Hoe kwam dat
gat in de band?
NIXONS
DEEL 2
memoires
EXTRA
Dean, de vroegere juridische adviseur van het
Witte Huis, getuigde vijf dagen voor de Se
naatscommissie voor Watergate, de commis-
sie-Ervin.
Het kostte hem een volle dag om zijn 245 pagina's
lange openings verklaring voor te lezen, die de
meeste van zijn beschuldigingen tegen mij be
vatte. De hoeksteen van zijn getuigenis was zijn
beschuldiging dat ik zeker al zes maanden,
sinds mijn onderhoud met hem op 15 september
1972, actief had meegedaan om Watergate te
verdoezelen.
Ik zag John Deans getuigenis als
een listig mengsel van waarheid
en leugen, van mogelijke op
rechte misverstanden en duide
lijk opzettelijke verdraaiingen.
Zodra zijn getuigeverklaring was
afgelopen, beging ik nog eens de
zelfde fout die ik steeds gemaakt
had sinds de inbraak in Water
gate: ik maakte me zorgen over
het verkeerde probleem. Ik miste
de kern van de zaak door al onze
aandacht en alle middelen te
concentreren op pogingen Deans
betoog te weerleggen door te
wijzen op zijn overdrijvingen,
zijn verdraaiingen, zijn onnauw
keurigheden. Maar het deed er
niet meer toe of er in Deans ge
tuigenis iets onjuists zat. Het
ging er alleen maar om of er in
zijn getuigenis iets juists zat. En
Deans weergave van de beslis
sende ontmoeting op 21 maart
was juister dan mijn eigen weer
gave was geweest. Ik zag het toen
niet, maar uiteindelijk maakte
het minder verschil dat ik er niet
zo bij betrokken was geweest als
,Dean had beweerd, dan dat ik er
niet bij betrokken was geweest
zoals ik had volgehouden.
Er waren precedenten genoeg om
te weigeren medewerkers van het
Witte Huis voor de commissie-
Ervin te laten getuigen. Maar ik
zag in dat gezien het huidige emo
tionele klimaat rondom Water
gate er weinig begrip bij het pu
bliek voor zou zijn als ik dat deed.
Daarom deed ik afstand van het
voorrecht van de uitvoerende
macht en gaf ik de stafleden van
het Witte Huis toestemming om
zich te onderwerpen aan de vra
gen van Ervins gezelschap. Het
gevolg was een ongekende mee
werking van de uitvoerende
macht aan een onderzoek van het
Congres: 118 uur verklaringen in
het openbaar van vroegere en zit
tende medewerkers van het Witte
Huis en honderden uren in in
formele of besloten zittingen. En
toch waren de leden van de
commissie nog niet tevreden. Zij
wilden nog vrije toegang tot de
documenten van het Witte Huis
Op 7 juli stuurde ik Ervin een brief
aannemend dat er een formeel
verzoek zou komen om de presi
dentiele stukken. Ik merkte op
dat onze medewerking al buiten
gewoon was als men die verge
leek met historische preceden
ten. Er waren geruchten dat ze
me persoonlijk zouden dagvaar
den, dus herinnerde ik eraan dat
Truman in 1953 had geweigerd
toen hij werd gedagvaard voor
een commissie van het Congres.
Ik vertelde de leden van de com
missie dat ik net als Truman niet
zou verschijnen, en ook geen do
cumenten zou afstaan.
Op 12 juli schreef Ervin een brief
naar het Witte Huis waarin hij zei
dat hij vreesde dat de standpun
ten van ons tweeën "de zeer ern
stige mogelijkheid van een fun
damentele constitutionele con
frontatie" met zich meebrachten
(Noot van de bewerker Op 12 juli
werd Nixom wakker met een ste
kende pijn in zijn borst. Longont
steking was de diagnose en hij
werd opgenomen in het marine
hospitaal in Bethesda, Maryland
Iiij werkte gewoon door op zijn
ziekbed en daar vernam hij dat
Alex Butterfield, een vroegere
medewerker van het Witte Huis
voor de Watergate-commissie
had onthuld dat er een geheim
opnamesysteem was geïnstal
leerd in de kantoren van de Pre
sident om automatisch alle ge
sprekken op te nemen).
Ik was geschokt door dit nieuws
Hoe ongelofelijk dat nu misschien
ook lijkt, ik had altijd geloofd dat
het bestaan van het opnamesys
teem in het Witte Huis geheim
zou blijven.
De onthulling van ons opnamesys
teem sloeg in als een bom. De kop
in de New York Daily News
luidde. „Nixon Bugged Own Of
fices", Nixon luisterde eigen
kantoren af.
Ik bedacht me ironisch dat ik nog
maar een paar maanden geleden
Haldeman had gezegd alle ban
den op te ruimen behalve de
exemplaren die van belang wa
ren voor kwesties van nationale
veiligheid.
In het ziekenhuis wierp ik de vraag
op of we nu de banden niet moes
ten vernietigen.
Uiteindelijk besloot ik dat de ban
dopnamen mijn beste verzeke
ring waren tegen de onvoorspel
bare toekomst. Ik was bereid te
geloven dat anderen, zelfs men
sen uit mijn naaste omgeving,
Senator Sam Ervin: "Fundamentele confrontatie dreigt"
zich tegen mij zouden keren, net
zoals Dean had gedaan, en in dat
geval zouden de banden me ten
minste enige bescherming bie
den.
Ik wist alleen niet zeker wat er op
de banden stond. Als ik er op ver
trouwd had dat ze zonder dub
belzinnigheden waren en me
zouden tonen als het romantische
ideaal van een President die on
verschrokken de gerechtigheid
najaagt, ik denk dat ik dan mijn
huiver om ze af te geven zou heb
ben overwonnen. Maar dat waren
ze niet - tenminste niet de paar
die ik had gehoord - en ik kon
alleen maar bang zijn voor wat er
op de banden stond die ik niet
had gehoord of die ik me niet kon
herinneren. Daarom besloot ik
mij te beroepen op het voorrecht
van de uitvoerende macht om de
onthulling van de bandopna
men te voorkomen.
Ik geloof nu dat sinds de tijd van de
onthulling van het bestaan van de
banden en mijn besluit ze niet te
vernietigen, mijn presidentschap
niet veel kans maakte tot het eind
van de termijn stand te houden.
Op 29 augustus besliste rechter
John Sirica tegen ons in de zaak
van de Speciale Aanklager die
negen banden had opgeeist
Geen hof had ooit eerder in de
geschiedenis een President ge
dwongen documenten af te dra
gen die hij beslist niet wilde
overhandigen. Op grond van het
principe van de scheiding der
machten kan een rechter een op
dracht geven, maar een President
heeft het recht - en sommige ge
leerden zouden zeggen de ver
antwoordelijkheid - niet aan die
opdracht gehoor te geven als dat
inbreuk zou maken op de voor
rechten van zijn afdeling van het
landsbestuur.
Ik besloot in hoger beroep te gaan
van Sirica's beslissing
Noot van de bewerken Dit beroep
van de President bracht een lang
(Noot van de bewerken Op 17 no
vember kreeg Nixon nog meer
slecht nieuws te verwerken: hij
vernam toen dat de Watergate-
onderzoekers het bandje van 20
juni - dat met het gat - via de rechter
hadden opgeeist. Erger nog, het
gat bleek 18,5 minuut lang te zijn,
en niet vier minuten zoals Rose
Mary Woods, de secretaresse van
de President had gezegd. Zij ver
klaarde die per ongeluk te heb
ben uitgewist.)
John Dean Het kankergezwel groeit iedere dag"
Ondanks dit alles werden er steeds
weer verhalen verzonnen en af
gedrukt.
Op mijn instructies maakte Alge-
tantsrapport van elke cent die de
overheid had besteed in San
Clemente, Key Biscayne en
Grand Bahama, cn aan de be
veiliging van mijn dochters in
hun huizen. Op 6 augustus gaven
wij de totalen daarvan vrij voor
publikatie.
De volgende dag hadden de Was
hington Post en de New York
Times vrijwel dezelfde koppen.
10 Mill. Spent on Nixon Homes
schreef de Poet en „10-Million
Spent at Nixon Houses" schreef
de New York Times. (Tien mil
joen dollar uitgegeven aan-
Nixons huizen).
In de loop van de volgende maan
den probeerden we die verhalen
te corrigeren door erop te wijzen
dat bijna al het geld uitgege
ven aan veiligheidsmaatregelen
Slechts twee procent van het be
drag was aan de huizen zelf be
steed; bijna 90 procent, of 8, 9
miljoen dollar, was bestemd voor
administratieve en be
schermende maatregelen die ge
heel losstonden van mijn per
soonlijke bezit. Maar het was een
hopeloze strijd op het vlak van de
public relations
Ik koesterde nog steeds het naïeve
vertrouwen dat alle achterdocht
en alle gissingen in de pers naar
mijn belastingen konden worden
ontzenuwd door de feiten
Daarom maakten wij ook mijn
belastingpapieren gereed voor
publikatie. Ik dacht dat we zo de
finitief een eind zouden kunnen
maken aan de kwaadaardige be
schuldigingen over de vraag hoe
ik mijn huizen had betaald en of
ik wel voldoende belasting had
betaald.
(Noot van de bewerken Die publi
katie werd een ramp. Het bleek
dat Nixon te weinig had betaald
aan de federale belastingdienst
en ten onrechte een bedrag van
576.000 dollar had afgetrokken
wegens een gift van 600.000 do
cumenten aan de Nationale Ar
chieven. Nixon verloor zowel de
aftrek als de documenten).
Een paar maanden geleden had ik nog tegen Haldeman gezegd alle banden op te ruimen
juridisch gevecht op gang over de
banden - een gevecht dat
eindigde met de nederlaag van de
President en zijn aftreden. In de
tussentijd had Elliot Richardson
die minister van justitie was ge
worden, volmacht gekregen om
een speciale aanklager te kiezen-
een man met grote vrijheid van
handelen - om het onderzoek
naar Watergate voort te zetten
Tot Nixons ontzetting koos de
aristocratische, intellectuele, li
berale Richardson een man van
zijn eigen soort: Archibald Cox,
een gerenommeerd hoogleraar
rechten aan de Harvard Universi
teit. En om alles nog erger te ma
ken, was Cox een Democraat en
een vriend van de Kennedy's. De
weduwe van Robert Kennedy en
senator Edward Kennedy waren
zijn gasten bij de plechtige beë
diging).
teksten krijgen van sommige
banden. De gerespecteerde De
mocratische senator John Sten
nis zou voor de juistheid er
van instaan).
Ik was sterk van mening dat ik Cox
niet kon toestaan openlijk een
presidentiele aanwijzing te be
twisten. Ik vond dat Cox opzette
lijk buiten zijn boekje was ge
gaan; ik dacht dat hij er op uitwas
mij persoonlijk te pakken te ne
men, en ik wilde hem kwijt.
Even na twee uur belde mijn staf
chef, Al Haig, Richardson met het
verzoek Cox te ontslaan. Ri
chardson zei dat hij dat niet zou
doen en dat hij mij wilde spreken
om zijn ontslag aan te bieden.
Om 8.22 uur zaterdagavond, op 20
oktober, ging Ziegler naar de
perskamer van het Witte Huis en
meeste mensen niets
in de hele Watergate-zaak zo
moeilijk kunnen geloven en zo
beledigend vinden, als dat ik het
gat van 18,5 minuut niet kan verkla
ren. Ik weet ook dat de enige ver
klaring die moeiteloos zou wor
den aanvaard is dat ik de band
uitwiste of dat Rose Mary Woods
dat. met opzet had gedaan, hetzij
op eigen initiatief hetzij op direct
of indirect verzoek van mij.
Maar ik weet dat ik het niet heb ge
daan. En ik geloof Rose beslist als
zij zegt het evenmin te hebben
gedaan. Ik kan alleen maar over
het gat van 18,5 minuut spreken-
hoe onvolledig en onbevredigend
ook, ik weet het - vanuit de we
tenschap dat het mijn reputatie
en mijn presidentschap tot
nieuwe dieptepunten heeft ge
bracht in de achting en het ver
trouwen van het publiek.
Eind 1973, nadat het gat was ont
huld, en toen leek dat er niets er-
gers meer gebeuren kon, ge
beurde er toch nog iets ergers.
Op 13 mei lieten bronnen" bij de
eommissie-Ervin naar een krant
in Californie uitlekken dat ..mo
gelijk wel een miljoen dollar aan
campagnefondsen" zou zijn ge
bruikt voor mijn bezittingen in
Californie. Zelfs toen Ervin ver
telde dat hij nooit zoiets had ge
hoord, wilde de krant het ver
haal niet hemen.
Ik had over mijn financiën niets te
verbergen. Dus gaven we op
dracht alle documenten te verga
ren die sloegen op uitgaven van
de overheid aan mijn huizen. Op
25 mei gaven wij een verklaring
uit die de details van de aankoop
van mijn bezit in San Clemente
en Key Biscayne opsomde. Ik gaf
ook meer dan 25.000 dollar uit om
een volledig accountantsverslag
te laten opstellen over mijn fi
nanciële positie, en toen dat klaar
was gaf ik het resultaat ervan aan
de pers
plan de eerste te zijn. En dus was
tegen de herfst een botsing on
vermijdelijk.
Een speciale aanklager aan te
wijzen was een forse fout ge
weest, waarvan ik wist dat het
moeilijk en kostbaar zou zijn-
die goed te maken.
Vroeg in de ochtend van zaterdag
20 oktober belegde Cox een pers
conferentie. Terwijl hij het air
van een bescheiden en zelfs wat
beneveld professor aannam, zei
hij: „Ik ben er beslist niet op uit
de President van de Verenigde
Staten te pakken te nemen. Ik
maak me zelfs zorgen, om het in
alledaagse termen te zeggen, dat
ik uit mijn kleren begin te
groeien, dat wat ik als principe
beschouw ijdelheid zou zijn.
Het is tamelijk verwarrend in de
positie te worden geplaatst om te
zeggen, wel, ik wil niet dat de
President van de Verenigde Sta
ten mij zegt wat ik moet doen."
Hij zei door te gaan met zijn ver
zoek om de banden te krijgen on
danks het vergelijk dat ik hem
had aangeboden.
(Noot van de bewerken Volgens dit
compromis zou Cox uitgetikte
Onmiddellijk nadat Cox was be
noemd, begon hij zijn onderzoek
naar documenten.
Geen enkele regering in de ge
schiedenis zou de operatie heb
ben kunnen overleven die Cox in
de zin had. Als hij vastbesloten
was me te pakken te krijgen, en
daar was ik zeker van, dan zou het
slechts een kwestie van tijd zijn
voor hij en zijn staf als termieten
door de hele uitvoerende macht
hadden heengeboord.
Het frustrerende was dat terwijl ik
hen zag als partijdige fanaten die
de macht die ik hun had gegeven
misbruikten om mij op oneerlijke
wijze te gronde te richten, de pers
hen afschilderde en het publiek
hen overwegend beschouwde als
de rnannen die de vlam van de
Amerikaanse gerechtigheid hoog
hielden tegenover een doortrapte
President en zijn corrupte rege
ring. Telkens als ik mijn visie
trachtte weer te geven, werd ik
onvermijdelijk afgedaan als de
man die opkomt voor
zijn eigen belangen.
Ik kon me geen andere President
voorstellen die een man die zijn
macht aan het Witte Huis ont
leende zou toestaan die macht te
gebruiken om, op kosten van de
regering, een partijdig onderzoek
te voeren. Ik was beslist niet van
Ik had niets te verbergen over mijn bezittingen in San-Clemente
kondigde aan dat Cox ontslagen
was, dat Richardson en William
Ruckelshaus, Richardsons
plaatsvervanger, hun ontslag
hadden genomen, en dat de func
tie van speciale aanklager in de
Watergate-affaire was afgeschaft.
De taken zouden weer worden
verricht door het ministerie van
justitie.
Binnen 24 uur hadden de televisie
en de pers de gebeurtenissen
voorzien van het bevooroor
deelde etiket „Zaterdagavond
Bloedbad"
Ik was geheel verrast door de
woedende felheid van de reacties
Nadat Cox was ontslagen, had ik
Henry Petersen en zijn staf op
justitie het onderzoek naar Wa
tergate willen laten afmaken,
waarmee zij waren begonnen en
dat eigenlijk op hun terrein lag,
Maar het was zonneklaar dat het
Congres erop stond weer een-
speciale aanklager te krijgen. Het
was even zonneklaar dat ik niet in
de politieke positie verkeer
de om dat te voorkomen.
Leon Jaworski, een succesrijk ad
vocaat uit Houston, vroeger pre
sident van de Amerikaanse as
sociatie van juristen en een voor
aanstaand Democraat uit Texas
werd gekozen.
