Weemoed en
waardering
bij Bert
Garthof'fs
afscheid
Herinneringen aan zestig jaar muziekleven
Flemmy: Engels
theatergeweld
BUITONI
vandaag...
toegelicht
[[M^M^gramma
BUITONI
Nieuwe
Angels
WOENSDAG 10 MEI 1978
ROTTERDAM/LEIDEN - De Doe
len in Rotterdam. Cornelis Tuk,
de nu 79-jarige oud-aanvoerder
van de altisten van het Rotter
dams Philharmonisch Orkest,
vertelt in de kantinezaal "hoe
we zestig jaar geleden zijn be
gonnen en hoe we stand hebben
gehouden". Er is heel wat ge
beurd in die tijd.
"Ze zeggen wel eens: jullie zijn gek
geweest", zo begint Cornelis Tuk
zijn verhaal. "Maar als wij in die
tijd niet zo gek waren geweest,
Door
Bep Rijnders
zou het Rotterdams Philharmo
nisch Orkest nu zijn zestigjarig
jubileum niet vieren".
Het komt er wijs, bijna vermanend
uit. Zijn bruine bedachtzame
ogen schouwen terug naar een
gepijnigd verleden. Want het ont
staan van het orkest valt samen
met het einde van de Eerste We
reldoorlog, en met het reeds da
gende spookbeeld van de crisis
jaren. Daarop volgde de Tweede
Wereldoorlog.
'Dit alles heeft het orkest over
leefd. Dertien van onze mensen
deden dit niet. Ze waren wegge
voerd en zijn niet meer terugge
komen. Mijn beste vrienden!".
'Denk nu niet", zo gaat Cornelis
Tuk verder, "dat het allemaal
droevige herinneringen zijn. We
hebben ook een geweldige tijd
gehad, waaraan ik met blijdschap
en trots terug denk. ik kwam in
tweeëntwintig voor het eerst bij
het orkest. We waren allemaal
vakmensen met een behoorlijke
opleiding. In'die tijd moesten we
om ons brood te verdienen spelen
in alle mogelijke bioscoopthe
aters, café's, och noem maar op.
De behoefte om betere muziek te
spelen was daarom erg groot. Het
was Julius Zagwijn, die dat heel
goed aanvoelde en die het initia
tief nam tot de oprichting van een
orkest met betalende orkestle
den. Ieder betaalde een contribu
tie van vijftien gulden per maand
voor zaalhuur en muziek, die
moest worden aangeschaft. Wil
lem Feltzer is eigenlijk onze eer
ste grote dirigent geweest, die de
zaak goed bij elkaar heeft gehou
den. Toen het ogenblik daar was
dat wij concerten gingen geven,
waren we erg trots. Maar die con
certen leverden verlies op en dat
moesten wij vergoeden. En dat
was wat in die tijd! Maar we had
den allemaal toch het gevoel door
te moeten gaan. Later kregen we
van de gemeente een kleine sub
sidie en toen brak zowaar de tijd
aan, dat we werden uitbetaald:
vijftien gulden per maand. Daar
voor gaven we eens in de drie we
ken een concert.
Toen kwam de Tweede Wereld
oorlog, 'die een groot deel van
onze muziek en ons instrumenta
rium verwoestte en ook ons ge
bouw. Maar we zijn toch weer aan
de slag gegaan. We speelden in de
enige behoorlijke ruimte die ons
nog restte, de Koninginnekerk,
die akoestisch verre van ideaal
Flipse
Cornells Tuk
was, en ook erg koud. Honger
hebben we in die jaren allemaal
gehad, maar het is toch wel ge
beurd dat er één van zijn stoel
viel".
Een brede lach breekt door wan
neer Cornelis Tuk vertelt:
"Tjonge, dat maal dat ons een
keer werd aangeboden. Bruine
bonen. Het was een feestmaal.
Een enkele keer nodigde men ons
wel eens meer uit om te komen
eten. Want we werden toch wel
erg gewaardeerd. Ik herinner me
zelfs iemand uit Leiden die naar
Rotterdam kwam lopen en hier
met stuk gelopen voeten heeft
zitten luisteren".
De sombere verhalen vervagen. Er
komt meer kleur in zijn herinne
ringen. We hebben heel wat diri
genten gehad, ook de groten.
Eduard Flipse is de man geweest
die ons orkest zijn grote naam
heeft bezorgd. Hij was Frans ge
oriënteerd en we hebben veel
Franse "modernen" gespeeld.
Ook van de toenmalige Neder
landse componisten is heel wat
uitgevoerd. Eigenlijk veel meer
modernen, dan ze nu spelen.
Maar wij hadden meer tijd om te
studeren. Nu verdienen ze beter,
maar ze moeten ook veel harder
werken. Gastdirigenten kregen
we ook. Albert Roussel, die eigen
werk dirigeerde. En niet te verge
ten: Issave Dobrowen, een ge
weldenaar. Weet je wie ook nog
bij ons gespeeld heeft? Bartók.
Hij speelde zijn eigen pianocon
cert. Ik herinner me nog dat hij
zo'n hard toucher had. En toch
vond ik het prachtig.
Flipse liet ook veel Mahler uitvoe
ren. Net als nu was het woord
"modern" bijna een vloek. Som
migen liepen bij Franck al de
deur uit. Onvoorstelbaar gewoon.
Dat waren van die demonstraties.
Flipse wist zijn programma's
goed in te delen en interessant te
houden, zodat het concertbezoek
altijd groot is gebleven.
Er is veel veranderd. Ook in opvat
ting. De tempo's waren vroeger
veel langzamer. Vooral Furtwan-
gler had daar een handje van.
Maar Flipse liet dit ook niet onbe
roerd. Ik herinner me de Vijfde
van Tsjaikowski, die hij veel
langzamer liet uitvoeren dan ze
nu doen. Ik vond het prachtig. Na
hem kwam Paul Decker die meer
op Duitsland gericht was en ons
meer Liszt, Strauss en Wagner
liet spelen. Nee, ik vond Flipse
groter.
De klankkleur van een orkest, de
"sound" noemen ze dat tegen
woordig. Merkwaardig, bij elk
orkest is dit verschillend. Het
Concertgebouworkest heeft de
mooiste.
ik geloof dat een orkest altijd iets
eigens heeft, dat het onder
scheidt van andere. Hoe dit
komt? Weet je nooit precies. Het
zijn de mensen en hun persoon
lijke inbreng, hun techniek, hun
toon, muzikaliteit en hun instru
ment. De dirigent oefent hierop
de meeste invloed uit door in
zicht in de partituur en uitvoe
ring, ook wel door selectie. Ik
vind dat we nu goed kunnen ho
ren dat veel orkestleden uit het
buitenland komen, van buiten
Europa. Hun techniek is anders.
Bij de strijkersgroep is dit merk
baar. Ze hebben een strakkere
toon. Dat kun je horen. Maar het
zijn prachtige instrumentalisten
en ze zijn muzikaal".
Cornelis Tuk is nog lang niet uitge
sproken en telkens komen weer
herinneringen omhoog. Ze zijn
die van een blije en trotse man,
die zich nog steeds bij het Rotter
dams Philharmonisch Orkest be
trokken voelt. De meeste orkest
leden kennen hem goed. Vrijdag,
12 mei komt het jubilerende or
kest voor K en O naar Leiden.
ROTTERDAM - De zon scheen gistermiddag toen bewon
deraars, vrienden en relaties in de Diergaarde Blij dorp
afscheid kwamen nemen van Bert Garthoff en medewer
kers aan zijn geliefd radioprogramma „Weer of geen
weer".
De VARA had een lijst van 6000
mensen opgesteld die te kennen
hadden gegeven dat ze Garthoff
wilde uitluiden. Die enorme toe
loop zou - volgens de VARA - niet
te verwerken zijn geweest, reden
waarom er een selectie werd toe
gepast, waarna er nog 4000 over-
bleven. Die zijn er niet allemaal
geweest gisteren, maar de enkele
duizenden die wel acte de pre
sence gaven bereidden Bert Gar
thoff een onvergetelijke middag.
Jammmer genoeg waren er be
trekkelijk weinig jongeren. Daar
uit mag niet de conclusie worden
getrokken dat Garthoff weinig
jeugd had onder zijn luisteraars
omdat natuur en alles wat daar
mee samenhangt in die sector
slecht in de markt zouden liggen.
Commentaar uit de PR-hoek van de
VARA: „De selectie is niet goed
geweest. Men had beter op het
handschrift van de binnengeko
men verzoeken moeten letten.
Het accent bij de selectie lag te
veel op brieven waarin tróuwe
luisteraars nadrukkelijk stelden
al twintig jaar en meer het pro
gramma „Weer of geen weer" te
volgen".
Een overwegend grijs gelokt pu
bliek dus. dat tegen de achter
grond van een ouderwets strijkje
gevoelens van weemoed en waar
dering liet blijken ten opzichte
van de man wiens vakmanschap,
apart stemgeluid en kennis van
zaken op een oorspronkelijke ma
nier de weg wezen naar Neer-
lands natuurschoon. Traditiege
trouw waren er ook officiële spre
kers, die in prijzende bewoordin
gen Garthoff op het voetstuk
plaatsten waar hij recht op heeft.
r hij te bescheiden
ADVERTENTIE
is om ij dele gedachten aan te ver
binden. Veel belangrijker waren
de eenvoudige woorden van
dankbaarheid, die de niet-offici
ële bezoekers spraken bij de hand
druk ten afscheid.
„Meneer Garthoff, wat jammer dat
het afgelopen is. U heeft ons veel
geleerd". „Meneer Garthoff, wij
hebben niet een uitzending ge
mist, want wij zetten altijd de
wekker". „Meneer Garthoff, dit is
mijn zoon, door u heeft hij belang
stelling gekregen voor natuur".
Bert Garthoff heeft nooit de gla
mour gezocht van het Hilver-
sumse „bekende Nederlan-
der"-wereldje. Daarom droeg zijn
receptie een oprechten gemoede
lijk karakter mede dankzij de los
se mededelingen van ceremonie
meester en weerman Gerrit Eh-
renberg.
Tussen de vele geschenken kwam
een bundel schetsen te liggen aan
geboden door Staatsbosbeheer,
dat op de kaft had geschreven:
„Het GaKhoff Effect" of hoe een
doorsnee Nederlandse familie re
ageerde op „Weer of geen weer".
De tekeningen laten in fasen zien
hoe na elke uitzending duizenden
Nederlanders zich naar een door
Garthoff uitverkoren plek spoed
den en eindigden in een complete
verkeersopstopping.
Bert Garthoff, die in zijn loopbaan
een paar keer heel nijdig op de
barricaden heeft gestaan o.a. toen
het natuurmonument De Beer
volledig op de schop werd geno
men, zal nog te horen zijn in de
interviewserie van Tony van Ver
re. Er is nog geen vervangend pro
gramma beschikbaar. De VARA
is er wel mee bezig.
ADVERTENTIE
Fleurop voor.....
Ga. /vj&V,
LEIDEN - Het was voorspelbaar,
dat het uit Londen afkomstige
"Sidewalk Theatre" een onmo
gelijke strijd zou moeten leveren
tegen "PSV-Bastia". Een klein
aantal mensen zat dus te kijken
naar "Flemmy", dat gisteravond
werd gebracht in het LAK-the-
ater. Eerder overtuigde het van
origine uit Islington afkomstige
theater met "Son of a Gun", dat
een sterk feministische inslag
vertoonde. De kracht van
"Flemmy" moet in de eerste
plaats gezocht worden in de
sterk-persoonlijke muzikale be
geleiding. Sommigen hebben
moeite met het ontdekken van de
diepere achtergronden van dit
stuk. Wellicht vloeit dit onver
mogen tot identificatie met de
dramatische strekking van
"Flemmy" voort uit de zeer re
alistische scènes, welke het stuk
toont. Zo maakt bijvoorbeeld
zeer veel indruk het gesar, getrei
ter en het gevecht bij een bussta
tion om een muntstuk. Eén van
de actrices gooit het muntstuk,
dat centraal staat in deze hande
ling, juist op het ogenblik dat
"lijn 14" aankomt, op de rijweg.
Het resultaat is, dat Flemmy zich
in een vertwijfelde poging op het
wegdek werpt, teneinde het
muntstuk juist onder de aan
stormende bus weg te grissen.
Het lukt echter niet en de grote
wielen verpulveren de man. Het
'Sidewalk Theatre' heeft hier, vrij
origineel de omtrekken van een
lichaam met krijtstrepen op het
plaveisel aangegeven. De aan
zwellende muziek moet de snel
naderende bus voorstellen. Het
S.T. mikt erg veel op theater-ef
fecten en het wekt derhalve geen
enkele verwondering, dat dit po
gen door sommigen als uiters-
goedkoop van de hand wordt ge
daan. Toch vergist men zich dan,
omdat voorbij gegaan wordt aan
het streven het gemeenschappe
lijk falen van de maatschappij
aan de kaak te stellen. Juist door
dat de Engelse acteur Rob Good-
fellow "Flemmy" zo in-triest en
daardoor zo frustrerend-herken-
baar neerzet, moet voor het pu
bliek daartegen hevige identifi
catie met de "underdog" ont
staan. De groep stelt in de the
ater-introductie de schuldvraag.
Dat is volstrekt overbodig. In
feite is iedereen schuldig aan het
tragische incident. "Flemmy"
wellicht zelf niet in het minst. Het
LAK-theater heeft er goed aan
gedaan deze theatergroep naar
Leiden te halen.
BERT XOEKEBAKKER
In Engeland is de verpleegstersserie "Angels" zeker zo populair als in
Nederland. De ploeg actrices gaf er echter de brui aan na drie series en
negenendertig afleveringen. De meisjes werden bang dat hun gezicht
teveel gebonden zou worden aan de serie. Einde van de "Angels" dus.
Het publiek nam dit niet. Brieven om een vervolgserie stroomden bin
nen bij de BBC. Men besloot een nieuwe reeks te maken met andere
meisjes. Vijf nieuwe Actrices werden gecontracteerd: Shirley Sheriton,
Joanna Munro, Shelley King, Claire Walker en Kate Saunders.
Het is nog niet bekend of de TROS ook deze serie in Nederland op het
scherm zal brengen.
"Altijd vers en
1 altijd l
NEDERLAND I
18.50 - De Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.45 - Toeristische tips (NOS)
19.50 - Uitzending van het GPV (Pol.Partijen)
20.00 - Roep de getuigen, klucht (NOS)
20.10 - Voetbal E.C.-I, finale Londen (in de pauze: Socutera:
film van de NOVIB) (NOS)
22.07 - Journaal (NOS)
22.25 - Den Haag vandaag (NOS)
22.40 - Panoramiek (NOS)
23.15 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.20 - Geologie (TELEAC)
18.50 - Staatsloterij (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Het witte schip, filmserie (IKON)
19.24 - Kenmerk (IKÓN)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Film van de NOVIB Socutera)
20.32 - Viskwekerij Flevoland (VARA)
21.02 - II Trovatore, opera (VARA)
23.45 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
WOENSDAG 10 MEI
duitsland i
18.00 Kinderprogramma. 18.20 Der
Junge mit den Goldhosen, kinderse
rie. 18.50 Journaal. WDR:
19.00 Informatie. Aansluitend Die
Dame von Monsoreau, tv-serie. 19.40
Die Dame von Monsoreau, tv-serie).
20.10 Voetbal: Finale Europa Cup
voor Landskampioenen. 21.00 Jour
naal. 22.10 De dag van het boek. 22.55
W.K.IJshockey. 23.30 Journaal.
24.00 W K IJshockey.
duitsland ii
18.00 Journaal. 18.10 Barrier Reef. tv-
serie. 18.40 Actualiteiten en muz.
19.20 Spelprogramma. 20.00 Jour
naal. 20.30 Jenny. Ladv Churchill, tv-
serie. 21.15 Actualiteitenrubriek.
22.00 Actualiteiten. 22.20 Die Stras
sen von San-Francisco, politieserie.
23.05 Filmreportage. 23.35 lm Reser-
iel. 01.05 Journaal.
duitsland iii wdr
19.00 Kleuterprogramma. 19.30 Na
tuurfilm. 20.00 Informatief pro
gramma. 20.15 Weekjournaal in het
Engels. 20.30 Cursus Italiaans. 21.00
Journaal en weerbericht. 21.10 Korte
film. 21.15 Actueel weekoverzicht.
22.00 Documentaire. 23.05 Madchen
in Uniform, oude Duitse speel
film.
BELGISCHE TV
WOENSDAG 10 MEI
belgië vlaams
18.15 Bereboot. 18.20 Jonger dan je
denkt. 18.50 Young Daniel Boone.
1940 Morgen. 1945 Journaal: weer-
overzicht. 20.10 Voetbal Club Brug
ge-Liverpool. 22.00 De prijswin
naars. 22.25-22.45 Laatste Nieuws.
Na Theo Reitsema's commentaar en Paul Romers beelden bij de
Europa Cup 1finale in het Londense Wembley-siadion tussen
Ernst Happels FC Brugge en Liverpool, en na Ton Plankens "Den
Haag Vandaag" een aflevering uau de NOS-rubriek "Panora
miek"' (Ned.l, 22.40-23.15). Deze wordt gevuld met een documen
taire, waarin Amerikaanse journalisten de Israëlische premier Be
gin aan de tand voelen over diens recente besprekingen met presi
dent Carter, die onder meer de vredesonderhandelingen met Egypte
en de leveranties van straalvliegtuigen tot onderwerp hadden.
'Oost-West in Europa" in het thema .waaraan de IKON-televisie
dit seizoen een aantal programma's wijdt. Van hedenavond afkan
men op acht opeenvolgende woensdagavonden een drietal speel
films uit de Sovjet-Unie zien, waarin kinderen de hoofdrol spelen
Twee films zijn afkomstig uit de filmstudio's van de republeik
Kirghiziëeen centraal-aziatisch gebied in het uiterste zuiden van
Rusland,grenzend aan China. Van oudsher behoorde dezestreek tot
de armste, meest onderontwikkelde en onbekendste gebieden van
Europa. Sinds enkele jaren is er een jonge generatie inheemse fil
mers aan het werk, en "Het witte schip", daterend uit 1976 en deze
avond op de beeldbuis (Ned2,18.59-1924is een opmerkelijk voor
beeld van hun kunnen. De film is gebaseerd op een verhaal van de
Kirghisische schrijver Chingin Aitmatov. Dit is een parabel over
het conflict tussen goed en kwaad. In de gedachten en reacties van
een zevenjarige jongen protesteert hij tegen het geweld dat het leven
van mensen dier aantast. Hij woont met zijn grootvader en tante op
een afgelegen plek in de bergen bij de Chinese grens. Opa is zijn
beste vriend, een schooltas en een verrekijker vormen zijn liefste
speelgoed. De film is doortrokken van oude geschiedenissen uit Cen-
traal-Azië, die grootvader Momun aan zijn kleinzoon vertelt.
De VARA zendt vanavond (21.02 uur .Nederland 2) de opnamen
tiit van een uitvoering in de Weense staatsopera van Verdi's 'II
Trovatore' onder leiding van Herbert von Karajan. ,JDe trouba
dour" behoort tot de meest uitgevoerde werken van het internatio
nale muziektheater. Na de première in Rome(1853volgde al gauw
de eerste Duitse uitvoering in Wenen, en wel op 11 mei 1854. De
opera is gebaseerd op het in 1836 verschenen Spaanse drama ,£l
Trovadore" van Antonio Garcia Gutierrez. De daarin verwerkte
klassieke thema's als liefde, wraak en dood hebben de Italiaanse
componist Verdi (1883-1901) geïnspireerd tot het maken van spre
kende gezangen en hartstochtelijke muziekscénes.
■k De IKON brent vanavond in "Kenmerk" (Ned21924-19.52) een
filmverslag van de reis van de Zweedse journalist Per Sdnden door
Angola en het noorden van Namibië. Sanden is ook in het donder
dag door Zuid-Af rik a aangevallen vluchtelingenkamp Kassinga
geweest, waarschijnlijk als laatste journalist vóór de aanval.
WOENSDAG 10 MEI
hilversum i
P P 18 19 Uitzending van de PVDA.
18.30 Nws. 18.41(S)TROS Big-Band-
Festival. 19.00 (S) Zomaar midden in
de week, gevarieerd programma.
22.00 (S) Een mondje Frans. 22.30
Nws. 22.40 Aktua IV 23.00 (S) Dt
12.15
18.25 tS) Tussen start en finish,
sportprogramma. 19.30 (S) Vrije tijd.
blye tijd 20.00 Nws. 20.02 (S) VARA-
Klassiek Radio Filharmonisch Or
kest met sopraan. 21.25 (S) Muzikant
is ook 'n mens. 21.50 (S) Hedendaag
se muz. NOS 22.15 Open School.
23.00 (S) Met het oog op morgen, met
om 23.05 Actualitcitenoverzicht Ra-
dio-TV. 23.10 De krant van morgen.
23.20 Den Haag Vandaag. 23.52 Even
op adem komen. yoga. 23.55
hilversum iii
NOS 18.03 De vacaturebank. 18.10
(S) NOS-Maal. 19.30 (S) Langs de lijn.
sport en muz. (19.38 Paardekoersen.
19.52 NOS-Visrubriek) 23.02 (S)
NOS-Jazz. 0.02 (S) Metro's Midnight
De achternacht
DONDERDAG 11 MEI
hilversum i
7.00 Nws. 7.02 Het levende Woord.
7.08 (S) Te Deuni Laudamus. gewij
de muz. 7.30 Nws. 7.41 Hier en nu.
7.55 (S) Vandaag donderdag; ge-
var progr. 8.24 Lichtsein. 8.30 Nws.
8.36 Gym. voor de huisvrouw. 8.45
(S) Wie weet waar Willem Wever
10.33 (S) In 't zilver, progr.
deren. 12.00 (S)Amusem.n
Boer en tuinder. 12.26 Meded. voor
land- en tuinb. 12.30 Nws. 12.41 Hier
en nu. 12.55 (S) Middagpauzcdienst.
13.15 (S) Een uur natuur, magazine
over het buitenleven. 14 15 <S)
NCRV-Globaal: gevar magaz (15.30
Nws). 17.30 Nws. 17.32 Hier en
7.20 AVRO-klok. (8.00 Nws. 8.11 -8.25
Radiojourn 8.50 Morgenwijding.
NOS: 9.00 Document. 9 35 Waterst.
AVRO: 9.40 Schoolradio 10 00 Ra
dio Lawaai papegaai. 10.10 Arbeids-
Rad
Ondei
gen van luist
s hoogtezon. 10.30 Nw
1.00 Nws. 11.03-11.05
iojoumaal.) 11.30 Rondom
twaalf 12.15 AVRO's Sportpanora-
ma. 13.00 Nws. 13.11 Radiojourn.
13.25 Beursplein 5.13.30 'n Middagje
AVRO. g-var progr. (10.00 Nws.
16.03 Radiojournaal.) 17.00 13-Spe-
ciaal, jeugdprogr. OVERHEIDS
VOORLICHTING: 17 40 Den Haag
aan de hin. 17.55 Meded.
HILVERSUM III
TROS: 7.U2 (S, Vaak'sochtends 9.03
(S) De Hugo van Gelderen Show.
11.03 (S) Gerard de Vries draait op
verzoek. 12 03 (S) Boter. Klaas en
prijzen. 14 03 (S) Polderpopparade.
16.03 (S) De Europarade.
(S) Aan
Solo. h
Strijkkwartet. 11 15 (S) Kaï
12.00 (S) Rondom... de eeuwwisse
ling (VI). 14.00 Nws. 14.02 Spektakel
(kort.) 14.03 (S) Koliage van alle
daags en zeldzaam. 15 30 (S) Vooi
God en Goden (25): ceremoniële, n-
B. graven is-
5.00-17.00
By
Bert Garthoff (rechts) schudt de hand van zijn medewerker dr. Fop
Brouwer.
SSSSSnadÉaalE
