„KNG wacht nü op de orders
Frans Mentzij (actiecomité):
Alles loopt op rolletjes...'
3
'EMOTIONELE
REACTIE...'
99
„Grofsmederij" overspoeld
met adhesie-telegrammen
Goedhart Bouwhuis
VRIJDAG 7 AFRIL 1978
LEIDEN
TAG IN A 11
ZOETERWOUDE - Frans Mentzij, voorzitter van het
actiecomité van de Grofsmederijis die eerste bezet
tingsdag nog erg gespannen. Hij doet er wat veront
schuldigend over: "We zijn nu aan iets bezig dat we
nog nooit van ons leven hebben gedaan. Je loopt ka
mers binnen, waar je vroeger behoorde te kloppen.
Maar verder... Alles loopt op rolletjes. We werken nog
steeds exact volgens het schema van het draaiboek"
Veel speling heeft dat draai
boek niet: het loop al tegen
het eind van de middag als
Mentzij even uit het actiege-
beuren kan worden los
gerukt. "Het is in deze maat
schappij nu eenmaal zo, dat
je, om directe invloed te kun
nen uitoefenen, wel strijd
moét voeren", licht Mentzij
de actie toe. "Wat wij willen
bereiken dient slechts ter ver
steviging van de KNG. De
reactie van economische za
ken op de bezetting bijvoor
beeld, dat men verbaasd was
over onze actie, omdat de
werkgelegenheid door de
rijkssteun tot het volgend jaar
kan worden gegarandeerd,
dat bevestigt alleen de rede
lijkheid van onze eisen. Bij
economische zaken was men
niet op de hoogte van de uit
spraak van de raad van com
missarissen, die slechts tot 1
juli van dit jaar de werkgele
genheid wil garanderen".
Voor velen zal de bezetting van
de Grofsmederij toch nog on
verwacht zijn gekomen. "Een
dooie boel", noemde actie
comitélid Henk Slijkhuis de
situatie bij de Grof nog
slechts twee weken geleden
(naar aanleiding van het ge
ringe enthousiasme voor de
demonstratie in Utrecht tot
behoud van werkgelegenheid
bij de Grofsmederij). "Toch
was het niet riskant om tot
een bezetting over te gaan",
vindt Mentzij. "We kennen
het functioneren van direc
teur Schut nu drie jaar. We
weten hoe hij bij de mensen
overkomt. Hij werd steeds ag
ressiever, richtte zich daarin
alleen naar de mensen van de
werkvloer. Hij kan moeilijk
contact maken met mensen
die niet van zijn eigen niveau
zijn, doet er ook geen moeite
voor. Hier, in dit bedrijf, heb
ben we geen behoefte aan een
man met een hoed op. Onze
directeur moet een jongen
zijn meteen pet, bij voorkeur
in zijn hand".
Een voorbeeld? Als Mentzij
eenmaal begint heeft hij er
tientallen bij de hand. "Er
werken hier nog een paar
oudere mensen. Ze staan ten
volle achter de Grof, waren
zelfs bereid hun ploegentoe-
slag op te offeren om te
blijven. Dat scheelt je toch
gauw een derde van je loon.
En wat zegt Schut tegen ze?
"Jullie produktiviteit ligt te
laag". Kolder! Die mensen
werken net zo hard als alle
anderen, als er werk is, wordt
er gewerkt, net zo goed door
deze mensen. Zo'n opmer
king werkt ontzettend demo
raliserend, en zoiets gebeurde
niet incidenteel. Op zo'n ma
nier kan je natuurlijk geen op
timale werksfeer verwach-
ten".
"Schut heeft zich, nadat hij uit
Amerika hierheen is geko
men, nooit vertrouwd weten
te maken met de Nederlandse
ondernemingsstructuur. Hij
had moeite met de sociale
wetgeving hier, kan nog
steeds niet overweg met
openbaarheid van gegevens,
't Is net een kolonel. Wij wil
len er geen prestigeslag van
maken of Schut al of niet
moet blijven. Wij zijn alleen
maar bezorgd dat, als Schut
als directeur aanblijft, de con
tinuïteit van het bedrijf ern
stig wordt aangetast".
Directeur Schut:
WASSENAAR - "De bezetting
kwam voor mij als een volsla
gen verrassing, een plot
selinge wending. Tot op de
dag tevoren zaten we nog
volledig in een sfeer van
overleg", reageert een wat
verbolgen Schut, sinds ruim
drie jaar directeur van de
Koninklijke Grofsmederij
'Tk begrijp het allemaal wel. Je
moet het zien in het kader van
de moeilijke beslissingen die
de laatste tijd genomen moes
ten worden, de snel toegeno
men problemen bij de Grofs
mederij, mede veroorzaakt
door de voortdurende terug
gang van de conjunctuur. De
onzekerheid, die daarmee
voor de werknemers gepaard
gaat. Dan krijg je dit soort
emotionele uitingen".
Als veel meer dan een "emotio
nele reactie" van werkne
merszijde wenst Schut de ac
tie niet te beschouwen. "De eis,
dat directeur Schut moet ver
dwijnen,wordt op geen enkele
manier gemotiveerd, is tot
nog toe ook nooit naar voren
gekomen. Dat mijn con
tactuele mogelijkheden met de
werknemers erg beperkt zou
den zijn is slechts een relatief
begrip. Van een directeur
wordt nu eenmaal veel ge
vraagd, en dan moet je het
zien in het totale gamma van
eigenschappen die een direc
teur moet hebben".
"Ik geloof niet, dat gezegd kan
worden dat ik bepaalde ver
antwoordelijkheden die tot de
taak van een directeur beho
ren heb verzaakt. In de drie
jaar dat ik directeur ben van
de Grofsmederij is zeer inten
sief gewerkt, zijn er fusiebe
sprekingen geweest. Er zijn
toch ook successen geboekt. We
hebben kans gezien de fab
ricage van grote offshore an
kers ter hand te nemen en
sinds eind vorig jaar hebben
we ook de know how overge
nomen van Boscher om tanks
te maken waarin vloeibaar
gas kan worden opgeslagen
Volgens Schut zijn de bonden er
dan ook volledig voor ver
antwoordelijk als de con
tinuïteit bij de Grofsmederij
in gevaar wordt gebracht.
"Als de actie voortduurt on
dermijnt dat ongetwijfeld het
vertrouwen van toeleveran
ciers, afnemers en eventuele
fusiepartners"
Op de vraag of er op dit moment
Directeur ir. H. P. Schut
...nooit gehoord-
onderhandelingen met een
mogelijke partner worden ge
voerd wenste Schut geen ant
woord te geven
ZOETERWOUDE - Don
derdagmorgen zes uur.
Het Industrieterrein in
Zoeterwoude ligt er verla
ten bij. Althans zo lijkt het.
Op het terrein van de KNG
in Zoeterwoude aan de
Produktieweg bewegen
zich enkele schimmen
door het aardedonker. Er
wordt gesjouwd met een
paar hekken. Plotseling
schalt het over het terrein:
"Hallo, hallo, de KNG is
bezet".
Districtsbestuurder Johan Steke
lenburg van de Industriebond
NW test de geluidswagen uit. De
eerste bedrijfsbezetting in de
Leidse regio zal binnen twee uur
een feit zijn.
Binnenin het magazijn van de fab
riek worden spandoeken ge
schilderd: "Schut weg", "Geen
geschutter met de KNG" en "Dit
bedrijf is bezet". Iemand rolt een
brandslang uit. "Als Schut toch
binnenkomt, kunnen we hem
nog altijd wegspuiten".
Om half zeven verschijnen de
eerste spandoeken voor de ra
men. Stickers worden onder de
mensen uitgedeeld. Geen man de
poort uit is de leus, Nol de Jong,
districtsbestuurder van de Indu
striebond NW, die aan zijn
vierde bedrijfsbezetting begint,
brengt een kleine wijziging in de
tekst aan. Hij streept de G door,
zodat er staat één man de poort
uit. Ondanks de spanning kan er
nog hartelijk worden gelachen.
Ordedienst
Mouwbanden worden opgespeld.
Ordedienst Industriebonden
NW en NKV staat er op. Rond
kwart over zeven komen de
eerste personeelsleden. Wat on
wennig kijken ze aan tegen de
grote activiteit voor de KNG-ge-
bouwen. Leden van het actieco
mité delen pamfletten uit. "Van
daag is het zover" staat er met
grote letters boven.
De mensen krijgen de opdracht di
rect naar de kantine te gaan. Er
heerst een nerveuze stemming.
Het wachten is op directeur
Schut die meestal rond een uur of
acht komt. Het hoger personeel
druppelt ook binnen. Sommigen
hebben er wat moeite mee en
rijden eerst een paar keer voor
het gebouw op en neer, alvorens
de grote stap te wagen.
Geen teken
Het is al over achten en nog steeds
geen teken van directeur Schut.
"Zou die getipt zijn", roepen de
actievoerders. Om half negen ge
ven de meesten de moed op en
gaan naar de kantine om de per
soneelsvergadering te beginnen.
Als iedereen net binnen is,
schreeuwt één van de wachters
bij de poort door de walkie talkie:
daar is hij! Het actiecomité snelt
naar buiten.
Directeur Schut wordt meegedeeld
dat zijn aanwezigheid niet ge
wenst is. Na wat heen en weer ge
praat besluit hij te vertrekken.
Het NOS-journaal vangt hem op.
De interviewer wijst op de span
doeken en vraagt zijn reactie.
Schut: "Ik was hier drie jaar di
recteur, eh ik ben hier drie jaar
directeur".
"Het moet"
Grote hilariteit bij de omstanders.
Om kwart voor negen start in de
kantine de personeelsvergade
ring. Frans Mentzij, de voorzitter
van het actiecomité spreekt de Solidair
mensen toe: "We doen het niet
met vreugde, maar het moet. Het
gaat om het behoud van de werk
gelegenheid bij de KNG. De eisen
worden bekend gemaakt en er
volgt een stemming. De meeste
mensen staan achter de actie.
Van het kantoorpersoneel steekt
een enkeling zijn arm omhoog.
De mensen gaan aan het werk. Het
kantoorpersoneel dat in een apart
gebouw werkt ook. Het zit ze nog
steeds niet helemaal lekker. De
volgende personeelsvergadering
is om één uur. De leden van het
actiecomité vergaderen in de tus
sentijd of posten bij de ingang.
De actie is tot in de puntjes gere
geld. Alles verloopt volgens het
draaiboek. Geen man komt het
bedrijf binnen zonder eerst een
formulier in te vullen en zich te
melden bij het actiecentrum. Alle
afnemers van de KNG krijgen
een telex met de mededeling dat
ondanks de bezetting de produk-
tie gewoon doorgaat.
Verslag
Om één uur is er weer per
soneelsvergadering. De aanwezi
gen wordt een nauwkeurig ver
slag gegeven over wat er zich de
laatste uren heeft voorgedaan. Er
zijn weinig vragen. Alles loopt op
rolletjes. De vergadering wordt
opgeheven. "Het ergste vind ik
dat het toilet ook al de hele dag
bezet is", zegt chef verkoop
Maaskant tegen een van zijn col
lega's van kantoor bij het verlaten
van de vergadering.
Veel nieuwsgierigen komen een
kijkje nemen bij het bedrijf. Een
van hen is het lid van de raad van
commissarissen, de heer Gouda.
Eén van de districtsbestuurders
die de wacht houdt roept hij toe:
"Het is een droeve zaak. U denkt
dat U het weet; ik hoop dat u ge
lijk krijgt".
Tekst:
Ingrid Cramer en
Mark Kranenburg
Foto's:
Jan Holvast
Geregeld melden zich mensen met
solidariteitsverklaringen. Ook de
telegrammen van werknemers
uit andere bedrijven stromen
binnen.
's Middags is er eindelijk wat rust
voor de actievoerders die al vanaf
's morgens zes uur in touw zijn.
De districtsbestuurders wachten
op de reactie van de raad van
commissarissen. Verhalen over
andere grote acties van de vak
beweging zijn een goed middel
om de tijd te doden.
Het grootste deel van het personeel
verlaat net zoals iedere andere
dag om half vijf de fabriek. Bij de
poort krijgen ze nog een pamflet
uitgedeeld met het laatste
nieuws. Er blijven ongeveer vijf
tien personeelsleden en een paar
districtsbestuurders van de bon
den achter.
Bij de ingang wordt permanent
door twee man gepost.
Maaltijd
Om zes uur is het eten in de kantine.
Bij de mensa van Augustinus is
een warme maaltijd gehaald,
stukje vlees, patat en appelmoes.
Veldbedden en dekens zijn in
middels ook gebracht. Het
journaal wordt onder grote be
langstelling gevolgd. Twee man
zijn naar Den Haag om daar op
een regionale vakbondsvergade
ring de actie verder toe te lichten.
Om elf uur worden de slaapplaat
sen in de kantine in gereedheid
gebracht. De eerste bezet
tingsdag zit er bijna op. Tijdens
de nacht zal er steeds iemand
wakker blijven om het bedrijf te
bewaken. In het KNG-gebouw
gaan steeds meer lichten uit. Een
licht blijft in ieder geval aan. Dat
is een schijnwerper die gericht is
op een immens spandoek aan de
voorgevel van de fabriek dat niets
aan duidelijkheid te
overlaat Schut weg!
Commissie: Heeft gemeente wel alles op alles gezet
LEIDEN - "Ik zie niet in hoe Dat zei wethouder Van Aken gis-
we nu directe hulp kunnen
bieden aan de Grof. We
kunnen de orderpor
tefeuille niet vullen. Even
tuele opdrachten ver
wacht ik pas in de tweede
helft van dit jaar, maar
KNG zit nü op orders te
wachten".
Tegels op de vloer en
aan de wand
Een vloer of wand die tegen een stootje kan t
gekombineerd kan worden met vele materialen.
Goedhart Bouwhuis
heeft meer dan vierkante tegels alleen.
Ze zijn er in velerlei maten en vormen, effen tinten of
gedecoreerd, glad of met structuur.
Voor in de keuken, badkamer, gang of huiskamer.
Onze kollektie omvat veel exklusieve tegels,
dus tegels die u ergens anders niet vindt.
En Goedhart Bouwhuis is niet van steen
als het aankomt op het geven van advies en service.
Hoorn 126a, (tegenover Avifauna) Alphen a/d Rijn, Tel. 0172 93444*
geopend van ma. t/mvr van 8.30-12.30 en van 14.00-17 30 uur
's zaterdags van 10.00-16.00 uur
Opdrachten
van "klein spul" zoals lantaarn-
palen en parkeermeters.
ngeleeenheden De Andere commissieleden, onder wie
VVD-er Wessels en Van Zijp
vroegen zich af waarom de direc
teur (de bezetters eisen zijn ver
trek) als zondebok zou moeten
fungeren. Een gedachte die hef
tig werd bestreden door PvdA-er
Meijer. Hij vond dat het al veel
langer aan een fundamentele ver
trouwensrelatie tussen directie
en werknemers had ontbroken.
Met Beijen (PPR/D'66) en Hoe
ven vroeg de PvdA-er zich af of er
wel voldoende controle werd uit
geoefend op de besteding van het
gemeenschapsgeld dat in de Grof
is en wordt gestoken.
Hoeven: "Het zou niet de eerste
keer zijn dat dit geld voor
diepte-investeringen wordt ge
bruikt in plaats voor de bestrij
ding van de werkloosheid. Dat
moet voorkomen worden".
termiddag
nomische
commissie praatte over de steun
die men als gemeente kan verle
nen aan de momenteel bezette
Koninklijke Grofsmederij in
Zoeterwoude. De bespreking
richtte zich vooral op de wijze en
de mate van steun waartoe de
gemeente Leiden bij het minis
terie van economische zaken kan
aandringen. Het actiecomité Be
houd werkgelegenheid Grofs
mederij had de gemeenteraad
eerder deze week gevraagd te
ijveren voor orders van bijvoor
beeld Rijkswaterstaat (Ooster-
scheldedam en Westerscheide-
verbinding).
heen", zo zei de wethouder. "Het
komt er op aan", aldus Van Aken,
"dat er een garantie komt dat er
geproduceerd wordt. Zo niet dan
volgt een terughoudendheid van
potentiële opdrachtgevers". Een
terughoudendheid volgens Van
Aken "die men beslist niet moet
onderschatten".
Verslag
Van Aken, hij gaf de commissie de
verzekering dat h(j bij het overleg
betrokken zou zijn en daarover
verslag zou uitbrengen, zei in zijn
toelichting dat de directie van de
Grof met twee bedrijven contact
had opgenomen. Dat waren de
firma's Bosscher uit Nieuw Ven
nep, een in moeilijkheden verke
rend bedrijf dat vijftig mensen
ontslag heeft aangezegd, en een
metaalbedrijf, Escher, uit Den
Haag. De contacten met laatstge
noemd bedrijf waren alleen van
informatieve aard geweest, zo zei
de wethouder.
Aan de eenmalige rijksbijdrage
voor de Grof moest niet getornd
worden, zo vond Van Aken. "Het
gaat niet aan om te zeggen: de
steun is binnen, kijken wat er op
de hap-snap-toer te doen is. Het
gaat erom te kijken wat voor de
gezinnen van de werknemers be
houden kan blijven".
nmissieleden vroegen zich
i af of de gemeente wel
alles op alles had gezet om werk
voor de Grof te verkrijgen. Enige
leden dachten voor wat het ver
lenen van opdrachten betreft aan
de bouw van de Sumatrabrug, en
voor wat de toekomst betreft, de
Churchillbrug. "De overheid kan
er nou wel geld in blijven pom
pen maar wat de Grof nodig heeft
zijn orders om de omzet omhoog
te krijgen", zo zei het CDA-
raadslid Van Zijp. Bij het ver
strekken van orders dacht de
CDA-er ook aan het vervaardigen
Garantie
Wethouder Van Aken zei er geen
bezwaar tegen te hebben om,
waar vrijwel alle commissieleden
op hamerden, de moeilijke situa
tie waarin de Grof verkeert onder
de aandacht van het ministerie te
brengen. Wel wees de wethouder
erop dat ook andere bedrijven in
de randstad in de grootst moge
lijke problemen verkeren. "Ik
kan wel een briefje doen uitgaan
naar de overheid maar dat trekt
de Grof niet over de drempel
ZOETERWOUDE - De bezette KNG-fabriek wordt vanuit het hele
land overspoeld met adhesiebetuigingen. Er zijn telegrammen
ontvangen van onder meer het personeel van de KSH in Veen-
dam, Hoogovens, Bronswerk Utrecht, het bestuur van het CNV,
de PvdA Leiderdorp, de ABVA Leiden, de PSP en de CPN. Alle
solidariteitsverklaringen worden op een groot bord in de kantine
opgehangen.
Aan het eind van de middag kwam de Leidse afdeling van de
Vrouwenbond een kist met appels voor de tfezetters b
Gisteravond laat kregen de bezetters nog bezoek van de Leidse
raadsleden Marianne Koning (PvdA) en Jan van Zijp (CDA) die
een bos bloemen aanboden.
