Joop Brons op elpee:
zorgvuldig orgelspel
VRIJDAG S MEI 197:
Kastanje
Als Anne Frank uit het zol
derraam van het Achterhuis
naar buiten keek, zag zede Wes
tertoren en een huizenhoge kas
tanjeboom in de tuin, die twee
honderd jaar oud moet zijn en
de grootste kastanjeboom van
Amsterdam wordt genoemd. De
Westertoren staat er nog steeds,
de kastanjeboom ook, al heeft
dat weinig gescheeld omdat de
olieman vorig jaar 15.000 liter
stookolie de tuin impompte in
plaats van in de olietank. En
Anne Frank, bestaat die ook
nog steeds? Wel als levende le
gende. Het Anne Frank huis
wordt ieder jaar door meer be
zoekers bezocht, dit jaar wor
den er zelfs 300.000 verwacht.
Daarmee staat het als museum
op de vierde plaats, achter het
rijksmuseum en het van Gogh
museum, en vlak achter het ste
delijk museum Maar het Anne
Frank huis trekt wel meer
buitenlandse bezoekers dan het
stedelijk, en bovendien moet
worden bedacht dat de be
zoekers aan het Anne Frank
huis er maar één keer komen,
terwijl het stedelijk met zijn
wisselende exposities dezelfde
mensen vaak meer keren per
jaar ontvangt.
Groot schrijfster?
In haar inleiding prees Annie
Romein-Verschoor het dakboek
in alle toonaarden, maar ze
voegde er ook aan toe dat het
niet het werk van een groot
schrijfster was. "Misschien had
zij het kunnen worden, maar
hoe zinloos wordt deze vraag in
haar weemoedigheid"voegde
zij daaraan toe. Ik vraag me
elke keer weer als ik het achter
huis herlees af of dat waarde
oordeel (geen groot schrijfster
niet gebonden was aan de tijd,
toen er, dertig jaar geleden,
andere maatstaven aan litera
tuur werden aangelegd dan te
genwoordig. Is een boek, ook al
LEIDEN - De Stichting Pieters
kerk heeft een grammofoonplaat
uitgegeven, ter vermeerdering
van haar inkomsten. Het is de
eerste plaatopname van het Pie
terskerkorgel ooit gemaakt. Be
speler is Joop Brons, organist van
de Hooglandse Kerk, die tevens
het monumentale Hagerbeer-or-
gel in bespeelbare toestand
houdt. De Hagerbeer's hebben,
midden 17de eeuw, drie kapitale
instrumenten gebouwd: van de
St. Laurens in Alkmaar, de Sint
Jan in Den Bosch en de Pieters
kerk in Leiden. In Den Bosch is
zoveel gewijzigd, dat het orgel
haar de rang van monumentaal
verloor. Voordat in Alkmaar de
tussentijdse uitbreiding door de
kunstenaar-orgelbouwer Arp
Schnitger geschiedde is daar een
onaangetaste klankkwaliteit
gebleven. Leiden behield echter
het meest oorspronkelijke Ha-
gerbeer-ontwerp, aldus de me
ning van de laatste functionele
Pieterskerk organist Adriaan
Blankenstein.
De hoes van de onlangs uitgegeven
plaat heeft een foto van het orgel
front. De achterzijde bevat een
uiteenzetting van zaken door
burgemeester A.J. Vis als voor
zitter van de Stichting Pieters
kerk. Verder gegevens over Joop
Brons (met portret), het orgel, de
dispositie en summier iets over
de gespeelde werken. De speel-
duur is 52 minuten.
Organist Brons heb ik altijd gete
kend als de zorgvuldigheid in
persoon. Een belangrijk ding is,
dat een organist er zich van ver
zekert hoe zijn registratie is, hoe
stemming, tempo, opvatting in
de ruimte beneden overkomen
Dat wordt voor Joop altijd stee
vast figuurlijk uitgemillimeterd
door mevrouw Brons, en door
zoon Brons. Dit aspect van de
plaat is volledig correct gewaar
borgd. De beleving van de com
ponisten beantwoordt evengoed
aan de eerste rangsnormen.
Beide kanten hebben een
Bach-werk. Van het grote reper
toire Bach's Dorische Toccata In
tiemer: "Ach bleib bei uns Herr
Jesu Christ",- een van de zes zg.
Schübler-koraalvoorspelen, die
alle sublieme bewerkingen voor
orgel zijn van delen uit eigen
Kantaten. Algemeen geliefd en
daardoor veelvuldig uitgevoerd
zijn "Praeludium, Fuga en Cia-
cona" in C van Buxtehude en de
Partita (prachtige variatie-suite)
over "Ach wie nichtig,' van Georg
Böhm, een directe voorloper van
Bach.
heeft het de vorm van een dag
boek, dat in bijna vijftig talen
vertaald werd en 34 jaar na
dato nog zoveel indruk maakt
dat het aantal belangstellenden
Anne Frank en het Ach
terhuis nog steeds toeneemt,
niet per definitief "a work of
art", een literaire schepping?
Anne Frank zelf voelde zich wel
degelijk een schrijfster, wel-
r niet in het begin, maar
zeker wel nadat ze op 29 maart
1944 op radio Oranje minister
Bolkestein had horen zeggen
dat er na de oorlog een inzame
ling zou worden gehouden van
dagboeken en brieven over de
oorlog. Ze schreef in haar dag
boek: "Natuurlijk stormden ze
allemaal direct op zijn dagboek
af. Stel je eens voor hoe interes
sant het zou zijn, als ik een ro-
het achterhuis zou
uitgeven". En op 4 april 1944:
"Ik wil nog voortleven ook na
mijn dood en daarom ben ik
God zo dankbaar, dat hij me bij
mijn geboorte al een mogelijk
heid heeft meegegeven om me te
ontwikkelen en om te schrijven,
dus om uit te drukken alles wat
in me is".
Nadat minister Bolkestein dat
gezegd had over de dagboeken,
begon Anne Frank haar dag
boek te verbeteren en het is dat
herschreven dagboek dat we nu
ook al sinds 1947 kunnen lezen.
Het opmerkelijke bij dat verbe
teren is (een medewerkster van
het Anne Frank huis wees me
daarop), dat ze met feilloos in
stinct voor wat de waarde
een dagboek van een 13- tot 15-
jarig rneisjeuitmaakt.de onbe
holpen en zeg maar wat "kin
derachtige" dingen uit de eerste
drie weken van haar dagboek
toen ze nog niet ondergedoken
was, met zorg heeft gehand
haafd, terwijl een gemiddelde
dagboekschrijfster na twee
jaar versnelde rijping als on
derduikster juist die "kinder
achtige" dingen zou hebben ge
schrapt of veranderd.
Ze maakte trouwens na die rede
van minister Bolkestein ook een
lijst met psuedoniemen
acht ingezetenen van het ach
terhuis, waarvan vader Otlo
Frank na de oorlog gebruik
gemaakt heeft: de familie Van
Daan heette in werkelijkheid
Von Pelz. Het is te hopen dat er
ooit nog eens een geannoteerde
uitgave van de oorspronkelijke
en de door Anne verbeterde ver-
Het Achterhuis komt,
met inbegrip van de "enkele
gedeelten, die van weinig
waarde voor de lezer zijn", die
blijkens het slotwoord uit de
oorspronkelijke tekst werden
weggelatenIk heb me wel eens
laten vertellen dat Anne met de
onbewimpelde vrijmoedigheid
die zij er dank zij een blijkbaar
ongefrustreerde op
voeding op na kon en durfde
houden, in haar dagboek ook
haar menstruatie en haar
vagina heeft geschreven, be
grippen die zo kort na de oorlog
nog niet acceptabel
publikatie, zeker niet in het
dagboek van een zo jong meisje.
Als dat klopt is er anno 1978,31
jaar na de eerste uitgave
het Achterhuis, alle reden om de
ongewijzigde oorspronkelijke
tekst het licht te doen
dat we er een nog vollediger
indrukwekkender beeld
Annes persoonlijkheid door
zullen krijgen.
NICO SCHEEPMAKER
Als Nederlands juweel op de plaat
staan de zeven ionische Variaties
van Sweelinck op het liedje
•'Est-ce Mars", dat de Valerius
-gedenkclanck kent als "Geluc-
kig is hij die leert sterven D'wijl
wijl hij leeft". Onweerstaanbare
verfrissende en fantastisch
gegeven muziek, waar geen les in
leren sterven in voorkomt. Naast
Sweelinck staat Anthonie
Noordt met de door alle kenners
geroemde Variaties over Psalm
24. Daar het orgel de tongstem-
men en andere karakteristieke
registers bevat voor een benedic-
tus uit Couperiu's Parochie-mis
Chileens duo
op tournee
met liedjes
AMSTERDAM/LEIDEN - Het cen
trum voor Chileense Cultuur Ne
derland en de Stichting Vrije Mu
ziek organiseren van 4 tot 17 mei
een tournee door Nederland van
de zangeres Charo Cofre en haar
man de zanger en gitarist Hugo
Arevalo. Het programma van het
Chileense echtpaar bestaat uit
folkloristische liedjes begeleid
door traditionele instrumenten
alsmede liedjes van componisten
van „Het Nieuwe Chileense
.Lied", een beweging van zangers
van vaak politieke liedjes. Het
paar treedt op in Amsterdam,
Leiden, Utrecht, Tilburg, Den
Haag, Haag, Rotterdam en Maas
tricht.
Galerie De Pomp, Dorpstraat 38,
Warmond. Tentoonstelling Pien Lem-
stra - brooddeegfiguren en Annelies de
Mooy - surrealistische pentekeningen.
Geopend tot 30 april, dag. van 13-17 en
19-21 uur, woe. ook van 10-12 uur. Gale
rie De Poort, Herensteeg 11. Tentoon
stelling Han Werz - schilderijen.
Geopend 8 april tVm 14 mei, vr. van 13-17
uur. za. en zo. van 14-17 uur.
Galerie Kerkdam (Lange Kerkdam,
Wassenaar): Expositie Pirn Clifford-Van
ie, schilderijen en aquarellen, ge-
Schepen
Haico Holwerda 2 vn Amsterdam nr IJ-
muiden,
Imke 3 vn Amsterdam nr Immingham,
Jaqueline Broere 3 vn Dordrecht nrTer-
Amsteldiep 2 140
terdam,
Amsteldreef 2 vi
terdam,
Amstelhof 2 400 z
USA,
Amstelpark 2 75
(Grote vaart)
Massawa i
Rot-
Damman nr Rot-
o Newfoundland nr
iw Bizerta nr Rot-
nah,
Area 2 vn Tandjung Priok nr Singapore,
Aristoteles 3 te Houston,
Atlantic Crown 1 vn New York nr Le
Havre,
Atlantic Star 2 p Pendlandfirth nr Bre
merhaven,
Baarn 2 te Montreal,
Balticborg 2 te Amsterdam,
Bilderdijk 3 vn New Orleans nr Savan-
Breda 3 te Amsterdam.
Chevron Kentucky 2 520 no St Helena nr
Europoort,
Chevron Nagasaki 1 vn Canaport nr Ras-
Chevron Nederland 2 250 zo Beira nr
Bahrein,
Coral Obelia 3 vn Alexandria nr Sicilië,
Diadema 3 te Rasalkhaima,
Diogenes 2 vn Balbao nr Rotterdam,
Docklift-2 2 t.a. Bittermeer,
Eeemsborg 3 te Vallvik,
Esso Europoort 2 150 no Durban nr Cu-
Esso Saba 2 vn Rastanura nr Milfordha-
„De Ruif' (Janvossensteeg 59): Exposi
tie schilderijen en aquarellen Jan van
Zonneveld, geopend maandag t/m
vrijdag 10-20 uur (Tot 13 mei)
Rijksmuseum v Oudheden, Rapenburg
2P, Tentoonstelling "Over de grens der
Etrusken". Tot 2 juli, geopend dag. van
10-17 uur, zo. 13-17 uur.
Galerie Pulchri Studio, Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling Jan van
Heel - gouaches, Geopend van 28 april
t/m 18 mei, dag. van 10-16 uur (zo. en
feestdagen gesloten).
Meta 2 195 ozo Colombo nr Mena al Ah-
Nedlloyd Delft 2 vn Singapore nr Hong
kong,
Nedlloyd Honshu 3 vn Punta Arenas nr
Panamakanaal,
Nedlloyd Houtman 2 te Bremerhaven,
Nedlloyd Kembla 2 90 wnw Sabang nr
Singapore,
Nedlloyd Korea 2 150 no Mauritius nr
Singapore.
Nedlloyd Kyoto 2 vn Port Said nr Aqaba,
Nedlloyd Leuve 2 180 nw Socotra nr
Damman,
Nedlloyd Napier 2 te Hongkong,
Nedlloyd Schelde 3 te Port Said,
Nedlloyd Schie 3 t.a. rede Khor-
ramshahr,
Nedlloyd Seine 2 vn Monrovia nr Freet-
Nedlloyd Steenkerk 2 te Vera Cruz,
Nedlloyd Westerkerk 2 te Bangkok.
Onoba 2 rede Lavaletta.
Scheldeborg 3 p IJmuiden nr Orns-
kolszik,
Straat Fushimi 2 vn Kaapstad nr Douala,
Straat Nagoya 3 te Buenos Aires,
Tjonger 3 te Banjul,
Trident Rotterdam 2 450 zw Flores nr
Hamburg,
Ulysses 3 vn Maracaibo nr Port of Spain,
Visten 2 vn Lu beek nr Hornefors,
Waterland 2 40 ze Fimsterre nr Santos,
Zaankerk 3 te Hamburg.
'De Lakenhal": Tentoonstelling "Cobra
in Nederland", dagelijks 10-17 uur. zon
en feestdagen 13-17 uur (t/m 9 juli).
Juseum voor Volkenkunde, Steen
straat. Chinese tentoonstelling "Taal en
teken". Geopend tot eind augustus.
Galerie De Oude Rijn, Oude Rijn 40
Tentoonstelling Fanny Mazure. Sees
Vlag en Hans Versteeg. Geopend tot 29
april. woe. t/m za. 12-17 uur, do. van 19-
Galerie Denise Stephan (Bakkersteeg):
Expositie Will Tweehuysen, geopend
vrijdag, zaterdag en zondag van 14 tot 16
uur (tot 15 mei)
Academiegebouw, Rapenburg 73. Ten
toonstelling Mense Jacob ten Hoeve -
schildeijen. Geopend t/m 12 mei
Agenda
ad0! lieuius.
5 mei 1978
Honderd jaar geleden stond ih
de krant:
- De 'Démocrate' vertelt van
een welgekleed oplichter, die in
een logement in OltenZwitser
land, een goeden maaltijd ge
bruikte en vervolgens vruchte
lobs trachtte zich uit de voeten te
maken. Er zat den man niets
anders op dan zijn pantalon als
onderpand achter le latenDoor
overjas en laarzen legen onbe
scheiden blikken beveiligd
wandelde hij daarop naar Sulo-
thurngebruikte aldaar een uit
stekend souper en liet zich eene
kamer wijzen. Vervolgens ont
kleedde hij zich, schelde en gaf
den knecht opdracht zijne
kleederen te schuieren. Toen
deze hem den volgenden dag
werden teruggebracht,vroeg hij
ontevreden: 'Waar is mijn pan
talon'? De knecht had die niet
gezien. De gast verhief toornig
zijn stem, waarop de eigenaar
verscheen en. voor zijn goeden
naam bezorgd, zich haastte een
nieuw kledingstuk te doen ha
len. Mijn beurs? Waar is mijn
beurs?' luidde de volgende
vraag. Met niet weinig moeite
werd hem ook dit voorgewende
verlies vergoed en hem, onder
vele strijkages en verontschul
digingen. door den hotelhouder
uitgeleide gedaan
Vijftig jaar geleden.
-In Japan heerscht groote on
gerustheid over berichten om
trent het vermoorden van Ja-
pansche onderdanen in Tsinan-
de Chi-
foe. de hoofdstad
neesche provincie Sjantoeng.
Tienduizenden nationalistische
soldaten zouden de stad plun
derend zijn binnengetrokken,
waarbij honderden Japansche
zakenlieden werden gedood.
Later werd bericht, dat er zich
ecu geregeld gevecht had ont
wikkeld tusschen Chineesche en
Japansche troepen. Aan Chi
neesche zijde zouden 8U0 man
zijn gedood of gekwetst en dui
zend zouden d<x»r de Japanners
ontwapend zijn.
- De Amerikaansche vlieger
Thomas heeft een nieuw we
reld-record voor soluvlicgen op
zijn naam gebracht. IIij bleef
Leidse bioscopen
Lido 1: "Pastorale 1943", da. 2.30.7.00en
9.15 uur. zo. 2.30,4.45, 7.00 en 9.15 uur.
al.
Lido 2: "Smokcy and the bandit", da.
2.30, 7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45, al
Lido 3: "Bilitis", da. 7.00 en 9.15 uur. ma
en di. ook 2.30 uur. Kindermatinee:
"Walt Disney tekenfilmfestival", za.
en woc. 2 30. zo ook 4.45 uur
Studio. "Annie Hall", da. 2.30, 7.00 en
9 15 uur, zo. ook 4.45 uur. 16 jr
Luxor. "Looking for mr. Goodbar", da
2.30, 7.00 en 9.30 uur, zo. 2.00, 4.30 uur
enz. 16 jr.
Camera: "The adventurers", da. 8.00uur.
do. 8.30 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Sjorsen Sjimmieendc
toverring", vr. za. en woe. 2.30 uur, zo
2 00 en 4.15 uur.
Nachtvoorstelling: "The birds", vr en
za. 11.30 uur. 16 jr.
Trianon: "Vakantieperikelen met fu-
nes-te gevolgen", da. 2.30,7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4 45 uur, al.
Rex: "Scx-kazerne", da. beh. woe. en za.
2.30, 7.00 en 9.15 uur.zo. ook 4.30 uur,
10 Jr.
Kindermatinee: "De fluit met de zes
smurfen", woe. en za. 2.30 uur
Nachtvoorstelling: "Gabrielle",
kind", da. 1.30. 6.30 en 9.30 uur,
N ach tvoorstell ing "Skyride rs
12.30 uur. 16 jr
Euro 2: "Pastorale 1943", da. 1.45.6.
9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, za. ook
uur, al.
Euro 3: "The car", da. 2.00. 7.00 er
uur. zo. 4.30, 7.00 en 9.30 uur. z
woe. 7.00 en 9.30 uur. 16 jr
Kindermatinee: "Kuifje en de z<
tempel"
Nacht voorstelling: "Soldier Blue
12.15 uur. 16 jr
Euro 4 "Mij name is nobodv", da.
7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur,
Nachtvoorstelling: "Perverse
schuld", za. 12.15 uur, 16 jr.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academis
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diucom
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhun
derafdeling dagelijks van 14.00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14 00 15 00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
de kinderafdeling.
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
e Klasse: Volwassenen dagelijks van
14 00-14 45 uur en van 18.30-19 30
urn Kraamafdeling: dag van 1115-
12 00 uur (alleen voor echtgenoot) .,n
15.00-16.00 uur en van 18 30-19.30 uur.
Laatste kwartier van middag- en avond
bezoek babyshow.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
2e Klasse: Volwautntn digeliiki van
11.15-12 00 uur en van 14.00-14.45 uur en
van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: d .g van 11 15-12 OOuur
htgenoot) van 15 00-16 00
ittaandag t m n
1830-18.45 i
Zaterdag en ;or
14.45-15.00 i.
Bezoektijden Kmderkhn
DagcUjk-
15.00-15.45 uur
18.30-19.0') uur.
ijden ktnderafdel
Elke da;
14 15-15.00
18.30-19.00
laai
e kwa
in 18 30-19.30
Bezoekuren
ziekenhuizen
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18 30
Academisch Ziekenhuis
Elke daj
14.15 15.00 uur
18 30-19.30 uur
Vogr de prematuienafde
Alphen aan den Rijn
Kijnoord: IV ki.,- 1111 i0. 1:1.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over gelu
ARAJOLD qeepr'
AAtt"lMOOR.C>
OP PE EEUWIljE
I^EACjEA)
FRED BASSET
A HArAjZ. M E£
Mooi is dat!
niemond thus en ik
tamme! en
