"Ik houd
van je,
papa
NIXONS
memoires
DEEL 11
ZATERDAG 13 MEI 1978 HnflMB PAGINA 25
De meeste mensen denken
waarschijnlijk dat je uit
houdingsvermogen,
kracht en vastbe
slotenheid nodig hebt om
te slagen in de politiek. Pat
zei eens dat het politieke
leven bovenal "hart" ver
eist-en gelijkheeftze. Dat
geldt voor de politiek op
z'n best.
..Hart'' is een kwaliteit waarover
Pat in overvloed beschikt. Het
was haar gift voor het Witte Huis
en voor het land vanaf het mo
ment dat zij First Lady werd.
Zonder aarzeling nam zij haar
nieuwe, veeleisende rol op zich.
Ze installeerde haar staf in de
oostelijke vleugel en was bij elk
aspect van het werk in het Witte
Huis persoonlijk betrokken. Ze
maakte er net zo'n punt van dat er
verse bloemen in de zalen ston
den als dat ze grondig werd voor
gelicht over iedereen die op
staatsbezoek 't kwam.
Allemaal hielden we van het Witte
Huis en trachtten zijn historie en
schoonheid met anderen te de
len, maar Pat zorgde ervoor dat
dat ook gebeurde.
De meisjes hadden datzelfde ge
voel van zorg en edelmoedigheid.
Tncia, die tot haar huwelijk by
ons woonde, gaf les op een lagere
school in de stad, en zij was er
zeer vindingrijk in om jonge
mensen naar het Witte Huis te
halen - een ontmoeting met dui
zend padvinders op het zuidelij
ke gazon, een feest voor driehon
derdvijftig kinderen uit minder
bevoorrechte wijken van Was
hington. Dat alles kwam naast
haar gewone verplichtingen van
recepties, spreekbeurten en tea-
party's.
Tijdens onze eerste zomer in het
Witte Huis deed Julie vrijwillig
dienst als gids voor het Bezoe
kerskantoor; ze nam verrukte be
zoekers mee op speciale rondlei
dingen door de tuinen en naar de
historische ruimten op de tweede
verdieping, 's Middags hield ze
speciale rondleidingen voor ge
handicapten. Zelfs toen ze stu
deerde en later toen zij als redac
trice werkte voor de Saturday
Evening Post kwam ze een druk
programma van toespraken en
bezoeken door het hele land.
De meisjes en ik waren er erg trots
op dat vele artiesten, historici, ar
chitecten en binnehuisarchitec-
ten die op bezoek kwamen von
den dat het Witte Huis er nog
nooit zo mooi had uitgezien als nu
Pat het had laten opknappen
Ik heb maar een bijdrage aan onze
verfraaiing van het Witte Huis op
mijn naam staan. Mijn militaire
assistent, Don Hughes, had me
erop gewezen dat de vlag ook
's nachts zou kunnen uithangen
als zij verlicht was. Ik liet schijn
werpers op het dak monteren, en
van die tijd af wappert de vlag
dag en nacht boven het Witte
Huis.
Pat hield er niet van formele toe
spraken te houden, en in plaats
van net lang genoeg op recepties
te verschijnen om een paar woor
den te kunnen zeggen ter wille
van de verslaggevers en de tv-
camera's, gaf zij er de voorkeur
aan zich persoonlijk onder de
gasten te begeven en met hen-
te praten.
Het hinderde me dat haar slopende
werkzaamheden zo weinig aan
dacht kregen in de pers. Maar het
enige wat voor haar telde, was dat
ze mensen het gevoel had gege
ven dat ze welkom waren.
Elke ochtend behandelde Pat een
paar van de meer dan duizend
brieven die ze wekelijks kreeg en
tekende ze de antwoorden daar
op. Zij vond dat mensen die de
tijd namen om haar te schrijven
een persoonlijk antwoord ver
dienden. s' Middags, als de recep
ties en de teaparty's voorbij wa
ren, nam ze soms gestoorde kin
deren mee voor een tochtje op de
Sequoia, of organiseerde een
speciale gebeurtenis zoals het di
ner op Thanksgiving Day waar
voor ze honderden oudere bur
gers uitnodigde - geen belangrij
ke personen, maar mensen die
anders wellicht nooit het Witte
Huis te zien zouden krijgen. En
zorgen besmettelijk zijn en het
moeilijk is ze met iets anders te
verbergen dat met woorden.
Daarom is het uiteindelijk aar
diger om te onthullen wat de
persoon die je graag zou ontzien
toch al voelt. Toch probeerde ik
mama nog te beschermen en
haar verdriet te besparen. Papa
heeft natuurlijk altijd iets be-
schermends tegenover iedereen
behalve zichzelf. Mama en ik
praatten even en maakten plan
nen om later in de middag met
de honden te gaan wandelen.
Ik belde via de telefooncentrale
naar Edward op zijn kantoor.
Dat doe ik nooit, zodat hij direct
wist dat er iets ernstigs achter
zat. Zonder op de details in te
gaan, zei ik dat het "verrukke
lijk" zou zijn als hij die avond
voor het diner naar Washington
zou kunnen komen. "Verrukke
lijk" was een codewoord dat we
gebruikten om moeilijkheden
mee aan te geven. Voor rampen
hadden we geen code.
Na het telefoongesprek kwam ik
Bebe tegen in de hal. Bebe was
net bij papa in Lincolns zitka
mer geweest en hij stelde me
voor naar papa te gaan en net te
doen alsof ik van niets wist, zo
dat papa het me zelf kon vertel
len. Dat deed ik.
Papa zat in zijn bruine leunstoel
met zijn voeten op de bank. Hij
rommelde wat met een pijp. Hij
begroette me: "Zo, liefje, wan
neer ben je aangekomen?" En
toen gaf hij een heldere analyse
van zijn positie. Ik viel hem al
leen in de rede toen hij het had
over aftreden in het welzijn van
het land. Ik zei hem dat hij voor
het welzijn van het land moest
aanblijven.
Toen ik op het punt stond weg te
gaan, liep ik naar hem toe, sloeg
m'n armen om hem heen. kuste
hem op het voorhoofd en barstte
opeens in tranen uit. Gebroken
zei ik: "Je bent de fatsoenlijkste
man die ik ken." Gewoonlijk
kan ik mijn emoties volkomen
onder controle houden. Maar
toen papa zei: "Ik hoop dat ik je
niet heb teleurgesteld", verplet
terde de tragedie van zijn afgrij
selijke positie me.
Ed en David vonden dat ik moest
afwachten, al was het maar een
paar dagen. David verzette zich
heftig toen ik het argument aan
haalde dat ik in het belang van de
partij moest aftreden. ,,U bent de
partij geen pest verschuldigd,"
zei hij. „Zo zag mijn grootvader
het, en zo moet u het ook zien."
We zaten met z'n allen in het sola
rium. Pat zat rechtop op het
randje van de bank. Ze hield haar
hoofd iets naar achteren, wat bij
haar het enige teken is van span
ning, zelfs voor de mensen die
haar goed kennen. Toen ik bin
nenkwam liep ze op me af, sloeg
haar armen om me heen en kuste
me. Ze zei; „We zijn allemaal trots
op je, papa." Tricia zat op de bank
met Ed naast haar op de leuning
Julie zat in een van de knalgele
stoelen, met tranen in haar ogen
David stond naast de stoel met
zijn hand op haar schouder.
Ik zei: „Geen levende ziel heeft ooit
een fantastischer gezin gehad
dan ik."
Met Ollie Atkins had ik afgespro
ken dat hij wat foto's zou maken
Op een goede dag, had ik gezegd
zou ik in staat zijn over deze
avond te praten en dan zouden
we ons alles willen herinneren. Ik
vroeg Pat mee te lopen naar de
rozentuin voor een laatste foto
maar dat was haar teveel. Tricia
zei; „Ik ga wel mee. papa."
Toen we in de rozentuin waren, gaf
ze me een arm, net zoals drie jaar
geleden toen ze daar trouwde
We gingen naar boven en ik vroeg
de honden te brengen voor de
laatste foto's. Niemand had veel
zin om te poseren, dus stelde Tri
cia voor om maar een lange rij te
formeren en elkaar een arm te ge
ven. zoals we dat ook hadden ge
daan voor een van mijn favoriete
foto's, genomen in de Blauwe
Zaal voor de kerstboom-
van 1971.
Voor Ollie ons had opgesteld, brak
Julie in tranen uit. Ik wist dat al
leen een groot vertoon van bra
voure ons door deze avond kon
slepen, dus zei ik dat ik de opstel
ling voor de foto wel zou regelen
Met veel omslag wees ik iedereen
zijn plaats, en gelukkig was Ollie
snel klaar.
Voor Julie was het allemaal te
veel. Ze sloeg snikkend haar
armen om me heen en zei: "Ik
houd van je, papa."
Meer dan eens nam ik plaats achter de piano om uitgelaten meezingers te spelen.
Mijn gezin en ik trachtten de tijd die
we samen doorbrachten zo ge
lukkig en zorgeloos mogelijk te
maken. Ik zat altijd in over de
meisjes. Ze waren jong en had
den vrijheid nodig om hun eigen
leven te leiden; in plaats daarvan
moesten zij dag in dag uit mijn
strijd meevechten.
Hun attente meeleven was altijd
een grote troost voor mij. Julie
Met veel omslag wees ik iedereen zijn plaats en gelukkig was Ollie snel klaar met de foto.
Voor Julie was het allemaal teveelZe sloeg haar
armen snikkend om me heen
s avonds had zij dan vaak een of
andere taak in het Witte Huis of
moest ze ergens in de stad ver
schijnen.
Als we haar zo bezig zagen werden
we al moe. Na ons tweede jaar in
het Witte Huis hadden we een re
cord aantal gasten ontvangen
vijfduizend
Een moderne opvatting wil dat ie
dere First Lady haar „project,,
heeft, iets waarmee zij wordt ver
eenzelvigd. Pat hamerde op het
idee van vrijwillige hulp. van
mensen die elkaar steunen. Maar
ze gruwde van de gedachte dat dit
haar „project" was. Op een keer
zei ze: ..Mensen zijn mijn eigen
lijke project," en dat bewees zij
keer op keer
Pat kreeg vaak kritiek van feminis
tische radicalen en van de vrou
wenbewegingen, maar zij hield
zich aan haar richtsnoer: het
recht van de vrouw om zelf haar
rol in het leven te bepalen. En met
haar daden bewees zij dat het
mogelijk was zowel een onafhan
kelijke vrouw als een verzorgen
de echtgenote te zijn. Ze vond het
helemaal niet erg als zij er soms
van werd beschuldigd geremd te
zijn. Bij persoonlijke ontmoetin
gen was ze levendig, informeel en
geestig, maar ze vond het wel be
langrijk dat een First Lady waar
dig blijft.
Tijdens de jaren dat ik vice-presi
dent was hebben Pat en ik 53 lan
den bezocht. Terwijl ik m'n da
gen sleet met vergaderingen, be
zocht zij de plaatselijke bevol
king in scholen, ziekenhuizen
weeshuizen, 's Avonds keerde ze
in onze vertrekken terug om zich
te verkleden voor de glitterende
staatsbanketten.
Voor duizenden mensen ir. het bui
tenland werd Pat de verpersoon
lijking van de goede kanten van
Amerika: het zat in haar stem, in
haar glimlach, in haar ogen. Pat
was de eerste First Lady die op
trad als de officiële diplomatieke
vertegenwoordiger van de presi
dent in het buitenland. En zoals
Julie het uitdrukte: wat bleef
hangen was de liefde voor haar
van de mensen in de landen die
zij had bezocht en, van haar-
kant, de liefde voor hen.
Soms werd ons gezin voor ouder
wets uitgemaakt; wij vonden dat
uitstekend.
Op de eerste zondag in het Witte
Huis hielden we de eerste Witte-
Huis-kerkdienst in de Oostelijke
Zaal. Het was ons idee om steeds
van zulke korte, inspirerende
diensten te houden waarbij elke
keer een predikant van een ander
geloof zou voorgaan en met koren
uit verschillende delen van-
het land.
Er volgde een golf van kritiek op
die plechtigheden. Traditionalis
ten vonden ze te verwaterd om
zin te hebben; ongelovigen zei
den dat religie niet in het Witte
Huis thuishoorde en commenta
toren in de pers klaagden dat wij
de scheiding tussen staat en kerk
ondergroeven. Maar Pat en ik be
schouwen de diensten als hoog
tepunten uit onze jaren in het
Witte Huis. Ze boden vele dui
zenden mensen een kans om zich
met ons te verenigen. En nog be
langrijker. ze gaven een nationaa
voorbeeld van ootmoed
Pat en ik keken altijd uit naar de
ontspanningsavonden in het Wit
te Huis. Meer dan eens nam ik
plaats achter de piano om - het
was goed dat mijn tante Jane het
niet wist - uitgelaten meezingers
te spelen als When Irish Eyes Are
Smiling en God Bless America
Bij mijn beëdiging als president
gebruikte Pat dezelfde twee fa
miliebijbels als die zij gebruikte
toen ik in 1953 en 1957 de eed af
legde als vice-president.
Die avond bezochten we alle vier de
inauguratiefeesten. Om ongeveer
half twee 's nachts keerden we in
het Witte Huis terug. Tricia en
Julie ontdekten dat de ijskast vol
zat met ijs en frisdranken van
Johnsons dochters.
Ik ging aan de vleugel zitten in de
centrale hal van de familie-
verblijven en speelde Rustle of
Spring en een liedje dat ik voor
Pat had geschreven voor we
trouwden. Pat zei met een geluk
kige zucht: "Het is goed om thuis
te zijn."
De grootste verrassing van het eer
ste jaar was voor Pat en mij dat
we niet voorbereid waren ge
weest op de paradoxale combina
tie van het verlies van privacy en
strand, blootvoets, met een oude
broek aan, een shirt en een blauw
windjack met het presidentiele
blazoen erop.
Die avond was de stemming aan ta
fel niet berustend, maar het was
weï stiller dan gewoonlijk. Na
derhand maakte ik in mijn werk
kamer een paar aantekeningen
over Pat
DAGBOEK
Ik herinner met dat Tricia van
haar moeder zei toen we van het
strand terugkwamen, dat ze een
fantastische vrouw was. En ik
zei ja. Ze heeft heel wat meege
maakt in die 25 jaar die in en uit
de politiek hebben doorge
bracht. Zowel thuis als daarbui
ten heeft zij zich altijd meester
lijk beheerst en waardig gedra
gen. Maar God, ik begrijp wer
kelijk niet hoe ze het allemaal
heeft kunnen doorstaan.
s Middags op 2 augustus meldde
Haig dat het nu zeker was dat het
Huis me in staat van beschuldi
ging zou stellen en de Senaat me
zou veroordelen. Tricia's dag
boek geeft de familiekant van
die dag weer
Julie belde, heel neerslachtig
vanmorgen. Ze vertelde me dat
papa een ernstig gesprek met
haar had gevoerd, maar ze wilde
rne dat liever niet uitgebreid
over de telefoon uitleggen. On
middellijk zei ik dat ik direct
zou komen. Ze zei dat het niet
echt nodig was. Ik zei van wel.
Ze was het er mee eens.
Ik drukte op de knop van de ge
heime dienst en liet weten dat ik
het volgende vliegtuig naar
Washington zou nemen.
In het Witte Huis liep ik naar Ju
lie's kamer en trof haar aan de
telefoon. Toen ze me zag. maakte
ze een eind aan het gesprek en ik
vroeg haar kalm wat papa giste
ren had gezegd. "Hij gelooft dat
hij moet aftreden." "Waarom?"
"Omdat hij vrijwel geen steun
meer over heeft." "Julie, ik kan
niet geloven dat dit geen nacht
merrie is. Het kan niet waar
zijn."
Julie en ik praatten nog wat door
en ik hoorde dat mama niets
wist van papa's voorlopige be
sluit. Het is vreemd hoe je men
sen van wie je houdt wilt behoe
den voor zorgen. Vreemd omdat
/iet isolement dat we m het Witte
Huis ondervonden. Ik ontdekte
toen hoe geïsoleerd een president
zich in het Witte Huis kan voelen
van de werkelijkheid van het le
ven in Amerika.
(Noot van de bewerker De toewij
ding en solidariteit van Richard
Nixon en zijn gezin bleven onge
schonden toen zijn tweede
ambtstermijn de donkere dagen
van het Watergateschandaal
bracht. Een lichtpunt in die pe
riode was een diner in de tuin
voor 1300 krijgsgevangenen uit
Vietnam en hun echtgenotes,
waarbij mevrouw Nixon de su
pervisie had. „Dit was een van de
mooiste avonden uit mijn le
ven" schrijft Nixon).
Het contrast tussen deze schitte
rende avond en de dagelijkse
sombere uitputting van Waterga
te overviel me plotseling met bij
na lijfelijk geweld. Toen Tricia en
J ulie even later naar boven kwa-
men na afloop van het feest vroeg
ik ze bij me te komen in de zitka
mer van Lincoln. Tricia schreef
daarover in haar dagboek:
liet vaak haar bijbel op mijn
nachtkastje liggen, opengeslagen
bij een troostrijke passage. En
Tricia kwam soms op mijn moei
lijkste tijden naar Lincolns zit
kamer om zomaar bij me te zitten,
terwijl ik las of werkte, als een
rustig bewijs van liefde en steun.
In verband met de baan van Ed
(Cox) woonden Tricia en hij in
New York en verschenen zij wei
nig in het openbaar. Julie en Da
vid (Eisenhower) kregen de volle
laag in het laatste jaar van mijn
presidentschap. Omdat zij in
Washington woonden was er
voor hen geen ontsnappen aan
voor de niet aflatende vragen van
de pers en de verstikkende atmo
sfeer van de dreigende afzet
tingsprocedure.
Pat was, als altijd, de sterkste van
allemaal. Ze hield de moed erin
als we onder elkaar waren en
toonde de buitenwereld dat er
achter de vrouw die alom werd
bemind om haar warmte, haar
soepele elegance en haar gave
van persoonlijk begrip, een sterk
karakter school dat, geloof ik, zijn
weerga niet kent in de geschie-
(SLOT)
We gingen erheen in de verwach
ting dat hij over die schitterende
gebeurtenis wilde praten en over
wat dat mogelijk had gemaakt.
Toen we zijn gezicht zagen, begre
pen we dat hij het moeilijk had.
Heel simpel zei hij tegen Julie en
mij: "Vindenjullie dat ik moet af
treden?"
Niet wat hij zei, maar de manier
waarop veroorzaakte een inwen
dige aardbeving in ons. Hij zei
het niet lichtvaardig, maar met
zo'n ernst dat wij riepen"Heb het
hart niet" en "Je moet er zelfs niet
aan denken".
Eigenlijk wilde hij dat wij zouden
zeggen waarom hij niet moest af
treden. Dat viel ons niet zo moei
lijk: we zeiden dat hij in functie
moest blijven omdat hij niets ver
keerds had gedaan. Er was geen
enkele reden om af te treden. Ik
kon het bijna niet verdragen
daar te staan en te zien hoe be
droefd hij was op een avond die
voor hem net zo'n juichende
triomf had moeten zijn als voor
alle anderen. En zo eindigde de
avond - een avond die een groot
persoonlijk en historisch succes
voor papa was, bedorven door
een grote persoonlijke tragedie.
Ik dacht er onwillekeurig aan hoe
de mens leeft in de hoop op perfec
tie, maar in de zekerheid van de
onvolmaaktheid in hemzelf en
zijn omgeving.
denis van de Amerikaanse poli
tiek.
Ik was aan het zwemmen in de oce
aan bij Red Beach in de buurt van
Sana Clemente op 27 juli 1974
toen de juridische commissie van
het Huis van Afgevaardigden
stemde over het eerste artikel van
de afzettingsprocedure. Ik ver
nam dat ik de eerste president in
106 jaar zou zijn tegen wie een
dergelijke procedure op gang zou
worden gebracht, staande op het
