Yan Agt somber
over economie
HUWELIJK VOOR LIEFHEBBERS
Werkende vrouw is niet
vaak lid van vakbond
BUITENOM
Academische
Raad: elf
studentenstops
Dieselolie duurder
Werkloosheid gestegen
BINNENDOOR
ZATERDAG 1 APRIL 1978
BINNENLAND
Prof. mr. Van Mourik op Leids congres „Samen-Leven*
99
99
(Van c
r verslaggevers)
LEIDEN - "Volgens mij moeten we
komen tot een situatie waarin we
kunnen zeggen: het huwelijk is
voor de liefhebbers,'. Aldus de
Leidse hoogleraar prof.mr. M.
van Mourik gistermiddag tijdens
de forumdiscussie ter afsluiting
van het congres "Samen-Leven"
dat gisteren in de Gorlaeuslabo-
ratoria werd gehouden.
Van Mourik is van mening dat het
individu in een buitenhuwelijkse
relatie het uitgangspunt moet
zijn voor de wetgever. Het onder
scheid in de wettelijke behande
ling van een getrouwd en een on
getrouwd samenwonend paar
moet veranderen. Een voorbeeld:
wanneer in een huwelijksrelatie
een van de partners overlijdt
wordt de ander vanzelf erf
genaam. In een buitenechtelijke
relatie ligt de zaak moeilijker en
moet men - wanneer geen tes
tament is opgemaakt - vaak zelfs
naar de kantonrechter stappen.
Volgens prof. mr. Van Mourik
moet dit onderscheid ver
dwijnen.
De forumfiscussie werd bijge
woond door 650 belangstellen
den, onder wie een aantal Belgen.
Buiten de boven geciteerde op
merking van Van Mourik leverde
de discussie weinig concrete
punten op. Een groot deel van de
vragen uit de zaal had betrekking
op de belastingtechnische zaken.
Forumleidster mr. Anneke
Goudsmit hief enkele malen de
waarschuwende vinger op tegen
de vragenstellers. "De mensen
achter de tafel zitten hier niet als
belastingconsulenten. Ik wil
graag wat algemene vragen ho
ren". Ondanks deze oproep bleef
het aantal algemene vragen zeer
beperkt.
Prof. mr.J.Moltmaker (hoogleraar
notarieel recht aan de VU in Am
sterdam) wees op de dringende
noodzaak van rechts
bescherming van derden bij een
buitenhuwelijkse relatie. Wan
neer een van beide samen
wonenden iets koopt voor het ge
zin moet ook de ander hiervoor
verantwoordelijk zijn. Of zoals
Moltmaker met een prak
tijkvoorbeeld aangaf: als de
vrouw een fles melk koopt moet
de melkboer het te betalen be
drag ook op haar samenwonende
vriend kunnen verhalen indien
de vrouw bij het afrekenen in ge
breke zou blijven.
De jurist en socioloog dr. mr. C.
Straver vond dat ook tijdens het
congres weer gebleken is dat het
huwelijk nog altijd de meest
praktische vorm van samen
levingsvorm is. Wel zal men moe
ten blijven zoeken naar moge
lijkheden voor andere vormen.
Overigens ging de twee uur du
rende forumdiscussie hoe langer
hoe meer lijken op een voorstel
ling van John Lanting's lachthea-
ter. Enerzijds de soepele, humo
ristische leiding van Anneke
Goudsmit en anderzijds de vele
dubbelzinnige opmerkingen van
inleiders en vragenstellers werk
ten bijna onafgebroken op de
lachspieren van de aanwezigen.
Zaken als "samenwonen" en
sexualiteit lijken toch nog een
beetje in de taboesfeer te zitten.
Ook in universitaire kringen.
Kloon (1)
Ik durf nu al te voorspellen dat
het woord "kloon" de ko
mende maanden, zo niet ja
ren, van mond tot mond zal
gaan. Deskundigen van alle
disciplines die we in huis
hebben, zullen zich met klo
nen bezighouden. Het zal niet
lang duren of Jac. van Belle
zit een t.v.-forum over het on
derwerp voor.
Een kloon is een mens die door
de transplantatie van een cel
kern is ontstaan. Het is het
hoogtepunt van genetisch
kunnen. Volgens David Ror-
vik, 34, vroeger verslaggever
bij "Time", tegenwoordig
kleine zelfstandige met de
schrijfmachine, bestaat er al
zo'n kloon, intussen een
maand of vijftien oud.
Deze maand komt er in Ame
rika een boek uit van Rorvik
dat "In his image" heet, vrij-
vertaald "Naar zijn even
beeld". Het zou het ware ver
haal zijn van een steenrijke
Amerikaan van middelbare
leeftijd, die uit een on
weerstaanbare hang naar on
sterfelijkheid, met behulp
van de genetische weten
schap een volmaakte dub
belganger heeft gekweekt.
Let wel, het is geen science
fictionverhaal, maar - aldus
Rorvik in elk geval - de
naakte werkelijkheid. De le
vende kopie van deze mil
jonair zou zelfs tot in de haar
lijnen van de vingertoppen
volledig identiek zijn.
Huiselijk verteld gaat het bij de
vervaardiging van klonen al
dus: men onttrekt aan de
"donor" een lichaamscel,
waarin alle genetische infor
matie is opgeslagen. Deze
wordt dan samengebracht
met een menselijke eicel,
waaraan tevoren de kern ont
trokken is. De kiem moet
enige tijd in een laborato
riummilieu gedijen en wordt
daarna overgeplant in de
baarmoeder (in het geval van
de miljonair zou het om een
anonieme helpster zijn ge
gaan); daarna is er sprake van
een normale zwanger
schapsperiode van negen
maanden.
Nog vóór Rorviks boek ver
schenen is, blijkt er al heel
wat opwinding in weten
schappelijke kringen over de
klonerij. De reacties zijn
overwegend negatief en Ror
vik wordt meestentijds als
een handige charlatan afge
schilderd. Het zou zeker nog
niet mogelijk zijn om te klo
nen op de wijze die Rorvik
beschrijft, zo luidt het verwijt.
Maar tegelijkertijd roepen
microbiologen uit dat het bij
planten en zelfs dieren al is
gebeurd dat er exemplaren
via kerntransplantatie zijn ge
teeld. Nog niet zo lang gele
den zag ik de foto van een
kikvors die op deze wijze het
levenslicht aanschouwd had.
En in hoeverre verschilt een
kikvors eigenlijk van een
Kloon (2)
De consequenties van een ge
schikte kloontechniek in een
wellicht nabije toekomst, la
ten zich raden. Orwelliaanse
visioenen van manipulatie
verschijnen aan de horizon.
De robotten en de monsters van
Frankenstein schrompelen
ineen tot een hoeveelheid be
kleed blik met toeters en bel
len. Een waanzinnige aan de
knoppen van de macht zou in
staat gesteld kunnen worden
zichzelf naar beeld en gelij
kenis vele malen te verme
nigvuldigen, om opnieuw ge
formuleerd te worden.
Rorviks boek vertrekt uit een
mannenconceptie. Het is een
miljonair van het mannelijk
geslacht, die voor zijn geeste
lijk en lichamelijk duplikaat
toch nog altijd een vrouw no
dig heeft. Immers de verdere
ontwikkeling van de kloon is
die van elke andere foetus, in
een beschermende baar
moeder. Met andere woor
den: er zullen toch altijd -
tenminste in vroege stadia
van kloontechniek - vrouwen
bereid gevonden moeten
worden om zich te lenen voor
het goede doel of voor de
waanzin. En het dragen en
tenslotte baren van duizend
klonen, blokkeert het ver
wekken, dragen en baren van
duizend ouderwetse mensen.
Dus is klonen toch iets meer
dan de pennestreek van .een
waanzinnige en het
reageerbuisje op lichaams
temperatuur. Alleen vrucht
bare vrouwen met een kloon-
behoefte zouden zich volledig
selfsupporting kunnen ge
dragen. Zij hebben niemand
anders nodig. Zo komt er
misschien dan toch een einde
aan de suprematie van de
man. De biologie slaat einde
lijk terug.
bukt gaan, kon deze week
weer eens ondubbelzinnig
geïllustreerd worden aan een
krantenbericht. De medede
ling dat de Italiaanse maffia
de Rode Brigades een ultima
tum had gesteld: Aldo Moro
vrij, of elke dag dat het langer
duurt, gaat één van jullie kor
nuiten in de bajes eraan.
Het bericht bereikte met enige
heisa de krantenkolommen.
De maffia als onversaagd
pleitbezorger van het recht en
het gezag. Of eigenlijk toch
niet helemaal, want de
georganiseerde penose gaf te
kennen, zeer in zijn bewegin
gen te worden gehinderd
door de niet aflatende zoekac
ties van de politie met weg
versperringen en onwelkome
vragen. Dat kost de maffia
poen.
Ongetwijfeld is de maffia ver
antwoordelijk voor jaarlijks
heel wat meer moorden dan
de politieke penose van de
rode brigades gedurende hun
hele bestaan tot nu toe. Als
Beëlzebub de duivel uitdrijft,
is er geen reden om een Te
Deum te zingen. Toch ge
beurt dat hier en daar een
beetje. Een droeve zaak.
Groen
De minister-president zou de
heer Van Agt niet zijn, als hij
in zijn "finest hour", de mid
dernachtelijke stonde vol
eclatante verkiezingswinst,
niet een nieuwe stijlbloem
aan het Nederlands taaleigen
had geschonken. "Ik lust hem
groen", riep den Dries uit en
"hem" was niemand anders
dan de geleerde politicus uit
Buitenveldert, die de doc-
torandussenstand zoveel
aanzien heeft gegeven, maar
die tegelijkertijd zo een
voudig is gebleven. Ome Joop
dus.
"Ik lust hem groen". Een kleine
zin vol valkuilen. Alleen zij
die bij de verfijnde school-
kwelling van vroeger, "ontle
den" geheten, goed hebben
opgelet, kunnen zo'n zin in al
zijn diepe diepten peilen.
"Groen" is dan een gaaf
exemplaar van een "bepaling
van gesteldheid". Het slaat op
"hem". Joop dus, maar het
slaat ook op "lusten" en sinds
Nederlandse kabinetten tus
sen de paté en de blanche de
veau in elkaar worden gespij
kerd, is dat zo'n gek werk
woord nog niet.
Maar wat is dat "groen" eigen
lijk? De CDA-kleur zal wel
niet, want dat hij ome Joop in
christen-democratische ver
pakking lust, lijkt mij nogal
voor de hand te liggen;
"groen" als "rauw" (een
"groene" haring) of als oner
varen (zo "groen" als gras) zal
wel evenmin, want die kwali
ficaties zijn toch nauwelijks
op de gewezen premier van
toepassing te brengen.
Het blijft een onmogelijk raad
sel. De CDA-aanhang in
Pulchri Studio die de nieuwe
leider op de schouders hees,
moet het begrepen hebben,
want het enthousiasme kende
na deze uitspraak geen gren-
Het is wel duidelijk dat we het
niet langer meer zonder een
leerstoel in de Van Agt-kunde
kunnen stellen. De onbeant
woorde vragen rond het fe
nomeen worden te talrijk.
Maar in welke faculteit breng
je een echt fenomeen onder?
Is den Dries niet een beetje
bezit van ons allen? Lusten
we die niet allemaal groen,
met een teentje knoflook?
Franpoise
Daar was ze dan warempel een
kwartiertje terug. Franpoise
Arnoul. Perucha, het kind
van de nacht. Op de middel
bare school stokte ieders
adem, als slechts haar naam
ter sprake kwam. Zij was van
een tegelijkertijd blij en ver
drietig stemmende onbe
reikbaarheid. In zwart/wit en
in vaak niet optimaal propere
vertrekken werden haar en
haar verblindende schoon
heid vaak groot onrecht aan
gedaan. Toen bloot op het
celluloid nog maar het uit
sluitend genoegen van de he
ren van de filmkeuring was,
waren de borstjes van Fran-
poise kortstondige uitstapjes
in het verboden rijk.
Zondag was ze er weer. Niet in
zwart/wit, maar in kleur. Niet
op het aangevreten linnen
van het volksbioscoopje in de
Haagse Boekhorststraat,
maar clean, thuis op de buis.
Twintig jaar ouder, maar
twintig jaar rj
Maffia
Maar de betovering was weg.
Daar zat ze in haar eigen inte
rieur. Op de achtergrond een
kast met boeken, die ik wel
eens in "Le Monde" aange
boden had gezien. Kloeke
banden, sieraden voor die
boekenkast. Nu pas was ik
echt verdrietig. Franpoise
was bereikbaar geworden.
HAN MULDER
DEN HAAG (SP) - De Nederlandse economie is er slechter aan toe dan tot
nu toe werd verwacht.
Kabinet nog
niet eens
over VAD
DEN HAAG - Het kabinet heeft
nog geen overeenstemming
weten te bereiken over een
regeling van de vermogens-
aanwasdeling.
Nog deze week voorspelde mi
nister-president Van Agt op
een verkiezingsbijeenkomst
dat zijn kabinet nog voor 1 ap
ril een VAD-regeling zal pu
bliceren. Op welke proble
men de ministers zijn gesto
ten, wilde de premier gisteren
niet zeggen.
De Raad van State heeft giste
ren zijn advies over de VAD-
voorstellen zoals die nu bij de
ministerraad ter discussie
staan afgerond en aan het ka
binet aangeboden.
De regeling voor de verdeling
van de overwinsten van be
drijven is nu gevat in twee
wetsontwerpen. Er komt een
aparte wet voor de VAD voor
individuele werknemers en
een wet voor een collectief
VAD-fonds.
In het beheer van dit collectieve
VAD-fonds zullen de werk
nemers 'een zeer belangrijk
aandeel krijgen', zei Van Agt
gisteren. De werkgevers
krijgen waarschijnlijk een
adviserende stem, terwijl een
aantal door de Kroon be
noemde leden medeverant
woordelijk zijn voor het
fonds.
Een struikelblok bij de VAD is
het al of niet aftrekbaar zijn
van de VAD-afdrachten voor
de vennootschapsbelasting.
Het kabinet wil dit wel, maar
behalve de oppositie zijn er
ook stemmen binnen het
CDA (ondermeer van oud
minister Boersma) tegen deze
'uitholling' van de VAD-re
geling.
UTRECHT (SP) - De Academische
Raad adviseert onderwijs-minis-
ter Pais voor elf studierichtingen
een studentenstop in te stellen.
Met name bij geneeskunde en
diergeneeskunde zullen grote
aantallen studenten afgewezen
moeten worden wegens
plaatsgebrek.
Naast elf studiestops meent de
Academische Raad dat voor nog
eens twaalf andere studies plaat
singscommissies ingesteld moe
ten worden.
De elf studierichtingen waarvoor
een numerus fixus gaat gelden,
zijn (tussen haakjes staat achter
eenvolgens het aantal studenten
dat geplaatst kan worden en het
aantal gegadigden):
Geneeskunde (1955-4279), Tand
heelkunde (461-540), Dierge
neeskunde (175-778), Lichame
lijke oefening (120-129), Biologie
(945-1226), Farmacie (293-402),
Fysische geografie (97-139), Pe
dagogische en andragogische
wetenschappen (1629-1823), Ge
schiedenis (917-1115), Engels
(618-669), Spaans (214-269).
De twaalf studierichtingen waarbij
de aanloop dusdanig groot is dat
plaatsingscommissies moeten
worden ingesteld zijn: geologie,
sociale geografie, psychologie,
culturele antropologie en niet-
westerse sociologie, sociologie,
politicologie, rechtsgeleerdheid,
Nederlands, Frans, Duits,
Kunstgeschiedenis en mu
ziekwetenschap.
Deze sombere tijding deed minis
ter-president Van Agt gisteren na
afloop vanfde wekelijkse verga
dering van de ministerraad. In
het kabinet is gisteren een eerste
gesprek gehouden over de som
bere economische verwachtin
gen van het Centraal Planbureau.
Over twee weken zullen deze cij
fers bekend worden gemaakt.
Voor het eerst sinds maanden is de
werkloosheid in ons land weer
gestegen. Ons land telt nu 200.500
werklozen, 1800 meer dan vorige
maand. Meer vrouwen dan man
nen (1100 tegen 700) meldden
zich deze maand als werk
zoekenden bij de arbeids
bureaus. De vraag naar arbeidsk
rachten daalde met 3300 naar
61.800.
In de vergadering van de minis
terraad waarschuwde minister
Albeda en/oor deze cijfers niet al
te letterlijk te nemen. Doordat er
nogal wat mensen in plaats van in
de WW of WWV in de WAO te
recht komen, is het werkloos
heidscijfer aan de lage kant. Ook
doordat er mensen langer in het
onderwijs blijven is er sprake van
'verborgen werkloosheid'.
Toch is het werkloosheidscijfer
niet het somberste gegeven van
de Nederlandse economie. De
stagnerende uitvoer dreigt Ne
derland de das om te doen. Van
Agt noemde de positie van de
Nederlandse industrie 'zorgelijk'.
'Nederland verliest terrein', zo
waarschuwde de premier.
Een oplossing voor de zich opsta
pelende problemen ziet Van Agt
niet. De oorzaak ligt voorname
lijk in het buitenland. Het enige
lichtpuntje in de vooruitzichten
van het Centraal Planbureau is de
zich voortzettende daling van de
inflatie.
PER 1 APRIL
DEN HAAG (ANP) - Dieselolie voor auto's, petroleum en huisbrandolie
wordèn per 1 april duurder, zo heeft het ministerie van economische
zaken gisteren gemeld. De prijsverhoging houdt verband met het ingaan
van hetnormale BTW-tarief van achttien procent op 1 april i.p.v. het
verlaagde tarief van vier procent. V oor benzine en lpg geldt het tarief van
achttien procent al.
Dieselolie wordt bij levering uit de pomp 7,5 cent per liter duurder in zóne
1 en 7,6 cent per liter in z*ne 2, wat leidt tot respectievelijk 63 en 63,8 cent
per liter. Voor petroleum varieert de verhoging van 4,9 cent per liter tot
7,6 cent, afhankelijk van de omvang van een levering en de zóne.
Huisbrandolie wordt bij leveranties van duizend liter en meer 4,5 cent in
zóne 1 en 4,6 cent in zóne 2 per liter duurder.
ten om te zetten in daden. Met medewerking van de Dienst Gemeentewer
ken heeft kunstenaar Cor Kraat een ludieke lantaarnpaal met krullen
ontworpen, die nu het centrum van Rotterdam stevig staat op te sieren. En
het is niet eens een 1-aprilgrap.
UTRECHT (SP) - - Slechts zestien
procent van de werkende vrou
wen in Nederland is lid van een
vakbond. Overigens is dat toch al
meer dan een paar jaar geleden
toen slechts twaalf procent voor
dat lidmaatschap had gekozen.
Het verschil met de mannen is
groot daarvan is ongeveer 47%
georganiseerd.
Dat staat in het rapport „Vrouwen
zaken en Vakbondstaken" van
Maarten van Klaveren, beleids
medewerker van de FNV. Hij
heeft in opdracht van de (toe
nmalige) stichting weten
schappelijk onderzoek vak
centrales van NW, NKV en CNV
en met financiële steun van het
ministerie van sociale zaken een
onderzoek ingesteld naar de
slechte organisatiegraad onder
Uit het rapport blijkt dat de
georganiseerde vrouwen maar
voor een klein deel actief zijn in
hun bond, ook al zijn zij daarin
relatief sterk vertegenwoordigd.
Bij de apothekers-assistentes
maken de vrouwen bijvoorbeeld
85% van de leden uit, terwijl er
bestuur zit.
Bij het onderwijs en de overheid is
de organisatiegraad voor vrou
wen het hoogst. De ABVA heeft
de afgelopen vier jaar 18.000
vrouwen als lid genoteerd, op een
totaal van 40.000 nieuwe leden.
Opvallend is het verder dat het
percentage georganiseerde
vrouwen in ziekenhuizen, ver
pleegtehuizen en in het maat
schappelijk werk doorgaans erg
laag is. In de gehele dienstverle
ningssector ligt het percentage
op ongeveer twintig, zij het dat
veel vrouwen lid zijn van kleine
categorale (niet bij een vak
centrale aangesloten) bonden.
In het algemeen gaat een hoge or
ganisatie-graad onder mannen in
een bepaalde bedrijfstak gepaard
met een relatief hoge organisa
tiegraad voor vrouwen (bij het
onderwijs bijvoorbeeld).
Maar het omgekeerde doet zich ook
voor in de horecasector waar
slechts 21 procent van de r
is georganiseerd is ook i
procent van d
een vakbond.
De samensteller i
merkt op dat
werkzaam zijn
door de vakbonden zijn
waarloosd. Maatschappelijke
faktoren spelen echter ook een
rol. Vrouwen in loondienst heb
ben vaak een baan met weinig
perspectief, in winkels, ateliers
het rapport
veelal
sectoren die
en dergelijke. Van Klaveren
schrijft dat toe aan onder meer
achterstanden in het onderwijs
en ongelijke kansen voor man
nen en vrouwen in het bedrijfs
leven.
Weerstanden
Verder is er sprake van specifiek
vrouwelijke weerstanden tegen
de vakbeweging. Zo wordt het
jargon dat in de vakbeweging
wordt gebruikt vooral door ar
beidersvrouwen niet begrepen.
„Ze denken al gauw, wat doe ik
hier. Ze lijden toch al onder hun
achterstand. In bepaalde delen
van het land wordt het zelfs als
„niet netjes" of „onvrouwelijk"
beschouwd als vrouwen tijdens
een vergadering interrumperen.
Vooral als dat op een emotionele
manier gebeurt".
Laat de schilder het beschermen.
Hardhout heeft
net zo goed
bescherming nodig als
andere houtsoorten.
Bovendien is
de voordeur het
visitekaartje vai
uw huis
Publikatie van het Bedrijfschap Schildersbedrijf te Rijswijk (ZH).
De waarheid moet gezegd
worden: veel huizen in Nederland
staan er haveloos bij. Wonderlijke
zaak. Want uw huis heeft veel geld
gekost. Waarom, met permissie,
laat u het dan verslonzen?
Zeker, schilderen kost geld.
Maar repareren is nog altijd
stukken duurder
Weet u wat? Ga 's praten
met de schilder, de ècl
De vakman die het
daglicht verdragen
kan. En laat hem
uw huis beschermen*
Met de
modernste verven en
lakken, met strak vak
werk. Uw huis
niet minder.