Westen in actie voor evacuatie
Europeanen
uit Zaire
Hans geld
uitNèdedand
NAAST HET NIEUWS
Suarez lijdt
nederlaag in
verkiezingen
NAVO-landen akkoord met duur program
Joeri Orlov veroordeeld
tot in totaal twaalf
jaar
Amnestie voor
duizenden
Chinezen
Plan
voor
nieuwe
neder
zettingen
postgiro en
rijkspostspaarbank
VRIJDAG 19 MEI 1978
BUITENLAND
PAGINA 9
BRUSSEL (SP) - "Wij laten van
daag zien dat we als
NAVO-partners passend gaan re
ageren op de groeiende kracht
van het Warschau Pact". Dit zei
de Nederlandse minister van de
fensie, W. Scholten, bij zijn eerste
optreden in de vergadering van
het comité van defensieministers
van de NAVO, dat vanmiddag in
Brussel zijn tweedaagse voor
jaarszitting besloot.
Alle partners van het bondgenoot
schap zijn akkoord gegaan met
een uitgavenschema van onge
kende omvang. Het gaat om een
lange termijnprogramma, dat tot
in de jaren negentig reikt. Minis
ter Scholten onderstreepte tegen
over zijn collega's dat met re
alisme bezien moet worden of de
op militair terrein gevraagde
extra-inspanning ook betaalbaar
is. "Ook de andere ministers re
ageerden in die zin op de voorstel
len. Niemand heeft hier voor de
langere termijn bindende financi
ële toezeggingen gedaan", aldus
minister Scholten.
Over tien dagen komen de staats
hoofden, danwel de regeringslei
ders van de NAVO-landen in Was
hington bijeen. Zij zullen zich
moeten verbinden om het pro
gramma ook uit te voeren. Tot nu
toe keek men bij de planning vijf
jaar vooruit. Waarnemers in Brus
sel omschrijven de verdubbeling,
waaraan verregaande financiële
consequenties zitten, voor het
bondgenootschap als een besluit
van historische strekking.
Financieel hebben de regeringen
zich in het 2000 pagina's dikke
programma al globaal vastge
legd. Het is nog zo vaag, dat de
belastingbetaler het prima zal ver
staan. De komende twaalf jaar
gaat de defensie om te beginnen
jaarlijks evenveel méér kosten als
de prijzen stijgen.
Daar bovenop wil men dan de uitga
ven jaarlijks met gemiddeld drie
procent uitbreiden. Volgens mi
nister Scholten sluit dit langeter-
mijnprogramma goed aan bij de
nationale plannen en het vijfjaren
plan dat de NAVO nu al hanteert.
Nieuw concept
Achter de besluiten van gisteren
gaat een geleidelijke ombuiging
van het beleid van het bondge
nootschap schuil. Met reden kan
daarom gesproken worden van
een nieuw concept. Al enkele ja
ren signaleert men bij de NAVO
hoe de militaire kracht van het
Westen door die van het commu
nistische Warschau Pact dreigt te
worden overvleugeld. President
Carter stelde vorig jaar in mei op
de NAVO-topconferentie in Lon
den voor zo'n langetermijnpro-
gramma te ontwerpen.
Het stuk vormt een reactie op de
groei van het Warschau Pact (Sov
jet-Unie plus Oosteuropese part
ners). Daar voert men de defen
sie-uitgaven al jaren met reeël vijf
procent op. Er is aldus een troepe
novermacht ontstaan, die er overi
gens nog niet toe geleid heeft dat
ons machtsoverwicht wegviel.
Kwalitatief liggen de legers van
het Warschau Pact bijvoorbeeld
nog ver achter. De grootse plan
nen van de NAVO roepen natuur
lijk wel de vraag op of wij aldus
niet bijdragen aan een voortzet
ting van de gevaarlijke wapen
wedloop. Het begint er naar uit te
zien dat gedurende de rest van
onze twintigste eeuw de uitgaven
versneld zullen blijven groeien.
Bij het NAVO-hoofdkwartier in
Brussel leggen ze er overigens de
nadruk op dat het er niet om gaat
de uitgaven op te schroeven. Wel
moet in een samenhangend plan
de paraatheid en het gevechtsver-
mogen van onze troepen worden
verbeterd. Daarbij denkt men
dan met name aan verbetering
van de anti-tankwapens en de
luchtafweer en verhoging van de
reactie-snelheid bij een eventuele
aanval. Cijfers ondersteunen die
bewering. Toen vorig jaar in Lon
den de 3 procent-afspraak ter ta
fel kwam bleek onze gematigd
linkse regering daar geen enkele
moeite mee te hebben.
De extra-defensie-inspanning zal
de komende tien jaar niet gericht
zijn op een geweldige uitbreiding
van de troepenmachten of invoe
ring van de neutronenbom, dan
wel andere nucleaire wapens. Die
zijn immers veel te gevaarlijk.
Het draait eerder om verbetering
van de conventionele bewape
ning: de "ouderwetse" strijd
krachten dus, waarin ook het War
schau Pact zich zo ijverig speciali
seert.
Verscherpt defensiever
mogen
Het defensieprogramma bevat daar
toe een keuze van tien onderwer
pen, waarop in eerste instantie
alle aandacht wordt gericht. Vijf
daarvan verscherpen het ge
vechtsvermogen: paraatheid,
luchtafweer, elektronische oor
logsvoering, verbetering van de
zeestrijd krachten, van verbindin
gen en bevelvoering. Dan volgen
er maatregelen die er op gericht
zijn een plotselinge aanval van de
Russen te weerstaan. Een tweede
Nederlandse brigade in West-
Duitsland bijvoorbeeld, voorts
een betere bewapening van reeds
afgezwaaide militairen en een
snellere bevoorrading in oorlog
somstandigheden.
Aan de basis van al het bovenstaan
de ligt een dikke studie over de
huidige Oost-West-krachtsver-
houdingen. Ook die is, nadat pre
sident Carter hiervoor vorig jaar
in Londen het initiatief had geno
men, zojuist afgerond. De belang
rijkste conclusie van dit overi
gens strikt geheime rapport is
naar verluidt, dat een nieuwe ge
neratie in de Sovjet-Unie de ko
mende tien jaar technisch over de
mogelijkheden kan gaan beschik
ken om op een succesvolle con
frontatie met het Westen aan te
sturen.
Teneinde zo'n ontwikkeling te ver
mijden haalt president Carter op
30 en 31 mei de regeringsleiders
naar Washington. In het verleden
verzamelden de ministers van de
fensie al wel eens vaker grootse
plannen. Thuisgekomen kreeg
een aantal van hen vanwege de
kosten op zijn bliksem. De ko
mende Washington-top heeft ten
doel alle door de ministers van
defensie in Brussel genomen be
sluiten via de regeringsleiders
nogmaals vast te leggen. Iedere
regeringsleider zal bij die ko
mende topconferentie binnen de
hem resterende ruimte eigen ac
centen proberen te leggen.
BRUSSEL/PARIJS/KINSJASA (AFP/UPI/Reuter) - Bel
gië en Frankrijk zijn gisteren in actie gekomen om een
evacuatie van Europeanen in de Zaircsc provincie Sja-
ba voor te bereiden. Groot-Brittannië houdt zich gereed
om aan de actie deel te nemen. De Verenigde Staten zijn
vooralsnog niet van plan troepen of vliegtuigen in te
zetten.
Gistermiddag zijn op dc lucht
machtbasis Meisbroek bij Brus
sel twee C-130 Hercules vliegtui
gen met Belgische militairen aan
boord vertrokken naar de Zaïrese
stad Kamina, 200 kilometer van
de door rebellen belegerde stad
Kolwezi. Van het eiland Corsica
vertrokken gistermiddag 250 sol
daten van het Franse vreemdelin
genlegioen naar Abidjan in Ivoor
kust. Enkele duizenden Belgi
sche en Franse militairen werden
gisteravond nog in gereedheid ge
houden om te worden overgevlo
gen naar Zaïre.
De Belgische luchtvaartmaatschap
pij Sabena heeft voor vandaag
vier vluchten afgelast. De toestel
len die deze vluchten zouden uit
voeren zijn door de Belgische re
gering gevorderd. De Belgische
regering wil de Boeings 707 ge
bruiken voor troepenvervoer
naar Zaïre. De Franse regering
heeft een Boeing 707 van "Air
France" gevorderd voor de evacu
atie-actie. Duizend parachutisten
van de Franse luchtmacht zijn
overgebracht naar Corsica. Bel
gië houdt 1750 para-commando's
gereed.
Topoverleg
wezi te respecteren de melding
van dc Belgische premier Tinde-
mans over "een jacht op Europe
anen" ontkracht hebben.
Rust
In de mijnstad Kolwezi in de Zaï
rese provincie Sjaba is het rustig.
In een cirkel van 15 kilometer
rond de stad wordt niet meer ge
vochten, zo heeft het Kongolese
bevrijdingsfront FNLC laten we
ten. Het front ontkent buitenlan
ders te hebben gedood. Wel zou
den er doden zijn gevallen bij de
tegenaanval van de Zaïrese lucht
macht. "De Zaïrezen doodden tal
rijke blanke en zwarte mensen",
aldus het FNLC. Het front heeft
verklaard een revolutionaire raad
te hebben geïnstalleerd in Kol
wezi, bestaande uit 20 man, onder
wie drie Belgen. De Zaïrese strijd
krachten hebben gemeld dat zij
de luchthaven van Kolwezi her
overd hebben. Het FNLC heeft
dit tegensproken. President Mo-
boetoe is vertrokken naar het
front om daar in gevechtskledij
leiding te geven aan zijn troepen.
Behalve Kolwezi hebben de rebel
len ook de stad Moetsjatja in han
den.
Belgische militairen maken zich gereed
MOSKOU (Reuter) - Joeri Orlov is
gisteren veroordeeld tot zeven
jaar strafkamp, gevolgd door 5
jaar verbanning. Orlov stond te-
De westerse actie is begonnen na
topoverleg gistermorgen in de
Bondsrepubliek, waarbij Frank
rijk, Belgie, Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten vertegen
woordigd waren. De westerse lan
den hebben beklemtoond dat de
actie wordt uitgevoerd in overleg
met president Moboetoe en dat
hier enkel sprake is van een huma
nitaire onderneming. De Belgi
sche minister van buitenlandse
zaken Henri Simonet verklaarde
gisteravond: "De troepenver
plaatsingen per vliegtuig hebben
geen offensief karakter. Het uiter
ste dat van deze eenheden kan
worden gevergd is het opvangen
en terugbrengen van de geëxpa-
trieërden van Sjaba. Wij hopen
zonder enig treffen tot een oplos
sing te komen. Het Angolese pers
bureau "Angola Press" ver
klaarde gistermiddag dat de wes
terse actie gezien moet worden
als een imperialistische inmen
ging onder de dekmantel van hu
manitaire hulp. Het persbureau
meent dat de rebellen in Sjaba
met hun verzekering de veilig
heid van de inwoners van Kol-
ADVERTENTIE
9234567 TH G LUCASSEN
postcheque
t carte de
paiement
STATIONSSTRAAT 33 L00W0UDE 9999
TEL AVIV (Reuter) - Israël is van
plan in het bezette deel van Jorda
nië zes nieuwe plaatsen met een
bevolking van maximaal 160.000
mensen te stichten. Dit hebben
functionarissen in Tel Aviv giste
ren verklaard.
Van militaire zijde beschouwt men
dergelijke centra als onderdelen
van een veiligheidsgordel rond
om Jeruzalem. De plaatsen ko
men op punten waar het afgelo
pen half jaar landbouwvestigin-
gen zijn opgericht. De steden
komen in de streek die Israël als
zijn grondgebied beschouwt.
Vakantie in Frankrijk of zomaar een
paar dagen Panjs? Laat uw plezier dan
met bederven door te weinig geld op
zak. Neem wat betaalkaarten van de
postgiro mee.
Elk postkantoor in Frankrijk, Andorra
en Monaco geeft u er maximaal 400
francs per kaart voor, op vertoon van uw
giropas. Men kan u bovendien naar
uw paspoort vragen.
Bon voyage!
Contant vreemd geld in meer dan 30 landen.
recht voor anti-Sovjet-propagan-
da.
Rechter Valentina Lubentsova
kwam tot deze uitspraak na een
proces van vierdagen. Zij veroor
deelde Orlov daarmee tot de maxi
mum-straf die op anti-Sovjet-pro-
paganda staat.
Joeri Orlov, een 53-jarige natuur
kundige, werd in 1956 geroyeerd
als lid van de communistische
partij van Rusland. Ook moest hij
dat jaar zijn baan aan het natuur-
TOKIO (UPI) - De Chinese autori
teiten hebben gratie verleend aan
ongeveer 100.000 mensen die uit
het openbare leven waren verwij
derd, nadat zij kritiek hadden ge
leverd op het communistische be
wind tijdens een experiment met
vrijheid van meningsuiting in de
jaren 1956-57. Dit meldt het Ja
panse persbureau Kyodo.
Volgens geschiedkundigen werden
tijdens het experiment in totaal
ongeveer 400.000 mensen wegge
zuiverd. Velen zijn intussen over
leden. De Chinese overheid zou
tot amnestie zijn gekomen, om
dat het nu al ruim twintig jaar ge
leden is dat de critici hun straf
opgelegd kregen. Verontschuldi
gingen voor de behandeling in de
jaren vijftig zijn hun niet aangebo
den. Kyodo zegt deze informatie
uit kringen rond Chinese autori
teiten verkregen te hebben.
Het experiment met de vrijheid van
meningsuiting kwam in 1956 na
dc kritiek die Chroesjtsjov op de
onderdrukking in de tijd van Sta
lin leverde. In China stond de peri
ode van vrijheid van meningsui
ting bekend als de "campagne
van de honderd bloemen", naar
een uitspraak van Mao Tse-toeng.
De Chinese leiders verwachtten
met de campagne opmerkingen
te krijgen over ondoelmatighe
den in het regeringsbeleid, maar
de critici vielen de communisti
sche structuur zelf aan.
kundig instituut in Moskou opge
ven, nadat hij op een partijconfe
rentie een pleidooi had gehouden
voor "liberalisering" van het re
gime. Dit was juist in de tijd van
het geheime rapport van
Chroestsjov over de "destalinisa
tie".
^a een jaar werkloos geweest te
zijn, kon hij zijn onderzoekingen
hervatten aan het natuurkundig
instituut van Armenië in Erevan.
In het begin van de jaren 70 keer
de hij naar Moskou terug. Samen
met Sacharov en andere vrienden
uit de wetenschapswereld streed
hij voor de verdediging van de
rechten van de mens. In de akte
van beschuldiging van de recht
bank in Moskou staat dat hij in
1973 met zijn dissidente activiteit
is begonnen.
Helsinki-groep
In mei 1976 heeft hij de Helsinki-
groep in Moskou opgericht. Deze
groep ziet toe op de naleving van
de slotakkoorden van de confe
rentie van Helsinki.
Het Russische persbureau Tass
heeft vlak na de uitspraak van de
rechtbank gemeld dat Orlov in be
roep kan gaan tegen de veroorde
ling bij het hooggerechtshof.
Andrej Sacharov, winnaar van de
Nobelprijs voor de vrede, heeft
herhaalde malen vergeefs gepro
beerd het gerechtsgebouw, waar
het proces werd gevoerd, binnen
te komen. Toen hij gisteren met
zijn vrouw een nieuwe poging on
dernam, kreeg hij het volgens oog
getuigen aan de stok met agen
ten. Zij werden daarop afgevoerd
in een kleine bus, maar later weer
op vrije voeten gesteld.
Orlovs vrouw en zijn twee zoons
waren de enige familieleden die
het proces mochten bijwonen.
Correspondenten uit het westen
en vrienden van Orlov werden
niet toegelaten. Orlov, die zich
niet schuldig achtte aan het hem
ten laste gelegde, nam de veroor
deling kalm en gelaten op, aldus
zijn vrouw. Sacharov noemde het
proces onwettig, omdat alleen ge
selecteerde personen erbij aanwe
zig mochten zijn. Ook zou het hof
geen van de door Orlov ge
noemde getuigen a-décharge heb
ben toegelaten.
De Nederlandse sectie van Am
nesty International deed in een
gistermiddag uitgegeven verkla
ring een dringend beroep op over
heden en openbare mening over
al ter wereld aan te dringen op
ogenblikkelijke invrijheidstel
ling van Orlov.
HUTCH
Hutch (van "Starsky and
Hutch", bekend van televisie)
kwam voor de première van
de film "The Stick-Up" naar
een Londens theater. Dat gaf
nogal wat consternatie. Dit
meisje was een van de vele
fans die de ster voor het thea
ter opwachtten. De politie
moest eraan te pas komen om
de menigte in toom te hou
den. Of het dit meisje gelukt is
een handtekening te bemach
tigen van haar favoriet (ze
heeft pen en papier in haar
hand) is niet bekend.
LUISTERGELD
Zesentwintig dove Portugezen hebben hun regering in een brief
verklaard dat zij er niets voor voelen om luistergeld te betalen. Zij
zijn hiertoe wel verplicht omdat de overheid uit oogpunt van
doelmatigheid het luistergeld int via de rekeningen van het elek
triciteitsbedrijf.
rBetalen Voor televisie, dat is nog tot daar aan toe. Aan bijvoorbeeld
films met ondertiteling hebben we nog wel wat. Maar betalen om
stilte te horen dat gaat ons echt te ver", aldus de groep doven in
hun brief.
MILIEUPRUS
De door de technische contrólevereniging Rijnland ingestelde mi-
lieubeschermingsprijs is dit jaar toegewezen aan de Luxemburg
se minister voor energie, milieubescherming, transport en toe
risme, Josy Barthel. Hij krijgt de prijs voor zijn werk ten bate van
de wetenschappelijke ontwikkeling van de waterzuivering, en in
het bijzonder voor zijn bijdrage tot de verbetering van het moe
zelwater en daarmee van het water in de rijn.
De Rijnlandprijs, waaraan een bedrag van 25.000 mark verbonden
is, werd in 1974 ingesteld en wordt eens per twee jaar uitgereikt.
CHAPLIN IN BETON
Om te voorkomen dat het lijk van de overleden acteur Charles
Chaplin opnieuw wordt gestolen, krijgt hij op de Zwitserse be
graafplaats Corsier-sur-Vevey een betonnen graf. Het lijk is deze
week teruggevonden nadat dieven het hadden gestolen in de
hoop een losprijs te krijgen. "Charlie zou erom hebben gela
chen", aldus de weduwe Chaplin.
VORSTELUK INKOMEN
Het inkomen van de Britse koninklijke familie is dit jaar verhoogd
met zes procent tot een bedrag van ruim 2,5 miljoen pond, onge
veer tien miljoen gulden. Prinses Margaret krijgt hiervan 59.000
pond, een verhoging van ruim zeven procent. Waarnemers leiden
hieruit af dat zij haar officiële taken blijft uitoefenen. De finan
ciële behoeftes van koningin Elizabeth moeten worden gedekt
met een bedrag van 1,95 miljoen pond.
MADRID (UPI) - De minderheids
regering van premier Adolfo Su
arez heeft gisteren een nederlaag
geleden bij tussentijdse verkiezin
gen voor de senaat, die in de pro
vincies Alicante en Asturië wer
den gehouden. In beide, traditi
oneel linkse, provincies ging de
overwinning naar de Spaanse so
cialistische partij (PSOE).
Vergeleken met dc verkiezingen
van 1977 verdubbelde de commu
nistische partij haar kracht. Zij
kreeg 16.4 procent van de stem
men in Alicante en 22.2 in Astu-
De uitslag wordt gezien als een per
soonlijke nederlaag voor Suarez,
die een felle campagne had ge
voerd voor de kandidaten van
zijn partij (UCD). "Suarez heeft
van de tussentijdse verkiezingen
een volksstemming gemaakt",
aldus Felipe Gonzales, leider van
de oppositie. "Nu moet hij er zijn
consequenties uit trekkenEen
woordvoerder van de UCD vond
de resultaten niet doorslagge
vend, omdat meer dan de helft
van de stemgerechtigden geen
stem had uitgebracht.
Het waren de eerste verkiezingen
sinds juni vorig jaar het parle
ment gekozen werd. Die verkie
zingen waren gewonnen door de
partij van Suarez. Veel van de
stemmen die de UCD nu verloor,
gingen naar de rechtse Volksalli
antie, die geleid wordt door voor
malige ministers onder Franco.
De officiële uitslag ziet er als volgt
uit: Alicante: PSOE 34.65 (42.1),
UCD 31.15 (35.4), Comm. partij
16.40 (9.4), Volksalliantie 10.33
(6.8). overige 7.47 (6.8). Asturië
PSOE 32.57 (39.2). UCD 23.40
(31.0), Comm. partij 23.20 (10.5)en
Volksalliantie 14.75 (13.6), ove
rige 6.08 (5.7), tussen haakjes de
stemmenpercentages bij de ver
kiezingen in juni 1977.
Wapenfabriek
in Zuid-Af rika
PRETORIA (AFP) - De Zuid-
afrikaanse maatschappij voorwa-
penproduktie Armscor) gaat een
nieuwe fabriek voor "strategi
sche produkten" bouwen nabij
Potchefstroom, ongeveer hon
derd kilometer ten zuidwesten
van Johannesburg.
Dit kondigde minister van defen
sie, Pieter Botha, gisteren aan.
Armscor heeft in de laatste jaren
een belangrijke wapenindustrie
opgebouwd in Zuid-Afrika,
vooral in verband met het sinds
vorig jaar november geldende wa
penembargo.
