Peep-show diepe treurnis in de sexbiss Maxi-aan val van PINKELTJE op consument ZATERDAG 15 APRIL 1978 EXTRA PAGINA 25 De man: naast mij bekijkt de schreeuwerige plakkaten met licht achterdochtige belang stelling. Zoeven is hij met ha bituele tred dit Amsterdamse sexpaleis binnengekomen. Met geroutineerde blik heeft hij het nieuwe programma van de films, die in de overal opgestelde automaten a raison van een gulden per drie minuten worden vertoond, doorgenomen. Vervolgens heeft hij een keus gemaakt die prgens binnen het scala van Black Tiger, Piss Orgy, Fat Mama, Animal, Bondage en Fungirls of- boys moet liggen. Ook heeft hij een briefje van 25 gewisseld bi.) de kassa. Besluiteloos staat hij nu met een handvol guldens en rijk daalders voor de nieuwste at tractie die de directie voor de clientèle heeft opgesteld: de pee^-show. Een rij hokjes met langwerpige, dubbele klapdeuren. Het zou een serie telefooncellen in een ouder wets Frans cafétoilet kunnen zijn. Boven iedere deur zit een lampje zoals je dat ook bij ambtelijke spreekkamers in belastingskantoren of ten stadhuize aantreft: bij rood licht is het kamertje bezet en wenst de daarin aanwezige persoon niet gestoord te wor den. Een paar lampjes branden. Schimmenrijk De man naast mij besluit een van de vrije cabines te betre den. Het kost per slot van re- kenig maar een gulden, dus daar kan ik me geen buil aan vallen, zie je hem denken. Valt het tegen dan kan hij als nog terugkeren op zijn vaste traject door dit treurig stem mende schimmenrijk der ero tica. Met moeite wringt hij zich door de nauwe klapdeu ren. Even later floept het lampje boven zijn cabine aan. Het evenement dat de komende twee minuten van zijn leven een allesoverheersende rol zal gaan spelen is mij inmiddels uit eigen waarneming be kend. Want om de peep-show, tot dusver een exclusief Am sterdam divertissement, ben ik op deze grijze zondagavond speciaal per spoor naar de hoofdstad gereisd. Eenmaal de klapdeuren gepas seerd stuit de klant na een stap al op een houten wand, waarin op ooghoqgte een melkwit, ondoorzichtig ven sterglas is aangebracht. De houten schotten links en rechts sluiten zo nauw aan dat het zelfs enige moeite kost om de gulden in de nikkelen gok automatensleuf ter linker zijde te deponeren. Met een Door Alexander Munninghoff licht gezoem schuift het glas omhoog, een normaal, door zichtig ruitje over latend. De klant ziet een kamer van een meter of vijf lang en twee me ter breed. De wand tegenover de cabines, die allemaal aan de lange zijde staan opge steld, bestaat geheel uit spie gels zodat het nadeel van het beperkte vizier dat het hokje biedt door deze optische kunstgreep wordt opgehe- In de kamer bevindt zich een met vale tapijten afgedekte, rustbank, een barkruk waar van de zitting geheel aan flar den ligt en een vreemde, ver gulde pilaar van ruim twee meter hoog, die bij nader in zien een uit papier-maché op getrokken nabootsing van het manlijk deel blijkt te zijn. Behaagziek En voorts is daar het meisje. Geheel ontkleed loopt zij, lus teloos heupwiegend op de maat van de muziek die on ophoudelijk door het sex paleis weer klinkt, het kamer tje op en neer. Af en toe staat zij stil om bepaalde prik kelend bedoelde poses aan te nemen, waarbij zij behaag ziek haar eigen spiegelbeeld bekijkt. Althans, die indruk probeert zij te wekken, Maar doorgaans is het acteertalent in dit soort shows zo weinig overtuigend, dat je alras merkt dat de betrokkenheid van het personeel de act tot een haast onmenselijk mini mum is geslonken. Toen ik zo met mijn hoofd dat kamertje intuurde zag ik opeens hoe bizar de situatie vanuit het gezichtspunt van zo'n meisje eigenlijk is. Mid dels die spiegelwand kun je namelijk zien wat zij ziet: een tiental uitstalkasten waar on- doorzichtigp glasplaten voor zitten die op onregelmatige tijden omhoog schuiven om onbekende mannenhoofden te tonen, die na twee minuten door de neerzakkende t uit het gezicht ver dwijnen. Toen ik mijn eigen, op de show uitgekeken hoofd na verloop van tijd in de spiegel ontwaarde overviel mij een gevoel van zulk een peilloze treurnis als ik sinds mijn puberteit niet meer voor mogelijk had gehouden. Hier stond ik dan, ingeklemd in een of ander onmogelijk wachthuisje, terwijl mijn hoofd deel uit maakte van een malle permanente tentoon stelling van op sex beluste mannenkoppen. Dat meisje zou zich mijn fysio nomie niet kunnen herinne ren, het signalement van het verschijnsel man was bij haar waarschijnlijk allang tot een eenvormige vleesbal met wat vage schaduwen op de plaats van ogen, neus en mond ge reduceerd. Ik was voor haar niet veel meer dan een noodzakelijk element in een Pavlovconstructie: voor de tweehonderdzeven- endertigste keer deze avond verscheen er een door- geefhoofd in een door geefluik, waar zij voor de tweehonderdzevenendertig- ste keer als betrof het een soort begroeting van een nieuwkomer, een paar secon den vlak voor moest blijven stilstaan, om haar doelloze rondgang daarna weer te ver volgen. Dat mijn hoofd aan deze onwaardige expositie had meegedaan betreurde ik Visioenen Inmiddels is een peloton Ja panse toeristen binnenge drongen. De eigenaar denk ik van het etablissement ruikt kennelijk geld en komt, haas tig zijn das rechttrekkend, naderbij gesneld. Hij heeft een bolle kop met kleine listig heen en weer flitsende oogjes en een quizmasterssnor, draagt bovendien het vereiste witte pak van de aan slecht heid gefortuneerd geraakte zelfkanten Hij begint met dramatische kermisstem veelbelovende visioenen op te roepen. „One Guilder only", zegt hij afrondend. De my stond is nu van de peep-show teruggekeerd. Zijn gelaat ver toont geen duidelijke emotie, je kunt niet zien of hij teleur gesteld dan wel opgewonden is geraakt. Het lijkt haast wel of hij in die twee minuten de onbewogen gelaatstrekken van het meisje daarbinnen door een geheimzinnige ma chine heeft opgestanst gekre gen. De sexbaas wijst op een wat grotere deur naast de klap deuren. „This is really some thing if you want more", prijst hij aan. alsof hijeventuele klachten bij voorbaat wil ont- „TOO FANTASTIC TO BE LIEVE!!", staat er op het blauwe hout, en daaronder „private cabin, 2,50 only". Aandachtig bestudeert de be zoeker deze tekst. De Japan ners zijn inmiddels uitge zwermd naar de diverse au tomaten, een paar zijn ook- de peepcabines binnengegaan. ,Wat is dat", vraagt de man naast mij tenslotte. „Hier kun je dus privé een meisje laten komen", ex pliceert de sexbaas, „dus dun komt zij in een apart kamertje tegenover u te zitten en dan kunt u via een microfoon aan haar vragen om bepaalde dingen voor u te doen." De man naast mij knikt begrij pend. „En ze doet alles watje zegt?", vraagt hij nogmaals. „Jawel", verzekert de sexbaas monter. Voor een rijks daalder wordt hier. achter deze deur. gelegenheid tot masturbatie geboden. Weekendtas Bovendien, als het ware ter il lustratie van wat de sexbaas heeft gezegd, komt er een middelbare heer uit de pri vate cabin. Hij heeft een weekendtas bij zich en omdat ik nu al zeker een kwartier observerend rondhang na mijn eerste peep-ervaring weet ik, dat hij voor zijn gerief zeker vijftien gulden heeft moeten neertellen. De middelbare heer voelt zich kennelijk onbehaaglijk door de drie paar ogen die hem, binnen het kader van een ge sprek waar hij geen deel aan heeft gehad, zo onverwacht aankijken: haastig, bijna struikelend over zijn vol gepropte tas maakt hij zich blozend uit de voeten, daarbij de deur van de private cabin openlatend. Een troosteloos uitzicht ontrolt zich. Een middelbare heer is hier tot zijn gerief gekomen. Wat zou er in die tas zitten? Waarschijnlijk een pad- vinderscostuum. Dat deed hij eerst aan, moeizaam ma noeuvrerend in de beperkte ruimte en intussen steeds maar rijksdaalder pend en voorberei< drachten verstrek kend via de microfoon. Zij moest een teil met water la ten vollopen. En dan, met haar schoenen aan alsjeblieft, daar in gaan staan. Verder niks, de rest ging vanzelf aan deze zijde van het peep-ven- ster. Zij deed het natuurlijk. Want daarvoor werd ze betaald De man naast mij heeft de rijks daalder al geselecteerd uit zijn hand vol munten. Hij ziet er wel wat in. Gaat naar bin- Zijn terugkomst wacht ik niet meer af. Een paar stappen, en deze diepste krocht van sexuele kaalslag is verlaten. De trein van 23. 06 haal ik net. riet zit er dik in: binnen een paar maanden komt een ware Pinkeltjerage op gang. Daar wordt nu al druk aan gewerkt. Er komen, onder meer, Pin keltjespelletjes, Pinkeltjes- behang, een Pinkeltje-ijsje en, niet weg te denken, Pin keltje-stickers, terwijl op tal van artikelen, zoals sloopjes, kussentjes, glazen en kaarsen de beeltenis van deze onhan dige, slaapgrage kabouter komen te staan. Waar schijnlijk komt er ook een televisieserie, die per afleve ring van 25 minuten 100 tot 120.000 gulden gaat kosten. De aanleiding voor deze maxi- aanval van het mini-vriendje op de consument is de film over Pinkeltje, die 29 juni in een groot aantal bioscopen gaat draaien. Natuurlijk is Pinkeltje niet ge heel onbekend bij het Ne derlandse volk. Het meren deel van de Nederlanders heeft Pinkeltje in zijn jeugd gelezen: dat mannetje dat in een sigarenkistje kan en bij buren een jampot uitkomt. Anders is het hem wel voor gelezen, of heeft hij het aan zijn kinderen moeten voorle zen, en is daarbij misschien wel zelf in slaap gevallen. Dick Laan, in oktober '73 over- leden, schreef immers 29 deeltjes, en dat doe je niet als er geen belangstelling voor je schepping is. Ze zijn dan ook in vele talen vertaald. Jaar lijks worden er in binnen- en buitenland rond de 400.000 boekjes van verkocht. Maai de commercie had zich er nog niet aan gewaagd. Dat gaat dan nu gebeuren. Bewaking Van een spontane rage is overi gens geen sprake. Alles wat met Pinkeltje te maken heeft is gepland en op elkaar afge stemd. Pinkeltje is een pro ject geworden, met als pro jectleider Almere Projects. Bij monde van Paul van Ros- sum onthult het bedrijf: „We zijn ook een van de financiers van de film. Het basisproject, die film dus, is voor ons net zo belangrijk als het vercom- mercialiseren ervan. Wij zor gen ervoor dat de reclame campagnes op elkaar zijn af gestemd. Daarmee ga je trouwens ook de verloedering van de figuur Pinkeltje tegen De controle op misbruik is toch al groot. De bewaking van Pinkeltje geschiedt door de uitgever van de boeken, Unieboek, en door de we duwe van de schrijver. De succesvolle Pinkeltje moet niet worden misbruikt of de grond worden ingeboord. Er kan geen enkel artikel rond Pinkeltje tijdens de komende campagne op de markt ko men zonder onze toestem ming over de vorm." En verder: „Pinkeltje is een gi gantisch projekt. Een miljoe nenaffaire, zeker als het buitenland interesse toont. Dat doet het trouwens nu al. Maar niemand zal er miljonair van worden. Er is van tevoren al een verdeelsleutel ge maakt. Tot nu toe was het eigenlijk zo, dat de auteur degene was die het rijkst werd. Bij ons is het zo dat eerst de kosten van het hele project worden gedekt en dat daarna iedere betrok kene naar een verhouding een deel van de winst krijgt, naar recht en redelijkheid en vol gens tevoren gemaakte af spraken." Coördinatie In vaktaal heet dit totale doen en laten „merchandising". Tot voor kort werd dit nage noeg alleen bedreven rond televisieseries. Van Rossum daarover: „Niemand had ge dacht dat je met een speelfilm merchandising kon be drijven. De looptijd van zo'n film is te kort, dacht men. Bij een televisieserie komt de fi guur of de figuren - denk aan Calimero, Fabeltjeskrant, Be renboot en Loekie - con sequent terug. Als een miljoen mensen naar de film komt kijken, kan je van een groot succes spreken, maar voor tv-begrippen is dat natuurlijk niks. Maar wat wij doen, die coördinatie van de campagne, moet in feite de frequentie van de tv-serie vervangen." Tot nog toe was het zo dat geïnteresseerde bedrijven de rechten kochten om vervol gens de tv-figuur of -figuren voor de commercie te gebrui ken. Dat was een ongelimi teerde zaak. Iedereen die er. geld voor over had, kon, om maar eens wat te noemen, met de figuren uit de Fabeltjes krant aan de slag. Almere Projects werkt in haar vorm van merchandising met bepaalde distributiekanalen. Dat houdt in dat de SRV-man de enige is die in de zuivel- branche met Pinkeltje-ijsje komt en dat maar een bedrijf Pinkeltje-produkten aan de speelgoedwinkels kan leve- Paul van Rossum: „De licentie houders promoten dus eigenlijk elkaar. Niemand gaat op zijn eigen houtje aan de gang." In het buitenland kan je deze manier van merchandising wel vergeten, met name bij tv-series. Zo houdt in Frank rijk de ORTF en in Engeland de BBC de touwtjes strak in handen. Van Rossum: „De NOS zou dat hier ook willen - ze hebben er pas een rapport over uitge bracht - maar ze hebben de kennis gewoon niet in huis. Ik ben er van overtuigd dat wij wat dat betreft in een be hoefte Eigentijds Het filmverhaal van Pinkeltje is geschreven door Harrie Gee- len, de auteur van onder meer jeugdseries als Q en Q, Oebele en „Kunt u mij de weg naar Hameien vertellen". Het is niet gebaseerd op een van de 29 boeken van Dick Laan. Het is een meer eigentijdse ka bouter geworden, die met zijn l Staartjes: Pinkelotje door vrouw Pinkelotje in de grote mensenwereld verzeild is ge raakt. Pinkeltje lost in de film een ontvoering van enkele medepinkels knap op. De diertjes, die Pinkeltje in de boeken nogal eens te hulp moeten komen, zijn ver te zoeken. Geen spoor van Snor- rebaard, Goudhuidje, Wit buikje, Groenpootje en Wit staartje. Daarvoor in de plaats gekomen zijn Akeleitje, Ponkei, Prins, Baron KrikhaeiDikke Leo, Troelstra en prof. Ludwig von Cleve. Pinkeltje wordt ge speeld door Aart Staartjes, Pinkelotje door Wieteke van Dort. Bob dè Lange heeft de rol van Dick Laan, een man die ook in de boeken het ver haal vertelt. Peter Kanters van Cinecen- trum, de maatschappij die samen met Pan Film Pinkel tje heeft gemaakt: „We gelo ven dat de figuur van Pinkel tje goed aan zal spreken. Ons streven was om een fami liefilm te maken. We wilden duidelijk meer dan een kin derverhaal. Pinkeltje heeft ook meer karakter gekregen dan in de boeken. kei ontwikkeld, helemaal nieuw getekend, en veel meer dan de schetsen uit de boek jes. De dieren zijn uit het ver haal verdwenen, omdat dat bij de opnamen technische problemen gaf." Video De film is vanwege de trucage op video opgenomen en in de Verenigde Staten omgezet op celluloid. Er zitten diverse technische snufjes, uitvin dingen noemt men ze zelfs, in. Een daarvan is de manier van werken met de verhouding kleingroot, een ander is het inbrengen van het ene beeld in het andere, zonder dat dat te zien is. Er wordt in de film gewerkt in de verhouding een op dertien. Dick Laan heeft zelf de voorbe reidingen over zijn Pinkeltje niet mee kunnen maken. De schrijver was zelf een bekend amateurfilmer, die in 1916 films maakte, onder meer met Joris Ivens. Hij zou het, zo is de mening van de uitgever van zijn boeken, ongetwijfeld prachtig hebben gevonden dat Pinkeltje nog eens op- het witte doek zou verschijnen. Ook mevrouw Laan is ingeno men met de film. Zij heeft zo wel de auteur als de makers van de film bijgestaan met haar adviezen. Al is dan de film niet naar een boek ge maakt, er komt wel een boekje van uit het verhaal- van Harrie Geelen Gerard van Zuuren

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 25