Gelovigen en cultuur dupe
van verouderd wereldbeeld
Abortus
in Italië
nu vrij
-Qaaaamsr
Woon idee bij Pander.
'Vrede niet alleen iets geestelijks
Pro fessor Hidding Oegstgeest) over
een "hoogst gevaarlijke situatie
Derde roofoverval
in drie dagen tijd
VRIJDAG 19 MEI 1978
Het verval van de kerk in onze eeuw vloeit direct voort uit de juist in onze tijd grondig
verstoorde relatie van geloof en wetenschap of van christendom en cultuur. Deze relatie
is allerminst een luxe voor enkele intellectuelen, maar is existentieel, dat wil zeggen: zij
betreft direct het bestaan zelf van elk gelovig mens.
Dat schrijft de emeritus-hoogleraar
K. A. H. Hidding te Oegstgeest in
het blad „Kerk en Wereld,, van de
vrijzinnig-hervormden. Profes
sor Hidding, die vier jaar geledeh
met emeritaat is gegaan, do
ceerde in het verband van de the
ologische faculteit van de Leidse
universiteit het vak "fenomeno
logie van de godsdienst". Hij is
lid van de Vereniging van vrij
zinnig-hervormden Leiden-
Oegstgeest en was indertijd van
deze vereniging ook een aantal
jaren voorzitter.
Het komt er, aldus prof. Hidding in
dat artikel over het verval van .de
kerk, vóór alles op aan, dat de ge
lovige een wereldbeeld heeft dat
op de hoogte is van zijn tijd en
niet, zoals nu, één dat bijna een
eeuw verouderd is. Want dan
leeft de mens in een geestelijke
atmosfeer die in het geheel niet
meer past bij zijn tijd en mist zijn
geloof elke aansluiting op de cul
tuur, die, om zelf gezond te blij-
Gelijke rechten
rk Kerk DDR
Uit gesprekken tussen kerkelijke
vertegenwoordigers en partij
functionarissen leiden waarne
mers af, dat de Oostduitse (com
munistische) regering met de RK
kerk tot een soortgelijke overeen
komst wil komen als met de Evan
gelische Kerken. Katholieke bur
gers hebben dezelfde rechten als
de anderen en kunnen onbeperkt
betrokken worden bij de opbouw
van de socialistische samenle
ving, zei regiovoorzitter Rudi
Fleck.
Volgens een bericht van het Oost
duitse persbureau ADN heeft bis
schop Heinrich Theissing zijn
waardering uitgesproken over de
inspanningen van de staat om het
materiële en geestelijk-culturele
peil van de bevolking te verho
gen. De katholieken, aldus dit be
richt voelen zich medeverant
woordelijk voor het geheel.
ven, een levend geloof nooit kan
ontberen.
Zo zijn er dan twee de dupe van het
conservatisme en het gemis aan
geestelijke waakzaamheid bij de
leiders van de kerken: de gelo
vige zélf en de cultuur, zoals
blijkt uit het geestelijke, artis
tieke en morele peil van onze sa
menleving. Prof. Hidding be
schouwt dat als een hoogst ge
vaarlijke situatie.
Onhoudbaar
De mens van nu, aldus prof Hid
ding, moet weten, dat de traditi
oneel christelijke en wetenschap
pelijke voorstellingen van de ne
gentiende eeuw en ouderonhoud-
baar zijn geworden en voor nieu
we inzichten plaats moeten ma
ken, die al vele decennia weten
schappelijk aanvaard zijn. Dit be
hoeft niet in elke eeuw te gebeu
ren, maar juist wel in onze tijd,
omdat de voortgang van de weten
schap nu heel principiële en revo
lutionaire wijzigingen in het oude
wereldbeeld heeft gebracht, veel
ingrijpender dan ooit vroeger het
geval is geweest. Er zijn allerlei
inzichten in de plaats gekomen
van de oude, die echter allerminst
verdwenen zijn en zich in het be
wustzijn van vele mensen ge
woon handhaven. Zoals het in
zicht dat deze wereld geen sta
tisch object meer is, maar een dy
namisch gebeuren van energeti
sche processen, waartoe de mens
ook zelf behoort.
Nu is het niet zo, dat men zich met
behulp van een natuurkundig
boekje het nieuwe wereldbeeld
gemakkelijk eigen kan maken.
Daarvoor is de betekenis van een
wereldbeeld - het besef van de
structuur van de werkelijkheid -
veel te fundamenteel. Elk wereld
beeld toch bepaalt tegelijk ons
God- en mensbeeld. Hoe wij de
wereld zien, is beslissend voor
onze kijk op God en mens. Het is
hier veeleer een zaak van geeste
lijke groei, net als bij het jonge
kind dat geleidelijk ingroeit in de
structuur van de taal die het om
zich heen hoort spreken.
Prof. Hidding meent dat het conser
vatisme en traditionalisme van
haar leiders de kerk beletten om
aan dat groeiproces mede leiding
te geven, een leiding die onont
beerlijk is zowel voor een gezond
geloof als voor een zindelijk den
ken. Hetzelfde geldt, op eigen
wijze, van het onderwijs.
"In plaats van zich voornamelijk in
te laten met allerlei politieke ac
ties of met de restauratie van voor
goed verouderde dogmen, zou de
kerk in de allereerste plaats de
problematiek van geloof en we
tenschap en dus die van het mo
derne wereldbeeld grondig moe
ten doordenken. Niet om, zoals
wel gebeurt, deze nieuwe inzich
ten in het keurslijf van de oude
dogma's te persen, want dat is
het gieten van nieuwe wijn in ou
de zakken, maar om van hieruit
een nieuw en passend besef te
krijgen van de relatie van de
mens tot het mysterie dat God is'
In een op deze wijze vernieuwd ge
loof zal, volgens prof. Hidding, de
kracht komen om alle problemen
die het voortbestaan van de men-
senheid raken op de enige juiste
te benaderen.
Luisterliedjes. Morgen
avond om 8 uur treedt in het
Dorpshuis aan de Hoofd
straat te Leiderdorp de zang
groep Hodos op met "evange
lische luisterliedjes". Ron
Harland van Campus Cru
sade for Christ (Instituut voor
Evangelisatie) werkt mee aan
deze avond, die werd georga
niseerd "door de plaatselijke
Baptistengemeente.
Jongerengroep. Morgen
avond om 7 uur verleent de
jongerengroep "The Lord's
Folks" medewerking aan een
eucharistieviering in de An-
toniuskerk aan de Vijf Mei
laan te Leiden. Thema van de
dienst is: "Luister naar zijn
stem in en om je heen".
Uitwisseling. De synode van
de Evangelisch-Lutherse
Kerk in ons land begint een
periodieke uitwisseling van
predikanten of andere kerke
lijke werkers met de Zuid-
afrikaanse zusterkerk. Een
voorwaarde is wel, dat deze
mensen hun werk in alle vrij
heid kunnen doen. Het be
sluit is een gevolg van de aan
drang uit Zuid-Afrika op de
Nederlandse lutheranen om
goede betrekkingen tot stand
te brengen.
Ontwapening De rk vredes
beweging Pax C'nristi heeft
een boekje uitgegeven naar
aanleiding van de ontwape
ningszitting van de Ver
enigde Naties, die volgende
week dinsdag begint. Het
heet "Ontwapening speci
aal", is geschreven door drs.
Koos van der Bruggen en be
vat informatie over de bijna
25-jarige moeizame weg naar
deze grootste ontwapenings
besprekingen aller tijden. Al
leen al het feit dat deze zitting
wordt gehouden noemt Pax
Christi een grote doorbraak,
al heeft de VN-vergadering
geen bindende bevoegdheid.
"Ontwapening speciaal" is voor
2.50 plus porto verkrijgbaar
bij Pax Christi, Celebesstraat
60, Den Haag.
Beroepingen
Beroepingswerk. Her
vormde Kerk: beroepen te 's
Grevelduin-Capelle J. Vroe-
gindewey Katwijk aan Zee,
te Nieuwerkerk aan den IJs-
sel G. C. Post Baarn, te Ridder
kerk A. van Brummelen Hui
zen, te Laren (Gelderland) P.
Bergkotte Zoutelande, te
Apeldoorn T. de Heer Ak-
krum, te I Jsselmuiden W. Ver
boom Waddinxveen, te Zwijn-
drecht H. C. van Itterzon
Gouda, aangenomen naar
Delft G. A. Cnossen Nijver-
dal, bedankt voor Silvolde A.
Plug Venlo, voor Monster J.
van Wier Kampenvoor Vlaar-
dingen J. Visser Nieuw-Stads-
kanaal, voor Nijkerkerveen
A. van der Vlist Genemuiden,
voor Ede J. Vroegindewey
Em meioord.
Geref. Kerken: beroepen te An-
dijk A. Prins Aalten, aangeno
men naar Ferwerd (Fr.) P.
Schravendeel Middelharnis,
naar Mechelen (België) E. A.
Rooze 's Gravenmoer, naar
Leusden J. S. Ridderbos
Goes, naar Treebeek W. Na-
wijn Balk, naar Veldhoven J.
Splinter Overveen, bedankt
voor Hardenberg A. S. Rien-
stra Anjum.
Geref. Kerken Vrijgemaakt:
aangenomen naar Bunscho
ten H. J. Begemann Assen.
Chr. Gereformeerde Kerken:
bedankt voor Rotterdam H.
van der Schaaf Dordrecht.
Geref. Gemeenten: bedankt
voor Hoofddorp A. Moerker
ken Nieuw-Beyerland, voor
Tricht Geldermalsen Chr. van
der Poel Yerseke, voor Leer
dam J. Mijnders Ridderkerk,
voor Melissant A. Hofman
Scheveningen, voor Nieuwer
kerk (Zeeland) B. Reinders
Hardinxveld.
Baptistengemeenten: aangeno
men naar Haarlem kandidaat
J. A. Scholte Groningen, naar
Veendam G. Leuvenink Am
sterdam.
De Russisch-orthodoxe kerk heeft haar een
zijdige opvatting van het begrip "vrede"
gewijzigd. Op een ontmoeting in een con
ferentie-oord in de buurt van Londen tus
sen afgevaardigden van deze kerk en van
de rooms-katholieke internationale vre
desbeweging Pax Christi bleek dat zij
aan dat begrip niet meer een louter gees
telijke betekenis hecht.
Beide delegaties erkenden dat kerken en
christenen die in verschillende politieke
en maatschappelijke systemen leven, geïn
spireerd door het evangelie hun eigen bij
drage aan de vrede moeten leveren in di
aloog en communicatie, dat wil zeggen
door opvoeding tot vrede, door versprei
ding van objectieve informatie en door mo
bilisatie van de openbare mening.
De gesprekken - voor de derde keer werden
deze gehouden - handelden ditmaal over
theologie en vrede en over de rechten van
de mens. Ze voltrokken zich, volgens het
na afloop verstrekte communiqué, in een
openhartige en broederlijke sfeer. Beslo
ten werd, de samenwerking voort te zet
ten en vorm te geven in gezamenlijk voor
bereide studieconferenties. Volgend jaar
al wordt zo'n conferentie gehouden over
"vredestheologie". Ook komt er een, maar
wanneer is nog niet vastgesteld, over de
mensenrechten, met name over de ver
schillende theologische en filosofische tra
dities op dit gebied.
Verschillen
De conferentie bij Londen bereikte een dui
delijke overeenstemming ten a
het gezichtspunt dat vrede moet worden
gezien als een dynamisch proces, waaraan
nooit een eind komt.
Moeilijker was het een gemeenschappelijke
basis te vinden over de rechten van de
mens, omdat werd uitgegaan van verschil
lende tradities en politieke en maatschap
pelijke systemen. De delegaties verschil
den ook van mening over de oorzaken van
de bewapeningswedloop en de maatrege
len die daartegen genomen zouden moe
ten worden. Wei waren zij het erover eens,
dat de kerken hun bijdrage moeten geven
aan de toepassing van wat wordt gezegd in
de slotverklaring van "Helsinki". Er mo
gen dan niet bepaalde dingen worden uit
gelicht of tegen elkaar uitgespeeld. Met
die toepassing is, volgens beide delega
ties, pas een begin gemaakt. Zij dient in de
komende jaren stap voor stap verder te
worden doorgevoerd.
Beroep
De delegaties hebben een dringend beroep
op kerken en christenen gedaan, alle po
gingen te ondersteunen tot vermindering
van de strategische wapenen en tot een
evenredige vermindering van de strijd
krachten. In de onderhandelingen daar
over moeten ook de nieuwe technische
ontwikkelingen op het gebied van deYnas-
sale vernietigingswapenen worden inge
bracht.
De volgende ontmoeting van de Russische
kerk en Pax Christi is in 1980 in de Sovjet-
Unie.
ADVERTENTIE
ROME (Reuter) - De Italiaanse Senaat heeft gisteren met
160 tegen 148 stemmen de abortuswet aangenomen, die
vorige maand al door de Kamer was goedgekeurd met 308
tegen 275 stemmen.
Vrouwen boven de 18 mogen in de
eerste drie maanden van de zwan
gerschap abortus laten verrich
ten om gezondheidsredenen en
op economische, sociale of psy
chologische gronden, zodat
vruchtafdrijving praktisch vrij is
geworden. Tot dusver was zij on
der alle omstandigheden verbo
den.
Over de kwestie is jarenlang heftig
gedebatteerd tussen de rege
rende christen-democraten en de
linkse partijen.
Vorig jaar juni wees de Senaat het
wetsontwerp af op technische
gronden. Een jaar daarvoor ver
oorzaakte de kwestie een poli
tieke crisis, die leidde tot de val
van het laatste kabinet van oud
premier Aldo Moro en tot ver
vroegde verkiezingen.
De voorstanders van vrije abortus
hadden voldoende handtekenin
gen verzameld om in juni een
volksstemming te laten houden
als het wetsontwerp opnieuw zou
zijn verworpen.
De christen-democraten hebben ge
daan gekregen, dat de minimun-
leeftijd werd verhoogd van 16 tot
18 jaar, maar hun andere amende
menten zijn verworpen door de
meerderheid van communisten,
socialisten, sociaal-democraten,
radicalen en republikeinen.
Voor vrouwen beneden de 18 jaar is
abortus ook toegestaan als ou
ders of voogden ermee instem
men. Na de eerste drie maanden
van de zwangerschap mag abor
tus worden verricht als een arts of
een adviescommissie van oordeel
is dat de gezondheid van vrouw
of kind gevaar loopt bij voortge
zette zwangerschap.
Volgens niet-officiële schattingen
laten jaarlijks minstens een mil
joen Italiaanse vrouwen clandes
tien abortus plegen.
Buit in Venlo 850.000 gulden
VENLO (SP) - Voor de derde keer in drie dagen tijd is gisteren een
overval gepleegd op geldtransport.
Twee gewapende mannen maakten gisteren in Venlo bij een belas
tingkantoor 850.000 gulden buit, dinsdag werd in Groningen een
geldtransport beroofd van 663.000 gulden en eergisteren in Am
sterdam maakten overvallers zich meester van een miljoen gul
den.
Een opmerkelijke overeenkomst tussen de drie overvallen op de
geldtransporten is, dat het geld werd vervoerd door Van Gcnd en
Loos. In alle drie de gevallen ook is de politie ervan overtuigd dat
er langdurig en zorgvuldig gewerkt is aan de voorbereiding.
Het is echter niet duidelijk of de politie over aanwijzingen beschikt
dat de daders van de drie overvallen zouden behoren tot eén
bende.
Bij de overval op het geldtransport van het belastingkantoor in
Venlo gisteren werd gebruik gemaakt van drie auto's, waarvan
één bestelauto. Zeker twee van de auto's waren gestolen.
De overval werd uitgevoerd door twee gewapende mannen. Op het
moment dat een medewerker van het belastingkantoor en de
geldloper van Van Gend en geldcassettes geldcasettes in de auto
wilden laden werden ze beroofd.
In een auto die dinsdag bij de overval in Groningen werd gebruikt
zijn vingerafdrukken gevonden. Die hebben echter nog niet ge
leid tot identificatie van één van de daders.
Verzekeringsmaatschappijen die moeten opdraaien voor de scha
de van de Groningse roof hebben een beloning uitgeloofd voor
informatie die leidt tot aanhouding van de daders en het terugvin
den van het geld. De beloning bedraagt tien procent van de ge
roofde 663.000 gulden.
Vimlcrdam - Botterdam - Kindhox
Objecten
Hierbij wil ik als inwoner van
Noordwyk reageren op de kras
sen uitspraken van de heer Bal in
de rubriek Publiek. Hij zegt
hierin dat de Noordwijkers maar
matige waardering op kunnen
brengen voor kunst. Nou, ik weet
wel beter als kunstschilder. De
kunststukken die de heer Bal
maakt zijn naar de mening van de
meeste Noordwijkers ergerlijke
objecten. En dan praat ik nog niet
eens over de bedragen die hij
daarvoor uit de eemeenschans-
kas ontvangt.
De objecten passen niet in een oude
dorpskern. Overigens alle lof
voor de mensen die het pleintje
aangelegd hebben.
Nu hetcommentaarvandeheerBal
wat betreft de culturele commis
sie. De tentoonstelling van Joh.
Vermeer trok maareen handjevol
bezoekers. Volgens de heer Bal
zou dat liggen aan het feit dat de
Noordwijkers al hun gedachten
hebben bij het verdienen aan
badgasten. Dat vind ik een dood
doener. Het blijkt gewoon dat de
ze tentoonstelling niet goed
georganiseerd is. Daarom was er
geen belangstelling van scholen
en gemeenschapszijde. Ik heb
zelf wat alternatieven voor de cul
turele commissie.
Aad Woudstra
Pickestraat 49
Noordwijk.
Symfonie
Hoewel ik geen bollenstreker ben
voel ik mij altijd bijzonder aange
trokken tot culturele gebeurte
nissen in deze streek vooral als
die op het muzikale vlak liggen.
Met veel belangstelling las ik dan
ook in de rubriek Publiek ovei
het symphonie-orkest Bollen
streek, er zijn echter een paar uit
spraken in genoemd artikel, met
name van de heer Sicking, die bij
mij een gevoelige plek raken om
dat zij m.i. niet juist zijn. Hij vindt
n.l. dat er in 't verleden geen be
langstelling was voor klassieke
muziek in de bollenstreek. Het
wordt tijd dat hij toch eens verder
kijkt dan zijn eigen orkest. Naar
b.v. de talrijke zang- en orato
riumverenigingen die elk jaar
weer hun muzikaal op zeer hoog
peil staande uitvoeringen geven,
of de al jaren goedlopende orgel-
concertseries in de Lissese "Aga-
thakerk" en de Goltfuszconcer-
ten in Sassenheim, of is dat soms
geen klassieke muziek?
Het is wel te hopen voor de heer
Sicking en z'n orkest en ook voor
de harmonie en fanfare (het "ge
wone koperwerk', zoals Sicking
dit wat denigrerend noemt) dat er
binnen afzienbare tijd een con
certzaal komt in de bollenstreek.
H P. Brussre
Goudenregenplantsoen 20
Rijnsburg
