiets, open
baar vervoer, voetganger) geko
zen wordt. Dick Verhaart: "Dat
die keuze niet gemaakt wordt,
vinden wij echt vervelend. De
gemeente is niet consequent.
Men geeft wel aan wat de overlast
van de auto is, maar het echt aan
banden leggen van de auto, daar
schrikt men voor terug".
Als voorbeeld noemt hij de situatie
met de fietspaden langs de Rijns
burgerweg: "Daar heb je het
meeste fietsverkeer van Leiden,
maar tegelijk de smalste fietspa
den. Waarom kunnen die fietspa
den volgens de gemeente niet
breder? Omdat dan het autover
keer beperkt wordt en dat wil
men niet", aldus Dick Verhaart.
De ENWB-woordvoerder vindt dat
een jammere zaak: "Het gekke is
dat de gemeente miljoenen uit
geeft voor de fiets als er ruimte is.
De nieuwe fietsverbinding van
uit de Merenwijk dat is prachtig,
dat is helemaal eigen initiatief
van de gemeente. Maar daar heeft
men de ruimte nog. Zodra de
ruimte er niet is en men moet kie
zen tussen auto en fiets, kiest de
gemeente toch voor de auto".
Een ander onverteerbaar punt voor
de ENWB is de voorrang die het
autoverkeer automatisch via veel
stoplichten krijgt: "Stoplichten"
- zegt Dick Verhaart - "zijn ver
velend oponthoud voor fietsers.
Veel installaties staan zo afge
steld dat de fietser ook moet
wachten als het niet nodig is. De
fietser kun je rustig drie minuten
laten wachten, denkt men. Dat is
De naam maakt onmiddellijk
nieuwsgierig. Eerste Enige Echte
Nederlandse Wielrijdersbond,
dat klinkt interessant en prikkelt
de aandacht. De ENWB - "vak
bond voor fietsers" - heeft zich die
aandacht in de afgelopen jaren
van zijn korte bestaan volop we
ten te verwerven.
De fietsbond ontwikkelt zich sinds
1975 als een alternatieve, maar
tegelijk professionele pleitbezor
ger van de fiets. De "Enige Echte"
doet dat zo nadrukkelijk en effec
tief datgrote broer" ANWB van
de auto, de caravan, de boot, de
tent en soms ook de fiets) een pro
ces heeft aangespannen.
De aloude toeristenbond, die zoveel
auto in zijn beleid doet voelt zich
bedreigd door de alternatieve
fietsbond. Via een proces probeert
de "Algemene" de "Enige Echte"
tot naamsverandering te dwin
gen. ENWB lijkt teveel op ANWB
en dat geeft maar verwarring
is het argument.
De ENWB lijkt voorlopig niet voor
die juridische druk te zwichten,
integendeel. Op de vertrouwde,
eigenzinnige wijze geeft men te
gengas. Per briejkaart kreeg de
ANWB van individuele ENWB-
leden al een massaal protest in de
bus en de fietsbond gooide er ver
volgens nog eens een speciaal af
fiche tegenaan.
"Naam veranderen, dat nooit",
drukte men strijdbaar. Het affi
che werd iegelijk handig gebruikt
'als een middel voor ledenwer
ving. Een fraaie foto van een
slordig geparkeerde fiets - als
symbool voor het verdrukte-moet
voor de nodige werfkracht zor
gen. Zo gebruikt de ENWB de te
genstand in zijn voordeel en fietst
men voorlopig onvermoeibaar
verder tegen de stroom in.
De bezwaren van de ANWB snijden
ook nauwelijks hout. Het verschil
tussen de "Algemene" en de "Eni
ge Echte" is meer dan een letter
groot. De ANWB is en blijft de net
te, traditionele belangenbeharti
ger en de ENWB manifesteert zich
duidelijk als de vrije en alterna
tieve club.
Mentaliteit
Zo houdt de ANWB keurige toeristi
sche fietsdagen, maar zoekt de
ENWB het in demonstratieve
fïetsacties. Het verschil is behalve
een generatie ook een mentaliteit
groot. De ANWB blijft netjesop de
gebaande paden, de ENWB treedt
daar juist graag buiten en
schuwt het verzet niet.
Als organisatie is de ENWB een
boeiend verschijnsel. De club
geeft onderdak aan een gemengd
gezelschap fietsers, waarin zowel
de degelijke wielrijder op zijn
zwartgelakte Fongers als de meer
alternatieve fietsfreak op zijn af
getrapte tweedehands en de spor
tieve mode-renner op zijn "Moto-
becane" race-fiets vertegenwoor
digd is.
In hun verscheidenheid hebben ze
één ding gemeen, de fiets is voor
hen uitgegroeid tot een onverbre
kelijk iets in hun bestaan. Soms
lijkt het bijna een religie en dat
levert zoals vaak aanstekelijke
discussies op. Ook onder fietsers
heb je rekkelijken en preciesen.
Dat uit zich in geschillen of een
fietspad uit (het anders zo ge
wraakte) asfalt mag bestaan of
dal het gewoon van (milieu
vriendelijke) tegels moet wezen.
Of dat je je bij het verwisselen van
een band van "bot gereedschap"
als een bandenlichter mag bedie
nen of je bij het echte handwerk
moet houden. En zelfs of eenfiets-
imperial op een auto toelaat
baar is als reclame in het eigen
fietsblad. Kortom, discussie ge
noeg.
Richtingen
Deze voortdurend aanwezige,
maar immer vriendelijke rich
tingenstrijd houdt de ENWB le
vend. Het bewijs ervoor is de
snelle groei, die men nog steeds
doormaakt. In de drie jaar van
zijn bestaan is de vakbond voor
fietsers uitgegroeid tot een orga
nisatie met zo'n 14.000 leden. Als
produkl van het actiewezen uit de
late jaren zestig is de ENWB eind
jaren zeventig nog springlevend.
De Jietsbond floreert bij de her-
ón tdekking van de fiets. De twee-
wieler is tenslotte de laatste jaren
naast vervoermiddel tot een mo
de- en trendgevoelig bezit, zeker
met een minister-president die
zijn hooggezeten derrière ten
aanschouwe van volk en vader
land langdurig op de "racevelo"
nestelt.
Voor de modale fietser blijft het rij
wiel-vaak bij gebrek aan beter-
gewoon een ordinair middel van
vervoer, voor de overtuigde
soortgenoot is het verzet op twee
wielen of zoals Cees Buddingh in
zijn "Ode aan de fiets" strijdlus
tig dichtte:
Al is de Mercedes ook nog zo snel
wij op de fiets achterhalen hem wel
en dan wordt het lachen geblazen!
