De
natuurkunst
van Krijn Giezen
SCHELLAK VOOR
DE WALVISKAAK
Bovenwindse eilanden willen onafhankelijkheid
Bloeiende mensenhandel
tussen Oost en West
[PUBLIEK
Nieuw reddingsmateriaal
laugs Noordwijks kust
Lancering
2 viel in
het water
PAGINA 4
VARIA
VRIJDAG 5 MEI 1978
Tijdens de eind juni van dit jaar
in Venetië te houden inter
nationale kunstmanifestatie
is een belangrijke rol toebe
dacht aan de Noordwijkse
kunstenaar Krijn Giezen.
Samen met nog drie collega's
exposeert hij daar in het Ne
derlands paviljoen. Giezen
heeft bovendien nog een
buitenprojekt. Op het terrein
voor het paviljoen zal hij een
primitieve hut opbouwen en
daarin gedurende een aantal
dagen laten zien op welke
verschillende wijzen in Vene
tië vis wordt bereid.
Om daar enig inzicht in te
krijgen heeft de Noordwijker
in opdracht van het bureau
buitenland van de afdeling
Beeldende Kunsten van het
ministerie van crm, ter
plaatse een onderzoek inge
steld naar het totale visserij-
gebeuren. Hij ging bijvoor
beeld voor een paar dagen
met Venetiaanse vissers de
zee op en keek rond in vis
sersplaatsen. Giezen heeft zo
al twee keer een bezoek ge
bracht aan Venetië en voor
juni steekt hij er nog een keer
zijn licht op.
Wat die voor het paviljoen neer
te zetten primitieve hut be
treft; die wordt door de
Noordwijker zelf gebouwd.
Leidraad daarbij is, althans
zover het om het frame gaat,
de bouwtechniek zoals hij die
bekeek in de Po-delta. Gie
zen: „Evenals de Po-delta is
onze eigen Biesbosch rijk aan
wilgen. Het is opvallend hoe
de constructies van bouwsels
in dat stukje Italië overeen-
Giezen heeft als kunstenaar de
naam vooral veel af te weten,
en zich daar ook creatief in te
uiten, van de visserij. Dat
specifieke facet komt aan zijn
trekken in de tentoonstelling
„Natuurkunst", door de
zelfde CRM-afdeling mo
menteel in voorbereiding. Op
de tentoonstelling zullen
werken te zien zijn van negen
Nederlandse kunstenaars. In
Den Haag, de juiste datum is
nog niet bekend, is de doop.
Daarna zullen andere Euro
pese steden worden aange
daan. Zo goed als zeker zal
„Natuurkunst" te zien zijn in
wat Duitse steden, in Enge
land en Frankrijk maar er zijn
ook contacten met Polen en
Amerika.
Krijn Giezen heeft voor deze
tentoonstelling een aantal
vispreparaten afgestaan, die
laten zien hoe vroeger en
soms ook nu nog vissen als
medicijn werden gebruikt. Zo
behoort tot de in beeld ge
brachte preparaten een zakje
schelvisbeentjes die, in een
zakje om de hals gehangen,
pretendeert verzweringen en
ontstekingen tegen te gaan.
Voorts het preparaat ge
rookte haringhom om bevro
ren ledematen weer op tem
peratuur te brengen, zwem
blaas tegen nierziekte en ha-
ringhart tegen maagzuur. Zo
zijn er van Giezen op deze
Europese tentoonstelling in
totaal 14 objekten.
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Het lanceringsfeestje dat van
nacht had moeten plaats vin
den in het Noordwijkse
ruimtevaartcentrum ESTEC,
is niet doorgegaan De oor
zaak ligt in Amerika. Daar zijn
de weersomstandigheden
rond de lanceerbasis Cape
Canaveral momenteel dus
danig dat het vluchtleidings-
centrum daar voorlopig 48
uur heeft afgezien van de lan
cering van de Europese
communicatie-satelliet OTS
Afgelopen nacht, rond één uur
Nederlandse tijd zou die om
hoog zijn gegaan. In Noord-
wijk, waar de ESTEC een be
langrijk aandeel leverde in de
begeleiding van dit OTS-
project, zou de lancering via
een directe verbinding met
Cape Canaveral worden ge
volgd en na een geslaagde af
loop zouden de champagne
flessen worden opengetrok
ken.
Gedurende de komende weken zal een groot aantal strandpalen
langs de Noordwijkse kuststrook worden uitgerust met nieuw-
reddingsmateriaal. Tot nu toe werd nog gebruik gemaakt van
zogenaamde reddingskasten waarin zich onder meer een red
dingsvest en een reddingslijn van een paar honderd meter be
vonden. Veel van deze spullen zijn gestolen of vernield. Zo zijn
diverse reddmgslijnen in brokken geknipt.
De daarvoor uitgekozen reddingspalen worden nu voorzien van
een lange stok waaraan grijptouwen en een lijn van 25 meter. De
Noordwijkse reddingsbrigade die dit nieuwe materiaal heeft
aangeschaft verwacht dat deze spullen langer in tact zullen blij
ven.
De delen walviskaak die kort
geleden tijdens graafwerk
zaamheden werden opge
diept in de Hillegomse uit
breidingswijk Elsbroek, zul
len toch, alvorens ze een
plaatsje krijgen in de oud
heidskamer van deze ge
meente, worden behandeld.
Aanvankelijk lag het in de
bedoeling de kaakfragmen-
ten slechts schoon te spuiten,
te laten drogen en dan op te
bergen.
Gebleken is echter dat van een
groot gedeelte van de beende
ren de harde bovenhuid is af-
geschaaft waardoor de on
derliggende laag door inwer
king van zuurstof makkelijk
kan vergruizen. Daarom is
gezocht naar een afdoend be
schermingsmiddel. Op advies
van het Leidse museum voor
natuurlijke historie zijn de
vondsten nu behandeld met
een schellak, een conserve
ringsmiddel dat niet meer in
de handel is maar dat speciaal
voor deze gelegenheid is aan
gemaakt.
Het onderzoek naar de her
komst van de kaken duurt
nog voort. Ook is nog niet Vast
komen te staan van welke
walvissoort'de kaken afkom
stig zijn. Het vermoeden dat
het hier gaat om restanten van
de zeldzame Groenlandse
walvis, is nog niet bevestigd.
PHILIPSBURG (SP) - President Wilson van de Verenigde
Staten moet in 1919 vreemd hebben opgekeken.
Vanuit de Nederlandse kolonie Sint-Maarten kreeg hij het
dringende verzoek om „Amerika's machtige hulp" te
verlenen voor de bevrijdingsstrijd op de bovenwindse
eilanden van wat nu de Nederlandse Antillen heten.
St.-Maarten had er genoeg van.
Sinds,een eeuw maakte het nood
gedwongen deel uit van de Neder
landse kolonie Cura .ao. Het voelde
zich door Willemstad achtergesteld
en onderdrukt en wenste een recht
streekse band met het moederland.
Maar smeekbeden aan koningin
Wilhelmina haalden niets uit. „St.
Euslatius, Saba en St. Maarten zijn
te onbeduidend om in onmiddellij
ke aanraking met het moederland
te worden gebracht", meende de
minister van koloniën. Ten einde
raad wendde de afscheidingsbe
weging op St. Maarten zich tot de
Amerikaanse president. Misschien
kon die Nederland tot andere ge
dachten brengen. Maar ook Wilson
liet het er lelijk bij zitten.
Daarom vormen de drie boven
windse eilanden - Sint-Maarten,
Saba en Sint-Eustatius - vandaag
de dag nog altijd een eenheid met
de bijna duizend kilometer verder
weg liggende benedenwinden
Aruba, Curagao en Bonaire.
Net zulke grote problemen als tus
sen Curagao en Aruba zijn er ook
tussen beneden- en bovenwinden.
Ook op St.-Maarten wordt steen en
been geklaagd over de overheer
sing van 'Curasao. Daarom baarde
de uitspraak van de eilandsraad
van de SSS-eilanden om stappen te
zetten naar de onafhankelijkheid
nauwelijks opzien.
In allerlei opzichten vormen de
Nederlandse Antillen (een verza
meling van boven- en beneden
winden) het tegendeel van een een
heid. Eigenlijk hebben de SSS-ei-
landen met de ABC-eilanden niet
meer gemeen dan dat zij in het ver
re verleden door Nederlanders zijn
veroverd.
Het hoofdeiland Curagao heeft zich
nooit veel om de drie bovenwinden
bekommerd. Het beschouwde ze
meer als een blok aan het been en
heeft meer dan eens geprobeerd
van deze last af te komen.
Armlastig
St.-Maarten, Saba en St.-Eustatius
zijn de stiefkinderen van de Ne
derlandse Antillen, verwaarloosd
door „Willemstad". Een vuist heb
ben de drie kleintjes nooit kunnen
maken. Ze zijn zo armlastig dat ze
helemaal op Curagao en Aruba zijn
aangewezen. Daarom sluimerde
het onafhankelijkheidsstreven op
de bovenwinden.
Door twee oorzaken is daar de laat
ste tijd verandering in gekomen:
Economisch gaat het Sint-Maar
ten, het hoofdeiland van de drie bo
venwinden, voor de wind. Dankzij
het Amerikaanse toerisme floreert
het als nooit te voren. Daarom ver
beeldt het eiland zich nu veel te
kunnen.
De Arubaanse drang naar onaf
hankelijkheid heeft ook de boven-
winders aan het denken gezet. Op
Door
Jan Schinkelshoek
St.-Maarten. Saba en St. Eustatius
ziet men aankomen dat Curasao op
eigen houtje niet voor de kleine
..broertjes" kan blijven zorgen.
Waarmee tegelijk de noodzaak ver
valt om de banden met Willemstad
te handhaven.
Het meest opmerkelijke is dat Saba
en Sint-Eustatius hand-in-hand
met St-Maarten de onafhankelijk
heid willen ingaan. Nog niet zo lang
geleden overheersten de tegenstel
lingen tussen de drie bovenwinden
onderling. Saba (nog geen duizend
inwoners) en St.-Eustatius (1300
inwoners) voelden zich „Over
heerst" door St-Maarten (ruim
12.000 inwoners), dat ook de enige
bovenwindse zetel in het Antil
liaanse parlement bezette.
Vorig jaar kwam die wrevel tot uit
barsting: de Statenverkiezingen
werden op Saba en St.-Eustatius
geboycot. Zij zetten daarmee hun
eis voor een eigen statenlid in Wil
lemstad kracht bij. St-Maarten laat
zich niets aan ons gelegen liggen,
was de klacht van de allerkleinsten.
Maar toen hoopte Saba nog olie t,e
zullen aanboren, die het eilandje in
staat zou stellen zich onafhankelij
ker op te stellen. Maar alle boringen
hebben tot nu toe niets op geleverd.
Daarmee zijn alle Sabaanse aspira
ties gedoemd ijdel te blijven. En
St.-Eustatius heeft geen been om
op te staan.
Noodgedwongen hebben Saba en
St.-Eustatius zich nu maar ver
zoend met het welvarende
St.-Maarten. Maar wel met behoor
lijke garanties dat zij na de onaf
hankelijkheid baas in eigen huis
kunnen zijn. Elk eiland krijgt
straks een eigen parlement, zo staat
in de motie van de gezamenlijke
bovenwinden. De gemeenschap
pelijke zaken zouden behartigd
moeten worden door een federatie-
raad, waarin St.-Maarten, Saba en
St.-Eustatius elk twee vertegen
woordigers hebben. Uiteraard met
Nederland als de grote beschermer
en geldschieter van de Onafhanke
lijke Republiek der Bovenwinden
De ontwikkelingen op St.-Maarten,
Saba en St.-Eustatius zijn niet
lachwekkend. Opnieuw maakt het
duidelijk hoeveel ernst de Antil
liaanse regering moet maken met
het oude plan om de eilanden meer
zelfstandigheid te geven. Dat is de
enige manier om een heilloze ver
splintering van de Nederlandse An
tillen te voorkomen.
BONN - De naam van de Oostduit-
se advocaat Wolfgang Vogel die
de merkwaardige spionnenruil
bewerkstelligde tussen de Ver
enigde Staten, de DDR en Mo
zambique, betekent voor duizen
den gevangenen in Oost-Duits-
land „hoop". Hij is de centrale fi
guur in een vreemde handel
waarin hij in opdracht van de re
gering in Bonn de vrijheid moet
zien te verkrijgen voor mensen
die in het communistische Oos
ten gevangen zitten.
Volgens betrouwbare bronnen
heeft West-Duitsland sinds 1963
ongeveer een miljard mark be
taald voor de vrijlating van meer
dan 13.000 gevangenen, van wie
de meesten waren gearresteerd
wegens hun verzet tegen de
Oostduitse regering. Lang is dit
systeem geheim gehouden, maar
nu wordt er in Duitsland openlijk
over gediscussieerd.
Commentaar
De sluier is opgelicht door de uit
gave van een boek, waarin Vogel
voor het eerst in het openbaar
commentaar levert op de ruil
handel. Het boek is geschreven
door de Franse journalist Michel
Meyer en heet „Losgeld - men
senhandel in Duitsland". Vogel
en zijn Westberlijnse tegenhan
ger en collega Juergen Stange,
selecteren de gevangenen uit een
lijst die door Oost-Duitsland is
vrijgegeven van het Westduitse
ministerie van inter-Duitse be
trekkingen.
In 1975 hadden de twee advocaten
de gemiddelde prijs voor een ge
vangene op 70.000 mark bepaald.
Een groep voor mensenrechten
in West-Berlijn, die toezicht op de
handel houdt, zegt dat West-
Duitsland jaarlijks de vrijheid
van zo'n 1200 gevangenen koopt
die vastzitten wegens hun poli
tieke of godsdienstige overtui
ging.
Sleutelfiguur
De Westduitse regering geeft het
bestaan van de handel toe. Zij
zegt zo de mensen te helpen die
op geen andere wijze kunnen-
worden gered.
Vogel is ook de sleutelfiguur ge
weest bij de uitwisseling van niet-
Duitse gevangenen en daar viel
onder meer de Amerikaanse pi
loot Gary Powers onder, die in
1962 werd geruild voor de Russi
sche spion Rudolf Abel.
In het boek zegt Vogel dat hij zich
heeft geergerd aan de opmerking
dat zijn werk op slavenhandel
lijkt. „Ik ben ervan overtuigd dat
wat we hebben gedaan alleen
maar goed is geweest voor men
sen uit de twee Duitslanden" zegt
hij.
De schrijver van het boek heeft be
rekend dat 11.000 mensen uit
Oost-Duitsland zijn vrijgekocht.
Volgens Vogel komt die bereke
ning aardig bij de waarheid, maar
„als je daarbij het aantal gezinnen
rekent dat we hebben herenigd,
dan schat ik dat we 20.000 men
sen hebben geholpen".
Contract
Zijn collega Stange zegt dat ze zich
als koorddansers voelen op een
draad tussen twee werelden.
Volgens Michel Meyer heeft
Stange een contract met de
Westduitse regering, terwijl Vo
gel in vrij verband werkt. Hij
heeft daarvoor goede persoonlij
ke contacten met de Oostduitse
leiders, ook met het staatshoofd
Erich Honecker.
Vaak is het voor een Oostduitser
die naar het Westen wil uitwijken
het beste zich te laten arresteren
en dan Vogel als advocaat te ne
men zodat die hem op de uitwis-
selingslijst kan zetten. Dit zou
dan kansrijker zijn dan te ver
trouwen op professionele vluch-
telingenhelpers, die vaak ineffi
cient werken en veel geld vragen
dat niet wordt teruggegeven als
de mensensmokkel mislukt.
De reden dat Oost-Duitsland de
voorkeur geeft aan het systeem
van een losprijs ligt volgens Vo
gel besloten in de marxistische
ideologie. „Bij ons wordt beke
ken in hoeverre een overtreding
schade heeft berokkend aan het
sociale systeem en het gemeen
schappelijk belang en daarvoor
moet een materiele compensatie
worden gegeven". Hij voegt daar
aan toe dat de verkoop van Oost
duitse gevangenen aan het Wes
ten de ontspanning heeft helpen
bevorderen. „Iedere spion,
vluchteling of dissident die we
uitwisselen is weer een punt van
wrijving minder tussen de twee
Duitse staten en dus tussen Oost
en West"
Valuta
Ambtenaren in Bonn zien het an
ders. De handel is voor Oost-
Duitsland een prachtige manier
om van de politieke tegenstan
ders af te komen en tegelijkertijd
de zo broodnodige buitenlandse
valuta binnen te krijgen.
De Amerikaanse student Alan van Norman beantwoordt vragen van journalisten nadat hij is uitgewisseld
tegen de Sovjet-spion Robert Thompson.
Bonn heeft trouwens niet altijd al
leen met contant geld betaald
maar ook met goederen die Oost-
Duitsland nodig heeft, zoals me
talen, medicijnen en zelfs tro
pisch fruit.
Sinds het begin van de jaren zeven
tig is de clientele van Stange en
Vogel wat veranderd. Tegen
woordig staan er steeds meer in
tellectuelen als artsen en weten
schapsmensen op' de lijst. Daar
om moesten de advocaten ook de
prijzen wat scherper stellen. Een
gewone arbeider kost Bonn on
geveer 30.000 mark, maar de vrij
heid van een vooraanstaande
academicus kost meer dan
150.000 mark. De beide advoca
ten geloven dat het einde van het
losprijzensysteem nog niet in
zicht is. Maar Vogel heeft ge
waarschuwd dat het wel eens zou
kunnen worden beperkt als de
DDR vindt dat deze uitwisselin
gen door West-Duitsland voor
propaganda- doeleinden worden
gebruikt.
