ZATERDAG 22 APRIL 1978
EXTRA
PAGINA 29
groter, zo stelt Vermeulen.
Veel van zijn klanten kopen
zelfs zonder ooit een stap in
Amerika gezet te hebben.
Een andere grondverkoper, J. J
van den Bergen uit Hilver
sum, stuurt zijn klanten liever
eerst naar de overkant. Hij be
taalt die reis niet en stelt dat
als iemand zoveel geld heeft
om wat grond te kopen, hij
ook maar wat extra kosten er
voor over moet hebben om
zich persoonlijk op de hoogte
te stellen.
Van den Bergen biedt bouw
grond in de buurt van Hous
ton in Texas. De prijzen vari
ëren van zo'n tien tot vijftig
duizend dollar per kavel van
1500 vierkante meter.
Wie kopen? Zakenlieden, dok
toren, gezagvoerders uit de
lucht- en de scheepvaart, no
tarissen. Van den Bergen
heeft voorts sterk de indruk
dat er via ons land veel geld
uit het Midden-Oosten in
Amerikaans onroerend goed
wordt belegd. De bedragen,
die Nederlandse particulie
ren via hem in Amerika be
leggen liggen zo tegen de
100.000 gulden tot soms een
half miljoen.
Wat de mensen aan zou spreken
is vooral ook de politieke sta
biliteit in Amerika. Commu
nistische dreigingen, waar
voor sommigen bang zijn in
Europa, worden daar on
denkbaar geacht. En dan de
prijzen voor grond en huizen
in Amerika. Die zijn daar nog
heel redelijk vergeleken met
ons land. Zeggen de verko
pers in ons land van Ameri
kaans onroerend goed.
Boeren boos
Naast grond voor de bouw van
huizen, wordt er ook veel
landbouwgrond in Amerika
aangeboden. Het Ameri
kaanse weekblad Business
Week schreef kort geleden
dat vorig jaar naar schatting al
voor bijna twee miljard gul
den van dit zogenaamde
farmland aan buitenlandse
investeerders is verkocht.
Gesproken wordt van de
grootste golf van buiten
landse grondaankopen in de
Verenigde Staten in deze
eeuw.
De kopers zijn vooral vermo
gende particulieren uit
Duitsland, Frankrijk en Ne
derland. Boerenorganisaties
in Amerika hebben inmiddels
hun verontrusting uitgespro
ken over deze Europese inva
sie? De prijzen worden fors
opgedreven. In de afgelopen
tien jaar zijn ze al verdubbeld.
De boeren hebben in verschil
lende staten nu aangedron
gen op maatregelen om de
buitenlanders te weren van
de grondmarkt.
Jerry Harry
Jerry en Harry hebben zich
eerst het klappen van de
zweep eigen gemaakt op de
Nederlandse onroerend
goedmarkt. De Rotterdamse
broers Kuperus uit Schie-
broek kochten lapjes grond in
Brabant, verkavelden die en
sleten ze daarop aan recrean
ten met een caravan. Toen he
ten ze nog gewoon Hans en
Henk.
Maar sinds ze nu ook zaken
doen aan de overkant van de
oceaan, hebben ze zich met
een maar een Amerikaanse
stijl aangepast, met overeen
komstige titels. Jerry noemt
zich "president" en Harry is
de "vice-president". De naam
van hun firma is al even in
drukwekkend: "Real Estate
Company Flamingo-Interna
tional BV. Investment en Ma
nagement Consultant".
Met Amerikaanse super-harte
lijkheid ontvangen Harry en
Jerry ons maar al te graag op
hun kantoor, een etage aan
één van de singels in Schie-
broek. Een tot de rand gevuld
drankenkastje en een over
volle sigarettentafel wekken
de indruk dat Jerry en Harry
niet op de kleintjes kijken.
Hier worden grote zaken ge
daan!
Geen moeite is Harry noch
Jerry teveel, kaarten, mappen
en dikke stapels foto's van
projecten in Florida worden
aangesleept. Jerry laat zelf
een huis bouwen in Florida; is
dat dan geen bewijs van ver
trouwen in de markt daar!
Maar dan is het tijd voor het
spektakelstukje dat Jerry en
Harry voor ons in petto heb
ben.
De gordijnen worden toege
schoven, de lichten gedoofd.
Uit het plafond zakt automa
tisch een scherm naar bene
den. Trots kondigt Jerry een
"briljante" diaprojectie aan in
kleur en met geluid. Een reis
door Amerika van "coast tot
coast" met als eindpunt de
"sunshine state" Florida. Ja,
Jerry en Harry spreken graag
in Amerikaanse termen.
"Real Estate" hè, dat bete
kent onroerend goed, legt
Jerry behulpzaam uit
Maar dan schetteren de trom
petten en roffelen de trom
mels al in het donker. En in
hoog tempo schieten de fel
gekleurde diabcelden van
Amerika automatisch voor
onze ogen langs. "Dat grapje
kostte ons toch maar 11.000
gulden", fluisterd Harry ons
vertrouwelijk toe. Niemand
minder dan Ed Lautenschla-
ger spreekt dan ook de tek
sten in.
Sprookje
"We starten in New York met
al zijn fleur en kleur De
Niagara watervalHeel
indrukwekkend ..."Goede
wegen brengen u naar de
stille natuur, waar we nog
goedkope farmland voor u
vonden Hollywood, de
glamourcity of the world
Beverly Hills, the home of the
moviestars Men kan hier
heerlijk waterskiën en aor,
strandjes relaxen Via de
plaatselijke makelaars bie
den we u hier appartementen
van 60.000 tot 80.000 dollar
Per Boeing 747zetten we koers
naar Miami, Florida, the
Sunshine StateWereld
beroemd om de prachtige
stranden Men kan hier
schitterende villa's kopen
Een eigen visboot is een fijn
bezit, want er is plenty vis
Met - de plaatselijke broker
hebben we prima contac
ten.. Marco Island, fla
mingo's leven hier nog in de
ongerepte natuurWe loge
ren met onze gasten in het
Marco Beach Hotel, waar het
goed toeven is Een verruk
kelijke temperatuur van 26
graaen om te zwemmen We
zijn in staat hier geselecteerde
bungalows te bieden Di
rect na de bouw plant men de
palmenDe Jumbo-jet
vliegt u van het zonnige Flo
rida in een wip weer terug
naar SchipholAmerika
gaarne tot ziens
Het sprookje is afgelopen. Jerry
en Harry kijken ons verwach
tingsvol aan. Ja, ja, dat was
toch wel indrukwekkend. In
nog geen 25 minuten reisden
we heel Amerika door in al
zijn pracht en kleur. Geen van
de beroemde toeristische at
tracties werd ons onthou
den
Later dringt het pas tot ons door
dat we van de bouwgrond, die
de heren Kuperus voor het
luttele bedrag van anderhalve
gulden de vierkante meter
aanbieden, wel erg weinig
hebben gezien. We vragen ons
argeloos af of Jerry en Harry
nu toeristisch Amerika ver
kopen of grond en huizen.
Maar de heren zijn vol goede
moed over de ontwikkelingen
in Florida. Men spreekt daar
nu van "booming"-prijzen.
De beste plekjes stijgen het
snelst en zijn ook het vlugst
uitverkocht. Maar ook voor u
zijn er nog onbegrensde mo
gelijkheden, drukt Jerry ons
op het hart.
Onbegrensd
Onbegrensde mogelijkheden
zien er wel meer grond- en
huizen verkopers in Florida.
Maar dan in een ander op
zicht. Onbegrensde moge
lijkheden om argeloze kopers
van stukjes grond in Florida
op te lichten. Daarin slaagde
twee bedrijfjes, Velsam .In
vestments en Mona Estate
genaamd, die beide banden
zouden hebben met Neder
land. Volgens een onder
zoekcommissie van de staat
Florida zouden beide on
roerend goed firma's honder
den kopers gedupeerd heb
ben voor een totaal bedrag
van 60 miljoen gulden. Men
spreekt nu al van het grootste
onroerend goed schandaal in
Florida. De verkopers van
beide firma's verkochten
woeste grond in Florida met
de garantie op een rendement
van minstens 15 procent. Als
de grond was ontwikkeld en
weer verkocht zouden de ko
pers hun investering met
winst terug ontvangen. De
grond bleek echter waarde
loos en bleek nauwelijks ver
koopbaar.
"In Amerika gaat een nieuwe
investeringswereld voor U
open
"Uw eigen droomhuis op Marco
Island, Florida
"Veilig idee: bouwterreinen in
Amerika te bezitten
"Doe Uw voordeel met de stij
gende prijzen van onroerend
goed in Florida
"Dit is winter-wonder-land,
waar mens en natuur nog
vrienden zijn
"Een goed idee: bouwgrond ko
pen in Florida
"Een degelijke, waardevaste
geldbelegging in bouwrijpe
grond aan de Golf van
Mexico
"Grond in USA: dit is Uw
kans
"Ook voor U is Amerika het land
met de onbegrensde mogelijk
heden
Op de advertentie-pagina's
voor onroerend goed staat de
laatste tijd een opvallend,
groot aantal van dit soort
koppen. Als wede teksten mo
gen geloven, dan moet Ame
rika een waar paradijs zijn
voor iedereen, die wat gul
dens te beleggen heeft. En als
de berichten uit de make
laarswereld waar zijn, dan
zou Nederland op het ogenblik
de grootste belegger in huizen
zijn. Goed voor ruim 13 mil
jard gulden, aldus de stand
van zaken al per eind 1976. De
verkopers van onroerend
goed in Amerika weten bo
vendien nog te vertellen dat
de belangstelling nu pas goed
op gang begint te komen
Vooral van particuliere zijde.
Wie een jaar of wat geleden zijn
kennissen vertelde dat hij een
stukje grond in Amerika be
zat of een tweede huis in Flo
rida, bereikte inderdaad nog
het beoogde effect. Stomme
verbazing mogelijk verwon
dering, misschien wel af
gunst. Maar bijzonder was
het. Zo'n ver land. Het is toch
allemaal zo duur daar, niet
waar?
Maar als iemand nu met zo'n
sterk staaltje aan komt zetten
dan is de kans niet denkbeel
dig dat één van de kennissen
kalmpjes opmerkt: "Oh, wer
kelijk, dan zijn we misschien
wel buren". Dergelijke sterke
staaltjes zijn in kringen van
Amerikaanse grondverko-
pers in ons land althans te
vernemen.
Trendsetter
Hoe komt zo'n beleggingshause
op gang?
De trendsetters zijn in dit geval
niet de jetsetters. Nee, het zijn
de grote maatschappijen, die
in een nieuw gebied de eerste
onroerend goed aankopen
doen. Pensioenfondsen, ban
ken en andere grote instituti
onele beleggers, die, met hun
uitgebreide research
afdelingen, op zoek gaan naar
nieuwe, lucratieve gebieden
Hun beleggingspolitiek wordt
nauwkeurig in de gaten ge
houden door de kleinere
maar toch wel gefortuneerde
man. En dan wordt tenslotte
ook de massa aangestoken
Mensen, met wat spaargeld
over of wat zwart geld en niet
te vergeten de groep huizen
bezitters, die door de enorme
opwaardering van hun onroe
rend goed zich een ruimere
hypotheek kunnen veroorlo
ven.
Zo ontstond de run op het
tweede huis in Nederland. En
ook het appartementje in
Spanje of een bungalow daar
is voor velen allang gemeen
goed. Frankrijk, Zwitserland
en Oostenrijk mogen zich
steeds op een behoorlijke
belangstelling verheugen
Een enkeling slaat een dwars-
spoor in. Zo is er een bekende
tv-presentator, die zich een
stukje grond in Suriname
heeft aangeschaft.
Amerika schijnt nu het land van
de toekomst te zijn voor de
belegger en de tweede hui
zenbezitter, als we alle zon
nige verhalen van de grond-
verkopers tenminste mozten
geloven.
Dollar troef
Waarom nu uitgerekend Ame
rika?
De goedkope dollar is de groot
ste troef van de grondverko-
pers. "En wat de mensen ver
der aantrekt", zegt de heer
Henk van Empel Vermeulen
uit Zeist, "is de vrijheid in
Amerika, het schitterende
klimaat in Florida en de be
lastingen". Vermeulen, die
één van de grootste projec
tontwikkelaars, de Deltona
Corporation, in Florida verte
genwoordigd, zegt dat hij de
afgelopen tien jaar zo'n 3.000
Nederlanders aan een huis of
een stukje grond in Amerika
heeft geholpen. Hij biedt bij
voorbeeld stukjes bouw
grond aan van vierduizend
vierkante meter voor de prijs
van 24.000 gulden. Qua
schoonheid van zo'n plekje
trekt hij de vergelijking met
de omgeving van een Aer-
denhout of een Wassenaar.
Voor enige tienduizenden
dollars zetje volgens hem een
riante bungalow op die grond.
De belangstelling voor stuk
jes bouwgrond en huizen in
Amerika wordt met de dag
Florida lijkt namelijk een groot
paradijs, als men de beelden
die men hier in Nederland
voorgeschoteld krijgt, ge
looft. Maar een groot deel van
dit land bestaat uit moeras
grond, dat slechts een paar
meter boven zeeniveau ligt.
De grond is zo direct onge
schikt om op te bouwen en
moet eerst drastisch opge
hoogd worden voor dat men
er een huis op kan zetten. Die
werkzaamheden lopen be
hoorlijk in de papieren.
Lyrisch
Kom naar Florida
.Waar de ondernemingslust
wordt aangemoedigd
.Waar U 's avonds in de scheme
ring het kanten loof kunt zien
van de sierlijke palm, tegen het
verblekende goud vgn de zonge-
kuste hemel
.Waar het zachte briesje pril ont
spruit aan de schoot van de Cara-
ibische Zee en U geheimzinnig
toefluiserd als het wiegeliedje
van een moeder
Dit gezwollen stukje lyriek is niet
afkomstig van een dichterlijke
onroerend goed-verkoper in Flo
rida anno i^andaag. Nee, het
werd een halve eeuw geleden ge
schreven door een bankier. Dat
was in 1925. Florida heeft name
lijk al eens eerder een onroerend
goed hausse gekendmaar wel een
met een uiterst pijnlijke afloop.
Bovenstaande dichtregels geven
enige indruk van wat er met zo
genaamde nuchtere zakenlieden
gebeurde, toen zij zich zagen ge
confronteerd met de grootste spe
culatie in vaste goederen die
Amerika ooit heeft gekend. Maar
in het gedenkwaardige jaar 1925
was er niets sentimenteels met
Florida aan de hand. Florida
was in die dagen stampvol met
makelaars en kopers van onroe
rend goed. De handel in stukjes
grond nam zo'n omvang aan dat
het gemeentebestuur van Miami
de verkoop van onroerend goed
op straat verbood en zelfs het to
nen van plattegronden, om ver
keersopstoppingen te voorkomen.
Heel Florida trilde van de on
roerend goed-transacties. Het
publiek kochten kocht. Alles,
zolang het maar in Florida
was. Blindelings en vol ver
trouwen. Cheques werden
uitgeschreven door kopers,
die hun terreintje nooit had
den gezien en het op geen
kaart zouden vinden ook". De
verhalen op de hoge winsten,
die men in Florida op grond
kon maken waren voldoende
lokaas. Het speculeren ging
gemakkelijk en vlug. Geen
langdurig oponthoud door
verificatie van kadastrale
stukken. Die lastige formali
teiten werden tot later uitge
steld. De percelen werden
verkocht aan de hand van
blauwdrukken. Die zagen er
aantrekkelijk uit
Krach
Negen van de tien kopers koch
ten hun percelen met geen
ander oogmerk dan ze door te
verkopen, in de hoop de
voorlopige contracten met
goede winst van de hand te
kunnen doen. Er was een
enorme handel in voorlopige
contracten. Enorm en enorm
lucratief.
Weinigen schenen er ooit bij stil
te staan of er straks wel vol
doende bemiddelde mensen
zouden zijn, die zich werke
lijk op die grond zouden gaan
vestigen. Een stroom van ge
zwollen beeldspraak verkon
digde inmiddels voortdurend
de heerlijkheden van Florida.
Juist op het moment dat handel
in voorlopige contracten
spaak dreigde te lopen en er
bij een toenemend aantal ko
pers betalingsproblemen
bleken, sloeg het noodlot toe
in 1926. Twee orkanen toon
den in een flits aan wat "de
zachte, idyllische tropische
wind van Florida" kon doen,
wanneer die goed op gang
komt. Geen orkaan had Flo
rida gevoeliger kunnen tref
fen. Alle steden werden com
pleet verwoest. De specula
tie-hausse was afgelopen.
De bekende Amerikaanse eco
noom John Kenneth Gal-
braith noemt de onnatuurlijk
opgeschroefde speculatie-
drift in Florida uit die dagen
in zijn boek "De krach van
'29" een van de belangrijke
oorzaken van de desastreuze
ineenstorting van de Beurs
van Wall Street in 1929 en de
totale ineenstorting van de
Amerikaanse economie di
rect daarop. Veel van de on
roerend goed maatschappijen
in Florida stonden namelijk
op de beurs van New York
genoteerd. Hun donde
rende koersval was de eerste
aanzet tot de paniek onder de
aandelen bezitters.
Een halve eeuw later is Florida
opnieuw op weg het be
loofde land te worden voor
mensen met de buitensporige
drang om snel rijk te worden
met een minimum aan in
spanning. Hoe het dit keer zal
aflopen, kan geen zinnig
mens voorspellen.
Door
Jan Kees Kokke
'Uw droomhuis op Marco Island,
Florida
Jerry en Harry (vroeger Hans en Henk): onbegrensde mogelijkheden
